Γιορτή της Αεροπορίας, 8 Νοεμβρίου 1967

Σαρανταέξι χρόνια πριν. Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από το δοκίμιο του αείμνηστου Υπτχου(Ι)Ανδρέα Φραγκοπανάγου με τίτλο «Το ξεπέταγμα των αετών» δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες στη διμηνιαία εφημερίδα «Φωνή Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας», του «Πανελληνίου Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας», στον οποίο ο συγγραφέας διατέλεσε αντιπρόεδρος.

Το έργο αυτό αναφέρεται στην ιστορία και τη δράση των Ελληνικών Ακροβατικών Σμηνών που συγκροτήθηκαν κατά καιρούς στην Πολεμική μας αεροπορία, από το 1954 μέχρι το 1967, καθώς επίσης και στους Έλληνες Αεροπόρους που πρωταγωνίστησαν κι δόξασαν τα Ελληνικά φτερά, σ' όλα τα μήκη και πλάτη του δυτικού κόσμου.

Γραμμένο από τον Ανδρέα Φραγκοπανάγο, τον αεροπόρο που για δέκα σχεδόν ολόκληρα χρόνια ήταν αρχικά βασικό στέλεχος και στη συνέχεια αρχηγός όλων σχεδόν των ακροβατικών σμηνών της Πολεμικής μας Αεροπορίας, το έργο παίρνει πολλές φορές τη μορφή αυτοβιογραφίας του συγγραφέα, χωρίς όμως αυτό να μειώνει στο ελάχιστο την ιστορική αξία του πονήματος. Το έργο αυτό αποτελεί μια ακόμα προσφορά του μεγάλου αυτού αεροπόρου στην ιδέα της Πολεμικής μας Αεροπορίας που τόσο πολύ αγάπησε και εκτίμησε, είναι δε βέβαιο ότι θα αποτελέσει πολύτιμο βοήθημα για τον ιστορικό που θα θελήσει ν' ασχοληθεί μ' αυτό το θέμα.

Για την έκδοση του ιστορικού δοκιμίου «Το ξεπέταγμα των αετών» συνέβαλλε, τόσο ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας, όσο και πολλοί βετεράνοι Αξιωματικοί που είχαν διατελέσει κατά καιρούς μέλη των Ελληνικών Ακροβατικών Σμηνών.

Γιορτή της Αεροπορίας, 8 Νοεμβρίου 1967

Η ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΛΟΓΑ έχει κληθεί ν' ανοίξει τη γιορτή της πολεμικής μας αεροπορίας στο Τατόι. Γύρω στις 11:30 το πρωί αρχίζει την επίδειξή της. Ο ουρανός είναι καταγάλανος και μόνο λίγα αραιά συννεφάκια εμφανίζονται στα δυτικά. Όλα πάνε καλά. Ο ένας ελιγμός διαδέχεται τον άλλο, το λουπ ακολουθείται από ρολ, τον ένα σχηματισμό διαδέχεται ένας μετασχηματισμός. Βρισκόμαστε στο μέσον περίπου του προγράμματος επιδείξεως, όταν από τον ασύρματο παίρνω την εντολή να φροντίσω, περικόπτοντας ακόμα και την όλη επίδειξη, να έχω καύσιμα για να προσγειωθούμε στην 111 ΠΜ, αντί της 114 ΠΜ στην οποία είχαμε μετασταθμεύσει. Πράγματι, περικόπτοντας τρία λεπτά από την όλη επίδειξη, η οποία ήταν όπως αναμενόταν απόλυτα ικανοποιητική, προσγειωθήκαμε στη μητέρα βάση της 111 ΠΜ. Περίπου μετά από μια ώρα άρχιζαν τα γεγονότα Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου 1967.

