Τι στρατό θέλουμε;

του Ευστάθιου Παλαιολόγου


Πολεμάς με τον στρατό που έχεις και όχι με τον στρατό που θα ήθελες να είχες, είπε κάποτε ο πρώην Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Ντόναλντ Ράμσφελντ. Εμείς τι στρατό έχουμε; Με τι στρατό θα πολεμήσουμε;


Περιέργως εμείς έχουμε τον στρατό που θέλουμε. Ή, πιο απλά, δεν θέλουμε να έχουμε στρατό και ουσιαστικά δεν έχουμε. Και ο λόγος είναι ότι δεν θα πολεμήσουμε. Ακόμα και όταν τα πάντα διακυβεύονται εμείς μοιρολατρικά θα κλαίμε την μοίρα μας, όπως κάναμε πλείστες φορές στο παρελθόν.

Θα επιχειρήσω να κάνω μια μικρή ανάλυση της Εθνικής Φρουράς. Η Εθνική Φρουρά είναι ένας στρατός κληρωτών και εφέδρων. Στατιστικώς παρουσιάζει μια αξιόλογη εικόνα. Στους σχετικούς πίνακες παρουσιάζονται ικανοποιητικοί αριθμοί οπλικών συστημάτων και προσωπικού. Θα δοκιμάσω να εμβαθύνω λίγο περισσότερο σε κάποια σημεία ξεκινώντας από το πιο σημαντικό, το προσωπικό, τον άνθρωπο.

Όπως έγραψα και παραπάνω ο όγκος του προσωπικού της Εθνικής Φρουράς είναι οι κληρωτοί και οι έφεδροι. Είναι κακό αυτό; Καθόλου. Άλλωστε ο πιο πετυχημένος στρατός της περιοχής μας στηρίζεται ακριβώς στο ίδιο σύστημα. Είναι οι δικοί μας κληρωτοί και έφεδροι σαν τους Ισραηλίτες; Δυστυχώς όχι.

Ο λόγος; Μας λείπουν πολλά στον τομέα της εκπαίδευσης και της φιλοπατρίας. Και ενώ η εκπαίδευση είναι θέμα κυρίως του στρατού να το λύσει, η φιλοπατρία εξαρτάται αποκλειστικά από την κοινωνία. Η κυπριακή κοινωνία προάγει τον υλισμό και την αδιαφορία για τα κοινά και παράγει απάτριδες. Και οι απάτριδες είναι ανίκανοι για στρατιωτική εκπαίδευση.

Μαζί με τους κληρωτούς και εφέδρους στην δύναμη ανήκουν και τα μόνιμα στελέχη. Και αυτοί δυστυχώς προέρχονται από την ίδια κυπριακή κοινωνία και ισχύουν σε μεγάλο βαθμό όσα προείπαμε. Η δημοσιοϋπαληλική νοοτροπία πολλών στελεχών είναι γάγγραινα για την Εθνική Φρουρά. Η έλλειψη αντικειμενικών κριτηρίων στις προσλήψεις και η θεώρηση των παραγωγικών σχολών ως ένα ακόμα πανεπιστημιακό ίδρυμα καταδικάζει την Εθνική Φρουρά να διοικήται από αξιωματικούς καριερίστες που μεταχειρίζονται την ιδιότητά τους ως απλή επαγγελματική απασχόληση.

Θεωρώ ότι η ποιότητα του προσωπικού της Εθνικής Φρουράς είναι χαμηλή πρώτον διότι η στελέχωση της από μονίμους δεν είναι η ενδεδειγμένη με αποτέλεσμα και οι κληρωτοί, και κατά συνέπειαν και οι έφεδροι, να παραμένουν ουσιαστικά ανεκπαίδευτοι.

Πώς θα βελτιωθεί η ποιότητα του προσωπικού;

Βελτιώνοντας πρώτα την ποιότητα των εισερχόμενων στελεχών μέσω αυστηρών αντικειμενικών κριτηρίων και ειδικότερα δημιουργώντας τις συνθήκες εκείνες που θα ελκύουν αυτούς που πραγματικά αρέσκονται στο στρατιωτικό καθήκον και θα απωθούν και θα εξοβελίζουν όσους απλά αναζητούν μια σίγουρη εργασία. Δηλαδή παράγοντας στελέχη που πρώτα θα είναι στρατιώτες και μετά μισθωτοί είναι το κλειδί για την βελτίωση της ποιότητας του προσωπικού.

