Στρατηγικό "τρίγωνο" Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ

του Σταύρου Λυγερού

Η επίσημη επίσκεψη του Σαμαρά στο Ισραήλ και η συνεδρίαση του πρώτου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας επιβεβαιώνει την πρόθεση των δύο πλευρών να εδραιώσουν και αναπτύξουν τη στρατηγική σχέση τους, η οποία συμπεριλαμβάνει την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι συμφωνίες για συνεργασία σε επιμέρους τομείς, που υπογράφηκαν από τους αρμόδιους υπουργούς, είναι το θεσμικό συμπλήρωμα της πολιτικής βούλησης των τριών κρατών της Ανατολικής Μεσογείου να συμπορευτούν και στο γεωπολιτικό και στο ενεργειακό επίπεδο.

Παρά την αντίθετη επίσημη ρητορική, οι σχέσεις του Ισραήλ με την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα είναι συνάρτηση των σχέσεών του με την Τουρκία. Το εβραϊκό κράτος στράφηκε προς τη Λευκωσία και την Αθήνα όταν έσπασε η στρατηγική σχέση του με την Άγκυρα. Υπενθυμίζουμε ότι το ρήγμα στις ισραηλοτουρκικές σχέσεις προκλήθηκε με πρωτοβουλία της κυβέρνησης Ερντογάν. Οι νεοοθωμανοί είχαν συνείδηση ότι προϋπόθεση για να προωθήσουν τις ηγετικές φιλοδοξίες τους στο μουσουλμανικό κόσμο ήταν να αυτοπροβληθούν σαν η δύναμη που έχει και τη βούληση και τη δύναμη να υποστηρίξει τη με υψηλό συμβολισμό υπόθεση των Παλαιστινίων.

Η Άγκυρα δεν θα μπορούσε να προωθήσει τις ηγετικές φιλοδοξίες της εάν δεν ανασκεύαζε τη διάχυτη εντύπωση πως είναι σύμμαχος του Ισραήλ. Γι’ αυτό κατήγγειλε τις ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα, γι’ αυτό και ανέπτυξε σχέσεις με τη Χαμάς και με τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Υπενθυμίζουμε ότι μέχρι τότε τα ισραηλινά μαχητικά είχαν την άδεια να πραγματοποιούν ασκήσεις στη Νότια Τουρκία. Το αντάλλαγμα που έπαιρνε η Άγκυρα ήταν πληροφορίες, συμπαραγωγές οπλικών συστημάτων και ισχυρή υποστήριξη των τουρκικών θέσεων από το πανίσχυρο εβραϊκό λόμπι στις ΗΠΑ.

Το ρήγμα στις σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία έγινε εξόφθαλμο στις αρχές του 2009, όταν στο Νταβός ο Ερντογάν συγκρούστηκε δημοσίως με τον Ισραηλινό Πρόεδρο Πέρες για το Παλαιστινιακό. Το ρήγμα διευρύνθηκε με το αιματηρό επεισόδιο στο πλοίο «Μαβί Μαρμαρά» (Μάιος 2010). Οι Ισραηλινοί θεωρούν την Τουρκία κομβική χώρα και δεν ήθελαν να τα σπάσουν μαζί της. Η εμμονή του Ερντογάν, όμως, τους υποχρέωσε να αναθεωρήσουν τη στρατηγική τους.

Το ρήγμα στις σχέσεις του με την Τουρκία και η «αραβική άνοιξη» στένεψαν πολύ το δρόμο που συνδέει το Ισραήλ με τη Δύση. Υπενθύμισαν στον εβραϊκό παράγοντα ότι σε αυτή την περιοχή το γεωπολιτικό παιχνίδι επηρεάζεται καθοριστικά από το θρησκευτικό - πολιτισμικό κριτήριο. Αυτός είναι ο καθοριστικός γεωπολιτικός λόγος που οι Ισραηλινοί στράφηκαν προς την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα, εκτιμώντας την αξία που έχουν για την εθνική τους ασφάλεια. Η ανακάλυψη των κοιτασμάτων φυσικού αερίου προσέθεσε στο γεωπολιτικό και ένα γεωοικονομικό λόγο.

Το Ισραήλ δεν θέλει την Τουρκία να παίζει ηγετικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο. Πολλά θα κριθούν, όμως, από το δρόμο που το Ισραήλ θα επιλέξει για να διοχετεύσει το φυσικό αέριό του στη διεθνή αγορά. Εάν το διοχετεύσει μέσω Τουρκίας –με την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού–, οι δύο χώρες θα αλληλεξαρτηθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό, γεγονός που αναπόφευκτα θα τις συνδέσει και πολιτικά. Οι επιπτώσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία και για την Ελλάδα θα είναι δυσμενείς.

Το κόστος για την εξαγωγή του κυπριακού φυσικού αερίου θα αυξηθεί, επειδή δεν θα υπάρχουν οικονομίες κλίμακας, αν και αυτό θα εξαρτηθεί από το εάν θα ανακαλυφθούν νέα μεγάλα κοιτάσματα στην κυπριακή ΑΟΖ. Πιθανόν να ασκηθούν πιέσεις στη Λευκωσία από την τρόικα να διοχετεύσει και το κυπριακό φυσικό αέριο στις ευρωπαϊκές αγορές μέσω Τουρκίας. Εάν, όπως φαίνεται πιθανότερο, επιλεγεί η λύση της υγροποίησης και του ισραηλινού και του κυπριακού φυσικού αερίου στη Νότια Κύπρο, η στρατηγική σχέση του Ισραήλ με τα δύο ελληνικά κράτη θα παγιωθεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο.

Μπορεί το θεώρημα «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου» να μην αναφέρεται, αλλά είναι προφανές ότι παίζει ρόλο στην ανάπτυξη της στρατηγικής σχέσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ. Αυτό έχει πρόσθετη σημασία αυτή την περίοδο που τόσο η Ελλάδα όσο και η Κυπριακή Δημοκρατία έχουν μετατραπεί σε αποικίες χρέους. Έχει μεγάλη σημασία, όμως, και για τη Δύση.

Η πολιτική ρευστότητα που επικρατεί στην Τυνησία, στη Λιβύη και στην Αίγυπτο και κυρίως ο συνεχιζόμενος εμφύλιος πόλεμος στη Συρία καθιστούν τη στρατηγική σχέση των δύο ελληνικών κρατών με το Ισραήλ παράγοντα σταθερότητας στη δύσκολη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η για άλλους λόγους αδύναμη διαπραγματευτική θέση της Αθήνας και της Λευκωσίας αντικειμενικά ενισχύεται. Για να μεταφρασθεί αυτό, όμως, σε πολιτικό πλεονέκτημα πρέπει να υπάρξει και η αντίστοιχη πολιτική βούληση εκ μέρους των κυβερνήσεων Σαμαρά και Αναστασιάδη.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ (Τεύχος 208)

Διαβάστε περισσότερα...

"Εύχομαι να είναι θερμό καλοκαίρι και να τους πιάσει χειμώνας βαρύς"

Μερικές σκέψεις για τις διαδηλώσεις στην Τουρκία από τρεις ανθρώπους που έχουμε αναφέρει αρκετές φορές στο Εν Κρυπτώ, τον επίτιμο Α/ΓΕΣ Στρατηγό Φράγκο, τον δημοσιογράφο Σταύρο Λυγερό και τον συγγραφέα Γιώργο Καραμπελιά


Έχει ενδιαφέρον να τους ακούσουμε μιας και ασχολούνται συστηματικά με την Τουρκία και όχι ευκαιριακά ή για λόγους εντυπωσιασμού, λόγω των πρόσφατων γεγονότων.



Μετά από αυτά που ειπώθηκαν στα παραπάνω βίντεο, έρχεται να κουμπώσει και το παρακάτω κείμενο του Σάββα Καλεντερίδη από το μπλογκ του Ινφογνώμον:

Οι πραγματικοί λόγοι που οδήγησαν στις "αλκυονίδες ημέρες" της Τουρκίας

του Σάββα Καλεντερίδη
Όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενες αναλύσεις μας, η Τουρκία εξωθείται από την Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ να συμμετέχει σε έναν θρησκευτικό πόλεμο εναντίον των σιιτών της Μέσης Ανατολής, ως επικεφαλής του σουνιτικού μπλοκ, που, με βάση το σχεδιασμό, θα αποτελείται από τους Άραβες σουνίτες του Ιράκ, τους Κούρδους σουνίτες, τους Τούρκους σουνίτες, και τους σουνίτες της Συρίας και του Λιβάνου.
Ο στόχος είναι η εξουδετέρωση της επιρροής που ασκεί το Ιράν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και στις ακτές της Ανατολικής Μεσογείου!
Εξ αυτού και η εμπλοκή της Τουρκίας στην επιχείρηση ανατροπής του Άσαντ, μια επιχείρηση που, εκ των πραγμάτων, στρέφεται εναντίον των αλαουιτών της Συρίας!
Από τότε που η Τουρκία συμμετέχει στην ουσία στον πόλεμο που γίνεται εναντίον του Άσαντ, έχει αυξηθεί και ενταθεί η ρητορική εναντίον των αλαουιτών και των σιιτών (έχουμε ακόμα και εκκλήσεις σουνιτών θρησκευτικών ηγετών για Ιερό Πόλεμο εναντίον των σιιτών, με αφορμή την εμπλοκή της Χεζμπολάχ στις επιχειρήσεις στη Συρία), ενώ πλέον η κυβέρνηση Ερντογάν αυταρχικοποιείται και ριζοσπαστικοποιείται ακόμα περισσότερο, και μάλιστα με την άδεια της Ουάσιγκτον!
Το γεγονός αυτό, της στοχοποίησης δηλαδή των αλαουιτών, που θεωρούνται συγγενείς ιδεολογικά με τους αλεβίτες, σε συνδυασμό με την σουνιτική ριζοσπαστικοποίηση της κυβέρνησης Ερντογάν, έχει θορυβήσει το τελευταίο διάστημα τους αλεβίτες της Τουρκίας, οι οποίοι, μάλιστα, εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για τους κινδύνους απόλυτης περιθωριοποίησης των αλεβιτών σε μόνιμη πλέον βάση!
Ενώ λοιπόν η κατάσταση είχε έτσι, πριν από μια εβδομάδα ο πρωθυπουργός Ερντογάν ανακοίνωσε ότι αποφάσισε να δώσει στην υπό κατασκευή τρίτη γέφυρα του Βοσπόρου το όνομα "Γιαβούζ Σουλτάν Σελήμ", που θεωρείται ο σφαγέας των αλεβιτών της Τουρκίας!
Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι οι μεγάλη μάζα των αλεβιτών εκφράζεται πολιτικά και εκλογικά κυρίως μέσα από το κεμαλικό Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, ενώ πολύ μεγάλο ποσοστό, θα λέγαμε η συντριπτική πλειοψηφία, της ηγεσίας και των μελών αριστερών και ακροαριστερών οργανώσεων, προέρχονται από τις κοινωνίες των αλεβιτών!
Ένα σημαντικό πεδίο συσσωρευμένης ανησυχίας και δυσφορίας, λοιπόν, τις παραμονές της εξέγερσης στην Κωνσταντινούπολη, ήταν οι αλεβίτες, που βλέπουν να παγιώνεται στην Τουρκία μια δημοκρατικοφανής ισλαμική δικτατορία, που θα θέσει σε μόνιμη βάση στο περιθώριο της ιστορίας τα 15-20 εκατομμύρια αλεβίτες.
Σ' αυτούς πρέπει να προστεθούν οι διάφορες αριστερές οργανώσεις που δρουν στην Τουρκία, που επαναλαμβάνουμε, είναι συγκοινωνούντα δοχεία με τις κοινωνίες των αλεβιτών, οι κεμαλιστές, που περιθωριοποιούνται πολιτικά από την επικράτηση του Ερντογάν και του ΑΚΡ, οι Τούρκοι δημοκράτες, που ανησυχούν από τη διολίσθηση της Τουρκίας προς τη σκότο του Ισλάμ, αλλά και διάφορες εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες, που νοιώθουν να απειλούνται από το νέο μοντέλο εξουσίας που επιχειρεί να οικοδομήσει ο Ερντογάν.
Φυσικά, ανάμεσα σε εκείνους που συμμετέχουν και ίσως πυροδοτούν τα επεισόδια, είναι σίγουρο ότι βρίσκονται και άτομα που ήταν για χρόνια τρόφιμοι του βαθέος κράτους των κεμαλιστών και τώρα έμειναν "άστεγοι".
Από την εικόνα λείπουν οι Κούρδοι και το ΡΚΚ, που καταβάλλει προσπάθειες να κρατήσει τις κουρδικές μάζες μακρυά από τα επεισόδια, τα οποία θα είχαν λάβει εφιαλτικές διαστάσεις, σε περίπτωση που συμμετείχαν τα οργανωμένα μέλη του κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος, που είναι πολύ πιο "εξασκημένα" στις μάχες με την αστυνομία μέσα στις πόλεις, λόγω του πολύχρονου αγώνα που δίνουν εναντίον του τουρκικού κράτους.
Αν υπάρχουν κάποιοι που αναρωτιούνται γιατί λείπουν οι Κούρδοι, να τους ενημερώσουμε ότι θέλουν να διαφυλάξουν την πορεία των συνομιλιών με την τουρκική κυβέρνηση, για μια συμφωνία πολιτικής επίλυσης του Κουρδικού.
Η δυσφορία και οργή, λοιπόν, που είναι συσσωρευμένη σε ετερόκλητα τμήματα της τουρκικής κοινωνίας είναι αυτή που εκφράστηκε στις διαδηλώσεις της Κωνσταντινούπολης, της Άγκυρας και της Σμύρνης, που ξέσπασαν με αφορμή τα σχέδια ανοικοδόμησης του "Στρατοπέδου του Πυροβολικού" ως εμπορικό κέντρο, στο "Πάρκο Περιπάτου", κοντά στην Πλατεία Ταξίμ.
Τώρα, αν αποτολμήσουμε να κάνουμε μια πρόβλεψη για την πορεία των επεισοδίων και των διαδηλώσεων, εκτιμούμε ότι αυτές θα κοπάσουν τις επόμενες ώρες ή το πολύ ημέρες, αφήνοντας όμως ορατά και βαθιά σημάδια στην συλλογική μνήμη για την ήττα που υπέστη ο Ερντογάν και η κυβέρνησή του.
Όσον αφορά τη διεθνή εικόνα της Τουρκίας, υπέστη ρήγμα, όπως ρήγμα υπέστη και η εικόνα του ίδιου του Ερντογάν, που χρεώνεται τον βλακώδη χειρισμό -η μέθη της εξουσίας γαρ- της υπόθεσης αυτής, χειρισμός που οφείλεται στον ιδιότυπο χαρακτήρα και ιδιοσυγκρασία του ανδρός!
Τέλος, οι Έλληνες πολίτες θα πρέπει να είναι πολύ επιφυλακτικοί σε ειδήσεις και απόψεις που εμπλέκουν τον τουρκικό στρατό και μιλούν για σενάρια εξαγωγής κρίσης με στρατιωτικό επεισόδιο με την Ελλάδα.
Δεν θα προβούμε σε χαρακτηρισμούς των απόψεων και των σεναρίων αυτών, όμως υπογραμμίζουμε ότι αυτά τα ζητήματα είναι πολύ σοβαρά και ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από όλους!
Σε ό,τι μας αφορά, εμείς λέμε ότι αυτοί που αναφέραμε παραπάνω είναι οι πραγματικοί λόγοι που οδήγησαν στις "αλκυονίδες ημέρες" της Τουρκίας, που, όπως είναι γνωστόν, προηγούνται της Άνοιξης.
Μόνο που είναι πολύ δύσκολο να πει κανείς πότε θα τελειώσει ο "ισλαμικός χειμώνας" και πότε -και αν- θα έλθει ο "Τουρκική Άνοιξη"!
Εν αναμονή, λοιπόν!!!

