Καταδρομικές επιχειρήσεις Ψαριανών κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

Σημαία πλοίου των Ψαρών τον 1821, με σταυρό, άγκυρα και λόγχη, σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας και την επιγραφή ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ - ΨΑΡΑ Η σημαία αυτή ήταν υψωμένη στο θωρηκτά « Ψαρά» κατά τις ναυμαχίες της Έλλης (3 Δεκ. 1912) και της Λήμνου (5 Ιαν. 1913).

Καταδρομή στον Μελανικό Κόλπο

Με την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα του 1821 οι Ψαριανοί τάσσονται άμεσα στο πλευρό των αγωνιζόμενων Ελλήνων.H ελλειπής οχύρωση του νησιού ,η έλλειψη πυροβόλων καθώς και η ανεπάρκεια οικονομικών πόρων ώθησαν του Ψαριανούς στην οργάνωση καταδρομικού αποσπάσματος αποτελούμενο απο 4 πλοία υπο την αρχηγία του Ανδρέα Γιαννίτση με σκοπό να "απαλλοτριώσουν" Οθωμανικά όπλα δια εφόδου εάν και εφόσον καταφέρναν να εντοπίσουν αξιόλογο στόχο . Τα πλοία απέπλευσαν από τα Ψαρά μόνο με τα πληρώματά τους, χωρίς συγκροτημένη στρατιωτική δύναμη, με γαλήνη. Καθώς όπως είπαμε δεν υπήρχε προ του απόπλου κάποιο σχέδιο εφόδου σε συγκεκριμένη τοποθεσία τα πλοία απέπλευσαν υπο ισχυρούς νοτίους ανέμους τους οποίους και αποφασίσαν να δαμάσουν χαράσοντας πορεία βόρεια.

Τα σημεία επιθέσεων των Ψαριανών. Παρατηρήστε την εγγύτητα με την Καλλίπολη!

Κάπως έτσι βρέθηκαν να πλέουν στον Μελανικό κόλπο (σημερινή ονομασία: κόλπος Σάρος) σε αναζήτηση στόχων ευκαιρίας. Το μικρό οχυρό Ίμπριτζε στα παράλια του Μελανικού Κόλπου υπήρξε ο πρώτος στόχος των παράτολμων Ψαριανών οι οποίοι αποβίβασαν με λέμβους ένοπλα πληρώματα κοντά στο οχυρό (βλ. φωτό). Η αιφνιδιαστική επίθεση των σκληροτράχηλων νησιωτών εξελίχθηκε σε σκληρή μάχη η οποία τερματίστηκε με την κατάληψη του οχυρού από το οποίο αφαίρεσαν 6 πυροβόλα με τα ανάλογα εφόδια.

Το οχυρό Ιμπρίτζε όπως είναι σήμερα. Αυτό το οχυρό εκπόρθησαν οι πρόγονοί μας κατα την καταδρομική τους επιχείρηση...

Στην συνέχεια ο Ψαριανός στολίσκος κινήθηκαν προς το μυχό του κόλπου και συγκεκριμένα προς το Μεγανήσι (Buykada) όπου υπήρχε μικρό κάστρο (βλ. φωτογραφία) . Με τον ίδιο τρόπο το κατέλαβαν, ενώ οι λίγοι Τούρκοι που γλύτωσαν τράπηκαν σε φυγή με βάρκα. Από τα 20 ορειχάλκινα πυροβόλα του κάστρου, φόρτωσαν τα 14, πυρίτιδα, σφαίρες και ότι άλλο χρήσιμο υπήρχε.




Την φόρτωση των υπόλοιπων 6 την διέκοψε η αγκυροβολία του τουρκικού στόλου στην Καλλίπολη, ερχόμενος από Κων/πολη. Οι Ψαριανοί άκουσαν τους χαιρετισμούς και αντιχαιρετισμούς φρουρίου και στόλου και αποφάσισαν την άμεση αναχώρηση για Ψαρά, ώστε να ενημερώσουν την Δημογεροντία. Τα πλοία αυτά απέπλευσαν από τα Ψαρά στις 2 Μαΐου 1821 και επέστρεψαν στις 7 του ίδιου μήνα με πλούσια λεία και χρήσιμες πληροφορίες.

Το νησάκι του οποίου την οχυρή τοποθεσία εκπόρθησαν οι Ψαριανοί. Διακρίνονται αμυδρότατα τα ερείπια του κάστρου στην κορφή του βουνού.

Οι Ψαριανοί κατάφεραν έτσι να εξοπλίσουν τα οχυρωματικά έργα στο Παλαιόκαστρο (Μαύρη Ράχη, βλέπε παλαιότερη ανάρτηση). Το μεγαλύτερο κανόνι το ονόμασαν Υψηλάντη προς τιμήν του Αρχηγού της Επανάστασης.

Την ίδια χρονική στιγμή που τα 4 πλοία "αφαιρούσαν" εφόδια από τον Μελανικόν Κόλπο, 13 άλλα πλοία περιπολούσαν στις ακτές της Μικράς Ασίας μέχρι τον Ελλήσποντο με αποστολή να εμποδίζουν την μεταφορά στρατευμάτων στην ηπειρωτική Ελλάδα αλλά παράλληλα να συλλέγουν και πληροφορίες για τις κινήσεις του Τουρκικού στόλου. Ένα από αυτά συνέλαβε πλοιάριο ( Πιαντέ - μακρόστενο πλοιάριο) το οποίο προερχόταν από την Κων/πολη με φορτίο τσίρων. Αυτοί κατά την ανάκριση ανέφεραν στους Ψαριανούς ότι ο Τούρκικος στόλος είναι έτοιμος να βγει στο Αιγαίο. Οι Ψαριανοί οδήγησαν το αιχμάλωτο πλοίο στα Ψαρά και το πλήρωμά του ενώπιον της Δημογεροντίας όπου ομολόγησαν ότι αναζητούσαν τους υπεύθυνους των επιθέσεων στα φρούρια του Μελανικού κόλπου.

Η Δημογεροντία τους επέτρεψε να πουλήσουν το φορτίο τους..! και τους άφησε να φύγουν ώστε να αναφέρουν τα όσα είδαν και άκουσαν..Κατόπιν έστειλαν δύο ταχύπλοα να μεταφέρουν τις πληροφορίες σε Σπέτσες και Ύδρα ώστε όλοι μαζί αφού ετοιμαστούν να αποπλεύσουν εναντίον του εχθρικού στόλου.

Οι Ψαριανοί με τις συχνές περιπολίες στις ακτές της Μικράς Ασίας ματαίωσαν όλες τις προσπάθειες των Τούρκων να ανεφοδιάσουν τους δικούς τους σε Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα διασχίζοντας το Αιγαίο.Για να έχουν δε, καλύτερη εποπτεία της θαλάσσιας περιοχής γύρω από το νησί, έστησαν οπτικό τηλέγραφο στο ΒΑ μέρος του νησιού, στο ίδιο μέρος όπου οι πατεράδες τους είχαν στήσει για τον ίδιο σκοπό κατά την επανάσταση του 1769....δηλαδή 52 χρόνια πριν!! Ενώ το βουνό αυτό ονομαζόταν Νεροβίγλι, από τότε επικράτησε η ονομασία Τηλέγραφος. (σημ: ακόμα και σήμερα ονομάζεται Τηλέγραφος)

Tο πλοίο Λεωνίδας του Ψαριανού Ναυαρχου Ν.Αποστόλη.