Και αφού περιληπτικά ασχολήθηκα με τον πρώτιστο τομέα του προσωπικού ας δούμε τώρα και το θέμα Υλικό. Τις πλείστες φορές μιλώντας για οπλικά συστήματα συγκρίνουμε αριθμούς και παρασυρόμαστε και λέμε αυτοί έχουν τόσα, εμείς τόσα άρα είμαστε ισοδύναμοι. Όμως αυτό δεν είναι και πολύ ακριβές. Διότι το κάθε οπλικό σύστημα διαφέρει από τα υπόλοιπα της κατηγορίας του σε επιμέρους τομείς.

Για παράδειγμα, ένα άρμα μάχης με σύνθετη θωράκιση, θερμικά περισκόπια αρχηγού και πυροβολητή, ικανότητα βολής εν κινήσει, πυροβόλο μεγάλου διαμετρήματος και ανάλογα πυρομαχικά, ακόμα και κλιματισμό διαφέρει πολύ από ένα παρόμοιο άρμα μάχης χωρίς αυτά.


Ή ένα αυτοκινούμενο πυροβόλο με κάννη 52 διαμετρημάτων και αυτοματοποιημένη διαδικασία τάξης και αποχώρησης διαφέρει πολύ από ένα ρυμουλκούμενο με κάννη 39 διαμετρημάτων χωρίς τέτοια δυνατότητα. Ένα αντιαρματικό ελικόπτερο χωρίς δυνατότητα νυχτερινού αγώνα διαφέρει πολύ από ένα που έχει τέτοια δυνατότητα. Θέλω να πω ότι δεν είναι μόνο θέμα αριθμών αλλά και δυνατοτήτων. Φυσικά μέσα στην ποσότητα κρύβεται πάντα μία ποιότητα αλλά αυτό δεν είναι απόλυτο.

Το άλλο αγκάθι με τα οπλικά συστήματα είναι ότι συχνά μετά την αγορά τους αφήνονται στην τύχη τους μέχρι την απαξίωση τους. Κλασσικό παράδειγμα τα Cascavel. Ένα εξαίρετο όχημα μάχης που σχεδόν τριάντα χρόνια παραμένει όπως αγοράστηκε, χωρίς ίχνος εκσυγχρονισμού ενώ θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα άριστο όχημα αναγνώρισης και υποστήριξης πεζικού με ελάχιστο κόστος.

Τελευταία άφησα την εκπαίδευση. Ο στρατός που έχεις είναι ο στρατός που εκπαίδευσες. Η ποιότητα του προσωπικού έχει να κάνει και με την ποιότητα της εκπαίδευσης και η αξιοποίηση του υλικού έχει να κάνει με το πόσο εκπαιδευμένοι είναι οι χειριστές του.


Η εκπαίδευση είναι η πεμπτουσία της στρατιωτικής ικανότητας. Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ποιοτική και ρεαλιστική εκπαίδευση. Στρατιωτική υπηρεσία σημαίνει εκπαίδευση.


Συνοψίζοντας: Η στρατιωτική αποτροπή στηρίζεται στο τρίπτυχο Προσωπικό-Υλικό-Εκπαίδευση. Και ενώ μπορεί να γίνονται συμβιβασμοί και παραδοχές στο Υλικό και με ανάλογες τακτικές να μειώσεις τις επιπτώσεις χαμηλότερων επιδόσεων υλικών, για το προσωπικό και την εκπαίδευση δεν χωρούν συμβιβασμοί. Ποιότητα προσωπικού και εκπαίδευσης σημαίνει υψηλή μαχητική αξία.

Και γιατί όλα αυτά; Είμαστε πολεμοχαρείς; Ηδονιζόμαστε με τον θάνατο; Σίγουρα όχι. Ακριβώς το αντίθετο. Η καλύτερη εγγύηση για να μην χρειαστεί να πολεμήσεις είναι παντού και πάντα και συνεχώς να είσαι έτοιμος για πόλεμο. Si vis pacem para bellum.