Διαβάστε περισσότερα...

Το στρατηγικό δίλημμα του Τσίπρα

 Του Σταύρου Λυγερού

Η προκλητική δήλωση του Νάσου Θεοδωρίδη για τα Ιμια, που οδήγησε τον Τσίπρα στην απόφαση να τον αποπέμψει, επανέφερε για ακόμα μία φορά στο προσκήνιο τη θεμελιώδη αντίφαση και ταυτοχρόνως το στρατηγικό δίλημμα του ΣΥΡΙΖΑ: Θα παραμείνει ιδεολογικοπολιτικά (και ως κομματική κουλτούρα) κόμμα διαμαρτυρίας ή θα μετεξελιχθεί σε κόμμα εξουσίας με αξιόπιστο σχέδιο εθνικής και κοινωνικής σωτηρίας;

Προς το παρόν, ο Τσίπρας δείχνει να κινείται δειλά προς την κατεύθυνση της μετεξέλιξης, αλλά κατά τρόπο έμμεσο κι αντιφατικό. Για την ακρίβεια, πατάει σε δύο βάρκες. Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει περιέλθει σε κατάσταση ασταθούς ισορροπίας, την οποία, βεβαίως, εκμεταλλεύονται προπαγανδιστικά στο έπακρο οι κυβερνητικοί εταίροι.

Το 3% που απέσπασε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2009 (εάν αφαιρέσουμε το ποσοστό της αποσχισθείσας ΔΗΜΑΡ) εκτινάχθηκε στο 27% του περασμένου Ιουνίου, επειδή, υπό την πίεση της κρίσης, κατέρρευσε το προηγούμενο δικομματικό σύστημα. Κεντροαριστεροί που δεν τους εξέφραζε πια το ΠΑΣΟΚ του μνημονίου κατέφυγαν μαζικά στον ΣΥΡΙΖΑ ως εκλογικοί πρόσφυγες κι όχι επειδή ασπάσθηκαν τις ιδεολογικές αντιλήψεις του. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις. Ο λόγος, μάλιστα, που κατέφυγαν στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι η ΔΗΜΑΡ έδειξε από νωρίς την πρόθεσή της να προσχωρήσει στο μνημόνιο.

Η θεμελιώδης αντίφαση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι οι καταγραφόμενοι εσωκομματικοί συσχετισμοί αντανακλούν την εκλογική βάση του 3%-6% και όχι του 27%. Το ίδιο ισχύει και για την κομματική μικρογραφειοκρατία της Κουμουνδούρου. Ορισμένα τμήματά της, μάλιστα, δεν θέλουν την εξουσία. Αλλοι επειδή θεωρούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι έτοιμος για να την ασκήσει με επιτυχία και άλλοι επειδή, με μία αριστερίστικη λογική, θεωρούν ιδανικό τον ρόλο του μεγάλου κόμματος διαμαρτυρίας!

Η ηγετική ομάδα και η πλειονότητα των στελεχών, βεβαίως, επιδιώκουν να βρεθούν στο τιμόνι της χώρας. Διστάζουν, όμως, να κάνουν ό,τι απαιτείται ώστε να ανταποκριθούν σε μία ομολογουμένως ακραία πολιτική πρόκληση. Είναι αλήθεια ότι ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται να μετεξελιχθεί από μικρό κόμμα διαμαρτυρίας σε μεγάλο κόμμα εξουσίας σε ελάχιστο χρόνο και στο εξαιρετικά δυσμενές τοπίο μιας πρωτοφανούς κρίσης. Μια τέτοια μετεξέλιξη απαιτεί μεγάλες ιδεολογικοπολιτικές υπερβάσεις από τον ίδιο τον Τσίπρα και τους άλλους πρωταγωνιστές. Ακόμα, όμως, κι αν η ηγετική ομάδα τις πραγματοποιήσει, είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει κλυδωνισμούς και πιθανότατα ρήξεις στον πολύχρωμο κομματικό μικρόκοσμο της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Οι αντιφάσεις που παρατηρούνται στον πολιτικό λόγο του ΣΥΡΙΖΑ οφείλονται ακριβώς στο γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ συμπεριφέρεται ταυτοχρόνως και ως κόμμα του 3%-5% και ως κόμμα του 27%. Ο Τσίπρας διαφοροποιείται και μετατοπίζει το κέντρο βάρους της ρητορικής του για να μπορέσει να εκφράσει πολιτικά τους εκλογικούς πρόσφυγες από την Κεντροαριστερά και να διαμορφώσει πλειοψηφικό ρεύμα. Αντιθέτως, άλλα στελέχη εμμένουν στην παραδοσιακή ρητορική, με αποτέλεσμα -συνειδητά ή όχι- να εγείρουν εμπόδια στην πορεία προς την εξουσία. Οι αντιφάσεις αυτές θα αναβλύζουν συνεχώς εάν ο Τσίπρας δεν αποσαφηνίσει (στο Συνέδριο) την ιδεολογικοπολιτική φυσιογνωμία του «μεγάλου ΣΥΡΙΖΑ». Ο καθένας θα θεωρεί ότι νομιμοποιείται να μιλάει όπως μιλάει και, βεβαίως, ο κυβερνητικός προπαγανδιστικός μηχανισμός και τα κατεστημένα ΜΜΕ θα φροντίζουν να θέτουν την αξιωματική αντιπολίτευση στη θέση του απολογούμενου.

Το ερώτημα είναι εάν ο Τσίπρας έχει ολοκληρώσει τη δική του υπέρβαση, ώστε να μπορεί να μετεξελίξει ιδεολογικοπολιτικά το κόμμα του. Το γεγονός ότι πράγματι επιδιώκει να βρεθεί στο τιμόνι της χώρας είναι η αναγκαία, αλλά όχι και η ικανή συνθήκη για να κατακτήσει την εξουσία, και κυρίως για να την ασκήσει κατά τρόπο που θα απαλλάξει την Ελλάδα από τα δεσμά της τρόικας και θα την ξαναστήσει στα πόδια της.

Η απουσία ενός ρεαλιστικού εθνικού σχεδίου, που θα πείσει ότι αποτελεί την εναλλακτική λύση στο μνημόνιο, ερμηνεύει τη δημοσκοπική κόπωση του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία αντανακλά την πραγματική πολιτικοεκλογική στασιμότητά του. Δεν έχει σημασία εάν είναι μπροστά ή πίσω από τη Ν.Δ. κατά μία μονάδα. Το κρίσιμο είναι ότι δεν κεφαλαιοποιεί πολιτικοεκλογικά την πρωτοφανή συμπίεση που υφίσταται η μικρομεσαία θάλασσα από την πολιτική του μνημονίου. 

www.real.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Η άλλη όψη της επίσκεψης Νταβούτογλου

f

Του Σταύρου Λυγερού

Την παράσταση κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Νταβούτογλου κέρδισε η δήλωσή του για «ελεύθερο» Αιγαίο, η οποία αποδόθηκε σε μεταφραστικό λάθος, αλλά, όπως συνήθως, η ουσία βρίσκεται αλλού. Δεν χρειάζεται να εγκύψουμε σ’ αυτή τη δήλωση για να μάθουμε τις τουρκικές προθέσεις. Η Αγκυρα προβάλλει συνεχώς και ξεκάθαρα τις θέσεις της και φροντίζει να τις συνοδεύει με πράξεις.

Η ρητορική του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών είναι κλασικό δείγμα δημόσιας διπλωματίας. Δεν μπερδεύει την εξωτερική πολιτική με τις δημόσιες σχέσεις. Ξέρει, όμως, να χρησιμοποιεί τις δημόσιες σχέσεις και τα ρητορικά ανοίγματα για να υπηρετήσει τη στρατηγική του. Ο Νταβούτογλου προσπαθεί να πείσει την ελληνική κοινή γνώμη ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν απειλεί την Ελλάδα, αλλά και εργάζεται για να απαλλάξει τις διμερείς σχέσεις από προκαταλήψεις του παρελθόντος.

Για να διαλύσει τις ελληνικές επιφυλάξεις και να εντάξει την Αθήνα στη στρατηγική του, επιστρατεύει το δέλεαρ ενός κοινού ρόλου στην ευρύτερη περιοχή. Η νεοοθωμανική στρατηγική χρησιμοποιεί τακτικές ήπιας ισχύος, με στόχο να ρυμουλκήσει την Ελλάδα σε τροχιά δορυφοροποίησης. Ετσι, ενώ η τουρκική διπλωματία καλλιεργεί ένα κλίμα διευθέτησης, δεν εγκαταλείπει τις πάγιες επεκτατικές θέσεις και τις προκλητικές πρακτικές της.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μονομερής και αυθαίρετη οριοθέτηση των τουρκικών θαλάσσιων ζωνών στην Α. Μεσόγειο. Υπενθυμίζουμε ότι στις αρχές του 2011 η Αγκυρα είχε χαράξει 11 θαλάσσια οικόπεδα συνολικού εμβαδού 20.000 τ. χλμ. νότια, νοτιοανατολικά και νοτιοδυτικά της Αττάλειας. Ορισμένα από αυτά τα «οικόπεδα» παραβιάζουν την αρχή της μέσης γραμμής και εισέρχονται βαθιά στην ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα. Τον περασμένο Απρίλιο δημοσίευσε επίσημους χάρτες που παραβιάζουν και την κυπριακή και την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Πριν από 40 ημέρες, μάλιστα, επιχείρησε να προσδώσει υπόσταση στην αυθαιρεσία της, καταθέτοντας σχετικά έγγραφα στον ΟΗΕ. Η Αθήνα απάντησε μόνο με διάβημα, ενώ θετική είναι η σχετική αναφορά στην έκθεση της Κομισιόν για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Ενώ η Τουρκία επιχειρεί να δημιουργήσει με αυθαίρετες μονομερείς ενέργειες τετελεσμένα, ο Νταβούτογλου προσπαθεί να αποτρέψει την Ελλάδα από την άσκηση νόμμιμων δικαιωμάτων της. Εξέφρασε στον Ελληνα ομόλογό του την αντίθεση της χώρας του στην ανακήρυξη ελληνικής ΑΟΖ πριν οριοθετηθούν χωρικά ύδατα και υφαλοκρηπίδα. Η Αγκυρα έχει σε μεγάλο βαθμό καταφέρει να μετατρέψει τις μονομερείς επεκτατικές διεκδικήσεις της σε διμερείς διαφορές. Προβάλλει τις απειλές της σαν θεμιτή προσπάθεια προάσπισης των δικαιωμάτων της.

Υπενθυμίζουμε ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια είναι νόμιμο δικαίωμα που ασκείται μονομερώς. Δηλώνοντας επισήμως ότι η επέκταση είναι αιτία πολέμου, η Αγκυρα μετέτρεψε ένα ελληνικό δικαίωμα σε αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Το ίδιο ακριβώς επιχειρεί να πράξει και με την ΑΟΖ. Ο Αβραμόπουλος πρέπει να ξεκαθαρίσει εάν αληθεύει η πληροφορία πως είπε στον Τούρκο ομόλογό του ότι η Ελλάδα προς το παρόν δεν θα ανακηρύξει ΑΟΖ.

Εκτός αυτών, ο Νταβούτογλου επανέλαβε τη θέση για εξαίρεση του Καστελλόριζου από τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στις διερευνητικές επαφές για τις θαλάσσιες ζώνες. Η Αγκυρα εμφανίζει το Καστελλόριζο όχι ως ακροτελεύτιο κρίκο στην ελληνική νησιωτική αλυσίδα, αλλά σαν αποκομμένες νησίδες έξω από τις τουρκικές ακτές. Με τον τρόπο αυτόν, επιχειρεί να αποδυναμώσει την επήρρειά τους στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, εάν ποτέ η υπόθεση φθάσει στο Διεθνές Δικαστήριο.

Μέχρι τότε, η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ότι τα ελληνικά νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και επιχειρεί να οικειοποιηθεί ολόκληρη την υφαλοκρηπίδα ανατολικά της γραμμής Ρόδος - Κάρπαθος - Κάσος - Κρήτη. Στις 13 - 14 Νοεμβρίου 2008, μάλιστα, είχαν εκδοθεί δύο τουρκικές αναγγελίες για διεξαγωγή γεωλογικών ερευνών νοτίως του Καστελλόριζου, από νορβηγικό σκάφος. Ηταν μία έμπρακτη προειδοποίηση προς την Αθήνα να μην ανακηρύξει ΑΟΖ και προχωρήσει σε έρευνες. Μερικές ημέρες πριν (Οκτώβριος 2008), ο τότε αρχηγός του τουρκικού ναυτικού Μετίν Ατάτς είχε δηλώσει: «Εκτιμώ ότι η Ανατολική Μεσόγειος θα καταστεί εστία προστριβών και συγκρούσεων, επειδή προσεχώς θα αποκτήσει σπουδαιότητα. Λόγω των πετρελαίων που διαθέτει, θα μετατραπεί σε έννα δεύτερο Κόλπο. Η Τουρκία πρέπει να επαγρυπνεί και να αντιδράσει».

Οπως στο Αιγαίο, οι Τούρκοι χρησιμοποιούν τη διεξαγωγή ερευνών ως μηχανισμό πρόκλησης κρίσης για να αποτρέψουν την Ελλάδα από την άσκηση του νόμιμου δικαιώματός της για εκμετάλλευση κοιτασμάτων. Στόχος τους είναι να την υποχρεώσουν ή σε μία εκτός διεθνούς δικαίου μοιρασιά ή σε συνεκμετάλλευση. Μοιρασιά και συνεκμετάλλευση ελληνικού πλούτου.

Η Αθήνα φοβάται τουρκικές έρευνες σε ελληνική υφαλοκρηπίδα. Οι Τούρκοι καλλιεργούν τον ελληνικό φόβο και με τη συνεχή και έντονη αεροναυτική παρουσία τους στην περιοχή. Θέλουν να καταστήσουν σαφές ότι έχουν θέσει υπό τον στρατιωτικό έλεγχό τους τη θάλασσα μεταξύ της γραμμής Ρόδου - Κρήτης και της Κύπρου.

www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Λαθρομετανάστευση - Το άλλο μέτωπο της κυβέρνησης

Tου Σταυρου Λυγερου

Η χώρα βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού. Τα οικονομικά και κοινωνικά ερείπια πολλαπλασιάζονται. Η απόγνωση ξεχειλίζει. Σαν να μην έφθανε αυτό, η κοινωνία υποφέρει και από την εκρηκτική αύξηση της εγκληματικότητας. Οι προβολείς της δημοσιότητας στρέφονται σ’ αυτό το μέτωπο όταν έχουμε ακραία περιστατικά, αλλά η καθημερινότητα είναι πια εφιαλτική.

