Λύσεις "εκ των έσω" για τον Ε.Σ.: επιβίωση ή αναμόρφωση;

BMP-1P/Zu-23, M-113A1/M-61A1 Vulcan,
M-113A1/Zu-23 στο 308ο Προκεχωρημένο
 Εργοστάσιο Βάσης

Είναι δεδομένο ότι η σκληρή οικονομική κρίση που περνά η χώρα μας δεν επιτρέπει την υλοποίηση οποιουδήποτε νέου μείζονος εξοπλιστικού προγράμματος. Συνεπώς οι Ένοπλες Δυνάμεις πρέπει να στραφούν σε άλλες επιλογές για την ενίσχυσή τους. Όπως και οι άλλοι δύο Κλάδοι, έτσι και ο Ε.Σ. πρώτα από όλα πρέπει να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη λειτουργικότητα και υποστηριξιμότητα των οπλικών συστημάτων του. Αυτό σημαίνει συνεχής και απρόσκοπτη ροή καυσίμων, ανταλλακτικών και αναλωσίμων, τακτικά προγράμματα συντήρησης και επισκευών, την διατήρηση των απαραίτητων ποσοτήτων πυρομαχικών για ρεαλιστική εκπαίδευση και επαρκές πολεμικό απόθεμα, και την απόλυτη εξοικείωση και συνεχή εκπαίδευση του προσωπικού που τα χειρίζεται. Παρά της δυσκολίες, και όπως έχουμε επανειλημμένως πει, αυτό το στάδιο φαίνεται πως βαίνει καλώς. Σε επόμενη φάση πρέπει να επιδιωχθεί η αναβάθμιση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Ε.Σ. μέσω διαφόρων βελτιωτικών κινήσεων σε δόγματα και τακτικές (ανέξοδο) αλλά και οι βελτίωση του υπάρχοντος υλικού μέσω έξυπνων λύσεων χαμηλού κόστους και ανεπτυγμένες "εκ των έσω", σε συνδυασμό με την πρόσκτηση συστημάτων που αναλογικά με το κόστος μπορούν να προσφέρουν πολλαπλάσια επιχειρησιακά οφέλη.

Και στα δύο αυτά σκέλη η συμβολή των αρμόδιων τεχνικών υπηρεσιών του Ε.Σ. είναι καθοριστική. Έτσι Μονάδες όπως τα (Προκεχωρημένα) Εργοστάσια Βάσης αλλά και οι υπομονάδες Τεχνικού των διαφόρων σχηματισμών καλούνται να προσφέρουν τα μέγιστα. Και σε αυτό τον τομέα τα τελευταία νέα είναι ενθαρρυντικά. Από εκεί και πέρα η όποια προσθήκη κύριου υλικού βραχυπρόθεσμα/μεσοπρόθεσμα μπορεί να προέλθει μόνο μέσω της απόκτησης μεταχειρισμένων μέσων από τα αποθέματα άλλων χωρών, και αυτό υπό προϋποθέσεις. Σε κάθε περίπτωση όμως, και εδώ η συμβολή των προαναφερθέντων Υπηρεσιών θα είναι σημαντικότατη καθώς αυτές θα αναλάβουν το μεγαλύτερο βάρος της αποκατάστασης και αξιοποίησης του -όποιου- υλικού αυτού.

Παρά λοιπόν την κάκιστη οικονομική συγκυρία, τα τελευταία χρόνια ο Ε.Σ. υλοποιεί αθόρυβα μια σειρά σημαντικών σχεδιασμών και προγραμμάτων, μικρότερων ή μεγαλύτερων. Πρόκειται για μια σειρά από "λύσεις εκ των έσω" αλλά και τα παρελκόμενα διαφόρων παλαιότερων εξοπλιστικών προγραμμάτων που, αν υλοποιηθούν όπως πρέπει και συνοδεύονται από την πρέπουσα νοοτροπία, όχι μόνο θα επιτρέψουν στον Ε.Σ. να "επιβιώσει" σε χαλεπούς καιρούς, αλλά θα οδηγήσουν και σε μια μίνι-αναμόρφωσή του τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών!

Παρακάτω επιχειρούμε μια ανασκόπηση όλων αυτών των στοιχείων και μια αποτίμηση της κατάστασης.

Φορείς έρευνας-ανάπτυξης και κατασκευών

Στην ερώτηση εάν στον Ε.Σ. υπάρχουν οι φορείς εκείνοι που μπορούν να αναλάβουν το βάρος της υλοποίησης διαφόρων προγραμμάτων υψηλής τεχνολογίας που θα μπορέσουν να προσφέρουν επιχειρησιακά αξιοποιήσιμες λύσεις χαμηλού κόστους, η απάντηση είναι ΝΑΙ. Ένας τέτοιος φορέας είναι το, υπαγόμενο στο ΓΕΣ, Κέντρο Έρευνας Τεχνολογίας Στρατού (ΚΕΤΕΣ), που εδώ και χρόνια αναπτύσσει και προτείνει διάφορες τεχνολογικές εφαρμογές για την κάλυψη των αναγκών του Ε.Σ., οι οποίες πολλές φορές έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικότερες και πιο αξιόπιστες από αντίστοιχα βιομηχανικά προϊόντα της εγχώριας και ξένης αμυντικής βιομηχανίας (ασχέτως αν και σε τι βαθμό τελικά υιοθετήθηκαν). Για ευνόητους λόγους δεν θα εισέλθουμε σε περισσότερες λεπτομέρειες, θα επισημάνουμε όμως ότι η απόφαση ενοποίησης του ΚΕΤΕΣ με τους αντίστοιχους φορείς των άλλων δύο Κλάδων (Γραφείο Έρευνας Τεχνολογίας Ναυτικού, Κέντρο Αυτοματοποίησης Συστημάτων Μάχης Ναυτικού, Κέντρο Έρευνας Τεχνολογίας Αεροπορίας) μόνο θετικά μπορεί να αποφέρει αν υλοποιηθεί σωστά.

Πέραν του ΚΕΤΕΣ όμως υπάρχει και ένας άλλος, σχεδόν άγνωστος, αντίστοιχος φορέας στο Ε.Σ. Αναφερόμαστε στο Τμήμα Έρευνας-Ανάπτυξης Προηγμένων Αμυντικών Συστημάτων (ΤΕΑΠΑΣ) της 1ης Στρατιάς, το οποίο όταν ιδρύθηκε αποτελούνταν από μια εξαιρετικά ολιγομελή ομάδα στελεχών και κληρωτών με υψηλή επιστημονική κατάρτιση, και τομέας δραστηριότητάς του είναι η ανάπτυξη λογισμικού και οι εφαρμογές στη ρομποτική και στη μικροηλεκτρονική, με στόχο την εκπόνηση και κατασκευή συστημάτων υψηλής τεχνολογίας που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν άμεσα από τις Ένοπλες Δυνάμεις. Ήδη το ΤΕΑΠΑΣ έχει κατασκευάσει διάφορα πειραματικά μοντέλα συμπεριλαμβανομένου ενός τετρακόπτερου, ενός στρατιωτικών προδιαγραφών UAV εκτοξευόμενου από το χέρι, ενός μη επανδρωμένου ελικοπτέρου, μιας μικροκάμερα κλπ. Επιδίωξη της ηγεσίας είναι η ενίσχυση του Τμήματος αυτού σε έμψυχο δυναμικό ώστε να αυξηθούν και οι δυνατότητές του. Από την πλευρά μας θα θέλαμε να επισημάνουμε την ανάγκη το ΤΕΑΠΑΣ να επιφορτίζεται αποκλειστικά με την ανάπτυξη μέσων αμιγώς επιχειρησιακών εφαρμογών....