Από τα μέσα Ιανουαρίου 1968 η ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΛΟΓΑ αρχίζει τις πτήσεις συντηρήσεως καθώς και τη βασική εκπαίδευση του Αντισμηνάρχου Δ. Μπέλλια σαν μελλοντικού αρχηγού και των Υποσμηναγών Καλαμπάκα και Ευαγγελόπουλου σαν αναπληρωματικών της ομάδας. Κατά τη διάρκεια των πτήσεων συντήρησης της ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΛΟΓΑΣ, καθώς και κατά τις πτήσεις των αναπληρωματικών χειριστών, διαπιστώνεται ατελής λειτουργία των κινητήρων των F-5Α. Εκδηλώνεται από τον υποφαινόμενο άμεσα η αίτηση για την επιδιόρθωση των κινητήρων, που ήταν δυνατή και είχε εφαρμοστεί από άλλες αεροπορίες, πλην όμως η τότε ηγεσία έκρινε πως η διορθωτική ενέργεια στους κινητήρες είχε υψηλό κόστος. Μετά από τη μη αποδοχή της εισήγησης μου, κι ύστερα από πολλή σκέψη και αναλογιζόμενος την πιθανότητα να θρηνήσουμε άδικα τη ζωή χειριστών ή και θεατών, αποφάσισα και πραγματοποίησα τη διάλυση της ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΛΟΓΑΣ.

Από τον Μάρτη του 1968 μέχρι και σήμερα, για λόγους άγνωστους, η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία στερείται ακροβατικής ομάδας, η οποία θα μπορούσε να προσφέρει, όπως και οι προηγούμενες, ανεκτίμητες υπηρεσίες στη διάδοση του αεροπορικού πνεύματος και στη διαφήμιση της αεροπορίας μας στους ουρανούς όλου του κόσμου. Το «ΚΑΡΕ ΤΩΝ ΑΣΣΩΝ», το «ΑΚΡΟΤΙΜ», η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΛΟΓΑ μα και η νέα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΛΟΓΑ, συνέβαλλαν αποφασιστικά στη διάδοση του αεροπορικού πνεύματος στον Ελληνικό λαό και στη διαφήμιση της Ελληνικής αεροπορίας στις χώρες της Ευρώπης.

Με υπερηφάνεια όλοι οι Έλληνες, και ιδιαίτερα το προσωπικό εν αποστρατεία και εν ενεργεία της αεροπορίας, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι κανένα Ελληνικό ακροβατικό σμήνος ή ομάδα δεν είχε κατά τη διάρκεια επιδείξεων ανθρώπινη ή υλική απώλεια εν αντιθέσει με τα ακροβατικά σμήνη όλων των δυτικών χωρών, τα οποία έχουν θρηνήσει το καθένα πάνω από δυο νεκρούς πιλότους και αρκετούς θεατές.

Το γεγονός της μη απώλειας ανθρώπων ή αεροσκαφών των ακροβατικών μας ομάδων δεν είναι τυχαίο και δεν πρέπει να το παραγνωρίζουμε. Επειδή έχω, όχι μόνο προσωπική γνώμη, αλλά και γνώμη για όλους τους διατελέσαντες αρχηγούς των Ελληνικών ακροβατικών σμηνών, (Κ. Κόκκα, Ι. Στυλιανάκη και Ηλ. Τσαμουσόπουλου) από τους οποίους κέρδισα πολλά, τονίζω ότι ποτέ δεν αποπειράθηκε να εκτελέσει το σμήνος έναν ελιγμό τον οποίο οι ίδιοι δεν είχαν επανειλημμένα δοκιμάσει. Ποτέ και κανείς δεν έκανε κάτι για το οποίο να μην είναι σίγουροι ότι όχι μόνο ο άνθρωπος, αλλά και το αεροσκάφος μπορούν να το εκτελέσουν.

Ένας άλλος παράγοντας στον οποίο οφείλεται το γεγονός της μη απώλειας ανθρώπου ή αεροσκάφους ήταν η καλή συντήρηση των αεροσκαφών, οφειλόμενη αποκλειστικά και μόνο στο τεχνικό προσωπικό. Οι γνώσεις, η ακάματη προσπάθεια, το φιλότιμο του τεχνικού προσωπικού και η αγάπη τους προς τους χειριστές συνέβαλλαν σε μεγάλο βαθμό στη μη απώλεια ούτε ανθρώπου, αλλά ούτε και αεροσκάφους.