Η διάχυτη ανασφάλεια των πολιτών δεν προκαλείται από το οργανωμένο έγκλημα, το οποίο έχει τουλάχιστον συγκεκριμένους στόχους και διακρίνεται από στοιχειώδη ορθολογισμό. Προκαλείται από το διάσπαρτο έγκλημα, στο οποίο –σύμφωνα με τα στοιχεία– η συμμετοχή των παράνομων μεταναστών είναι δυσανάλογα μεγάλη. Σήμερα μπορεί να σε σκοτώσουν εν ψυχρώ για λίγα ευρώ. Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα δεν έχει προηγούμενο παγκοσμίως. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι πρότινος ο δημόσιος διάλογος ήταν υποτυπώδης. Η διαρκής συσσώρευση παράνομων μεταναστών, που αδυνατούν να βρουν εργασία, λειτουργεί σαν θερμοκήπιο για την ανομία και την εγκληματικότητα, με αποτέλεσμα να ανατρέπονται οι παραδοσιακές κοινωνικές ισορροπίες.

Το πολιτικό σύστημα και τα μεσαιο-ανώτερα στρώματα είχαν για χρόνια βολευθεί με το γεγονός ότι οι λαθρομετανάστες φυτοζωούσαν γκετοποιημένοι στα «υπόγεια» της κοινωνίας και εμφανίζονταν στον δημόσιο χώρο μόνο ως εξατομικευμένη κακοπληρωμένη μαύρη εργασία. Δεν υπήρχαν αυτιά για να ακούσουν τις φωνές απόγνωσης των λαϊκών στρωμάτων, που κυρίως υφίστανται επώδυνα τις συνέπειες της παράνομης μετανάστευσης. Ο λόγος τους δεν περνούσε στα ΜΜΕ, όπου διεξάγεται η δημόσια συζήτηση.

Εκεί, για χρόνια κυριαρχούσε μια εκδοχή της τρομοκρατίας του «πολιτικά ορθού». Η ανοχή της παράνομης μετανάστευσης είχε αναγορευθεί σε κριτήριο «προοδευτισμού». Σ’ αυτό έπαιξε ρόλο όχι μόνο ο ιδεολογικοποιημένος μετέωρος διεθνισμός των αριστερών κομμάτων, αλλά και το μεταμοντέρνο ιδεολόγημα περί πολυπολιτισμικής κοινωνίας που κυριάρχησε στο ΠΑΣΟΚ του κ. Γιώργου Παπανδρέου.

Μεσολάβησε σειρά δραματικών γεγονότων για να αρχίσουν οι βολεμένοι Ελληνες να ξεφεύγουν από τον στρουθοκαμηλισμό, να συνειδητοποιούν ότι η παράνομη μετανάστευση έχει και ένα άλλο καθόλου βολικό πρόσωπο. Η έλλειψη αποτελεσματικής μεταναστευτικής πολιτικής, σε συνδυασμό με τις στείρες αντιρατσιστικές κορόνες της Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ, τροφοδότησαν πολιτικοεκλογικά τη σκληροπυρηνική ακροδεξιά. Το κενό που άφησε η πολιτεία έσπευσε να το καλύψει η Χρυσή Αυγή, βάζοντας, βεβαίως, τη δική της απεχθή σφραγίδα.

Προεκλογικά, ο κ. Σαμαράς είχε δώσει έμφαση στην αντιμετώπιση της εγκληματικότητας και της παράνομης μετανάστευσης. Σήμερα, καλείται να κάνει πράξη τη δέσμευσή του. Ο ίδιος και η κυβέρνηση θα κριθούν όχι μόνο στο μέτωπο της οικονομίας, αλλά και σ’ αυτό το εξίσου σημαντικό μέτωπο. Εδώ, άλλωστε, δεν υπάρχει κανένα Μνημόνιο να τους εμποδίζει. Οι ενδεχόμενες ιδεολογικές επιφυλάξεις της ΔΗΜΑΡ δεν είναι λόγος η Ελλάδα να παραμείνει επικίνδυνη για τους κατοίκους της.

Υ.Γ. Τα τελευταία χρόνια έχουμε επανειλημμένως προτείνει τις διοικητικές εργασίες στις αστυνομικές υπηρεσίες να τις διεκπεραιώνει διοικητικό προσωπικό που θα μεταταχθεί από άλλες υπηρεσίες, όπου πλεονάζει. Αυτή η διευθέτηση θα αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των αστυνομικών που θα ριχθούν στη μάχη εναντίον της εγκληματικότητας. Με χαρά ακούσαμε τον κ. Δένδια να το ανακοινώνει.

www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Η τουρκική ανάμειξη στο... ναρκοπέδιο

Tου Σταυρου Λυγερου

Η κατάρριψη του τουρκικού μαχητικού-κατασκοπευτικού από τη συριακή αντιαεροπορική άμυνα έδειξε τα όρια της Αγκυρας. Ούτε το ψήφισμα αλληλεγγύης του ΝΑΤΟ ούτε οι μετακινήσεις τουρκικών στρατιωτικών μονάδων στη μεθόριο ούτε η προειδοποίηση του Ερντογάν αλλάζουν το γεγονός ότι η Αγκυρα ουσιαστικά «κατάπιε» τη δυναμική ενέργεια της Δαμασκού.

Το καθεστώς Ασαντ δίνει μάχη επιβίωσης και ως εκ τούτου τα παίζει όλα για όλα. Η κατάρριψη του τουρκικού αεροσκάφους, άλλωστε, ήταν μια απάντηση. Η Αγκυρα είναι βαθιά αναμεμειγμένη στον συριακό εμφύλιο πόλεμο. Ο αντικαθεστωτικός Ελεύθερος Συριακός Στρατός έχει τις βάσεις του στην τουρκική πλευρά της μεθορίου. Από εκεί προμηθεύεται, με τη βοήθεια Αμερικανών πρακτόρων, οπλισμό και χρήματα και εκεί βρίσκει καταφύγιο. Χωρίς την υποστήριξη της Τουρκίας, οι Σύροι αντικαθεστωτικοί δεν θα είχαν επιβιώσει στρατιωτικά.

Υπενθυμίζουμε ότι η Αγκυρα κατηγορεί το κουρδικό κρατίδιο του βορείου Ιράκ πως προσφέρει καταφύγιο στους αντάρτες του ΡΚΚ. Αυτό, όμως, δεν την εμπόδισε να κάνει εναντίον της Συρίας τα ίδια και πολύ περισσότερα. Δεν είναι η πρώτη φορά, άλλωστε, που οι Τούρκοι χρησιμοποιούν δύο μέτρα και δύο σταθμά.

Οι Αμερικανοί υποστήριξαν το εξεγερσιακό κύμα της «αραβικής άνοιξης», αλλά συνειδητοποιούν ότι οι δημοκρατικές διαδικασίες φέρνουν στο πολιτικό προσκήνιο όχι δυτικότροπες δυνάμεις, όπως ήλπιζαν, αλλά το βαθύ Ισλάμ. Το Ισραήλ, που έχει πολύχρονους ανοιχτούς λογαριασμούς με το καθεστώς Ασαντ, είδε στην Αίγυπτο να επιβεβαιώνονται οι φόβοι του. Γι’ αυτό και τηρεί πολύ επιφυλακτική στάση απέναντι στους σουνίτες αντικαθεστωτικούς. Θεωρεί ότι εάν επικρατήσουν, θα έχει στα βόρεια σύνορά του όχι έναν γνωστό –και αποδυναμωμένο από τις εσωτερικές αντιθέσεις του– αντίπαλο, αλλά ένα νέο ισλαμικό καθεστώς, που όταν σταθεί στα πόδια του, είναι πιθανό να αυτονομηθεί από τη δυτική επιρροή.

Οι ΗΠΑ παρότρυναν την Τουρκία να αναμειχθεί ενεργά στον συριακό εμφύλιο πόλεμο για να στριμώξουν το καθεστώς Ασαντ, αλλά αυτή η ανάμειξη δεν είναι χωρίς παρενέργειες για την Αγκυρα. Πρώτον, προκαλεί ένταση στις σχέσεις της με τη Μόσχα και το Πεκίνο, που θεωρούν τη Συρία πολύτιμο γεωπολιτικό έρεισμά τους στη Μεσόγειο. Δεύτερον, τινάζει στον αέρα τη νεοοθωμανική στρατηγική των Ερντογάν-Νταβούτογλου για ανάδειξη της Τουρκίας σε ηγέτη των απανταχού μουσουλμάνων.

Μπορεί το καθεστώς Ασαντ να είναι αιματοβαμμένο, αλλά η ανάμειξη της Αγκυρας στο πλευρό των σουνιτών αντικαθεστωτικών τη μετατρέπει σε μέρος του προβλήματος κι όχι σε αφ’ υψηλού επιδιαιτητή, όπως θα ήθελε ο Ερντογάν. Εάν, μάλιστα, η Τουρκία αντιδρούσε στην κατάρριψη με στρατιωτική επέμβαση, πέρα από τις άλλες παρενέργειες, θα εγκλωβιζόταν για τα καλά στο ναρκοπέδιο της παραδοσιακής διαμάχης σουνιτών - σιιτών.

Ετσι όπως διαμορφώνεται η γεωπολιτική εξίσωση, η καλύτερη λύση για τη Δύση θα ήταν η πρόταση Ανάν, για εκεχειρία και σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής με σκοπό την ομαλή μεταπολίτευση. Το καθεστώς Ασαντ, όμως, δεν πρόκειται να αποδεχθεί την αυτοκατάργησή του, εκτός κι αν η Μόσχα το εγκαταλείψει. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν οι Ρώσοι εξασφαλίσουν ότι οι στρατιωτικές βάσεις τους θα διατηρηθούν ανέπαφες.

www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Στο χείλος ενός άλλου γκρεμού

Του Σταύρου Λυγερού

Ο φόνος του 30χρονου Πατρινού από Αφγανούς και τα επεισόδια που αυτός πυροδότησε είναι οι αναπόφευκτες συνέπειες του προβλήματος της λαθρομετανάστευσης, το οποίο καθίσταται ολοένα και πιο εκρηκτικό. Μπορεί οι προβολείς της δημοσιότητας να στρέφονται όταν έχουμε ακραία περιστατικά, αλλά τα στοιχεία καταδεικνύουν πρωτοφανή έκρηξη της εγκληματικότητας. Την τεράστια ανασφάλεια των πολιτών δεν την προκαλεί το οργανωμένο έγκλημα, που έχει τουλάχιστον συγκεκριμένους στόχους και διακρίνεται από στοιχειώδη ορθολογισμό. Την προκαλεί το διάχυτο έγκλημα, στο οποίο η συμμετοχή των λαθρομεταναστών είναι δυσανάλογα μεγάλη.

Μέχρι πρότινος, ο δημόσιος διάλογος ήταν υποτυπώδης, παρότι αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα δεν έχει προηγούμενο παγκοσμίως. Η διαρκής συσσώρευση λαθρομεταναστών, που αδυνατούν να βρουν εργασία, λειτουργεί σαν θερμοκήπιο για την ανομία και την εγκληματικότητα, με αποτέλεσμα να υπονομεύονται οι κοινωνικές ισορροπίες. Τόσο το πολιτικό σύστημα όσο και μεσαιο-ανώτερα στρώματα είχαν βολευτεί με το γεγονός ότι για χρόνια οι λαθρομετανάστες φυτοζωούσαν γκετοποιημένοι στα «υπόγεια» της κοινωνίας και εμφανίζονταν στον δημόσιο χώρο μόνο ως εξατομικευμένη, κακοπληρωμένη, μαύρη εργασία.

Κανείς δεν άκουγε τις φωνές απόγνωσης των λαϊκών στρωμάτων, που κυρίως υφίστανται με επώδυνο τρόπο τις συνέπειες της λαθρομετανάστευσης. Ο λόγος τους δεν περνούσε στα ΜΜΕ, όπου διεξάγεται η δημόσια συζήτηση. Εκεί, για χρόνια κυριαρχούσε μία εκδοχή της τρομοκρατίας του «πολιτικά ορθού». Η ανοχή της λαθρομετανάστευσης είχε αναγορευθεί σε κριτήριο «προοδευτισμού». Σ’ αυτό έπαιξε ρόλο όχι μόνο ο ιδεολογικοποιημένος μετέωρος διεθνισμός των αριστερών κομμάτων, αλλά και το μεταμοντέρνο ιδεολόγημα περί πολυπολιτισμικής κοινωνίας που κυριάρχησε στο ύστερο ΠΑΣΟΚ.

Υπενθυμίζουμε ότι από τις πρώτες πράξεις της κυβέρνησης Παπανδρέου ήταν ο νόμος για την απόδοση ιθαγένειας σε μετανάστες, γεγονός που έστειλε το λάθος μήνυμα και τροφοδότησε τις παράνομες ροές. Χρειάστηκε σειρά δραματικών γεγονότων για να αρχίσουν οι βολεμένοι Ελληνες να ξεφεύγουν από τον στρουθοκαμηλισμό, να συνειδητοποιούν ότι η λαθρομετανάστευση έχει και ένα άλλο, καθόλου βολικό πρόσωπο.

Η έλλειψη αποτελεσματικής μεταναστευτικής πολιτικής, σε συνδυασμό με τις στείρες αντιρατσιστικές κορώνες της Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ, τροφοδότησαν πολιτικά τη σκληροπυρηνική ακροδεξιά. Το κενό που άφησε η πολιτεία έσπευσε να το καλύψει η Χρυσή Αυγή, βάζοντας, βεβαίως, τη δική της σφραγίδα. Στις δημοτικές εκλογές απέσπασε στην Α΄ Αθηνών 5,3%, ενώ οι περιοχές που έχουν κατακλυσθεί από λαθρομετανάστες τής έδωσαν ποσοστά μέχρι και 20%! Το πρόσφατο 7% της Χρυσής Αυγής, λοιπόν, ήταν κεραυνός εν αιθρία μόνο για όσους βλέπουν τις πολιτικοκοινωνικές δυναμικές με τους παραμορφωτικούς φακούς των ιδεολογημάτων τους.

Στο σημείο που έχουν φθάσει τα πράγματα, είναι ζωτική ανάγκη η άμεση εκπόνηση και εφαρμογή (σε συνεργασία με την Ε.Ε.) μιας ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής, η οποία να εστιάσει όχι μόνο στην αποτροπή της παράνομης εισόδου μεταναστών, αλλά και στις μαζικές απελάσεις. Εάν δεν δοθεί συντεταγμένη απάντηση από την πολιτεία όχι μόνο θα έχουμε συχνή επανάληψη επεισοδίων όπως αυτά στην Πάτρα, αλλά και διολίσθηση της κοινωνίας σε μαζικές ρατσιστικές αντιδράσεις, που αναπόφευκτα θα προκαλέσουν τυφλές φυλετικές συγκρούσεις.

www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Ενα ασυμβίβαστο που ανοίγει προοπτικές

Tου Σταυρου Λυγερου

Θέτοντας θέμα ασυμβίβαστου για τις ιδιότητες υπουργού-βουλευτή, ο Σαμαράς έφερε στο προσκήνιο ένα ζήτημα που δεν πρέπει να προσεγγισθεί με θεωρητικούς όρους, αλλά με βάση το γεγονός ότι συνδέεται με παθογένειες του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Είναι κοινός τόπος ότι ειδικά τα κόμματα εξουσίας έχουν εκφυλισθεί σε καθεστωτικά μορφώματα, που από μία άποψη θυμίζουν φυλές και από μία άλλη ιδιότυπες εταιρείες. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. -με τον ένα ή τον άλλο τρόπο- εξαρτώνται και επωφελούνται από τη σχέση τους με την εξουσία.