Τέλος, δεν θα μπορούσαμε να μη αναφερθούμε στα διάφορα στρατιωτικά εργοστάσια/εργοστάσια βάσης, για τα οποία έγινε λόγος και στην εισαγωγή μας. Τα εργοστάσια αυτά προσφέρουν τεράστιο έργο, ειδικά αν λάβει κανείς υπ' όψιν τα πενιχρά μέσα και του περιορισμένους πόρους που διαθέτουν. Η συμβολή τους είναι καθοριστική, τόσο για την συντήρηση, την ανακατασκευή και την βελτίωση των υφιστάμενων μέσων του Ε.Σ., όσο και για την κατασκευή νέων υλικών. Καίριος (θα) είναι ο ρόλος τους και στην αξιοποίηση/αποκατάσταση του όποιου μεταχειρισμένου μέσου αποκτάται. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι, στο πλαίσιο της Νέας Δομής Δυνάμεων, η Διοίκηση Στρατιωτικών Εργοστασίων (ΔΙΣΕ) ενσωματώθηκε ως ειδικό Επιτελείο στην ΑΣΔΥΣ στις 29 Οκτωβρίου 2013.

Νέες ιδέες + νέες τεχνολογίες + νέα δόγματα = νέες επιχειρησιακές δυνατότητες

Το πλέον πρόσφατο σκέλος της λεγόμενης "Επανάστασης στις Στρατιωτικές Υποθέσεις" (RMA) είναι αναμφίβολα η "ψηφιοποίηση" του πεδίου της μάχης. Αυτή έχει να κάνει με την διασύνδεση των διαφόρων μέσων και αισθητήρων ώστε να παρέχεται μια όσο το δυνατόν πληρέστερη και σαφέστερη επίγνωση της τακτικής με στόχο την αποτελεσματική άσκηση διοίκησης και ελέγχου (c2), την μεγαλύτερη ευχέρεια στον εντοπισμό και την κατάδειξη του εχθρού και την αποφυγή του αδελφοκτόνου πυρός.

Ο Ε.Σ. συνέδεσε το όραμα της "ψηφιοποίησης" με το σημαντικότερο εξοπλιστικό του πρόγραμμα, αυτό του νέου άρματος μάχης. Έτσι, τα άρματα Leopard-2HEL και τα οχήματα υποστήριξής τους εφοδιάστηκαν με τερματικά του ΣΔΕ "Ηνίοχος". Η προσπάθεια μέχρι πρόσφατα είχε μείνει ημιτελής, πλέον όμως το πρόγραμμα έχει μπει στην τελική του φάση και ήδη στο 301 Εργοστάσιο Βάσης (Ε.Β.) πραγματοποιείται η εγκατάσταση του συστήματος στα 12 οχήματα M-577A1G που αποκτήθηκαν από τα γερμανικά αποθέματα, καθώς και σε ισάριθμα οχήματα M/S 240GD. Τα οχήματα αυτά θα διατεθούν στις Διοικήσεις των Μονάδων που έχουν εξοπλιστεί με τα άρματα Leopard-2HEL, κλείνοντας την αντίστοιχη αλυσίδα. Επίσης αποκτήθηκαν και 18 συσκευές TDMA (επιπέδου ΕΜΑ) για ασυρμάτους TRC-9200. Με τον τρόπο αυτό σε λίγο καιρό θα είναι πραγματικότητα οι πρώτες δύο πλήρως ψηφιακές ΤΘΤ, ενώ το ΣΔΕ "Ηνίοχος" θα διασυνδεθεί και με όλα τα υπόλοιπα ψηφιακά συστήματα του Ε.Σ., στόχος του οποίου είναι η ανάπτυξη παρόμοιων συστημάτων για όλους τους τομείς που μπορεί αυτά να έχουν εφαρμογή.

Παλαιότερη φωτογραφία από την τελετή παράδοσης στον Ε.Σ. του πρώτου ΚΔΠ Μ-992 FDCV εφοδιασμένου με το ΣΤΤΕΠ "ΔΙΑΣ".

Το σημαντικότερο εξ αυτών είναι το εγχώρια αναπτυχθέν ΣΤΤΕΠ "ΔΙΑΣ" το οποίο υποστηρίζει όλα τα κλιμάκια του Πυροβολικού Μάχης, αυτοματοποιώντας όλες τις διαδικασίες τακτικής και τεχνικής διεύθυνσης του πυρός. Ήδη το σύστημα αυτό βρίσκεται σε φάση ένταξης στο σύνολο των Μονάδων του ΠΒ παρέχοντας τη δυνατότητα προσδιορισμού στοιχείων βολής (για όλους του δυνατούς συνδυασμούς πυροβόλων και πυρομαχικών), διαχείρισης τρισδιάστατων ψηφιακών μοντέλων εδάφους και ψηφιακής διασύνδεσης μέσω σταθμών ασυρμάτου ή ενσύρματων μέσων. Σημειώνεται πως έχουν ήδη εκτελεστεί με επιτυχία δοκιμές εφαρμογής τεχνικών "Shoot 'n' Scoot" ακόμη και με Α/Κ πυροβόλα M-109A3GEA2 εφοδιασμένα με το ΣΤΤΕΠ "ΔΙΑΣ". Και αυτό το επισημαίνουμε διότι τα συγκεκριμένα πυροβόλα έφεραν ήδη το σύστημα AURORA (το οποίο όμως θα αντιμετωπίσει -αν δεν αντιμετωπίζει ήδη- σοβαρό πρόβλημα υποστηριξιμότητας, καθώς ο Ε.Σ. είναι πλέον ο μοναδικός χρήστης του και ο κατασκευαστής του έχει πάψει να το υποστηρίζει) αλλά παρ' όλα αυτά εφοδιάζονται με το "ΔΙΑΣ", κάτι που δείχνει πως ο Ε.Σ. έχει αποφασίσει την καθολική υιοθέτηση του συστήματος αυτού. Υπενθυμίζεται πως τα Pzh-2000GR και τα MLRS φέρουν ήδη τα ανάλογα σύγχρονα συστήματα ACCS και FCS αντίστοιχα, ενώ όλες οι Α/Κ ΜΜΠ (ακόμη και αυτές με πυροβόλα παλαιότερων εκδόσεων) εκπαιδεύονται πλέον στις τεχνικές "Shoot 'n' Scoot". Όπως είπαμε και πιο πάνω, το στάδιο που ακολουθεί είναι η διασύνδεση των "ΔΙΑΣ", ACCS και FCS με το ΣΔΕ "Ηνίοχος". Ιδανικά, το τελευταίο θα μπορούσε να επεκταθεί και στα δύο M/K TΠ των δύο προαναφερθέντων ΤΘΤ και μελλοντικά να φτάσει ακόμη και σε επίπεδο στρατιώτη (προγράμματα "ψηφιακού μαχητή").

Στιγμιότυπο από την πρόσφατη ΤΑΜΣ "Ακουσίλαος" της 95ης ΑΔΤΕ. Η μικρή οθόνη που φαίνεται στο μέσο της φωτογραφίας είναι το φορητό τερματικό του ΣΕΠ όλμων "Moratorium".

