Αυξημένη επιφυλακή στις Ένοπλες Δυνάμεις και επαφές με Ισραήλ εν όψει των τουρκικών απειλών

Σε αυξημένη επιφυλακή βρίσκονται οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, καθώς με δεδομένη την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τη στάση της Τουρκίας, ουδείς αποκλείει οποιοδήποτε ενδεχόμενο στους αμέσως προσεχείς μήνες.


Βασική αιτία της έντασης είναι η προγραμματισμένη έναρξη γεωτρήσεων για την εξόρυξη φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου από τις εταιρείες Noble Energy και Delek, που τοποθετείται χρονικά στις αρχές Οκτωβρίου. Η Άγκυρα έχει εκφράσει σε όλους τους τόνους την αντίθεσή της σε αυτή την προοπτική, ενώ εσχάτως επιχειρεί να θέσει το ζήτημα στο πλαίσιο του ΟΗΕ, ισχυριζόμενη ότι τυχόν έρευενες από πλευράς Κύπρου θα έθεταν εν αμφιβόλω των μέλλον των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού. Στις 3 Σεπτεμβρίου ο υπουργός Επικρατείας και επικεφαλής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ε.Ε., Εγκεμεν Μπαγίς με δηλώσεις του στην εφημερίδα Zaman, απείλησε ότι ότι η έναρξη γεωτρήσεων από την Κυπριακή Δημοκρατία θα αντιμετωπισθεί με κινητοποίηση πολεμικών μέσων, καθώς όπως δήλωσε «γι’ αυτό οι χώρες διαθέτουν πολεμικά πλοία. Γι’ αυτό υπάρχει ο εξοπλισμός και η εκπαίδευση των ναυτικών μας δυνάμεων».

Το ζήτημα σαφώς συνδέεται και με την πρόσφατη, δραματική επιδείνωση των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων: υπενθυμίζεται ότι προ ολίγων ημερών η Τουρκία αντέδρασε με οξύτητα στη δημοσιοποίηση του πορίσματος του ΟΗΕ για το περιστατικό της επέμβασης του Ισραήλ επί του πλοίου "Μαβί Μαρμαρά", το οποίο έκρινε τόσο το ναυτικό αποκλεισμό, όσο και την ίδια την επέμβαση στο πλοίο ως νόμιμες ενέργειες άμυνας του Ισραήλ. Η Τουρκία, που είχε απαιτήσει από το Ισραήλ δημόσια συγγνώμη χωρίς να τη λάβει (το Ισραήλ εξέφρασε απλώς "λύπη" και πρόθεση για αποζημίωση των οικογενειών των νεκρών), άσκησε δριμεία κριτική κατά του ΟΗΕ και στη συνέχεια ανακοίνωσε κυρώσεις κατά του Ισραήλ, που περιλαμβάνουν υποβάθμιση των διπλωματικών σχέσεων σε επίπεδο δεύτερου γραμματέα πρεσβείας και αναστολή όλων συμφωνιών στρατιωτικής συνεργασίας. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Αχμέτ Νταβούτογλου ανακοίνωσε επίσης ότι η Τουρκία θα λάβει μέτρα για την "ελευθερία στις θαλάσσιες μετακινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο" και δεν θα αναγνωρίζει το ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας.

Η συγκρουσιακή πορεία Τουρκίας και Ισραήλ οφείλεται σε βαθύτερα αίτια από το περιστατικό του "Μαβί Μαρμαρά" ή την πρόσφατη σύμπλευση του Ισραήλ με Ελλάδα και Κύπρο στον τομέα της ενέργειας: τόσο η πολιτική σκέψη του Α. Νταβούτογλου όσο και η πολιτική πρακτική του Ρ.Τ. Ερντογάν εμφανίζουν σαφή στόχευση προς την ανασύσταση μιας νεοοθωμανικής ηγεμονίας στη Μ. Ανατολή, και όσα κράτη εμφάνισαν μεταπολεμικά φιλοδοξίες ηγεμονίας στην περιοχή (Αίγυπτος, Συρία, Ιράν) χρησιμοποίησαν την αντιπαράθεση με το Ισραήλ ως τρόπο συσπείρωσης των υπόλοιπων μουσουλμανικών χωρών υπό την "σημαία" τους. Συνεπώς, η αντιπαράθεση με το Ισραήλ έχει βαθύτερες πολιτικές και όχι συγκυριακές ρίζες, είναι δε ενδιαφέρον να διαπιστωθεί μέχρι ποιου σημείου είναι διατεθειμένη η Τουρκία να τραβήξει το σκοινί. Πάντως η αναφορά στην "ελευθερία της ναυσιπλοΐας στην Ανατολική Μεσόγειο" θα μπορούσε να προοιωνίζεται διαθέσεις αντιπαράθεσης στη θάλασσα (το μόνο τομέα όπου η Τουρκία υπερτερεί έναντι του Ισραήλ), είτε με αφορμή ένα νέο "στολίσκο προς της Γάζα", είτε στην περιοχή των γεωτρήσεων.

Από ελληνικής πλευράς, είναι σαφές ότι υπάρχουν συγκεκριμένες πληροφορίες και σχέδια για όλα τα ενδεχόμενα. Οι πρόσφατες επισκέψεις του αρχηγού ΓΕΣ, αντιστρατήγου Φραγκούλη Φράγκου στην 95 ΑΔΤΕ και του αρχηγού ΓΕΝ, αντιναυάρχου Δημητρίου Ελευσινιώτη στο Αρχηγείο Στόλου δεν ήταν εθιμοτυπικές, ούτε είναι τυχαία η χρονική σύμπτωσή τους. Σήμερα δε ο συνήθως συγκρατημένος εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ Γ. Δελαβέκουρας δήλωσε στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ ότι «προετοιμαζόμαστε για κάθε ενδεχόμενο" και ότι η Ελλαδα προασπίζεται τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου σε συνεχή συντονισμό με την Κυπριακή δημοκρατία, προσθέτοντας ότι «η Κύπρος έχει κάθε δικαίωμα να προχωρήσει σε γεωτρήσεις».