Είναι τα κόμματα-φυλές που ευθύνονται και για το γεγονός ότι στην πράξη δεν υφίσταται η διάκριση των εξουσιών. Η νομοθετική εξουσία μόνο ανεξάρτητη δεν είναι. Εχει περιέλθει υπό τον απόλυτο σχεδόν έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας. Μέχρι η κρίση να προκαλέσει ρήγματα στο κομματικό σύστημα, δυσεύρετες ήταν οι περιπτώσεις διαφοροποίησης συμπολιτευόμενων βουλευτών από την κυβερνητική γραμμή, στη διαμόρφωση της οποίας ελάχιστα συμμετέχουν. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις ο ρόλος των βουλευτών αποκτούσε καθοριστική σημασία.

Η νομοθετική εξουσία έχει περιέλθει σε καθεστώς εξάρτησης, επειδή κάθε «πράσινος» και «γαλάζιος» βουλευτής έβλεπε το βουλευτικό αξίωμά του όχι ως αυτόνομη πολιτική αποστολή, αλλά σαν σκαλοπάτι για την υπουργοποίησή του. Ενιωθε περισσότερο σαν υποψήφιο μέλος της εκτελεστικής εξουσίας, παρά ως ενεργό μέλος της νομοθετικής εξουσίας. Ηταν η λογική του πελατειακού συστήματος που διαμόρφωσε αυτές τις νοοτροπίες και συμπεριφορές.

Εάν ένας βουλευτής δεν κατάφερνε να γίνει τουλάχιστον υφυπουργός, οι ψηφοφόροι του τον θεωρούσαν αποτυχημένο, επειδή δεν είχε μεγάλη δυνατότητα να τους κάνει αρκετά ρουσφέτια. Κατά συνέπεια, η ζωτική ανάγκη του βουλευτή να επανεκλεγεί τον ωθούσε να συμπεριφέρεται σαν υπάκουος υπάλληλος που διεκδικεί προαγωγή. Σε ομαλές περιόδους η εξουσία του βουλευτή ήταν περιορισμένη. Ακόμα και στο επίπεδο του νομοθετικού έργου τον πρώτο και κύριο λόγο είχαν και έχουν οι υπουργοί.

Εκτός αυτού, η Βουλή έχει πάψει προ πολλού να αποτελεί το κύριο πεδίο πολιτικών αντιπαραθέσεων, εκεί όπου δοκιμάζονται και διακρίνονται ιδέες και πολιτικοί. Οι βουλευτές, ιδιαιτέρως οι νεότεροι και λιγότερο προβεβλημένοι, ασφυκτιούν. Λίγες φορές τούς δίνεται η ευκαιρία να μιλήσουν και σπανίως να αναλάβουν την ευθύνη μιας κοινοβουλευτικής μάχης. Συνήθως, ο ρόλος τους περιορίζεται στο να ψηφίζουν την κομματική γραμμή.

Η καθιέρωση του ασυμβίβαστου υπουργού-βουλευτή θα απελευθερώσει τη νομοθετική εξουσία, ώστε να λειτουργήσει ως πραγματικό αντίβαρο στη θεσμική παντοδυναμία της εκτελεστικής εξουσίας. Εκτός αυτού θα διευκολύνει και την είσοδο κοινωνικών στελεχών στη διακυβέρνηση και ευρύτερα στον πολιτικό βίο. Ετσι όπως λειτουργούσε, το ελληνικό κομματικό-πολιτικό σύστημα ήταν αγκυλωμένο και ανίκανο να ανανεωθεί. Θα άξιζε τον κόπο η συζήτηση να επεκταθεί και στη σκοπιμότητα μετάβασης από την Προεδρευομένη σε Προεδρική Δημοκρατία. Στην Ελλάδα είναι αδύνατο να αναδειχθούν νέες ηγεσίες, εάν δεν περάσουν από τη διπλή προκρούστεια κλίνη των κομματικών κατεστημένων και της διαπλοκής.

www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Ακούγοντας τους Μέρκελ, Σόιμπλε και Τόμσεν

Tου Σταύρου Λυγερού

Μέχρι πρότινος, η Μέρκελ, ο Σόιμπλε και οι άλλοι του ευρωιερατείου καλλιεργούσαν με τις δηλώσεις τους την εντύπωση ότι η Ελλάδα βρίσκεται ένα βήμα πριν εκδιωχθεί από την Ευρωζώνη. Οι εγχώριοι υποστηρικτές του Μνημονίου, μάλιστα, εκμεταλλεύονταν το καλλιεργούμενο κλίμα επικείμενης αποπομπής για να εκβιάσουν την κοινωνία να ανεχθεί μια πολιτική η οποία παράγει ολοένα και περισσότερα οικονομικά και κοινωνικά ερείπια.

Τώρα που οι υπογραφές έχουν μπει και οι ψηφοφορίες έχουν ολοκληρωθεί, όπως ακριβώς επεδίωκαν η τρόικα και η κυβέρνηση Παπαδήμου, τώρα που η Ελλάδα έχει για τα καλά δεσμευθεί στον δρόμο της νέας δανειακής σύμβασης και του νέου Μνημονίου, η ρητορική του ευρωιερατείου άλλαξε. Η Μέρκελ και ο Σόιμπλε δηλώνουν ότι η εκδίωξη της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα ήταν καταστροφική για το ευρώ κι ότι ουσιαστικά δεν ετέθη ποτέ τέτοιο ζήτημα.

Πότε έλεγαν την αλήθεια; Ο καθένας διαλέγει ό, τι βολεύει το ιδεολόγημά του, αλλά είναι λογικό να θεωρήσουμε ότι οι δηλώσεις που αντανακλούν την πραγματικότητα είναι οι τωρινές. Οι λόγοι είναι δύο:

Πρώτον, επειδή πριν από τις κρίσιμες ψηφοφορίες στην ελληνική Βουλή, το ευρωιερατείο είχε πολιτική σκοπιμότητα. Με τις δηλώσεις-απειλές για αποπομπή της Ελλάδας διευκόλυνε την κυβέρνηση Παπαδήμου, προσδίδοντας αξιοπιστία στην προπαγανδιστική εκστρατεία των εγχώριων «μνημονιακών» δυνάμεων ότι η ψήφιση και η εφαρμογή του νέου πακέτου είναι ο μόνος τρόπος για να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη.

Δεύτερον, επειδή -όπως επιμόνως υποστηρίζουμε σ’ αυτές τις στήλες από τις αρχές του 2010- η ελληνική κρίση είναι συστημικός κίνδυνος για την Ευρωζώνη. Μεγαλύτερος τότε, αλλά και τώρα ικανός να προκαλέσει όχι μόνο τεράστιο κόστος, αλλά και μεγάλο ρήγμα στην Ευρωζώνη. Η Ελλάδα είναι συστημικός κίνδυνος όχι λόγω του χρέους της (τώρα πια η μερίδα του λέοντος είναι προς τις χώρες-μέλη και προς το ΔΝΤ), αλλά επειδή μια στάση πληρωμών θα προκαλούσε ένα καταστροφικό ντόμινο που θα συμπαρέσυρε τους άλλους αδύναμους κρίκους. Μπορεί το ευρωιερατείο να δηλώνει ότι η Ελλάδα είναι μοναδική περίπτωση, αλλά οι Αγορές θα προεξοφλούσαν πολύ περισσότερο απ’ όσο τώρα το αντίθετο, ότι η Ελλάδα είναι η αρχή. Αυτό θα είχε ως συνέπεια μια εκτόξευση των επιτοκίων δανεισμού χωρών όπως η Ισπανία, η Ιταλία και το Βέλγιο. Τα δόντια των Αγορών θα ένιωθε ακόμα και η Γαλλία.

Το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι συστημικός κίνδυνος για την Ευρωζώνη δεν σημαίνει, βεβαίως, ότι μπορούσε να συνεχίσει το πάρτι του ελλείμματος. Μπορούσε, όμως, να διαπραγματευθεί ένα αξιόπιστο εθνικό σχέδιο δημοσιονομικής εξυγίανσης και αξιοποίησης των πολλών λιμναζουσών αναπτυξιακών δυνατοτήτων. Οι κυβερνώντες, όμως, αποδείχθηκαν ανίκανοι να επεξεργασθούν ένα τέτοιο σχέδιο. Προτίμησαν να υιοθετήσουν την πολιτική που ήρθε ντελίβερι από την τρόικα. Οσοι έχουν ακόμα αμφιβολία, ας δουν τις δηλώσεις Τόμσεν στο Ευρωκοινοβούλιο. Επιβεβαίωσε αυτό που ήταν προφανές: οι κυβερνώντες όχι μόνο δεν διαπραγματεύθηκαν, αλλά κι αποδέχθηκαν με ανοιχτές αγκάλες το Μνημόνιο

Διαβάστε περισσότερα...

Το Μνημόνιο, ο φόβος και η δημοκρατία

Tου Σταυρου Λυγερου

Το 2010 έθεσαν στον ελληνικό λαό το δίλημμα «Μνημόνιο ή χρεοκοπία». Το 2011 του έθεσαν το «Μεσοπρόθεσμο ή δραχμή» και τώρα του θέτουν το «διάσωση ή χρεοκοπία». Πρόκειται για παραλλαγές του ίδιου εκβιαστικού διλήμματος, που επιδέχεται μία μόνο απάντηση. Είναι ο γνωστός μονόδρομος της κυβερνητικής -και όχι μόνο- ρητορικής.

Ορισμένοι εξ αυτών δεν περιορίζονται στα όρια της φθηνής - αντιαισθητικής προπαγάνδας που στηρίζεται στην άμετρη κινδυνολογία. Καταφεύγουν και στην ιδεολογική τρομοκρατία, χαρακτηρίζοντας «εθνική προδοσία» τη διαφορετική άποψη! Δεν ακυρώνουν μόνο την έννοια της πολιτικής, αλλά και την ίδια τη δημοκρατία. Αναμενόμενο. Η θεραπεία - σοκ στηρίζεται αποκλειστικά στην καλλιέργεια του φόβου και γι’ αυτό είναι από τη φύση της ασύμβατη με τη δημοκρατία. Υπενθυμίζουμε ότι πρωτοεφαρμόστηκε στη Χιλή με εργαλείο τα τανκς του Πινοσέτ. Στη σημερινή Ελλάδα δεν υπάρχει ο φόβος των τανκς. Καλλιεργείται συστηματικά, όμως, ο «μεταμοντέρνος» φόβος ότι το πιο μικρό «όχι» στην τρόικα θα οδηγήσει σε ολοκληρωτική καταστροφή. Είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να παραλύουν και να κατακερματίζουν την κοινωνία.

Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι «χρεοκοπία ή διάσωση», αλλά εάν το νέο πακέτο (PSI, δανειακή σύμβαση και νέο Μνημόνιο) έχει τις προϋποθέσεις να αποτρέψει τη χρεοκοπία και να ανατάξει την οικονομία. Καθόλου τυχαίο ότι η επίσημη συζήτηση δεν εστιάσθηκε στο καθοριστικό για το μέλλον της Ελλάδας αυτό ερώτημα, αλλά σε επιμέρους πτυχές, όπως οι συντάξεις και ο κατώτατος μισθός. Καθόλου τυχαίο, επίσης, ότι οι σταυροφόροι του Μνημονίου προβάλλουν μονομερώς και με κραυγαλέα υπερβολή τις αρνητικές συνέπειες της παύσης πληρωμών, αλλά αποφεύγουν επιμελώς να πουν πού οδηγεί το νέο πακέτο.

Στο σημείο που έχει φθάσει η Ελλάδα όλοι οι δρόμοι είναι δύσβατοι. Μία ορθολογική συζήτηση θα έπρεπε να βάλει νηφάλια στο τραπέζι τα συν και τα πλην κάθε πολιτικής, ώστε να επιλέξουμε το μικρότερο κακό, την πολιτική που έχει συνδυαστικά το μεγαλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα και το μικρότερο κοινωνικό κόστος. Το πολιτικό σύστημα δεν διεξάγει μία τέτοια συζήτηση για τον ίδιο λόγο που δεν επεξεργάσθηκε ένα ρεαλιστικό εθνικό σχέδιο για την ανάταξη της οικονομίας.

Η άποψή μας επιγραμματικά είναι πως με το νέο πακέτο θα συμβεί ό,τι με το πρώτο Μνημόνιο. Θα αγοράσουμε πανάκριβα χρόνο, αλλά δεν θα αποτρέψουμε τη χρεοκοπία. Αντιθέτως, θα τη βρούμε μπροστά με πολύ δυσμενέστερους όρους. Παρά τα αντικοινωνικά μέτρα, η οικονομία θα βυθισθεί βαθύτερα στον φαύλο κύκλο της ύφεσης, με αποτέλεσμα τον εκτροχιασμό του προγράμματος. Ο εκτροχιασμός θα προκαλέσει δυναμική ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας - κατάρρευσης, η οποία πιθανότατα θα πετάξει την Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης. Η Ελλάδα, γεμάτη οικονομικά και κοινωνικά ερείπια, θα έχει στερηθεί τη δημόσια περιουσία και τα εργαλεία που είναι αναγκαία για την ανασυγκρότησή της. Με άλλα λόγια, θα καταστεί για πολλά χρόνια έρμαιο των δανειστών της. Κι αυτά, εάν δεν μεσολαβήσει κοινωνική έκρηξη.

www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Η αγορά χρόνου κοστίζει πανάκριβα

Του Σταυρου Λυγερου

Αποδεικνύεται καθημερινά ότι το ευρωιερατείο δεν αντιμετωπίζει την Ελλάδα ως συνομιλητή, αλλά ως μία χώρα που οφείλει να αποδεχθεί άνευ όρων τις εντολές της τρόικας. Το έργο το έχουμε ξαναδεί σε διάφορες παραλλαγές, όταν ερχόταν ο καιρός να εκταμιευθούν οι δόσεις. Κάθε φορά οι δανειστές έσπαγαν το ρεκόρ τους σε προσβολές και ωμούς εκβιασμούς που παραβιάζουν κάθε θεσμική και δημοκρατική τάξη. Το μείζον ζήτημα, βεβαίως, δεν είναι η κατάργηση του 13ου και του 14ου μισθού. Είναι εάν το νέο πακέτο μπορεί ή όχι να ανατάξει την ελληνική οικονομία. Η θεραπεία - σοκ έχει βυθίσει την Ελλάδα σε ένα καταστροφικό αδιέξοδο. Τα γεγονότα διέψευσαν την αρχική διαβεβαίωση ότι το πρώτο Μνημόνιο θα εξασφάλιζε τον αναγκαίο χρόνο και θα επιτύγχανε τη δημοσιονομική εξυγίανση και την ανάταξη της οικονομίας. Οι αριθμοί δεν αφήνουν περιθώρια για αμφισβήτηση.

Η ελληνική κρίση χρέους έχει μετατραπεί σε ένα δράμα. Τα μέτρα πέφτουν βροχή, αλλά το μόνο που καταφέρνουν είναι να βυθίζουν ολοένα και περισσότερο την οικονομία στην ύφεση, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει εγκλωβιστεί σε έναν φαύλο κύκλο.