Ένα άλλο ψηφιακό σύστημα που εισάγεται σε ευρεία χρήση στον Ε.Σ. είναι το ΣΕΠ όλμων "Moratorium". Το σύστημα αυτό αντικαθιστά το παλαιότερο ΣΕΠ "Πυθαγόρας" και μπορεί να εξυπηρετήσει όλμους των 81mm, 107mm και 120mm. Είναι απολύτως ανάλογο του ΣΤΤΕΠ "ΔΙΑΣ" (με το οποίο μπορεί να διασυνδεθεί πλήρως) και δίνει την δυνατότητα εκτελέσεως τεχνικών "Shoot 'n' Scoot" και από τα ΤΟΜΟ. Εξάγει στοιχεία βολής, απεικονίζει χάρτες και δορυφορικές φωτογραφίες διαφόρων τύπων και εξάγει ακριβείς συντεταγμένες θέσεως με την βοήθεια GPS. , Στόχος του Ε.Σ. είναι η ανάπτυξη παρόμοιων συστημάτων για όλους τους τομείς που μπορεί αυτά να έχουν εφαρμογή. Επιστρέφοντας στο ΠΒ, συναντάμε την ανάπτυξη και εισαγωγή σε υπηρεσία δύο άλλων λογισμικών τα οποία συμβάλουν καθοριστικά στην ρεαλιστικότερη αλλά και οικονομικότερη (αφού δεν απαιτείται η εκτέλεση πραγματικών πυρών) εκπαίδευση του προσωπικού. Πρόκειται για το Combinator (πολλαπλών εφαρμογών για την εκπαίδευση πυροβολητών) και το -αναπτυχθέν το 2011 από την Σχολή Πυροβολικού- "Κύκλωψ" (για τους ΠΑΠ).

Το μη επανδρωμένο ελικόπτερο "Ηράκλειτος" στη έκθεση "Defensys 2010".

Το σημαντικότερο όλων όμως είναι η ολοκληρωμένη μέθοδο "αισθητήρα-μέσων πυρός" ("Sensor-to-Shooter") που έχει αναπτύξει ήδη από το 2010 ο Ε.Σ. Πρόκειται για την διασύνδεση των διαφόρων αισθητήρων με τα διάφορα μέσα εκπομπής πυρών, η οποία επιτρέπει την σε πραγματικό χρόνο υλοποίηση της αλυσίδας "εντοπισμός-αναγνώριση-κατάδειξη-προσβολή-επιβεβαίωση καταστροφής" των εχθρικών στόχων. Η πρώτη δοκιμή είχε εκτελεστεί με τον συνδυασμό των UAV Le Sperwer με ένα άλλο σύστημα που ανέπτυξε "εκ των έσω" ο Ε.Σ., τους Κινητούς Επικοινωνιακούς Κόμβους (ΚΕΚ). Τα UAV εντοπίζουν και αναγνωρίζουν τους εχθρικούς στόχους και οι ΚΕΚ μεταδίδουν σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες και δεδομένα στοχοποίησης στις μονάδες κρούσης/πυρός. Επείδη όμως ο αριθμός των Le Sperwer δεν επαρκεί για την συνολική κάλυψη των σχετικών αναγκών (εξάλλου επιφορτίζονται και με άλλες αποστολές) αποφασίστηκε η ανάπτυξη διαφόρων UAV πεδίου μάχης και πάλι από το προσωπικό του ίδιου του Ε.Σ., για την εξυπηρέτηση αυτού του ρόλου. Η αρχή έγινε με το μη επανδρωμένο ελικόπτερο (προερχόμενο από τροποποίηση τηλεκατευθυνόμενου ελικοπτέρου του εμπορίου) "Ηράκλειτος" που ανέπτυξε το 2010 το 472 Τάγμα Επιτήρησης-Πληροφορικής (ΤΕΠΠ), και το οποίο φέρει θερμική κάμερα, κάμερα ημέρας και ζεύξη δεδομένου πραγματικού χρόνου. Το "Ηράκλειτος" έχει μέγιστη αυτονομία 90 λεπτών πτήσης, μέγιστη εμβέλεια τηλεχειρισμού 15χλμ., μέγιστο ύψος πτήσης 3.000 πόδια και μέση ταχύτητα 25-30χλμ./ώρα. Εξάλλου, κατά την πρόσφατη άσκηση "Παρμενίων 2013" επιδείχθηκαν για πρώτη φορά άλλα δύο UAV που δοκιμάζονται από τον Ε.Σ. Το πρώτο είναι ένα μίνι-UAV εκτοξευόμενο με το χέρι (προερχόμενο από το εμπορικό μοντέλο Bixler-2 της Hobbyking) προοριζόμενο για Μονάδες έως επιπέδου επιλαρχίας/τάγματος, και ένα μεγαλύτερο τακτικό UAV για σχηματισμούς επιπέδου μεραρχίας ή ταξιαρχίας/συντάγματος. Καθοριστική στα προγράμματα ανάπτυξης των UAV αυτών αλλά και του εξοπλισμού αποστολής τους, του 306 Εργοστασίου Βάσης Τηλεπικοινωνιών (ΕΒΤ). Από εκεί και πέρα υπάρχουν και διάφορα άλλα μοντέλα (όπως εκείνα του ΤΕΑΠΑΣ που προείπαμε) και απομένει η τελική επιλογή του Ε.Σ. για το ποιο/α εξ αυτών θα μπει/ουν σε υπηρεσία σε μεγάλους αριθμούς. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι η αφανής καινοτομία της ΤΑΜΣ "Παρμενίων 2013" ήταν η ενεργοποίηση και δοκιμή ολόκληρου αυτού του δικτύου, για πρώτη φορά υπό πλήρως ρεαλιστικές συνθήκες, ενσωματωμένου στους ευρύτερους επιχειρησιακούς σχεδιασμούς. Είναι προφανείς οι πολλαπλές εφαρμογές αυτού του δικτύου εντοπισμού/κατάδειξης στόχων και μετάδοσης των δεδομένων σε συνδυασμό με συστήματα όπως τα προαναφερθέντα "Ηνίοχος", "ΔΙΑΣ" και "Moratorium", δίνοντας έτσι (σε πρωτόγνωρα επίπεδα για τα ελληνικά δεδομένα) εικόνα της τακτικής κατάστασης και των θέσεων του εχθρού, τόσο στις μονάδες ελιγμού (τ/θ), όσο και στις μονάδες υποστήριξης (πυροβολικό, βαρέα όπλα) σε πραγματικό χρόνο.

Νέο φορητό UAV που δοκιμάζεται από τον Ε.Σ. κατά την πρώτη του εμφάνιση στη ΤΑΜΣ "Παρμενίων 2013".

Όταν όλα τα παραπάνω σχέδια ολοκληρωθούν και διασυνδεθούν μεταξύ τους, θα επιφέρουν πλήρη αναμόρφωση του επιχειρησιακών δογμάτων και του τρόπου δράσης του Ε.Σ. εν γένει, εισάγοντας τον στις "δικτυοκεντρικές" επιχειρήσεις. Η σημασία αυτών το προγραμμάτων είναι αντιστρόφως ανάλογη της προβολής που απολαμβάνουν. Αναμφίβολα όμως αποτελούν σημαντικότατους "πολλαπλασιαστές ισχύος", και η εισαγωγή τους σε υπηρεσία πιθανότατα αποτελεί σημαντικότερο γεγονός από την ένταξη του όποιου μεμονωμένου οπλικού συστήματος. Άλλωστε, όπως εύστοχα επισημαίνουν και οι φίλοι αναγνώστες στα σχόλιά τους, ο σύγχρονος στρατός δεν είναι μόνο κάννες...

Τροποποιήσεις και βελτιώσεις του υπάρχοντος υλικού και παραλαβή μεταχειρισμένου

Λόγω της οικονομικής κρίσης πολλά εξοπλιστικά προγράμματα ματαιώθηκαν ή μετατέθηκαν για το απώτερο μέλλον. Επειδή όμως οι επιχειρησιακές ανάγκες είναι πιεστικές και δεν μπορούν πάντοτε να προσαρμόζονται αναλόγως, ο Ε.Σ. επεδίωξε την προσωρινή κάλυψη κάποιων εξ αυτών μέσω μιας σειράς λύσεων χαμηλού κόστους, προερχόμενων από το ήδη υπάρχον υλικό. Εδώ θα παραθέσουμε κάποιες μόνο εξ αυτών.

