Ο πόλεμος εξουσίας στην Τουρκία, το Ιράν και η Ελληνική απραξία

Του Σάββα Καλεντερίδη

Στο άρθρο μας της προηγούμενης Κυριακής με τίτλο «Η μετάλλαξη του Ερντογάν» κάναμε μια αναφορά στα κυριότερα γεγονότα που οδήγησαν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και την τετράδα Ερντογάν - Γκιουλ - Αρίντς - Σενέρ στην εξουσία. Στο τελευταίο μέρος του άρθρου αναφερθήκαμε στη σύγκρουση που σοβεί ανάμεσα σε Ερντογάν - Γκιουλέν, καταλήγοντας ως εξής: «Είναι προφανές ότι βρισκόμαστε προ ραγδαίων εξελίξεων στην Τουρκία, αφού ο Ερντογάν σταδιακά παραμερίζει τους παλιούς φίλους και συντρόφους και χτίζει ένα απολύτως προσωποπαγές και προσωπικό σύστημα εξουσίας στην Τουρκία».

Στη δημοσιογραφία στην Τουρκία υπάρχει ένα φαινόμενο για το οποίο έχει ιδιαίτερη αξία να κάνουμε μια μικρή αναφορά. Εκτός από τους ρεπόρτερ υπάρχει μια στρατιά αρθρογράφων -περί τους 400- οι οποίοι γράφουν στις γωνίες των σελίδων της εφημερίδας, εξ ου και το όνομά τους «αρθρογράφοι της γωνίας» (köşe yazarları). Οι αρθρογράφοι αυτοί έχουν προσβάσεις στα διάφορα συστήματα εξουσίας, των οποίων, στην πλειονότητά τους, στην ουσία αποτελούν φερέφωνα. Με άλλα λόγια, αυτοί είναι που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη στην Τουρκία.

Την εβδομάδα που μεσολάβησε από το προηγούμενο άρθρο μας καταγράψαμε περισσότερα από 350 άρθρα που αναφέρονταν στον ανοιχτό πόλεμο που έχει ξεσπάσει μεταξύ Ερντογάν - Γκιουλέν, που δεν είναι τίποτε άλλο από έναν πόλεμο εξουσίας μεταξύ των δύο ανδρών εν όψει της εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας, που αναμένεται να γίνει το 2014, και της επόμενης μέρας στο ΑΚΡ.

Από τα άρθρα αυτά το 50% ήταν υπέρ του Ερντογάν, το 35% υπέρ του Γκιουλέν και τα υπόλοιπα περίπου αντικειμενικά. Φυσικά, τα ποσοστά είναι ενδεικτικά και δεν αντικατοπτρίζουν την επιρροή που ασκούν στην κοινωνία, αφού πρέπει να γίνει ιδιαίτερη ανάλυση ανά αρθρογράφο και ανά μέσο που φιλοξενεί το άρθρο. Απλώς κάναμε αυτή την αναφορά για να δείξουμε στους αναγνώστες μας ότι ο πόλεμος μαίνεται και δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι η έκβασή του θα επηρεάσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Εμείς απλά να υπογραμμίσουμε ότι, από τη μια πλευρά, έχουμε τον Ερντογάν, τον Νταβούτογλου, τον Φιντάν (της ΜΙΤ) και τους πρωθυπουργικούς συμβούλους και, από την άλλη πλευρά, τον Γκιουλέν με μια αυτοκρατορία ΜΜΕ, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων, που έμαθε να δρα επί δεκαετίες συνωμοτικά.

Ομως, ενώ συνεχίζεται ο εν λόγω πόλεμος εξουσίας στην Τουρκία, ένα ανοιχτό μέτωπο φαίνεται να κλείνει στη γειτονιά της, με σοβαρότατες συνέπειες γεωπολιτικών διαστάσεων. Και αναφερόμαστε στο μέτωπο του Ιράν, όπου τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και η Γερμανία (Ομάδα 5+1) πέτυχαν μια ιστορική συμφωνία με τη νέα κυβέρνηση της Τεχεράνης, βάσει της οποίας το Ιράν θα περιορίσει τις πυρηνικές του δραστηριότητες, αρχικά για έξι μήνες, διάστημα στο οποίο δεν θα του επιβληθούν νέες κυρώσεις.

Η συμφωνία αυτή, εκτός από την αντίδραση του Ισραήλ, το οποίο ήθελε άλλη λύση στο «ζήτημα Ιράν», προκάλεσε σοβαρό πονοκέφαλο στη Σαουδική Αραβία, που φοβάται όπως ο διάβολος το λιβάνι την επιρροή που μπορεί να ασκεί στον Κόλπο ένα Ιράν που έχει καλές σχέσεις με την Ουάσινγκτον, αλλά και στην Τουρκία, η οποία φοβάται ότι χάνει τη στρατηγική αξία που είχε για τις ΗΠΑ και τη Δύση εφόσον δεν υπάρχει η «απειλή» του Ιράν. Επίσης, φοβάται ότι η Τεχεράνη, στο πλαίσιο των συνομιλιών και του συμβιβασμού με την Ομάδα 5+1 και τη διεθνή κοινότητα, θα πετύχει μια διευθέτηση του ζητήματος Συρία, που σε κάθε περίπτωση θα είναι αντίθετο με την πολιτική της Αγκυρας, η οποία αποσκοπεί στην ανατροπή του Ασαντ μέσω της υποστήριξης των ισλαμιστών τρομοκρατών της Αλ Κάιντα και των παρακλαδιών της που διαπράττουν εγκλήματα πολέμου στη συριακή επικράτεια.

Πάντως, παρά τις εξελίξεις που δρομολογούνται ερήμην της Αγκυρας και παρά τον εσωτερικό εμφύλιο που βρίσκεται σε εξέλιξη, η τουρκική διπλωματία και η κυβέρνηση προσπαθούν να «γυρίσουν» το παιχνίδι, με αλλεπάλληλα ταξίδια αξιωματούχων στην Τεχεράνη, μεταξύ των οποίων αυτό του Νταβούτογλου.

Να σημειώσουμε ότι ίσως το κύριο ζητούμενο στις προσπάθειες των Τούρκων είναι πώς θα επωφεληθεί η Τουρκία από τη χαλάρωση του εμπάργκο, με δεδομένο ότι μετρά απώλειες 6 δισ. δολαρίων από την αρχή του έτους και να υπογραμμίσουμε ότι επιτέλους η Ελλάδα και η κυβέρνηση θα πρέπει να ξυπνήσουν και να δώσουν ώθηση στην οικονομική διπλωματία, δίνοντας βαρύτητα στον γίγαντα που λέγεται Ιράν. Και για να γίνει αυτό, θα πρέπει ο πρωθυπουργός να στείλει από κει που ήρθαν κάτι άκαπνους πολιτικούς και γραφειοκράτες, που δεν έχουν να επιδείξουν ούτε μια επιτυχία από τότε που στρογγυλοκάθισαν στις υπουργικές θέσεις τους!

Δημοκρατία