Με το τέλος του ιστορήματος αυτού αισθάνομαι την ανάγκη ν' απευθύνω ένα μεγάλο ευχαριστώ στους τεχνικούς όλων των ειδικοτήτων, οι οποίοι συνέβαλλαν αποφασιστικά στις ασφαλείς πτήσεις της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΛΟΓΑΣ και της ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΛΟΓΑΣ αναφέροντας τα ονόματα τους. Δημητριάδης Σ., Μωϋσίδης Α., Σβουρδάκος Β., Βασιλειάδης Μ., Κοντούλης Α., Αγάθου Ι., Καλούτσας Β., Παπαγεωργαντάς Θ., Αράπης Κ., Αραχωθίτης Ν., Βισθίνης Α., Τόλιας Ν., Τζανετάκος Τ., Παπαϊωάννου, Δήμου Γ., Γκότσης Αθ., Δεπούντης, Βαλσαμίδης, Πουραΐτης, Πισσάνος, Τανταλίδης, Χαραλάμπης Α. και τόσων άλλων, ζωντανών ή νεκρών που αυτή τη στιγμή διαφεύγουν από τη μνήμη μου και για το οποίο τους ζητάω από τα βάθη της ψυχής μου μια μεγάλη συγγνώμη.

Ανδρέας Διονυσίου Φραγκοπανάγος
____________
Βιογραφικό
Ο Ανδρέας Φραγκοπανάγος γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1931 στην Ανδραβίδα Ηλείας και πέθανε στις 15 Ιανουαρίου 1990 στην Αθήνα. Τον Φεβρουάριο του 1951 εισάγεται στη Σχολή Αεροπορίας (ΕΚΕΧ) και αποφοιτά το 1952 με το βαθμό του Ανθυποσμηναγού. Τα πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας του στην Πολεμική Αεροπορία υπηρετεί σαν χειριστής αεροσκαφών στην 335 Μοίρα Διώξεως (SPITFIRE), στην 337 Μοίρα Διώξεως Βομβαρδισμού, στην 342 Μοίρα Αναχαίτισης και στην 341 Μοίρα Αναχαίτισης.

Από πολύ νωρίς (1957) επιλέγεται σαν χειριστής του Ελληνικού Ακροβατικού Σμήνους, που είχε την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΛΟΓΑ» («HELLENIC FLAME»), ενώ από τον Οκτώβριο του 1960 διετέλεσε για πολλά χρόνια Αρχηγός του Ακροβατικού Σμήνους με το οποίο πραγματοποίησε σειρά επιδείξεων πάνω απ' όλες σχεδόν τις πόλεις της Ελλάδας αλλά και στο εξωτερικό, αποσπώντας τα πλέον κολακευτικά σχόλια, όχι μόνο από τις στρατιωτικές και πολιτικές αρχές, αλλά και από το διεθνή Τύπο.

Στη συνέχεια της σταδιοδρομίας του, ο Ανδρέας Φραγκοπανάγος υπηρέτησε με επιτυχία σε πολλές επιτελικές και επιχειρησιακές θέσεις, μέχρι που αποστρατεύτηκε.

Για τη δράση του στην Πολεμική Αεροπορία τιμήθηκε με πολλά παράσημα, μετάλλια κι έτυχε τιμητικών διακρίσεων, τόσο από τις Ελληνικές, όσο και από τις ξένες αρχές. Μεταξύ αυτών διακρίνονται:
•Χρυσούς Σταυρός του Φοίνικος.
•Χρυσούς Σταυρός του Γεωργίου του Α'.
•Χρυσούς Σταυρός της Λεγεώνας της Τιμής, απονεμηθείς από τον τότε Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας Στρατηγό Ντε Γκολ.
•Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας της Ιταλικής Δημοκρατίας.
•Διακριτικά Ιπταμένου Ιταλικής Αεροπορίας κ.λ.π.

Πηγή ΓΕΑ/Ηχώ των Αιθέρων