Πυροσβεστικό άρμα κατασκευής RAM Europe, επί πήγματος Leopard-1 του Εθελοντικού Σώματος Ελλήνων Πυροσβεστών Αναδασωτών.

-Στο θνησιγενές Δεκαπενταετές Εξοπλιστικό Πρόγραμμα των Ενόπλων Δυνάμεων περιλαμβανόταν μεταξύ άλλων και η προμήθεια άλλων 12 αρμάτων περισυλλογής Leopard-2 Buffel για τις Μονάδες των Leopard-2A4 τα οποία, λόγω βάρους, δεν μπορούσαν να υποστηριχθούν επαρκώς από τα υπάρχοντα μέσα περισυλλογής. Φυσικά και αυτό το πρόγραμμα ακυρώθηκε και η λύση δόθηκε "εκ των έσω" με την κατάλληλη τροποποίηση των εξαρτημάτων ρυμούλκησης και περισυλλογής υπαρχόντων οχημάτων M-88A1 ARV.
-Αρχικά στο πρόγραμμα του νέου άρματος μάχης περιλαμβανόταν και η προμήθεια 12 νέων γεφυροφόρων αρμάτων. Τελικά επιλέχθηκε η λύση της τοποθέτησης νέων γεφυρών εφόδου Leguan επί σκαφών υπαρχόντων αρμάτων Leopard-1A4. Ο αριθμός τους όμως περικόπηκε σε 8, λόγω έλλειψης κονδυλίων. Η λύση για την υποστήριξη των βαρέων αρμάτων του Ε.Σ. δόθηκε από το 304 ΠΕΒ με την αναβάθμιση των γεφυρών εφόδου των 10 γεφυροφόρων αρμάτων Leopard-1 Biber της "ενδιάμεσης λύσης". Οι γέφυρες αυτές μετατράπηκαν από "κλάσης 50" σε "κλάσης 70". Σημειωτέον κάθε νέα γέφυρα αυτής της κατηγορίας κοστίζει περί τα 2 εκάτ. ευρώ.
-Μετατροπή (στο 304 ΠΕΒ) αποσυρθέντος άρματος Leopard-1A4 σε πυροσβεστικό, με την προσθήκη δεξαμενής ύδατος χωρητικότητας 12 τόνων και κατάλληλης πυροσβεστικής συλλογής. Το όχημα αυτό θα παρέχει αυξημένες δυνατότητες στην κατάσβεση πυρκαγιών σε δύσβατες ή επικίνδυνες περιοχές όπως πεδία βολής και αποθήκες πυρομαχικών. Σημειώνεται πως αντίστοιχα σχέδια έχουν κατά καιρούς προταθεί από διάφορες εταιρείες. Ένα τέτοιο όχημα μάλιστα είχε δοκιμαστεί επιτυχώς και από το Πυροσβεστικό Σώμα παλαιότερα και σήμερα αξιοποιείται από το Σωματείο των εθελοντών δασοπυροσβεστών. Προφανώς όμως το 304 ΠΕΒ προσέφερε μια αντίστοιχη λύση με πολύ μικρότερο κόστος. Ανοίγωντας μια παρένθεση εδώ, θα πρέπει να σημειώσουμε πως η πληροφορία ότι όλα τα αποσυρθέντα Leopard-1V/A4 και Μ-48/60 έχουν καταστραφεί είναι αναληθής (προ ενός έτους περίπου μετρήσαμε στο ΚΕΤΘ -πέραν φυσικά των αρμάτων του Κέντρου- τουλάχιστον 19 λειτουργικά Leopard-1A4 και 22 Μ-60Α3, προερχόμενα από Μονάδες που τα είχαν αποσύρει πρόσφατα). Συνεπώς υφίσταται σημαντικό απόθεμα σκαφών για πάσης φύσεως μετατροπές/μετασκευές.
-Το 307 Τεχνικό Συγκρότημα Υποστήριξης Αεροπορικού Υλικού συντηρεί και υποστηρίζει τα διάφορα πτητικά μέσα του Ε.Σ. 25.521.860 ευρώ ετησίως, με κόστος εργατοώρας 26,80 ευρώ έναντι 76,07 ευρώ σε εταιρεία, ενώ με τα πιλοτικά προγράμματα που υλοποιεί εξοικονομεί 1.024.867 ευρώ ετησίως από εργασίες σε επισκευαστικούς οίκους του εξωτερικού.
-Όπως πρώτοι καταστήσαμε ευρύτερα γνωστό, το 308 ΠΕΒ παρουσίασε τρία πρωτότυπα τεθωρακισμένων οχημάτων στα οποία εγκαταστάθηκε "νέος" οπλισμός. Το πρώτο εξ αυτών είναι ένα BMP-1 επί του οποίου τοποθετήθηκε ένα δίδυμο Α/Α πυροβόλο Zu-23-2 στη θέση του αρχικού πύργου με το πυροβόλο των 73mm. Το ίδιο όπλο εμφανίστηκε τοποθετημένο και επί ενός ΤΟΜΠ Μ-113Α1. Τέλος, ένα άλλο M-113A1 είχε εφοδιαστεί με εξάκαννο πυροβόλο M-61A1 Vulcan προερχόμενο από αποσυρθέν μαχητικό αεροσκάφος της Π.Α. Μια πρόταση ανάλογη της τελευταίας είχε παρουσιάσει προ ετών και η εταιρεία Soukos Robots (και πάλι επί ΤΟΜΠ Μ-113Α1 που της είχε διαθέσει ο Ε.Σ.) σε συνδυασμό με ΣΕΠ και πρόσθετη θωράκιση επί του οχήματος. Προφανώς όμως η λύση που προτείνει το 308 ΠΕΒ καλύπτει την ίδια ανάγκη με σαφώς μικρότερο κόστος. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε πως για τα συγκεκριμένο ζήτημα δεν έχουν δημοσιευτεί περισσότερες πληροφορίες και είναι άγνωστο αν τα τρία αυτά πρωτότυπα είναι ανταγωνιστικά ή συμπληρωματικά μεταξύ τους, ή αν το πρόγραμμα αφορά την περαιτέρω αξιοποίηση αντιαεροπορικών/αντιαποβατικών όπλων ή την αναβάθμιση του οπλισμού των συγκεκριμένων Τ/Θ οχημάτων. Επί του τελευταίου πάντως πρέπει να επισημάνουμε πως ο κύριος και ο συζυγής οπλισμός των BMP-1 πιθανότατα να αντιμετωπίζει ήδη προβλήματα υποστήριξης ενώ και τα περισσότερα πυρομαχικά των 73mm έχουν λήξει προ πολλού. Συνεπώς μια τέτοια λύση θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις (τηλεχειρισμός του πυροβόλου Zu-23-2 ή έστω πυροδότηση του από το εσωτερικό του οχήματος, προσθήκη κατάλληλων σκοπευτικών ή και ΣΕΠ κλπ.) να παρατείνει την παραμονή των εν λόγω οχημάτων σε υπηρεσία αφού το μείζον ζήτημα του οπλισμού τους θα έχει επιλυθεί. Από εκεί και πέρα, διάφοροι φίλοι μας πληροφορούν ότι σε επίπεδο Μονάδος έχουν κατά καιρούς παρουσιαστεί σχέδια για την εγκατάσταση ασπιδίου προστασίας του πολυβολητή στα M-113 και είμαστε βέβαιοι ότι το 308 ΠΕΒ ή οποιοδήποτε άλλο κλιμάκιο τεχνικού θα μπορούσε να υλοποιήσει κάτι τέτοιο με ελάχιστο κόστος.
-Προ ετών το 301 ΕΒ και το 308 ΠΕΒ υλοποίησαν άλλα δύο προγράμματα που αφορούσαν το όχημα Μ-113. Το πρώτο ήταν η ανάπτυξη μιας έκδοσης ΚΔΠ για τις διμοιρίες όλμων 4,2" των ΛΥΠ. Στα οχήματα αυτά διαμορφώθηκε αναλόγως το εσωτερικό τους (με την προσθήκη ασυρμάτων και τερματικών των ΣΕΠ "Πυθαγόρας" -αρχικά- και "Moratorium" ενώ στη οροφή έχουν τοποθετηθεί μια γεννήτρια και η εξωτερική μονάδα του νέου κλιματιστικού συστήματος. Τα οχήματα αυτά έχουν ενταχθεί σε στην υπηρεσία του Ε.Σ. Το άλλο πρόγραμμα ήταν η δοκιμαστική τοποθέτηση των εγχώριας κατασκευή όλμων Ε44-Ε2 των 81mm σε τρία οχήματα (πιθανότατα στα ΤΟΜΟ Μ-125Α2 που είχαν παραληφθεί από τις ΗΠΑ) με τις δοκιμές κίνησης και βολής να είναι απόλυτα επιτυχείς.
-Η ανανέωση του τροχαίου υλικού του Ε.Σ. αποτελούσε μια από τις προτεραιότητες του ακυρωθέντος εξοπλιστικού προγράμματος. Παρ' όλα αυτά, χάρη στις εύστοχες κινήσεις της στρατιωτικής ηγεσίας αποκτήθηκαν σημαντικές ποσότητες ειδικοποιημένων οχημάτων (μηχανήματα μηχανικού, φορτηγά Unimog και Tatra, διοικητικά οχήματα Toyota 4Runner και Landcruiser και Mitsubishi Pajero, διάφορα βυτιοφόρα, ρυμουλκά και τράκτορες κλπ.) αποκτήθηκαν έναντι πολύ χαμηλού τιμήματος και επέτρεψαν την απόσυρση σημαντικού μέρους παλαιών οχημάτων σειράς "Μ". Πηγές προέλευσης των παραπάνω ήταν τα αποθέματα συμμαχικών χωρών που αποχωρούσαν από ειρηνευτικές αποστολές (βλέπε παρακάτω), ο ΟΔΔΥ αλλά και η ελεύθερη αγορά. [Δυστυχώς, αν και το ΓΕΣ είχε καταφέρει να εξασφαλίσει την παραχώρηση πολύ μεγάλων ποσοτήτων τροχαίου υλικού κάθε κατηγορίας από ΗΠΑ και Γερμανία ώστε να καταστεί δυνατή η ανανέωση του υπάρχοντος στόλου σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστού, δυστυχώς η προμήθειά τους δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι στιγμής].
-Ένας ιδιαίτερος τομέας του τροχαίου υλικού είναι τα οχήματα περισυλλογής. Η ανανέωση του σχετικού στόλου βρισκόταν στις κορυφή των υποπρογραμμάτων που αφορούσαν το τροχαίο υλικό (για ένα διάστημα μάλιστα αποτελούσε και ξεχωριστό πρόγραμμα). Και εδώ όμως η έλλειψη κονδυλίων δεν επέτρεψε την υλοποίησή του. Πρόσφατα το 303 ΠΕΒ ξεκίνησε ένα πρόγραμμα ολικής εργοστασιακής ανακατασκευής υπαρχόντων οχημάτων μέσης περισυλλογής σειράς "Μ". Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει αλλαγή κινητήρα, βελτίωση του εξοπλισμού περισυλλογής, αντικατάσταση των βραχιόνων στήριξης με νέους ισχυρότερους, προσθήκη νέων κιβωτίων εργαλείων, προσθήκη προστατευτικού καλύμματος για τον χειριστή του γερανού κ.ά. Το πρόγραμμα αυτό σε συνδυασμό με τις προ μερικών ετών παραλαβές μικρού αριθμούς νέων σύγχρονων οχημάτων περισυλλογής (είτε από μικρές παραγγελίες στην ΕΛΒΟ, είτε δωρεάν μέσω προγραμμάτων Α.Ω. άλλων προμηθειών), αμβλύνει -προσωρινά έστω- τις ελλείψεις στο συγκεκριμένο τομέα υλικού.
-Το 301 ΕΒ ξεκίνησε πρόγραμμα πλήρους εργοστασιακής ανακατασκευής των αμερικανικής κατασκευής Α/Κ πυροβόλων M-109 και των καννών τους. Αυτό σημαίνει πως τα πυροβόλα (σκάφη, κινητήρες, κάννες) επανέρχονται σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα λειτουργίας κάτι που τους εξασφαλίζει μεγάλο υπόλοιπο ζωής. Υπενθυμίζεται πως το 301 ΕΒ και το 304 ΠΕΒ προ μερικών ετών είχαν εκτελέσει αντίστοιχο πρόγραμμα ανακατασκευής και για τα βαρέα M-110A2 τα οποία μάλιστα είχαν εφοδιαστεί και με νέο βελτιωμένο έλκηθρο πυροβόλου ελληνικής σχεδίασης. Αντίστοιχο βελτιωμένο έλκηθρο είχε τοποθετηθεί πιλοτικά και σε 5 Ρ/Κ πυροβόλα Μ-101Α1.