Μη μπορώντας να αμφισβητήσουν το ναυάγιο, η τρόικα και οι ντόπιοι υποστηρικτές του Μνημονίου ισχυρίζονται ότι δεν φταίει η συνταγή, αλλά η κυβέρνηση Παπανδρέου που δεν την εφάρμοσε σωστά. Εχουμε εξ αρχής υποστηρίξει ότι και η συνταγή είναι λάθος και ο «μάγειρας» που την υλοποίησε κακός. Η κυβέρνηση Παπανδρέου έχει βαρύτατες ευθύνες για τις πράξεις και τις παραλείψεις της, αλλά η ύφεση είναι το αποτέλεσμα κυρίως της πολιτικής που υπαγορεύει η τρόικα.

Δεδηλωμένος στόχος αυτής της πολιτικής δεν είναι μόνο η δραστική μείωση του ελλείμματος. Είναι και η εσωτερική υποτίμηση, η οποία υποτίθεται ότι θα αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Η εσωτερική υποτίμηση, όμως, επιτυγχάνεται μέσω της ύφεσης. Με άλλα λόγια, αυτό που συμβαίνει δεν είναι μια απροσδόκητη παρενέργεια. Είναι το λογικό αποτέλεσμα της συνταγής των δανειστών.

Οπως και αν κατανεμηθούν οι ευθύνες, όμως, το γεγονός είναι ότι η Ελλάδα έχει ήδη χρεοκοπήσει. Το μόνο που πρόσφεραν οι δόσεις ήταν να μεταθέτουν για λίγο αργότερα το αναπόφευκτο. Το ίδιο ισχύει και για το νέο πακέτο. Η αγορά χρόνου, όμως, κοστίζει πανάκριβα. Πρώτον, επειδή αποσαθρώνει τον παραγωγικό ιστό. Δεύτερον, επειδή εκποιεί και υποθηκεύει δημόσια περιουσία πάνω στην οποία θα πρέπει να στηριχθεί η ανασυγκρότηση.

Το σημαντικότερο είναι ότι η αγορά χρόνου δεν χρησιμοποιείται για να προετοιμάσει το κράτος και την κοινωνία, ώστε η χρεοκοπία να γίνει με συντεταγμένο τρόπο εντός της Ευρωζώνης και με το μικρότερο δυνατό οικονομικο-κοινωνικό κόστος. Αντιθέτως, το νέο πακέτο τροφοδοτεί την ψευδαίσθηση ότι το αναπόφευκτο μπορεί να αποτραπεί. Η Ελλάδα τείνει να μετατραπεί σε τοξικομανή που δίνει κάθε φορά τα πάντα για να εξασφαλίσει τη δόση του, αντί να μπει σε πρόγραμμα αποτοξίνωσης.

Σε αντίθεση με την κυρίαρχη ρητορική, το νέο πακέτο στρώνει τον δρόμο για μία ανεξέλεγκτη χρεοκοπία - κατάρρευση η οποία πιθανόν να εξωθήσει τη χώρα και εκτός Ευρωζώνης, παρότι αυτό δεν είναι στις προθέσεις ούτε του ευρωιερατείου ούτε της Αθήνας. Μία τέτοια εξέλιξη, λόγω και του γεγονότος ότι με το νέο πακέτο το σύνολο του ελληνικού χρέους θα υπαχθεί στο βρετανικό δίκαιο, θα μετατρέψει την Ελλάδα σε έρμαιο των δανειστών της. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε πειραματόζωο και μάλιστα σε αναλώσιμο πειραματόζωο.

Η ακολουθούμενη πορεία δεν είναι μονόδρομος, όπως προσπαθούν με κάθε τρόπο να πείσουν την κοινή γνώμη. Η Ελλάδα έχει ακόμα και τώρα περιθώρια να διαπραγματευθεί ένα βιώσιμο πρόγραμμα ανάταξης, υπό την προϋπόθεση αφενός ότι θα έχει επεξεργασθεί ένα εναλλακτικό εθνικό σχέδιο και αφετέρου ότι είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει το μόνο διαπραγματευτικό όπλο που διαθέτει, το γεγονός ότι παραμένει σε μεγάλο βαθμό συστημικός κίνδυνος για την Ευρωζώνη. Μία στάση πληρωμών της Ελλάδας θα προκαλέσει αναπόφευκτα καταστροφικό ντόμινο. Η ελληνική κρίση δεν είναι δυνατόν να σφραγιστεί. Οι αγορές θα στραφούν εναντίον των άλλων αδύναμων κρίκων, επειδή έχουν αντιληφθεί ότι η κρίση δεν είναι κρίση δύο τριών χωρών-μελών, αλλά συστημική κρίση συνολικά της Ευρωζώνης. Με άλλα λόγια, η εγκατάλειψη της Ελλάδας ισοδυναμεί με άλμα στο κενό.

Το ευρωιερατείο το γνωρίζει και γι’ αυτό προσπαθεί να την αποτρέψει και να κρατήσει την Ελλάδα εντός της Ευρωζώνης, αλλά με έναν τρόπο που καταστρέφει τον παραγωγικό ιστό και εξαθλιώνει σημαντικά τμήματα της κοινωνίας. Ο επαρχιωτισμός και το σύνδρομο εξάρτησης της ελληνικής άρχουσας τάξης, όμως, την κάνουν να αντιμετωπίζει τις εντολές της τρόικας περίπου σαν θεόσταλτες.

www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Το «κούρεμα», το PSI, τα ομόλογα και το βρετανικό δίκαιο

Tου Σταυρου Λυγερου

Ηταν εξ αρχής σαφές ότι χωρίς γενναίο κούρεμα του ελληνικού χρέους ελπίδα διεξόδου από την κρίση δεν μπορούσε να υπάρξει. Από αυτές τις στήλες το τονίζαμε, αλλά ο Παπανδρέου δεν ήθελε να ακούσει κουβέντα για κούρεμα, επικαλούμενος το εθνικό συμφέρον! Ενάμιση χρόνο μετά, οι ίδιοι που ξόρκιζαν το κούρεμα το έχουν αναγάγει στην απόλυτη σωτηρία. Ο Παπαδήμος, μάλιστα, το ξόρκιζε μέχρι προ τριμήνου.

Η καθυστέρηση είχε συνέπειες. Στους 20 μήνες από την ψήφιση του Μνημονίου, η μερίδα του λέοντος από το δάνειο των 110 δισ. δόθηκε για να πληρωθούν στο ακέραιο τόκοι και χρεολύσια στους δανειστές, και όχι για μισθούς και συντάξεις όπως ισχυρίζονται οι ντόπιοι προπαγανδιστές. Εάν το κούρεμα είχε γίνει τον Μάιο 2010, το χρέος θα είχε μειωθεί κατά μερικές δεκάδες δισ. Τότε η ελληνική κρίση ήταν περισσότερο συστημικός κίνδυνος για την Ευρωζώνη απ’ ό, τι σήμερα. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε διαπραγματευτική ισχύ. Δεν είχε, όμως, πολιτική βούληση.

Η ζημιά δεν περιορίστηκε εδώ.
Το δάνειο των 110 δισ. από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ δεν κουρεύεται και επιπροσθέτως υπάγεται στο βρετανικό δίκαιο, δηλαδή είναι ενυπόθηκο. Το συζητούμενο αυτές τις ημέρες κούρεμα αφορά 206 δισ., ενώ το συνολικό χρέος είναι πάνω από 370 δισ. Από το κούρεμα θα εξαιρεθούν και τα ελληνικά ομόλογα που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τα ομόλογα αυτά συνολικής ονομαστικής αξίας 55 - 60 δισ. έχουν αγοραστεί σε πολύ χαμηλότερη τιμή (υπολογίζεται γύρω στα 40 δισ.) από τη δευτερογενή αγορά. Η ΕΚΤ απαιτεί να τα εισπράξει στο ακέραιο, δηλαδή να κερδοσκοπήσει ασυστόλως σε βάρος ενός σκληρά δοκιμαζόμενου μετόχου της (Ελλάδας). Η ΕΚΤ δεν δέχεται ούτε να αντικαταστήσει τα ομόλογα που κατέχει με νέα, η ονομαστική τιμή των οποίων να είναι η τιμή αγοράς των παλιών, ώστε να μη χάσει ούτε ένα ευρώ.

Με το PSI, στην ιδανική περίπτωση το χρέος θα μειωθεί κατά 100 δισ. Θα κουρευτούν όμως και τα ομόλογα που έχουν στα χέρια τους τα ελληνικά ασφαλιστικά Ταμεία (περίπου 25 δισ.) και οι ελληνικές τράπεζες (περίπου 50 δισ.). Επειδή, όμως, η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να καλύψει κάπως τις απώλειες των ασφαλιστικών Ταμείων και να επανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες, η πραγματική ελάφρυνση του χρέους θα είναι μικρότερη από 70 δισ.

Και αυτά στην ελάχιστα πιθανή περίπτωση που τελικώς συμμετάσχουν όλα τα hedge funds, τα οποία υπολογίζεται ότι κατέχουν περίπου 80 από τα 206 δισ. Τα περισσότερα hedge funds αντιδρούν παρότι έχουν αγοράσει τα ελληνικά ομόλογα σε τιμές 30 - 40% της ονομαστικής αξίας τους και ως εκ τούτου θα κερδίσουν ένα 10 - 20% και μετά το κούρεμα. Αλλα αντιδρούν επειδή κατέχουν ασφάλιστρα κινδύνου (CDS) και θέλουν να τα ενεργοποιήσουν και άλλα επειδή ελπίζουν ότι μπορούν να εκβιάσουν για να εξασφαλίσουν υψηλά επιτόκια για τα νέα ομόλογα - κατά πιθανότητα 30ετούς διάρκειας.

Ας σημειωθεί ότι οι τοκογλυφικές απαιτήσεις των τραπεζών για επιτόκια 7 - 8% αναχαιτίσθηκαν όχι τόσο λόγω της αντίστασης της κυβέρνησης Παπαδήμου όσο λόγω της παρέμβασης του ΔΝΤ. Το συζητούμενο επιτόκιο είναι της τάξεως του 4 - 5%, αλλά φαίνεται ότι υπάρχει πρόβλεψη για αύξησή του στην πορεία των ετών.

Εκτός από το γεγονός ότι το PSI είναι ανεπαρκές για να καταστήσει το ελληνικό χρέος εξυπηρετήσιμο, θα υπαγάγει τα νέα ομόλογα στο βρετανικό δίκαιο. Το ίδιο θα ισχύσει και για τη νέα δανειακή σύμβαση. Η κυβέρνηση Παπαδήμου έχει ήδη συμφωνήσει και για τα δύο. Με άλλα λόγια, ενώ μέχρι πριν από δύο χρόνια όλο το ελληνικό χρέος υπαγόταν στο ελληνικό δίκαιο, θα γυρίσει στο βρετανικό. Οι δανειστές θα μπορούν να βάλουν στο χέρι περιουσιακά στοιχεία και έσοδα του ελληνικού κράτους, τη στιγμή που αυτό δεν θα μπορεί να ικανοποιήσει στοιχειώδεις ανάγκες του πληθυσμού.

Οι επιπτώσεις της αλλαγής θα είναι ακόμα πιο καταστροφικές στην καθόλου απίθανη περίπτωση που και αυτό το πρόγραμμα ναυαγήσει και η Ελλάδα βρεθεί εκτός Ευρωζώνης. Εάν το χρέος υπαγόταν στο ελληνικό δίκαιο, βασίμως πιθανολογούμε ότι τα ελληνικά δικαστήρια, που θα έκριναν, θα αποφάσιζαν ότι το χρέος θα μεταφερόταν σε νέες δραχμές. Αυτό σημαίνει ότι το χρέος θα υφίστατο υποτίμηση ακριβώς όσο και η νέα δραχμή και θα υφίστατο κάθε χρόνο πρόσθετο κούρεμα αναλόγως του ντόπιου πληθωρισμού.

Με την υπαγωγή του χρέους στο βρετανικό δίκαιο, βασίμως πιθανολογούμε ότι το χρέος θα παραμείνει σε ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι θα διπλασιαστεί λόγω της αναπόφευκτης υποτίμησης της νέας δραχμής. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση Παπαδήμου θα έχει καταφέρει στην ολιγόμηνη θητεία της να ολοκληρώσει το καταστροφικό έργο της κυβέρνησης Παπανδρέου, καθιστώντας την Ελλάδα έρμαιο των δανειστών της για πολλά πολλά χρόνια.

Πηγή

Διαβάστε περισσότερα...

Μπορεί το δεύτερο Μνημόνιο να επιτύχει εκεί που απέτυχε το πρώτο;

Του Σταυρου Λυγερου

Ενάμιση χρόνο μετά την επιβολή του Μνημονίου, ο απολογισμός είναι δραματικός. Η αρχική διαβεβαίωση και της τρόικας και της κυβέρνησης Παπανδρέου, ότι το δάνειο των 110 δισ. θα εξασφάλιζε τον αναγκαίο χρόνο ώστε με τη θεραπεία-σοκ να επιτευχθεί η δημοσιονομική εξυγίανση και η επιστροφή στις αγορές, διαψεύσθηκε παταγωδώς.

Οι αποκλίσεις από τους στόχους είναι μεγάλες. Η Ελλάδα έχει εγκλωβιστεί στον φαύλο κύκλο της ύφεσης, η οποία προκαλεί ολοένα και περισσότερα οικονομικά και κοινωνικά ερείπια. Το χειρότερο είναι ότι δεν διαφαίνεται διέξοδος.

Για μεγάλο διάστημα, η τρόικα δεν αναγνώριζε την ευθύνη της συνταγής της. Εριχνε όλη την ευθύνη στην κυβέρνηση Παπανδρέου, με το επιχείρημα ότι δεν την εφάρμοσε σωστά. Αναμφίβολα, υπήρξαν και ολιγωρίες και καθυστερήσεις και αβελτηρία και σφάλματα που επιδείνωσαν την κατάσταση. Η βασική αιτία, όμως, που βύθισε την οικονομία στην ύφεση είναι η συνταγή της εσωτερικής υποτίμησης.

Οσοι εντός της Ελλάδας αναμασούν το επιχείρημα της τρόικας επικαλούνται τον ισχυρισμό ότι το Μνημόνιο είχε αποτέλεσμα στην Ιρλανδία (έχει χαρακτηριστεί υποδειγματικός μαθητής) και στην Πορτογαλία. Η πραγματικότητα, όμως, είναι διαφορετική. Αν και συγκριτικά με την Ελλάδα οι δύο αυτές χώρες ήταν ελαφρά περιστατικά, η αισιοδοξία των πρώτων μηνών εφαρμογής του Μνημονίου εξατμίζεται. Τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα εκεί οξύνονται και όλα δείχνουν ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί πολύ περισσότερο.

Είναι αξιοσημείωτο ότι και στο ΔΝΤ και στο ευρωιερατείο τελευταία ακούγονται κάποια ίχνη αυτοκριτικής, αλλά χωρίς να συνοδεύονται από βούληση τροποποίησης της συνταγής. Προ ημερών, η Μέρκελ δήλωσε ότι η τρόικα τους έλεγε πως το ελληνικό πρόβλημα ήταν πρόβλημα ρευστότητας! Προκαλεί ανατριχίλα το γεγονός ότι αποφασίζουν για την ελληνική κοινωνία άνθρωποι που έχουν κάνει μια τόσο λάθος διάγνωση. Η ελληνική κρίση δεν είναι καν μια τυπική κρίση χρέους. Καταρρέει ένα ολόκληρο μοντέλο πλασματικής ανάπτυξης. Ως εκ τούτου απαιτούσε άλλου τύπου αντιμετώπιση.

