Λιμενικό: Πώς έγινε η επιχείρηση στο Φαρμακονήσι

Τις δραματικές συνθήκες υπό τις οποίες εξελίχθηκε η επιχείρηση του Λιμενικού στο Φαρμακονήσι περιέγραψε στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής ο Διευθυντής Κέντρου Επιχειρήσεων του Λιμενικού Νικόλαος Πατρινός.

Στην επιχείρηση έχασαν τη ζωή τους μετανάστες, ενώ υπήρξαν πολλές καταγγελίες από τους διασωθέντες και διεθνείς οργανώσεις ότι το Λιμενικό με το σκάφος 136 προσπάθησε να τους επαναπροωθήσει παρανόμως στην Τουρκία και τους έριχναν στη θάλασσα.

Ο Ν. Πατρινός είπε ότι οι άνεμοι στην περιοχή ήταν νοτιοανατολικοί 5 – 6 μποφόρ και κρίθηκε ως προσφορότερη επιλογή η ρυμούλκηση του αλιευτικού σκάφους με τους μετανάστες προς το Φαρμακονήσι.

«Αυτά όλα γίνονται σε λεπτά. Η εντολή είναι σε δύο στελέχη να επιβιβαστούν στο αλιευτικό σκάφος προκειμένου να προσδέσουν σκοινί ρυμούλκησης, εν προκειμένω ένα απλό σκοινί πρόσδεσης 12 μέτρων. Δόθηκε εντολή να παραμείνουν στο σκάφος. Έδεσαν από μία δέστρα (κοτσονέλο) στην πλώρη με μία απόσταση 10 μέτρων. Ο καιρός ήταν από την πρύμνη, τους πήγαινε βορειοδυτικά», ανέφερε ο Ν. Πατρινός σημειώνοντας ότι «έπρεπε να ορθοπλωρήσουν το αλιευτικό σκάφος».

«Τα 2 στελέχη απευθύνουν δύο ερωτήσεις στους επιβαίνοντες. «Πόσοι είστε», «ποιος είναι ο καπετάνιος». «Οι απαντήσεις ήταν ασαφείς. Ένας μετανάστης μιλούσε λίγα αγγλικά. Έλεγε για 15, μετά για 16 μετά για 18 επιβαίνοντες», σημείωσε ο διευθυντής του Κέντρου Επιχειρήσεων και συνέχισε: «ειδοποιήθηκε ο πλοίαρχος του Λιμενικού από τα στελέχη που ήταν στις αλιευτικό και το στέλεχος που ήταν στην πρύμνη του 136 ότι αποκολλάται η δέστρα. Η άμεση κίνηση από το κλιμάκιο ήταν να πάρουν το σκοινί επάνω για να μην "ρουφήξουν" το σκοινί οι κινητήρες».

«Γίνεται προσπάθεια και μετεπιβιβάζεται στο αλιευτικό εκ νέου ένα μέλος του πληρώματος, ο μηχανικός του πλωτού, και δένει πάνω στα ρέλια (τα κιγκλιδώματα)», συνέχισε ο Ν. Πατρινός.

«Το 136 έχει χρησιμοποιήσει ένα μικρό προβολέα. Δίνεται εντολή να επιστρέψει στο σκάφος ο μηχανικός. Εκείνη τη στιγμή διαπιστώνεται ότι ένας εκ των επιβαινόντων μιλά στο κινητό του και έχει συνεχείς επικοινωνίες». Λίγο μετά «ακούγονται φωνές από τον άνθρωπο με το κινητό να δείχνει ότι είναι 2 άτομα στη θάλασσα. Ακαριαία υπάρχει μετακίνηση όλων και αυτό φέρνει ανατροπή του σκάφους. Το 136 έκανε κράτει τις μηχανές, με αποτέλεσμα λόγω αδράνειας, το αλιευτικό να βρεθεί πάνω στο 136».

«Οι περισσότεροι μετανάστες επιβιβάσθηκαν στο 136 από την πρυμναία πλατφόρμα του σκάφους. Αρχίζει το σκάφος να ανεβάζει κόσμο. Η απόσταση ήταν 2 – 3 μέτρα. Έπεφταν στη θάλασσα και τους έπιαναν από όπου έβρισκαν. Το δεύτερο μέλος του πληρώματος έριξε και σκάλα απ’ όπου ανέβηκαν», υπογράμμισε ο Ν. Πατρινός αναφέροντας πως «ο μηχανικός του 136 δήλωσε ότι το διασωθέν ανήλικο περισυνελλέχθηκε από τον ίδιο μέσα στη θάλασσα όταν εκείνος κρατιόταν από το ρέλι».