Εκπαιδευτικά ομοιώματα πυρομαχικών αρμάτων των 120mm στο στρατόπεδο της 23ης ΤΘΤ.

Η προώθηση της προμήθειας 10 μεταχειρισμένων ελικοπτέρων CH-47D Chinook από τα αμερικανικά αποθέματα αναπτέρωσε και τις ελπίδες ανακίνησης του θέματος των M-1A1 Abrams. Υπενθυμίζεται πως ο Ε.Σ. πλέον στρέφεται στην προμήθεια -σε πρώτη φάση τουλάχιστον- ενός αριθμού 90 με 180 αρμάτων του τύπου (για τον εξοπλισμό 2-4 Επιλαρχιών), τα οποία θα απαιτούν και τις λιγότερες δυνατές εργασίες ενεργοποίησης, ώστε να μην κορεστεί η παραγωγική δυνατότητα των Εργοστασίων Βάσης του. Όπως όμως έχουμε πει πολλές φορές, στη πραγματικότητα ο κυριότερος ανασταλτικός παράγοντας είναι οι έλλειψη πυρομαχικών των 120mm. Με την παραλαβή κάποιων ποσοτήτων από τα αμερικανικά και ολλανδικά αποθέματα δόθηκε μια σημαντική ανάσα το πρόβλημα όμως σε καμία περίπτωση δεν λύθηκε. Έτσι το ΓΕΣ αναζητά και άλλες λύσεις από Γερμανία, Ισραήλ και ΗΠΑ. Προ μηνών πάντως τα πυροβόλα και οι βλητικοί υπολογιστές των Leopard-2A4 πιστοποιήθηκαν στο βλήμα DM-53A1, με τις σχετικές δοκιμές να διεξάγονται με μια παρτίδα 50 βλημάτων που παραχώρησε στον Ε.Σ. η κατασκευάστρια εταιρεία. Το ζήτημα με το σύνολο των πυρομαχικών ων 120mm είναι πως το τυπικό όριο ζωής τους πλησιάζει στη λήξη του (για ένα μεγάλο μέρος των αμερικανικών πυρομαχικών αυτό έχει ήδη γίνει) και ο Ε.Σ. προσπαθεί με κάθε τρόπο να το επεκτείνει όσο γίνεται. Η διατήρηση των βλημάτων σε σφραγισμένες συσκευασίες εντός αποθηκών με ελεγχόμενες συνθήκες συμβάλει σε κάτι τέτοιο. Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν, η κατασκευή από τα Εργοστάσια Βάσης μιας μεγάλης ποσότητας ομοιωμάτων πλήρους βάρους πυρομαχικών αρμάτων των 120mm είναι σημαντικότατη καθώς δεν απαιτείται η αποσφράγιση ή η μετακίνηση των πραγματικών πυρομαχικών για την εκπαίδευση του προσωπικού στις διαδικασίες φόρτωσεις/εκφόρτωσης και αναχορηγίας. Εδώ οφείλουμε να υπενθυμίσουμε και την εγκατάσταση πυροβόλου των L7Α3 σε Leopard-2A4 την οποία σχεδίασε και υλοποίησε το 304 ΠΕΒ. Με αυτό τον τρόπο αξιοποιείται το μεγάλο απόθεμα πυρομαχικών των 105mm για ρεαλιστική εκπαίδευση, ενώ το αρχικό πυροβόλο των 120mm μπορεί να επανατοποθετηθεί στο άρμα όποτε κριθεί σκόπιμο.