Ταυτόχρονα, η εξελισσόμενη επίσημη επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εθνικής Άμυνας Π. Μπεγλίτη στο Ισραήλ (η πρώτη στην ιστορία για Έλληνα ΥΕΘΑ) δείχνει εύγλωττα, ακόμα και σε συμβολικό επίπεδο, την εξαιρετικά μεγάλη σημασία που αποδίδουν πλέον Ελλάδα και Ισραήλ στη στρατηγική συνεργασία τους. Είναι ενδεικτικό ότι ο Έλληνας υπουργός, εκτός της συνάντησης με τον ομόλογό του Ε. Μπαράκ, τον ισραηλινό Α/ΓΕΕΘΑ Μ. Γκαντζ και τον υπουργό Εξωτερικών Α. Λίμπερμαν, θα γίνει δεκτός και από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Σίμον Πέρες και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπ. Νετανιάχου. Είναι επίσης ενδεικτικός, για όσους γνωρίζουν τη διπλωματική γλώσσα, ο τόνος των δηλώσεων Μπεγλίτη στο Ισραήλ, όπου δήλωσε ότι "η Ελλάδα συμμερίζεται απόλυτα τις ανησυχίες γύρω από την ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ, υποστηρίζει το νόμιμο δικαίωμά του που απορρέει από το Διεθνές Δίκαιο στην αυτοάμυνα και καταδικάζει τις τρομοκρατικές ενέργειες από οργανώσεις που δρουν από τα κατεχόμενα Παλαιστινιακά εδάφη εναντίον ισραηλινών πολιτών". Πρόκειται για πλήρη υιοθέτηση της ισραηλινής διπλωματικής φρασεολογίας, ενδεικτική της γενικότερης σταδιακής ταύτισης των δύο χωρών.

Από δικής μας πλευράς, μια μόνο παρατήρηση:

Προφανώς η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου (και, ελπίζουμε, κάποτε και της Ελλάδας) επί της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της είναι κρίσιμο ζήτημα εθνικής σημασίας, στο οποίο δεν χωρεί υποχώρηση έναντι των τουρκικών απειλών.
Προφανώς η στρατηγική σύμπλευση με το Ισραήλ στο θέμα αυτό, αλλά και η διπλωματική στήριξη των ΗΠΑ και της Ρωσίας, έχουν σοβαρότατη σημασία, δρουν θετικά για την Ελλάδα και επηρεάζουν τις εξελίξεις.
Όμως: είναι εσφαλμένη και επικίνδυνη η σκέψη ότι η Τουρκία θα πτοηθεί από τη διπλωματική υποστήριξη των παραπάνω κρατών προς Ελλάδα - Κύπρο. Είναι επίσης εσφαλμένη και επικίνδυνη η σκέψη ότι κάποιοι άλλοι θα "βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά" για λογαριασμό μας.

Το διακύβευμα των υδρογονανθράκων είναι υψηλότατο για να το εγκαταλείψει αμαχητί η Τουρκία. Επιπλέον, υπό την ηγεσία Ερντογάν - Νταβούτογλου, τα νεοοθωμανικά σύνδρομα επιρροής σε συνδυασμό με την (έτσι κι αλλιώς εντονότατη) κεμαλική αντίληψη ισχύος, δημιουργούν ένα εκρηκτικό και απρόβλεπτο μείγμα. Και δεν γνωρίζουμε μέχρι ποιου σημείου είναι αποφασισμένοι να αντιπαρατεθούν με αυτήν την Τουρκία οι (παλιοί και νέοι) σύμμαχοί μας, και από ποιο σημείο και πέρα ενδέχεται να επιζητήσουν συμβιβασμό, ενδεχομένως εις βάρος μας.

Θα πρέπει επομένως η Ελλάδα να είναι πανέτοιμη από κάθε άποψη εν όψει της επερχόμενης κρίσης, ακόμα και για αεροναυτικό θερμό επεισόδιο, ακόμα και για ένοπλη υπεράσπιση του εδάφους της (ενδεικτικά, το Καστελλόριζο παίζει κρίσιμο ρόλο και για την ΑΟΖ...). Οι οικονομικές δυσκολίες της χώρας είναι γνωστές, τα προβλήματα στις Ενοπλες Δυνάμεις επίσης γνωστά, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι η Ελλάδα έπαψε να διαθέτει ένα σημαντικότατο στρατιωτικό δυναμικό. Αυτό πρέπει στην κρίσιμη στιγμή να βρίσκεται στην καλύτερη δυνατή κατάσταση ώστε να μπει στην πλάστιγγα της ισορροπίας δυνάμεων. Ευτυχώς, φαίνεται πως έχουν γνώσιν οι φύλακες...


Ούλον τον κόσμον γύρισα,Πουνέντε και Λεβάντε
να 'βρω έναν φίλο μπιστικό σαν και τον απατόν μου.
Δεν ήβρα φίλον μπιστικόν, μήτε αδερφόν καλλιάν του
σαν το πουγκάκι μου αδερφό, σαν το σπαθί μου φίλο...