Επανερχόμενος στην εξιστόρηση των γεγονότων ο Διευθυντής ανέφερε πως «την ίδια στιγμή (στις 2.13) μας ενημερώνει ο κυβερνήτης για το περιστατικό. Μας προκάλεσε άγχος ότι δεν υπάρχει τίποτα παραπλέον στην περιοχή». Μετά «εκπέμπεται σήμα κινδύνου. Το 136 παραμένει, όμως έχουμε μία ατυχή συγκυρία. Στις 2.20 εκδηλώνεται πυκνός καπνός στο σκάφος, προέρχεται από το μηχανοστάσιο, αλλά δεν μπορεί να πει από πού, καθώς στα καπάκια της μηχανής κάθεται ο κόσμος. Συνεχίζει με την δεξιά μηχανή δηλώνοντας ότι «δεν μένω άλλο στην περιοχή, πρέπει να φύγω».

«Το δίλημμα είναι θα σώσει σκάφος, 16 επιβαίνοντες και το πλήρωμά του ή θα κόψει το σκοινί που κρατούσε το αλιευτικό στην πρύμνη που μας έλεγαν ότι είναι ακόμη επιβαίνοντες; Προκρίνεται η πρώτη λύση, να κόψει το σκοινί με το αλιευτικό».

Ακολούθως αρχίζουν επιχειρήσεις έρευνας διάσωσης. Σηκώνεται το Σούπερ Πούμα, εκδίδεται ΝΟΤΑΜ, φτάνουν ναυαγοσωστικά από Λέρο και Κάλυμνο, ενώ εμφανίζονται τουρκικό ελικόπτερο και ακτοφυλακίδα, αλλά «η Άγκυρα μένει στην ακτογραμμή και δεν παρεμβαίνει».

Το ξημέρωμα έφθασε δεύτερο Σούπερ Πούμα και μηχανότρατες μήπως βρουν κάτι από τα ηχοβολιστικά τους συστήματα.

Ο Ν. Πατρινός είπε ότι «το 136 έφθασε στις 2.30 στο Φαρμακονήσι. Μόλις έδεσε έχασε και τη δεύτερη μηχανή του» και από το σημείο αυτό άρχισε η διαχείριση του κόσμου και σταματά η εμπλοκή. Σημειώνεται πως για το πώς εκδηλώθηκε η πυρκαγιά διεξάγεται ΕΔΕ.

Νωρίτερα ο αρχιπλοίαρχος Ιωάννης Καραγεωργόπουλος (υπεύθυνος για τα θαλάσσια σύνορα) παρουσίασε ένα σημείωμα με οδηγίες που, όπως είπε, βρέθηκε πάνω σε μετανάστη. Σύμφωνα με τον αρχιπλοίαρχο ανάμεσα στις οδηγίες ήταν να τρυπήσουν το πίσω μέρος της βάρκας όταν πλησιάσουν στα ελληνικά παράλια, ώστε να αρχίσει να βουλιάζει, να δηλώσουν ότι είναι Παλαιστίνιοι και να χρησιμοποιήσουν ένα κοινό αραβικό όνομα, όπως Αλί Μοχάμεντ.

Μ. Βαρβιτσιώτης: Δεν υπάρχει οδηγία για βίαιες επαναπροωθήσεις

«Δεν υπάρχει οδηγία για βίαιες επαναπροωθήσεις ή άλλου είδους απάνθρωπες συμπεριφορές. Είναι σαφής η εντολή για περιφρούρηση των συνόρων και διάσωση κάθε ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα», δήλωσε ο υπουργός Ναυτιλίας, Μ. Βαρβιτσιώτης κατά την ενημέρωση της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής για την επιχείρηση στο Φαρμακονήσι με αφορμή τις καταγγελίες από τους μετανάστες και διεθνείς οργανισμούς ότι το Λιμενικό τους έριχνε στη θάλασσα και τους έσπρωχνε προς τα τουρκικά ύδατα. Σημειώνεται ότι οι καταγγελίες αυτές δεν σχολιάσθηκαν από την κυβέρνηση.