Άρμα μάχης Leopard-2A4 εξοπλισμένο με πυροβόλο 105mm, κατά την διάρκεια των δοκιμών πιστοποίησης το 2011.

Τέλος, ο Ε.Σ. αναμένει να παραλάβει τις σημαντικές ποσότητες οχημάτων της οικογένειας Μ-113 που εξασφαλίστηκαν δωρεάν από τα αμερικανικά πλεονάσματα. Και εδώ τον πρώτο λόγο στην αξιοποίηση του υλικού θα έχουν τα Εργοστάσια Βάσης. Επί του θέματος δεν μπορούμε να πούμε τίποτα περισσότερο μέχρι να υπάρξει κάποια ανακοίνωση για το ποιες εκδόσεις και σε τι αριθμούς περιλαμβάνονται στο εν λόγω "πακέτο" οχημάτων, ώστε να μπορούμε να βγάλουμε τα όποια συμπεράσματα.

Συντήρηση και υποστήριξη οπλικών συστημάτων

Όπως πολλάκις έχουμε σημειώσει, η διατήρηση του αξιόμαχου μιας στρατιωτικής δύναμης περνά πρώτα απ' όλα μέσα από την απρόσκοπτη υποστήριξη των ήδη διαθέσιμων μέσων της. Πολύτιμη είναι επίσης και η εξασφάλιση υλοποίησης των σχετικών διαδικασιών αυτόνομα, είτε για λόγους απεξάρτησης από τους κατασκευαστές, είτε για λόγους συνέχισης της υποστήριξης κάποιου μέσου (ή υποσυστήματος του) που δεν υποστηρίζεται πλέον από αυτούς.

Ο Α/ΓΕΣ ενημερώνεται για την διαδικασία συντήρησης της κάννης του πυροβόλου άρματος Leopard-2HEL την οποία μπορεί πλέον να εκτελέσει αυτόνομα το προσωπικό της 23ης ΤΘΤ.

Υπό αυτό το πρίσμα, αποτελεί πολύ σημαντική εξέλιξη έναρξη της διαδικασίας συντήρησης του πυροβόλου L55 των Leopard-2HEL από το τεχνικό προσωπικό της 23ης ΤΘΤ, χωρίς υποστήριξη από τεχνικούς των προμηθευτών. Εξάλλου, για τα άρματα Leopard-1/2 εξασφαλίστηκαν πρόσφατα τα απαραίτητα κονδύλια για την αγορά ανταλλακτικών και αναλωσίμων, ενώ ο Ε.Σ. μερίμνησε εγκαίρως και για την δημιουργία μιας ολοκληρωμένης υποδομής για την συντήρηση και την υποστήριξή τους. Συγκεκριμένα το 304 ΠΕΒ θα αποκτήσει υποδομή και τεχνογνωσία συντήρησης 4ου-5ου κλιμακίου για τα άρματα Leopard-2A4/HEL, ενώ μέσα σε πολύ μικρό διάστημα απέκτησε και την δυνατότητα συντήρησης και επισκευής των αρμάτων περισυλλογής Leopard-2 Buffel. Στο ίδιο εργοστάσιο ολοκληρώθηκε πρόσφατα και η αξιοποίηση των τελευταίων 53 αρμάτων Leopard-2A4. Η παρακολούθηση και ο έλεγχος όλων των παραπάνω σχετικών διαδικασιών ήταν προφανώς και ο λόγος της πρόσφατης επανασύστασης της "Επιτροπής Παρακολούθησης Προγράμματος Απόκτησης Μεταχειρισμένων Αρμάτων Μάχης Leopard-2A4". Αξίζει να σημειωθεί ότι προ μερικών μηνών ολοκληρώθηκε και η παράδοση στο 304 ΠΕΒ τριών ειδικών κλωβών της Rheinmetall Defence Electronics, με εξοπλισμό ελέγχου, δοκιμών και συντήρησης/επισκευών ηλεκτρονικών, ηλεκτρικών και ηλεκτροπτικών συστημάωτν (συμπεριλαμβανομένου και του ΣΕΠ) των αρμάτων Leopard-1A4/A5, Leopard-2A4/HEL και M-48A5 MOLF. Οι κλωβοί αυτοί τοποθετήθηκαν επί οχημάτων Magirus-Deutz επιτρέποντας έτσι την επίσκεψή τους και τον επιτόπιο έλεγχο στις έδρες των μονάδων που επιχειρούν τους συγκεκριμένους τύπους αρμάτων, απλοποιώντας την σχετική διαδικασία και μειώνοντας το κόστος της.

Ένα άλλο πρόγραμμα το οποίο το ΓΕΣ διαχειρίστηκε άψογα ήταν η απόκτηση των Α/Κ πυροβόλων M-109A3GEA2 από τα Γερμανικά αποθέματα. Έναντι μόλις 18 εκατ. δολαρίων, ο Ε.Σ. εφοδιάστηκε με 223 αξιόμαχα πυροβόλα ενώ "σκουπίστηκε" και το σύνολο των γερμανικών αποθεμάτων σε ανταλλακτικά και παρελκόμενα για τον τύπο. Έτσι, όχι μόνο η αξιοποίηση τους ολοκληρώθηκε ταχύτατα (και πάλι με τη συνδρομή των ΠΕΒ), αλλά λύθηκε και το πρόβλημα της εφοδιαστικής υποστήριξης του τύπου για χρόνια. Μάλιστα, το απόθεμα των ανταλλακτικών που αποκτήθηκε είναι τόσο μεγάλο που επιτρέπει και την κάλυψη των σχετικών αναγκών του συνόλου των διαθέσιμων M-109 παλαιότερων εκδόσεων του Ε.Σ.