Γιατί, όμως, να περιμένεις από τους ξένους να κάνουν αυτό που δεν έκανε η ελληνική κυβέρνηση; Οι γραφειοκράτες της τρόικας εφάρμοσαν την κακόφημη συνταγή του ΔΝΤ. Την καταλυτική ευθύνη έχει η κυβέρνηση Παπανδρέου, η οποία κρύφτηκε πίσω από την τρόικα αντί να επεξεργαστεί ένα εθνικό σχέδιο δημοσιονομικής εξυγίανσης και αξιοποίησης των λιμναζουσών αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας.

Τώρα πια, το κύριο ζήτημα είναι η ορθολογική απάντηση ενός ζωτικού ερωτήματος: Συμφέρει την Ελλάδα να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο ή μήπως επιβάλλεται αναθεώρηση; Οπως προαναφέραμε, η πολιτική που εφαρμόστηκε αποδείχθηκε όχι μόνο κοινωνικά επώδυνη, αλλά και από οικονομικής απόψεως αναποτελεσματική. Φως στην άκρη του τούνελ δεν φαίνεται και τίποτα δεν δείχνει ότι θα φανεί αργότερα.

Η απόφαση της 27ης Οκτωβρίου για νέα δανειακή σύμβαση και νέο Μνημόνιο είναι μια ομολογία αποτυχίας του πρώτου Μνημονίου. Μπορεί το δεύτερο Μνημόνιο να επιτύχει εκεί που απέτυχε το πρώτο; Το γεγονός ότι το συνυπέγραψε ο Παπανδρέου και έχει δεσμευτεί να το ψηφίσει η Ν.Δ. δεν είναι από μόνο του απόδειξη ότι μπορεί. Ούτε είναι απόδειξη η στάση των ελληνικών ελίτ. Ο επαρχιωτισμός τους τις κάνει να αντιμετωπίζουν σαν θεόσταλτες τις εντολές του ευρωιερατείου (οι New York Times το αποκαλούν «Ομάδα της Φρανκφούρτης» και συμπεριλαμβάνουν τη Μέρκελ, τον Σαρκοζί και τους αξιωματούχους και μεγαλοτραπεζίτες που χειρίζονται την κρίση της Ευρωζώνης).

Εκτιμούμε ότι στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα η Ελλάδα δεν μπορεί να αποφύγει τη χρεοκοπία. Το συζητούμενο «κούρεμα» είναι πολύ μικρό για να την αποτρέψει. Το μόνο που προσφέρει το νέο Μνημόνιο είναι μια μικρή χρονική μετάθεση του αναπόφευκτου. Αυτή η αγορά χρόνου, όμως, κοστίζει πανάκριβα. Πρώτον, επειδή συσσωρεύει οικονομικά και κοινωνικά ερείπια, αποσαθρώνοντας τον παραγωγικό ιστό. Δεύτερον, επειδή με το νέο Μνημόνιο θα υποθηκευτεί η δημόσια περιουσία που θα ήταν ζωτική βάση για την ανασυγκρότηση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ελλάδα και θα αποδυναμωθεί πολλαπλά και τελικώς δεν θα αποφύγει τη χρεοκοπία. Η όξυνση της κρίσης του ευρώ έρχεται να ενισχύσει αυτές τις εκτιμήσεις και να υπογραμμίσει τους κινδύνους.

Το διά παραλείψεως έγκλημα είναι ότι η κυβέρνηση δεν προετοιμάζει το κράτος και την κοινωνία ώστε η χρεοκοπία να γίνει με συντεταγμένο τρόπο και με το μικρότερο δυνατό οικονομικοκοινωνικό κόστος. Αντιθέτως, το νέο Μνημόνιο τροφοδοτεί τις ψευδαισθήσεις πως η χρεοκοπία μπορεί να αποτραπεί. Η κοινωνία τείνει να μετατραπεί σ’ ένα πρεζόνι που δίνει κάθε φορά τα πάντα για να εξασφαλίσει τη δόση του, αντί να μπει σε πρόγραμμα αποτοξίνωσης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι καθίσταται πιο πιθανή η ανεξέλεγκτη χρεοκοπία-κατάρρευση, η οποία εκ των πραγμάτων θα θέσει την Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης, εάν αυτή δεν έχει εν τω μεταξύ καταρρεύσει.

Διαβάστε περισσότερα...

Σταύρος Λυγερός : Από την κλεπτοκρατία στη χρεοκοπία

Το νέο βιβλίο του αρθρογράφου-συγγραφέα Σταύρου Λυγερού

Η ακτινογραφία της κρίσης & τα σενάρια για το αύριο

Η κρίση χρέους σηµατοδοτεί την κατάρρευση ενός µοντέλου πλασµατικής ανάπτυξης, το οποίο, όπως εξελίχθηκε, είχε ως χαρακτηριστικά του την κλεπτοκρατία, τη σπατάλη, τον ανορθολογισµό, τον παρασιτισµό, την αυθαιρεσία και την ατιµωρησία. Μαζί µ’ αυτό το µοντέλο καταρρέει και το ανοµολόγητο κοινωνικό συµβόλαιο ανάµεσα στην άρχουσα τάξη και στα µικροµεσαία στρώµατα, το οποίο αποτέλεσε το υπόβαθρο αυτού του µοντέλου. Εκτός από την ιθαγενή πτυχή της κρίσης, όµως, υπάρχει και η ευρωπαϊκή. Η Ελλάδα δεν είναι το µαύρο πρόβατο της Ευρωζώνης, όπως ισχυριζόταν το ευρωπαϊκό ιερατείο. Είναι ο πιο αδύναµος κρίκος µιας όχι και τόσο στέρεας αλυσίδας.Το ευρώ απειλείται από τη συστηµική κρίση του. Η Ελλάδα έχει σήµερα µετατραπεί σε πειραµατόζωο. Είναι η πρώτη χώρα-µέλος της ΕΕ όπου εφαρµόζεται η θεραπεία-σοκ και επιχειρείται η αποδόµηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτηµένου. Από την έκβαση του πειράµατος θα κριθεί το µέλλον όχι µόνο των κοινωνιών της ευρωπαϊκής περιφέρειας, αλλά και των κοινωνιών του ευρωπαϊκού πυρήνα.

Το βιβλίο έχει αρθρωθεί στα εξής επτά µέρη:

Ο κύκλος της µεταπολίτευσης
Η βαριά σκιά της κλεπτοκρατίας
Το ανοµολόγητο κοινωνικό συµβόλαιο
Ο πρόδροµος ∆εκέµβρης
Το πορτρέτο του καπετάνιου
Το µετέωρο βήµα της Ευρώπης
Μνηµόνιο και χρεοκοπία

Σ’ αυτά, µεταξύ άλλων, ο συγγραφέας ανιχνεύει τις ρίζες της κρίσης, αναλύει τα χαρακτηριστικά και τις πτυχές της, απαντά σε καίρια ερωτήµατα (π.χ. εάν υπήρχε άλλος δρόµος το 2009), αποδοµεί το δίληµµα “Μνηµόνιο ή χρεοκοπία”, αξιολογεί µε αριθµούς τη θεραπεία-σοκ, δίνει απαντήσεις για το “κούρεµα” του χρέους και εκτιµά τις επιπτώσεις από την απονοµιµοποίηση της εξουσίας. Τέλος, διερευνά τα σενάρια για τη συντεταγµένη ή ανεξέλεγκτη χρεοκοπία, για την παραµονή ή έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, στόχος του ήταν να γράψει μια συνεκτική αφήγηση για τις ρίζες, τα χαρακτηριστικά, τις πτυχές και τις προοπτικές της κρίσης. Μια αφήγηση η οποία να είναι ταυτοχρόνως ακριβής, διεισδυτική και ευκολοδιάβαστη. Μια αφήγηση η οποία να προσφέρει καθαρές και τεκμηριωμένες απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα για τις αιτίες που ανατρέπουν τις σταθερές του βίου εκατομμυρίων Ελλήνων.
Στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα, ο μόνος τρόπος για να αμβλυνθεί η οξύτατη κρίση πολιτικής εμπιστοσύνης είναι η υπέρβαση του πολιτικού συστήματος που έφερε την Ελλάδα στον γκρεμό.



Λίγα λόγια για το συγγραφέα:

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΛΥΓΕΡΟΣ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Πτυχίο Μαθηµατικών από το Πανεπιστήµιο Αθηνών. Μεταπτυχιακές σπουδές ∆ιεθνών Σχέσεων και ∆ιεθνούς Oικονοµίας στην École des Hautes Études (Παρίσι). Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέµβριο 1973. Συνιδρυτής και µέλος της συντακτικής οµάδας του περιοδικού Τετράδια πολιτικού διαλόγου, έρευνας και κριτικής (κυκλοφορεί από το 1980).
Πολυδιαβασµένος συγγραφέας και αρθρογράφος γύρω από θέµατα διεθνών σχέσεων και ελληνικής εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής.
Έχει εργαστεί σε εφηµερίδες, περιοδικά και ραδιοφωνικούς σταθµούς. Σήµερα, εργάζεται στην εφηµερίδα Καθηµερινή και συνεργάζεται µε την εφηµερίδα Κόσµος του Επενδυτή και µε το περιοδικό Επίκαιρα.

Δελτίο τύπου εκδόσεων Πατάκη

Διαβάστε περισσότερα...

Παιχνίδια πρόκλησης κρίσης για να μη χαθούν οι εντυπώσεις

Του Σταυρου Λυγερου

Το γεωτρύπανο της αμερικανικής εταιρείας Noble Energy έχει ήδη εγκατασταθεί στο θαλάσσιο «οικόπεδο 12» της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Οι προσπάθειες της Αγκυρας να ματαιώσει τις γεωτρήσεις έπεσαν στο κενό. Ούτε η Λευκωσία ούτε η Noble Energy υπέκυψαν στις απειλές. Η απειλή χρήσης στρατιωτικής βίας έχει στο παρελθόν αποφέρει στην Τουρκία σημαντικά πολιτικά κέρδη. Εθισμένη σε αυτή την τακτική, την ακολούθησε και τώρα.

Αυτή τη φορά, όμως, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει μόνο τη στήριξη της φοβικής Αθήνας. ΗΠΑ, Ε.Ε. και Ρωσία έχουν επισήμως υποστηρίξει το δικαίωμά της να εκμεταλλευθεί τα όποια ενεργειακά κοιτάσματα. Στο πλευρό της Λευκωσίας είναι ενεργά και το Ισραήλ, επειδή αυτό υπαγορεύουν και τα γεωπολιτικά και τα γεωοικονομικά συμφέροντά του. Για το Ισραήλ, η ασφαλής δίοδος προς τη Δύση είναι ζωτικός παράγοντας ασφαλείας. Η ρήξη με τη νεοοθωμανική Τουρκία τού στέρησε ένα σύμμαχο, που του εξασφάλιζε στρατηγικό βάθος. Εκτός αυτού, ήλθε και η αλλαγή καθεστώτος στην Αίγυπτο να υπενθυμίσει στους Ισραηλινούς την εγγενή αστάθεια των συμφωνιών τους με μουσουλμανικές χώρες. Οι εξελίξεις αυτές υποχρέωσαν το Ισραήλ να επανεκτιμήσει την αξία που έχουν η ελεύθερη Κύπρος και η Ελλάδα ως ασφαλής δίοδος προς τη Δύση. Εξ ου και η προσέγγισή του με τον ελληνικό παράγοντα.

Εκτός αυτού, το Ισραήλ έχει ανάγκη την Κύπρο για την εξαγωγή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Η λύση που προτείνουν οι Ισραηλινοί και συμφέρει τη Λευκωσία είναι το ισραηλινό και το κυπριακό αέριο να μεταφερθεί με αγωγό σε μονάδα υγροποίησής του στη νότια Κύπρο, απ' όπου στη συνέχεια με πλοία θα μεταφέρεται στην Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, η σύγκλιση συμφερόντων ωθεί το Ισραήλ και την Κυπριακή Δημοκρατία να οικοδομήσουν στρατηγική σχέση.

Ετσι όπως έχει διαμορφωθεί το διεθνές κλίμα, καθιστά επικίνδυνο τυχοδιωκτισμό οποιαδήποτε προσπάθεια της Αγκυρας να εμποδίσει τις γεωτρήσεις με χρήση στρατιωτικής βίας. Από την άλλη πλευρά, όμως, έχει εκτεθεί. Εάν οι απειλές της αποδειχθούν χωρίς αντίκρισμα, το προφίλ του επίδοξου ηγέτη των μουσουλμάνων θα ρηγματωθεί. Οι δηλώσεις Ερντογάν ότι δεν θα επιτρέψει στο Ισραήλ να εκμεταλλευθεί τους ενεργειακούς πόρους της περιοχής και ότι ο τουρκικός στόλος θα περιπολεί στην ανατολική Μεσόγειο, ώστε το Ισραήλ να μην κάνει ό,τι θέλει, είναι γενικόλογες ρητορείες.

Ολα δείχνουν ότι, παρά την αλαζονεία και τον μεγαλοϊδεατισμό του, ο Ερντογάν έχει πάρει το μήνυμα. Μπορεί για λόγους εντυπώσεων να στείλει τουρκικές φρεγάτες και μαχητικά στην περιοχή των γεωτρήσεων, αλλά μέχρι εκεί. Για να υποστυλώσει το κύρος της, η Αγκυρα προχωράει σε δύο πρόσθετες κινήσεις.

Η πρώτη είναι η ανακοίνωση ότι εάν πραγματοποιηθούν οι γεωτρήσεις, η Τουρκία και το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος θα οριοθετήσουν τη μεταξύ τους υφαλοκρηπίδα. Η κίνηση αυτή είναι πολιτικό παράγωγο της αναγνώρισης του ψευδοκράτους από την Αγκυρα. Με άλλα λόγια, η πρώτη απάντηση του Ερντογάν είναι εύκολη και χωρίς ρίσκο.

Η δεύτερη κίνηση είναι η αναγγελία ότι ειδικά νορβηγικά σκάφη θα πραγματοποιήσουν για λογαριασμό της Τουρκίας έρευνες σε περιοχές νοτιοανατολικά του συμπλέγματος του Καστελλορίζου, που με βάση τον κανόνα της μέσης γραμμής ανήκουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ.

Υπενθυμίζουμε ότι στις αρχές του 2011 η Τουρκία χώρισε 11 θαλάσσια οικόπεδα νότια, νοτιοδυτικά και νοτιοανατολικά της Αττάλειας. Ορισμένα απ' αυτά εισέρχονται βαθιά στην ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ. Η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου είχε από τότε ζητήσει προσφορές για τη διεξαγωγή ερευνών. Η τωρινή αναγγελία είναι συνέχεια εκείνης της ανακοίνωσης.