«Ο υπουργός από την πρώτη στιγμή, δυστυχώς και το Αρχηγείο του Λιμενικού, διατύπωσαν πόρισμα», επεσήμανε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Θ. Δρίτσας και αναρωτήθηκε «τι πόρισμα θα βγάλει η ΕΔΕ, η δικαιοσύνη, η Ναυτοδίκης όταν η πολιτική και φυσική ηγεσία έχουν εγκιβωτίσει την έρευνα;». Μάλιστα ρώτησε αν τις καταθέσεις από τους μετανάστες «τις πήραν άνθρωποι που έφθασαν με ελικόπτερο» στην περιοχή.

Ο κ. Βαρβιτσιώτης, απαντώντας στην κριτική από τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Θ. Δρίτσα, ο οποίος υποστήριξε ότι τόσο ο υπουργός όσο και το Αρχηγείο του Λιμενικού από την πρώτη στιγμή, δυστυχώς διατύπωσαν πόρισμα, είπε: «Επιβάλαμε το δόγμα ότι δεν κινδυνεύει καμία ζωή στη θάλασσα. Γι’ αυτό σε 18 μήνες σε 140 περιστατικά έγιναν 3.174 διασώσεις», είπε ο υπουργός και συμπλήρωσε ότι «σε 17 μήνες στα 14 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου συνελήφθησαν 10.902 μετανάστες και 152 διακινητές». «Εφαρμόζουμε όλους τους κανόνες του διεθνούς δικαίου. Την συνθήκη Σένγκεν που δεν επιτρέπει την ελεύθερη είσοδο. Τις συνθήκες ασφάλειας της ναυσιπλοΐας. Μία φορτωμένη βάρκα που κινδυνεύει να βουλιάξει είναι παράνομη. Η παράνομη είσοδος μεταναστών στη χώρα είναι επίσης αδίκημα».

Κριτική άσκησε και ο βουλευτής του ΚΚΕ Σπ. Χαλβατζής, ο οποίος υπενθυμίζοντας ότι χάθηκαν 12 άνθρωποι τόνισε ότι ο χαρακτηρισμός του δυστυχήματος από τον Διευθυντή του Κέντρου Επιχειρήσεων Ν. Πατρινό ως «ατυχούς» είναι «επιεικώς απαράδεκτος». «Χρειάζεται μεγαλύτερη ανησυχία, μεγαλύτερη ευαισθησία», πρόσθεσε.

Ουσιαστική διερεύνηση της υπόθεσης ζητεί ο Συνήγορος του Πολίτη

Εν τω μεταξύ ο Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ) κάνει λόγο για ουσιαστική διερεύνηση των καταγγελιών σχετικά με την τραγωδία στο Φαρμακονήσι και επισημαίνει ότι πρέπει να ελεγχθούν τυχόν παράνομες πρακτικές θαλάσσιας ανάσχεσης και επαναπροώθησης αλλοδαπών.

Μάλιστα η ανεξάρτητη αρχή σημειώνει ότι δεν πρέπει να παραγνωρίζονται τα ζητήματα που αφορούν πρακτικές απώθησης, ιδίως θαλάσσιας, και επαναπροώθησης αλλοδαπών.

Επίσης, τάσσεται υπέρ του πλήρους εσωτερικού ελέγχου μέσω ένορκης διοικητικής εξέτασης, ο οποίος –όπως υποστηρίζει- «δεν δυσφημίζει το Λιμενικό Σώμα ούτε παραγνωρίζει τις πολλές περιπτώσεις διάσωσης ανθρώπων που κινδύνευσαν να πνιγούν κατά την παράνομη μεταφορά τους από θαλάσσης».

Τέλος, ο Συνήγορος αναφέρει ότι θα παρακολουθεί την εξέλιξη των ερευνών σχετικά με τους ναυαγούς του Φαρμακονησίου, «εμμένοντας στη διαφάνεια της διοικητικής δράσης, την προστασία της ζωής και του δικαιώματος πρόσβασης στο άσυλο και τη διασφάλιση των νόμιμων διαδικασιών και των διεθνών και ευρωπαϊκών κατευθύνσεων του συστήματος ασύλου».

Πηγή