Υποδομές και εκπαίδευση

Είτε στο πλαίσιο προγραμμάτων Α.Ω. από παλαιότερες αγορές κύριου υλικού, είτε ως ανεξάρτητα πρόγραμμα κατασκευάστηκαν πρόσφατα ή κατασκευάζονται αυτή τη περίοδο μια σειρά από υποδομές (υπόστεγα αρμάτων, λοιπών οχημάτων και ελικοπτέρων, υπόστεγα συντήρησης, ειδικές εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις, σύγχρονοι αποθηκευτικοί χώροι) υψηλών προδιαγραφών, που εγγυώνται την βελτίωση της συντήρησης και την καλύτερη προστασία των σύγχρονων μέσων και των ευαίσθητων υποσυστημάτων τους από τον χρόνο και τις καιρικές συνθήκες. Αν και τα σχετικά προγράμματα περνούν μάλλον στα "ψιλά", είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του που ο Ε.Σ. αποκτά τέτοιες υποδομές σε τόσο μεγάλη έκταση. Κάτι τέτοιο αυτομάτως θα επιφέρει και την κατακόρυφη άνοδο τη διαθεσιμότητας και της επιχειρησιακής ικανότητα των διαφόρων μέσων. Και για να μην ακούγεται κάτι τέτοιο υπερβολικό, θα παραθέσουμε ενδεικτικά τον ισχυρισμό του Διοικητή της 1ης ΤΑΞΑΣ ο οποίος ανάφερε πως από τη στιγμή που τα ελικόπτερα AH-64A+ Apache άρχισαν να φυλάσσονται στα σύγχρονα υπόστεγα που κατασκευάστηκαν στο Στεφανοβίκιο, το ποσοστό βλαβών τους εμφάνισε μείωση 50%!

Το σύγχρονο κολυμβητήριο μάχης των Ειδικών Δυνάμεων στο ΚΕΕΔ. Τα εγκαίνιά του πραγματοποίησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Πέραν αυτών, μια άλλη ειδική Μονάδα εκτέλεσε με πολύ μικρό κόστος και σε σύντομο χρονικό διάστημα μαι σειρά κατασκευαστικών και βελτιωτικών έργων σε υποδομές και εγκαταστάσεις του Ε.Σ. Μιλάμε φυσικά για το 747 Ειδικό Τάγμα Μηχανικού (747 ΕΤΜΧ). Μεταξύ άλλων, το 747 ΕΤΜΧ αναβάθμισε και αποκατέστησε πλήρως τις εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις της ΣΧΑΛ και της ΣΜΧ, κατασκεύασε το νέο Κολυμβητήριο Μάχης και επέκτεινε τον λιμένα του Καταφυγίου Σκαφών του ΚΕΕΔ, κατασκεύασε υπόστεγα οχημάτων και συντηρήσεως (μεταξύ το οποίων και το νέο δοκιμαστήριο κινητήρων αρμάτων Leopard του 304 ΠΕΒ), κατασκεύασε νέες και εκσυγχρόνισε υφιστάμενες κτιριακές εγκαταστάσεις, εγκατέστησε (ή ανακατασκεύασε τους υπάρχοντες) πύργους αναρριχήσεων/καταρριχήσεων σε διάφορα Κέντρα Εκπαίδευσης και Μονάδες των Ειδικών και Αερομεταφερόμενων Δυνάμεων κλπ. Εξάλλου, σε αρκετές περιπτώσεις, έχουν υλοποιηθεί σε επίπεδο Μονάδας και διάφορες άλλες αντίστοιχες πρωτοβουλίες όπως η εκπαιδευτική υποδομή που προσομοιώνει ξηρά και υδάτινα κωλύματα και χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση του προσωπικού του 23ου Λόχου Μηχανικού (ΛΜΧ), κ.ά. Τα οφέλη από τα παραπάνω στην αναβάθμιση της καθημερινότητας, της ασφάλειας και κυρίως του επιπέδου εκπαίδευσης στις εν λόγω Μονάδες, είναι προφανή.

Εκπαιδευτική εγκατάσταση του 23ου ΛΜΧ.

Παραμένοντας στα της εκπαίδευσης θα πρέπει να σημειώσουμε ότι όλες οι τελευταίες ηγεσίες του ΓΕΣ έχουν κάνει αρκετά βήματα προς την αύξηση του βαθμού ρεαλιστικότητάς της. Έτσι παρατηρείται αύξηση του αριθμού βολών κάθε μέσου σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ενώ οι περισσότερες ΤΑΜΣ πλέον περιλαμβάνουν και νυχτερινό σκέλος -εξάλλου ο Ε.Σ. το τελευταίο διάστημα παρέλαβε μεγάλες ποσότητες υλικού νυχτερινού αγώνος. Επίσης διάφορα νέα αντικείμενα και σενάρια προστέθηκαν ενώ επαναφέρθηκαν και άλλα παλαιότερα που (δυστυχώς) είχαν ξεχαστεί για χρόνια. Σημαντικότατη θεωρείται και η θέσπιση ασκήσεων ετοιμότητας με ελάχιστο ή και μηδενικό χρόνο προειδοποιήσεως για της δυνάμεις ταχείας αντίδρασης (ασκήσεις "Πυρπολητής"). Ακόμη, έχει αποφασιστεί και υλοποιείται η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των υποδομών και των μέσων εξομοίωσης/προσομοίωσης που έχει στη διάθεσή του ο Ε.Σ. Κάποιες εξ αυτών κατασκευάστηκαν στα πλαίσια άλλων προγραμμάτων (αποτελώντας μάλιστα και πρότυπα στο είδος τους διεθνώς, όπως το Κέντρο Εξομοιωτών στην Αλεξανδρούπολη) ενώ δεν έλειψαν και εδώ ορισμένες λύσεις "εκ των έσω" όπως ο εξομοιωτής πτήσεως ελικοπτέρων που σχεδίασε και κατασκεύασε προσωπικό του 2ου Συγκροτήματος Αεροπορίας Στρατού. Τέλος, αξιέπαινη είναι η επανένταξη της εφεδρείας στους σχεδιασμούς ασκήσεων (και όχι μόνο....) του ΓΕΣ, όπως φάνηκε και στις πρόσφατες εκπαιδευτικές δραστηριότητες.

Οικονομία δυνάμεων και εξοικονόμηση πόρων

Όπως είναι απολύτως κατανοητό, σε περιόδους που η οικονομική κατάσταση όχι μόνο δεν επιτρέπει την υλική ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά επιβάλλει την μείωσή τους, αναζητούνται έξυπνες εναλλακτικές λύσεις που επιτρέπουν την μείωση δυνάμεων σε συγκεκριμένους τομείς και την αφιέρωσή τους σε άλλους όπου οι ανάγκες είναι επιτακτικότερες. Παρά λοιπόν την κυριαρχία των δυνάμεων ελιγμού στο σύγχρονο πεδίο της μάχης, οι οχυρώσεις και τα εμπόδια δεν χάνουν την αξία τους. Αντιθέτως, σε ιδιάζουσες περιπτώσεις (όπως οι ελληνική) μπορούν να προσφέρουν σημαντική βοήθεια, χωρίς βεβαίως να υποκαθιστούν πλήρως τις δυνάμεις ελιγμού.

Η κατασκευή της αντιαρματικής τάφρου στη Θράκη συνεχίζεται κανονικά από προσωπικό και μέσα του Μηχανικού.

Υπό αυτό το πρίσμα, η αντιαρματική τάφρος στη Θράκη αποτελεί σημαντικό βοήθημα στο συγκεκριμένο θέατρο επιχειρήσεων, καθώς αναμένεται να εμποδίσει ή να καθυστερήσει σημαντικά τις δυνάμεις του εχθρού σε ενδεχόμενη επίθεσή του, αναγκάζοντάς τες να υπερσυγκεντρωθούν σε συγκεκριμένα σημεία (καθιστάμενες έτσι ευάλωτες) και αφήνοντας εκτεθειμένες τις ελαφρές αεροκίνητες/αερομεταφερόμενες δυνάμεις που τυχόν εκτελούν κάθετο ελιγμό. Συνεπώς για δεδομένη γεωγραφική περιοχή αποδεσμεύονται σημαντικές φίλιες δυνάμεις που μέχρι τώρα ήταν επιφορτισμένες με τη φύλαξή της. Το μεγάλο αυτό έργο σχεδιάστηκε και κατασκευάζεται/επεκτείνεται αποκλειστικά από προσωπικό και μέσα του Μηχανικού του Ε.Σ. (κάτι που περιόρισε σημαντικά και το συνολικό κόστος του) που εργάζονται συνεχώς για την ολοκλήρωσή του, παρά τις περί του αντιθέτου φήμες.