Υπενθυμίζουμε ακόμα ότι στις 13 και 14 Νοεμβρίου 2008 είχαν εκδοθεί δύο τουρκικές αναγγελίες για διεξαγωγή γεωλογικών ερευνών στη θαλάσσια περιοχή νοτίως του Καστελλόριζου, επίσης από νορβηγικό σκάφος. Ηταν μία πράξη-προειδοποίηση των Τούρκων ότι θα αμφισβητήσουν εμπράκτως την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ που εξασφαλίζει στην Ελλάδα η ύπαρξη του Καστελλόριζου. Μερικές ημέρες πριν, τον Οκτώβριο 2008, ο τότε αρχηγός του τουρκικού Ναυτικού, Μετίν Ατάτς, είχε δηλώσει: «Εκτιμώ ότι η ανατολική Μεσόγειος θα καταστεί εστία προστριβών και συγκρούσεων, επειδή προσεχώς θα αποκτήσει σπουδαιότητα. Λόγω των πετρελαίων που διαθέτει, θα μετατραπεί σ' έναν δεύτερο Κόλπο. Η Τουρκία πρέπει να επαγρυπνεί και να αντιδράσει».

Οι Τούρκοι μένουν πιστοί στην τακτική που έχουν ακολουθήσει στο Αιγαίο από τη δεκαετία 1970. Χρησιμοποιούν τη διεξαγωγή ερευνών ως μηχανισμό πρόκλησης κρίσης. Στον πάγιο αυτό στόχο, τώρα προστίθεται και η συγκυριακή πολιτική σκοπιμότητα του Ερντογάν να επιτύχει μια εύκολη νίκη για να εξισορροπήσει τις εντυπώσεις από τη διαφαινόμενη αναδίπλωσή του στο μέτωπο των κυπριακών γεωτρήσεων.

Διαβάστε περισσότερα...

Η κακή συνταγή δεν προσφέρει διέξοδο

Tου Σταυρου Λυγερου

Οταν οι Παπανδρέου - Βενιζέλος διέκοψαν προ ημερών τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα έπρεπε να γνωρίζουν ότι εάν δεν είσαι αποφασισμένος να φθάσεις μέχρι το τέλος, δεν ξεκινάς μία αναμέτρηση. Στη σχέση με τους δανειστές, η Ελλάδα είναι η αδύνατη πλευρά. Και η αδύνατη πλευρά δεν έχει τα περιθώρια για μπλόφες.

Το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Το ελληνικό αίτημα για πολιτική διαπραγμάτευση προκάλεσε έναν καταιγισμό απειλητικών δηλώσεων από το ευρωπαϊκό «ιερατείο» για μη καταβολή της 6ης δόσης. Ορισμένες εξ αυτών, μάλιστα, θέτουν και θέμα εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Η κυβέρνηση Παπανδρέου υποχώρησε ατάκτως και ο Βενιζέλος έκανε τις γνωστές εξαγγελίες.

Ξαναβρισκόμαστε, λοιπόν, στο ίδιο σημείο. Επικαλούμενοι τα συμφωνηθέντα, οι δανειστές κατηγορούν την κυβέρνηση Παπανδρέου για ολιγωρία και αποδίδουν σ’ αυτήν την ολιγωρία τον εκτροχιασμό του προγράμματος. Ολιγωρία πράγματι υπάρχει, αλλά η κύρια αιτία για τις αποκλίσεις είναι η ύφεση. Και η ύφεση δεν είναι μία απροσδόκητη φυσική καταστροφή. Είναι το αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής που υπαγορεύει η τρόικα με σκοπό την εσωτερική υποτίμηση, η οποία υποτίθεται ότι θα αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητα.

Οι δανειστές δεν θα σταματήσουν να απαιτούν τη λήψη πρόσθετων και πάλι πρόσθετων μέτρων, ώστε να προσεγγισθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι. Τα -συνήθως οριζόντια- μέτρα που και οι ίδιοι συστήνουν και η κυβέρνηση λαμβάνει, όμως, φέρνουν το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Οταν αφυδατώνεις μία ήδη στεγνή αγορά, η οικονομία βυθίζεται πιο πολύ.

Η ύφεση δεν επηρεάζει το έλλειμμα και το χρέος μόνο επειδή με τη μείωση του ΑΕΠ μειώνεται ο παρονομαστής του κλάσματος και ως εκ τούτου το ποσοστό αυξάνει. Λόγω των οικονομικών ερειπίων που προκαλεί, μειώνονται οι συναλλαγές και ως εκ τούτου μειώνονται και τα δημόσια έσοδα. Τα ασφαλιστικά Ταμεία έχουν λιγότερα έσοδα από εισφορές και περισσότερες δαπάνες, λόγω της αυξημένης ανεργίας. Αυτό σημαίνει αύξηση της δημόσιας δαπάνης για την ενίσχυσή τους. Επιπροσθέτως, η ύφεση οξύνει το κλίμα οικονομικής ανασφάλειας, το οποίο προκαλεί περαιτέρω εσωστρέφεια, με αποτέλεσμα η οικονομία να εγκλωβίζεται σε καθοδικό φαύλο κύκλο. Με άλλα λόγια, η κατάσταση θυμίζει σκύλο που κυνηγάει την ουρά του.

Η τρόικα δεν προβληματίζεται για τις αιτίες του εκτροχιασμού, δηλαδή για την ορθότητα της συνταγής της: Για να απεκδυθεί της δικής της ευθύνης, ρίχνει όλο το φταίξιμο στην ασυνέπεια, την κουτοπονηριά και την ανικανότητα της κυβέρνησης Παπανδρέου. Κανένα, όμως, από τα συγκεκριμένα μέτρα, την εφαρμογή των οποίων απαιτεί, δεν θα άλλαζε την κατάσταση.

Σωστό το άνοιγμα των κλειστών (για την ακρίβεια προστατευμένων, όχι κλειστών) επαγγελμάτων, αλλά δεν θα προκαλέσει αξιόλογη ανάπτυξη, όπως ισχυρίζονται. Εχουμε περισσότερους ταξιτζήδες, φαρμακοποιούς, δικηγόρους, μηχανικούς κ. λπ. από όσους έχουν αναλογικά οι άλλες χώρες-μέλη. Οσο για την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, αυτή θα εξασφαλίσει έσοδα για τους δανειστές. Οι ιδιωτικοποιήσεις θα προκαλέσουν κινητικότητα, αλλά συνήθως με σημαντικό κοινωνικό κόστος. Ούτε, όμως, η συρρίκνωση του κόστους εργασίας και η κατεδάφιση των εργασιακών δικαιωμάτων θα προσελκύσουν από μόνες τους σημαντικές ξένες επενδύσεις. Είναι λάθος να θέλεις να ανταγωνιστείς με βάση το κόστος εργασίας, όταν δίπλα σου έχεις τη Βουλγαρία και την Τουρκία.

Η τρόικα θυμίζει γιατρό ο οποίος όταν βλέπει ότι η φαρμακευτική αγωγή που έχει δώσει επιδεινώνει την κατάσταση του ασθενούς, αντί να τον επανεξετάσει αυξάνει τη δόση. Συμπεριφέρεται έτσι, επειδή αυτή τη συνταγή έχει και επειδή δεν ενδιαφέρεται να προτείνει ειδικές λύσεις, που να αντιστοιχούν στις παθογένειες της ελληνικής οικονομίας. Αυτό ήταν καθήκον της ελληνικής κυβέρνησης. Αυτή, και συνολικά το πολιτικό σύστημα, όμως, είναι μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης.

Εάν ήταν μέρος της λύσης, τα δύο προηγούμενα χρόνια:

Οι δημόσιες δαπάνες θα είχαν επανεξετασθεί από μηδενική βάση, ώστε να παταχθούν η κλεπτοκρατία, η σπατάλη, ο ανορθολογισμός και η αυθαιρεσία. Η κυβέρνηση έχει κάνει ελάχιστα προς αυτή την κατεύθυνση.

Θα είχαν επιστρατευθεί αποτελεσματικά επιχειρησιακά εργαλεία για να συλληφθεί η χρόνια και εκτεταμένη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή. Προτάσεις έχουν κατατεθεί, αλλά κολλάνε στην έλλειψη πολιτικής βούλησης. Αντ’ αυτών, η κυβέρνηση έδωσε αμνηστία στους φοροφυγάδες (περαίωση) και ρίχνει πρόσθετα βάρη σε όσους ήδη πληρώνουν.

Θα είχε εκπονηθεί αναπτυξιακή στρατηγική, που να στηρίζεται στις ουκ ολίγες λιμνάζουσες αναπτυξιακές δυνατότητες της Ελλάδας. Είναι ενδεικτικό ότι το πολιτικό σύστημα σχεδόν ταυτίζει την ανάπτυξη με το ΕΣΠΑ, όταν το ΕΣΠΑ είναι μόνο ένα εργαλείο. Εχει συνδέσει τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες με επιχορηγήσεις. Και όμως, είναι δυνατόν να δρομολογηθούν σημαντικές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, χωρίς να κοστίσουν στο κράτος ούτε ένα ευρώ.

Το θλιβερό συμπέρασμα είναι ότι με λάθος συνταγή και κακό μάγειρα είναι δύσκολο να προκύψει διέξοδος.

Από www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Η Ελλάδα δεν βάζει στο τραπέζι με την Τουρκία την ΑΟΖ

Του Σταυρου Λυγερου

Τουλάχιστον αυτή τη φορά, ο υπουργός Εξωτερικών άνοιξε τα χαρτιά του. Ομολόγησε ότι η κυβέρνηση δεν προτίθεται να ασκήσει το δικαίωμα που της παρέχει το διεθνές δίκαιο να ανακηρύξει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), επειδή δεν επιθυμεί να διαταράξει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Εσπευσε να προσθέσει ότι η ανακήρυξη ΑΟΖ δεν προσφέρει στην Ελλάδα κανένα επιπλέον όφελος ως προς το δικαίωμα εκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου. Μίλησε, μάλιστα, για μόδα!

Ο Δημήτρης Δρούτσας αντιφάσκει. Εάν η ανακήρυξη της ΑΟΖ ήταν τόσο ασήμαντη, όπως προσπαθεί να μας πείσει, δεν θα διετάρασσε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η Αγκυρα δεν έχει ψυχολογικό πρόβλημα με την ΑΟΖ! Αντιτίθεται στην ανακήρυξή της επειδή έχει επίγνωση ότι θα ενισχύσει ποιοτικά τις ελληνικές θέσεις, περιορίζοντας αντιστοίχως τα δικά της περιθώρια να προωθήσει τις επεκτατικές διεκδικήσεις της.

Αν και ο Δρούτσας αποφεύγει να το πει, είναι εμφανές ότι η κυβερνητική θέση έχει επηρεασθεί και από την ερμηνεία Ροζάκη, σύμφωνα με την οποία η ΑΟΖ αφορά μόνο την κολόνα του νερού πάνω από τον βυθό. Η ερμηνεία αυτή, όμως, έρχεται σε αντίθεση με τον ορισμό που δίνει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Σύμφωνα μ’ αυτόν, η ΑΟΖ είναι το δικαίωμα κάθε παράκτιου κράτους να εκμεταλλεύεται κατ’ αποκλειστικότητα το υπέδαφος του βυθού, τον βυθό, τα υπερκείμενα ύδατα (αλιεία) και την επιφάνεια της θάλασσας (ακόμα και με τη δημιουργία τεχνητών νησιών) σε μία θαλάσσια ζώνη πλάτους μέχρι και 200 μιλίων.

Κοιτάσματα

Το επιχείρημα του υπουργού Εξωτερικών είναι ουσιαστικά ότι η εκμετάλλευση πιθανών κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορεί να εξασφαλισθεί με τη διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Γι’ αυτό δεν υπάρχει λόγος να μπει στο τραπέζι η ΑΟΖ. Κι όμως, υπάρχει λόγος. Οπως είναι γνωστό, από το 1973 η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ότι τα ελληνικά νησιά έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα. Επιστρατεύει τον αυθαίρετο γεωλογικό ισχυρισμό ότι επικάθονται της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Ως εκ τούτου, απαιτεί η υφαλοκρηπίδα να οριοθετηθεί ανάμεσα στην Τουρκία και την ηπειρωτική Ελλάδα.

Η ΑΟΖ είναι οικονομική έννοια και όχι γεωλογική, όπως η υφαλοκρηπίδα. Αυτό σημαίνει ότι εάν η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση γίνει στο γήπεδο της ΑΟΖ, το γεωλογικού χαρακτήρα τουρκικό επιχείρημα χάνει κάθε σημασία. Και μόνο γι’ αυτόν τον λόγο, η Ελλάδα έπρεπε να είχε ανακηρύξει ΑΟΖ. Πολύ περισσότερο όταν δεν είναι ευκαταφρόνητα τα συμφέροντα στους τομείς της αλιείας και μελλοντικά της εκμετάλλευσης των κυμάτων.

Οπως ομολόγησε ο Δρούτσας, η Αθήνα δεν ανακηρύσσει ΑΟΖ, επειδή φοβάται τις τουρκικές αντιδράσεις. Η Αγκυρα φροντίζει να συντηρεί τους ελληνικούς φόβους. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει απειλήσει ότι θα διακόψει τις διερευνητικές επαφές. Αυτό, όμως, που περισσότερο φοβάται η Αθήνα είναι η διεξαγωγή εκ μέρους των Τούρκων γεωλογικών ερευνών σε σημεία της ελληνικής υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ, με σκοπό να την αμφισβητήσουν εμπράκτως.

Ας σημειωθεί ότι η ανακήρυξη ΑΟΖ γίνεται με μονομερή πράξη του παράκτιου κράτους, η οποία κοινοποιείται στον ΟΗΕ. Σε αντίθεση με την υφαλοκρηπίδα, η οποία, ως γεωλογική έννοια, υπάρχει από μόνη της, η ΑΟΖ, ως οικονομική έννοια υπάρχει μόνο εάν ανακηρυχθεί. Το δεύτερο βήμα μετά την ανακήρυξη είναι η έναρξη διαπραγματεύσεων με τα γειτονικά κράτη για την οριοθέτηση των ΑΟΖ. Το Δίκαιο της Θάλασσας αναφέρει ρητά ότι τα νησιά που συντηρούν οικονομική δραστηριότητα δικαιούνται να συνυπολογίζονται στην οριοθέτηση της ΑΟΖ / υφαλοκρηπίδας. Τα κράτη που δεν συμφωνούν στην οριοθέτηση κατά κανόνα παραπέμπουν τη διαφορά τους στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ή σε διαιτητικό δικαστήριο.

Χάγη

Η ανακήρυξη ελληνικής ΑΟΖ, όμως, δεν ισοδυναμεί με ελληνοτουρκική κρίση. Ακόμα κι αν οι Τούρκοι εγκαταλείψουν τις διερευνητικές επαφές και στείλουν πλοία για έρευνες σε ελληνικά θαλάσσια οικόπεδα, η Αθήνα μπορεί να χειρισθεί επιτυχώς την πρόκληση. Αρκεί να αποφύγει την παγίδα της στρατιωτικοποίησης της κρίσης και να οχυρωθεί πίσω από την παραπομπή της διαφοράς στη Χάγη, εμπλέκοντας στην υπόθεση και την Ε. Ε., που έχει καταστήσει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας κοινοτικό δίκαιο.