Αναλόγως, πολύ σημαντική είναι και η συμβολή του φράχτη που κατασκευάστηκε από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη στην χερσαία ζώνη των ελληνοτουρκικών συνόρων για τον έλεγχο της λαθρομετανάστευσης. Προφανώς ο φράχτης αυτός δεν μπορεί να αποτελέσει σοβαρό εμπόδιο απέναντι σε μηχανοκίνητες/τεθωρακισμένες δυνάμεις του εχθρού, εάν όμως εφοδιαστεί με τους κατάλληλους αισθητήρες διαφόρων τύπων όπως προβλεπόταν αρχικά, μπορεί να λειτουργήσει ως ένα επιπλέον μέσο έγκαιρης προειδοποίησης για την οποιαδήποτε εχθρική κίνηση στη συγκεκριμένη περιοχή.

Προστατευμένο καταφύγιο-κρύπτη οπλικών συστημάτων του Ε.Σ.

Επίσης, στον Έβρο αλλά και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου το Μηχανικό έχει κατασκευάσει μεγάλο αριθμό ενισχυμένων κρυπτών και στεγάστρων για την προστασία των μέσων του Πυροβολικού, αλλά και άλλων κρίσιμων οπλικών συστημάτων, από τα εχθρικά πυρά. Το τελευταίο διάστημα καταγράφεται και η αποκατάσταση και η βελτίωση μιας σειράς άλλων παλαιότερων οχυρωματικών έργων που για πολύ καιρό παρέμεναν ξεχασμένα και ασυντήρητα.

Τα οφέλη των ειρηνευτικών αποστολών

Η οικονομική κρίση οδήγησε τη χώρα μας στην απόφαση της πλήρους απόσυρσης των δυνάμεών από τις ειρηνευτικές αποστολές στο εξωτερικό (ΕΛΔΥΚΟ, ΤΕΣΑΦ κλπ.). Έτσι, σημαντικές ποσότητες σύγχρονου, κατά κανόνα, υλικού που είχε αγοραστεί ή δεσμευτεί για τις συγκεκριμένες δυνάμεις κατέστη δυνατό να χορηγηθεί σε διάφορες Μονάδες του Ε.Σ. καλύπτοντας τα σχετικά κενά. Σε αυτό περιλαμβάνονται υλικά στρατωνισμού και οχύρωσης, μέσα επικοινωνιών, ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός, ειδικός ιματισμός υψηλών προδιαγραφών κλπ.

Επειδή όμως η κρίση δεν έχει πλήξει μόνο την Ελλάδα, και άλλες χώρες αναγκάστηκαν να περικόψουν την παρουσία τους σε ειρηνευτικές αποστολές. Η ηγεσία του ΓΕΣ εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και φρόντισε να αποκτήσει με χαμηλό ή και καθόλου κόστος διάφορα υλικά, η επιστροφή των οποίων στις χώρες (π.χ. Τσεχία) αυτές κρίθηκε ασύμφορη. Τα υλικά αυτά προήλθαν κυρίως από το Κοσσυφοπέδιο και αφορούσαν οχήματα, μέσα μηχανικού, υλικά στρατωνισμού και στρατοπεδίας (από αντίσκηνα μέχρι containers και προκατασκευασμένους οικίσκους), αναλώσιμα, υλικά διοικητικής μέριμνας κλπ.

Το σημαντικότερο όφελος όμως που αποκόμισε ο Ε.Σ. μέσα από την 20ετή συμμετοχή του σε επιχειρήσεις υποστήριξης της ειρήνης και το οποίο τώρα αρχίζει να αποδίδει καρπούς, είναι οι εμπειρίες και οι γνώσεις που απέκτησαν τα στελέχη που έλαβαν μέρος σε αυτές. Η συναναστροφή με στρατεύματα άλλων προηγμένων χωρών, η δράση υπό επιχειρησιακές συνθήκες και η αντιμετώπιση πραγματικών περιστατικών δημιουργεί ένα πολύτιμο υπόβαθρο. Τα όποια πλεονεκτήματα θα ήταν φυσικά ασυγκρίτως περισσότερα εάν οι ειρηνευτικές αποστολές απαρτίζονταν από συμπαγείς μονάδες και όχι από σκόρπιο προσωπικό. Ακόμη και έτσι όμως τα στελέχη αυτά με την επιστροφή τους, μετέφεραν τις γνώσεις που αποκόμισαν στις εδώ Μονάδες τους συμβάλλοντας στη σημαντική αναβάθμιση του επιπέδου τους. Τα παραδείγματα Μονάδων την διοίκηση των οποίων ανέλαβαν αξιωματικοί με προηγούμενη εμπειρία σε μία ή περισσότερες τέτοιες αποστολές είναι χαρακτηριστικά.

Επίλογος

Με τα παραπάνω, σε καμία περίπτωση δεν επιχειρούμε να πούμε πως όλα βαίνουν καλώς ή πως δεν υπάρχουν και πολλές άλλες κινήσεις που μπορούν και πρέπει να γίνουν. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν μπορούμε να τα θεωρούμε και αμελητέα. Η παράθεση των διαφόρων αυτών κινήσεων του Ε.Σ. τα τελευταία χρόνια γίνεται και με σκοπό να καταδειχθεί πως όταν υπάρχει η βούληση μπορούν να βρεθούν πολλές λύσεις έστω και αν αυτές έχουν το χαρακτήρα του προσωρινού ή είναι χαμηλού τεχνολογικού επιπέδου. Προφανώς και το ζητούμενο δεν είναι ο ευθύς ανταγωνισμός όλων εκείνων των μεγαλεπήβολων εξοπλιστικών προγραμμάτων που υλοποιεί ο Τουρκικός Στρατός (εξάλλου, κάτι τέτοιο δεν πρέπει να γίνεται αυτοσκοπός κατά τη ταπεινή μας άποψη) αλλά η διατήρηση και -γιατί όχι- του αξιόμαχου. Αν συνοψίσει κανείς τα παραπάνω, αντικειμενικά και χωρίς προδιάθεση απαξίωσης, θα διαπιστώσει ότι κάτι τέτοιο συντελείται έστω και με σχετικά αργούς ρυθμούς. Το σημαντικό όμως είναι το ότι συντελείται ακόμη και σε περιόδους σκληρής οικονομικής κρίσης! Κάποιες περιπτώσεις μάλιστα μπορούν να οδηγήσουν και στην ριζική αναμόρφωση του δόγματος και ολόκληρου του τρόπου δράσης του Ε.Σ. Το βασικότερο όμως είναι πως φαίνεται να αλλάζουν κάποιες νοοτροπίες.

Η καταστροφολογία του τύπου "δεν κάνουμε τίποτα" και "είμαστε για κλάματα" δεν προσφέρει και ούτε έχει προσφέρει ποτέ τίποτα. Άλλωστε σήμερα είναι δίδεται πιο εμφατικά από ποτέ η ευκαιρία (και η ανάγκη) να κατανοήσουμε πως πρέπει να προετοιμαζόμαστε να πολεμήσουμε με ότι έχουμε και όχι με ότι θα θέλαμε να είχαμε.

hellarmforces2010