Η Αθήνα παγίως ζητάει την παραπομπή στη Χάγη, αλλά –σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες– στην πράξη υπονομεύει αυτή τη θέση. Εχει διολισθήσει και διαπραγματεύεται συνυποσχετικό, με το οποίο ουσιαστικά δεν θα ζητείται η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου, αλλά θα υποδεικνύονται τρόποι για ερμηνεία του που βολεύει την Αγκυρα, εάν όχι για παράκαμψή του. Οι Τούρκοι επιχειρούν να πειθαναγκάσουν την Ελλάδα ή προς αυτήν την κατεύθυνση ή σε μία μορφή συνεκμετάλλευσης.

www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Αναβιώνουν τα εθνικά «τείχη» στην Ευρώπη

τoυ Σταύρου Λυγερού

Μία μεσαίας έντασης ροή λαθρομεταναστών στο ιταλικό νησάκι Λαμπεντούζα ήταν αρκετή για να θέσει σε αμφισβήτητη τη Συνθήκη Σένγκεν. Αποτέλεσμα της ιταλογαλλικής διένεξης για την τύχη των Τυνήσιων προσφύγων - λαθρομεταναστών είναι η πρόταση της Κομισιόν για επαναφορά των ελέγχων στα εθνικά σύνορα. Αποδεικνύεται για μία ακόμα φορά πόσο ισχυρές είναι οι εθνικές ιδιοτέλειες και αντιστρόφως, πόσο ευάλωτο είναι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Μπορεί συγκυριακά η Ιταλία να δέχθηκε μεγάλη πίεση, αλλά σε κανονικές συνθήκες, στους 10 μετανάστες που εισέρχονται παράνομα στην Ευρώπη οι 8-9 εισέρχονται από την Ελλάδα. Προορισμός τους είναι η βορειοδυτική Ευρώπη, αλλά ελάχιστοι καταφέρνουν να φθάσουν εκεί. Η παράνομη είσοδος στην Ελλάδα είναι εύκολη, αλλά η παράνομη έξοδος δύσκολη, με αποτέλεσμα να λιμνάζει εδώ ο κύριος όγκος. Η διαρκής συσσώρευση λαθρομεταναστών, που εκ των πραγμάτων αδυνατούν να βρουν εργασία και όποτε βρίσκουν είναι «μαύρη» και κακοπληρωμένη, λειτουργεί σαν θερμοκήπιο για την ανομία και την εγκληματικότητα, επιβαρύνει τις κοινωνικές υποδομές και υπονομεύει τις κοινωνικές ισορροπίες.

Oι Βορειοευρωπαίοι εταίροι βολεύονται με το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε ανάχωμα και ανθρώπινη «χωματερή», που προστατεύει τους ίδιους. Με απέραντη υποκρισία, μάλιστα, την κατηγορούν για πλημμελή φύλαξη των συνόρων, ενώ γνωρίζουν ότι το σφράγισμά τους είναι πρακτικά αδύνατο, όταν η Τουρκία λειτουργεί ως κύριος αγωγός και διευκολύνει τη λαθρομετανάστευση. Γιατί οι Ευρωπαίοι δεν θέτουν ως όρο για την πρόοδο των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων να επαναπροωθούνται άνευ όρων και αμέσως όσοι εισέρχονται στη ζώνη Σένγκεν από το τουρκικό έδαφος.

Η Αθήνα πρέπει να απαιτήσει μία κοινή ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική, εξοπλισμένη με τους αναγκαίους πόρους και τα κατάλληλα πολιτικά εργαλεία. Το πρόβλημα, άλλωστε, είναι ευρωπαϊκό και ευρωπαϊκή μόνο μπορεί να είναι η λύση του. Αντί, όμως, η Ε.Ε. να κάνει βήματα μπροστά, οπισθοδρομεί, αναιρώντας βασικές αρχές της. Η σημερινή FRONTEX είναι ασπιρίνη. Στην πραγματικότητα, τα βορειοδυτικά κράτη-μέλη επιχειρούν να στεγανοποιήσουν τον χώρο τους από τον ευρωπαϊκό Νότο, ο οποίος δέχεται τη μεγάλη πίεση. Εάν συμβεί αυτό, θα είναι ανόητο η Αθήνα να συνεχίζει να εμποδίζει τα πλήθη λαθρομεταναστών, που ψάχνουν τρόπους να μεταβούν βορειοδυτικά.

www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

"Μόνο για τα νησιά δεν παζαρεύει ο Γιώργος με τον Ερντογάν"

Του Σταύρου Λυγερού

Eπισήμως, ουδέν νεότερο υπάρχει από το μέτωπο των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων. Πυκνώνουν, ωστόσο, οι ενδείξεις ότι έχουν φτάσει σε κρίσιμο σημείο, εάν δεν έχουν ήδη προκύψει συγκλίσεις σε συγκεκριμένες φόρμουλες. Δεν είναι μόνο οι αλλεπάλληλες σχετικές δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων· είναι και ορισμένα γεγονότα που ωθούν σ’ αυτό το συμπέρασμα. Η κυβέρνηση δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι παραμένει αταλάντευτα στην ίδια εθνική γραμμή και το μόνο που διαπραγματεύεται είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.

Τα WikiLeaks, όμως, ήρθαν να επιβεβαιώσουν ότι οι κυβερνητικές δηλώσεις είναι στάχτη στα μάτια, όπως έχουμε γράψει και σ’ αυτή εδώ τη στήλη. Σύμφωνα με κρυπτογράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, από τις πρώτες ημέρες της πρωθυπουργικής θητείας του, ο Γιώργος Παπανδρέου είπε στον Ταγίπ Ερντογάν ότι....είναι διατεθειμένος να διαπραγματευτεί τα πάντα μαζί του, εκτός από την κυριαρχία των ελληνικών νησιών. Κι όμως, αυτή η αποκάλυψη πέρασε σχεδόν στο ντούκου από τα μεγάλης εμβέλειας ΜΜΕ. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν ένιωσε την ανάγκη να δώσει την παραμικρή εξήγηση για τους λόγους που τον ώθησαν να ανατρέψει την πάγια εθνική πολιτική.

Υπενθυμίζουμε ότι οι ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις διεξάγονται στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών αλλά και ατύπως, σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο, μεταξύ των δύο πρωθυπουργών και των δύο υπουργών Εξωτερικών, όπου και διαμορφώνεται η πολιτική τάση. Οι διαπραγματεύσεις πραγματοποιούνται σε δύο επίπεδα: Το πρώτο αφορά το εύρος των χωρικών υδάτων. Το δεύτερο αφορά τη σύνταξη ενός πολιτικού ντοκουμέντου για τις διμερείς σχέσεις, το οποίο θα συμπεριλάβει και τον τρόπο οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας.

Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) απουσιάζει από το τραπέζι. Το απαιτούν οι Τούρκοι, επειδή, εάν η Ελλάδα θεσπίσει ΑΟΖ, το γήπεδο της διαπραγμάτευσης θα αλλάξει. Θα εξουδετερωθεί πλήρως ο ισχυρισμός - επιχείρημά τους ότι τα ελληνικά νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, επειδή επικάθονται σε τουρκική. Η Αθήνα έχει υποκύψει, επειδή φοβάται ότι η Άγκυρα θα στείλει ερευνητικό πλοίο στην ελληνική ΑΟΖ για έρευνες, υποχρεώνοντας την ελληνική πλευρά ή να αντιδράσει ή να αποδεχτεί το επώδυνο τετελεσμένο.

Στην προσπάθειά τους να στερήσουν την Ελλάδα από τα δικαιώματά της στην Ανατολική Μεσόγειο, οι Τούρκοι απαίτησαν η διαπραγμάτευση για την υφαλοκρηπίδα των ελληνικών νησιών να μην συμπεριλάβει το σύμπλεγμα του Καστελόριζου. Στόχος τους είναι να το παρουσιάσουν σαν μερικές απομονωμένες ελληνικές νησίδες στα νότια τουρκικά παράλια, οι οποίες δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδα. Η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε τον περασμένο Δεκέμβριο διαψεύσει σχετικά δημοσιεύματα, αλλά οι πρόσφατες δηλώσεις Νταβούτογλου διέψευσαν τους διαψεύδοντες.

Υπό την απειλή του casus belli των Τούρκων, η Ελλάδα διαπραγματεύεται μαζί τους για το νόμιμο δικαίωμά της να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, παρότι αυτό το δικαίωμα ασκείται μονομερώς. Στις διαπραγματεύσεις έχει επέλθει σύγκλιση για χωρικά ύδατα διαφοροποιημένου εύρους. Στις ακτές που είναι μακριά από την Τουρκία θα γίνει επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια. Για τις ελληνικές ακτές που γειτνιάζουν με την Τουρκία η Άγκυρα αρνείται οποιαδήποτε επέκταση. Τέλος, στις ενδιάμεσες περιοχές συζητείται μερική επέκταση στα 8 με 9 ναυτικά μίλια. Οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει ότι το εύρος του ελληνικού εναερίου χώρου, από τα 10 ναυτικά μίλια που είναι σήμερα, θα ευθυγραμμιστεί με το εύρος των χωρικών υδάτων.

Είναι κρίσιμη παράλειψη το γεγονός ότι από τις διερευνητικές επαφές απουσιάζουν οι «γκρίζες ζώνες». Το γεγονός ότι η Άγκυρα δεν το θέτει έχει –κακώς– εφησυχάσει την Αθήνα. Οι Τούρκοι περιμένουν να πάρουν ό,τι πάρουν, αφήνοντας για μετά την επαναφορά της επεκτατικής θεωρίας τους. Η εγκατάλειψη της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών» πρέπει να τεθεί από την ελληνική διπλωματία ως όρος για την προώθηση των διαπραγματεύσεων. Το καλύτερο θα ήταν το πρόβλημα να λυνόταν μέσω της οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων.
Κεντρική επιδίωξη της Αθήνας πρέπει να είναι το οριστικό κλείσιμο κάθε «παραθύρου», από το οποίο μπορεί η Τουρκία να προβάλει διεκδικήσεις. Από τη στιγμή, μάλιστα, που η κυβέρνηση Παπανδρέου διαπραγματεύεται σοβαρές εκπτώσεις στα εθνικά δικαιώματα, προκειμένου να καταστήσει δυνατή μία συμφωνία με την Άγκυρα, είναι έγκλημα αυτή η συμφωνία να αφήσει ασάφειες και εκκρεμότητες. Εάν η ελληνική πλευρά θέσει το ζήτημα των «γκρίζων ζωνών» στις διαπραγματεύσεις, θα φανεί εάν οι Τούρκοι το χρησιμοποιούν ως διαπραγματευτικό όπλο, όπως πιστεύουν ορισμένοι στην Ελλάδα, ή εάν πρόκειται για πραγματική διεκδίκηση.

Περιοδικό "Επίκαιρα" - 7/4/11

Διαβάστε περισσότερα...

Το αραβικό ντόμινο

Του Σταυρου Λυγερου

Οπως ήταν αναμενόμενο, η πυρκαγιά της εξέγερσης δεν κάνει διακρίσεις μεταξύ δυτικόφιλων και μη καθεστώτων. Ο αραβικός κόσμος βιώνει ως σύνολο ένα τρίτο επαναστατικό κύμα. Το πρώτο ήταν το κύμα του αραβικού εθνικισμού, που αναπτύχθηκε σε αντίθεση προς την αποικιοκρατία και γέννησε τα νασερικού τύπου καθεστώτα. Ο εκφυλισμός, η διολίσθηση στη διαφθορά, σε συνδυασμό με την ανικανότητά τους να επιλύσουν προβλήματα ανάπτυξης γέννησε το δεύτερο κύμα, την ανάπτυξη ισλαμικών κινημάτων. Λόγω της σκληρής καταστολής δεν κατάφεραν να ανατρέψουν τα αυταρχικά καθεστώτα, αλλά υπέσκαψαν τη βάση στήριξής τους.

Το παρόν τρίτο κύμα έχει τη μορφή αυθόρμητων, ιδεολογικο-πολιτικά ποικίλων και πολιτικά αδέσποτων λαϊκών εξεγέρσεων, που κυοφορήθηκαν ως αποτέλεσμα δύο παραγόντων: Πρώτον, της διεθνούς οικονομικής κρίσης, που όξυνε τη φτώχεια. Δεύτερον, των νέων οριζόντων που άνοιξαν τα παναραβικά κανάλια και το Διαδίκτυο, τροφοδοτώντας το διάχυτο αίτημα για ελευθερία κυρίως στη νεολαία. Ηταν ζήτημα χρόνου και τύχης να προκληθεί πυρκαγιά στον εύφλεκτο «κάμπο». Από τη στιγμή που η εξέγερση στην Τυνησία ανέτρεψε τον Μπεν Αλι, ήταν αναπόφευκτο να προκύψει ντόμινο.

Οι εξεγέρσεις έχουν κοινό παρονομαστή, αλλά και σοβαρές διαφοροποιήσεις. Ολα τα καθεστώτα είναι αυταρχικά, αλλά η δομή και κυρίως οι εξαρτήσεις τους διαφέρουν. Δεν είναι τυχαίο ότι τα αμερικανόφιλα καθεστώτα απέφυγαν τη μετωπική σύγκρουση με τους διαδηλωτές και το λουτρό αίματος. Οι ΗΠΑ του Ομπάμα φοβούνται μήπως χαθεί ο έλεγχος και επωφεληθούν ισλαμικά κινήματα. Από την άλλη, όμως, έχουν συνείδηση ότι τα καθεστώτα αυτά έχουν κλείσει τον ιστορικό κύκλο τους. Γι’ αυτό και επεδίωξαν την ταχύτατη και ελεγχόμενη μετεξέλιξή τους με εγγυητή τις τοπικές ένοπλες δυνάμεις, στις οποίες διαθέτουν ερείσματα και ασκούν επιρροή. Στο πλαίσιο αυτό απέτρεψαν τη μαζική χρήση στρατιωτικής βίας και θυσίασαν τον Μπεν Αλι και τον Μουμπάρακ για να διασώσουν τον πυρήνα των καθεστώτων.

Στη Λιβύη δεν υπήρχε εξωτερικός παράγοντας που να εμποδίσει τον Καντάφι από το να χρησιμοποιήσει τους πραιτωριανούς του για να καταστείλει με όλα τα μέσα την εξέγερση. Ηταν αναπόφευκτο, λοιπόν, να μετατραπεί γρήγορα σε εμφύλια ένοπλη σύγκρουση. Ο Καντάφι προσπαθεί να κρατηθεί στην εξουσία, επισείοντας τον κίνδυνο επικράτησης των ισλαμιστών. Οι Δυτικοί ανησυχούν για το ποια θα είναι η διάδοχη κατάσταση, αλλά στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να υποστηρίξουν την εξέγερση. Τους παρηγορεί, άλλωστε, το ότι εάν τελικώς ανατραπεί το καθεστώς Καντάφι, θεωρείται δεδομένη η ανατροπή και του καθεστώτος Ασαντ, όταν η πυρκαγιά φτάσει στη Συρία. Το Ιράν είναι πιο σύνθετη περίπτωση, αλλά η Ουάσιγκτον πιστεύει ότι ο απολογισμός θα είναι θετικός όχι μόνο για τους λαούς της περιοχής, αλλά και για την ίδια. Εκτός και αν η πυρκαγιά αποδειχθεί ότι δεν είναι στενά αραβομουσουλμανικό φαινόμενο…

www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...