Τεθωρακισμένοι προβληματισμοί

(Δημοσιεύουμε εδώ επιστολή - σχολιασμό του Αρματιστή στο απαντητικό άρθρο του ακαδημαϊκού κ. Βασιλείου Μαρκεζίνη. Η ανταπάντηση του αρθρογράφου του αρχικού μας κειμένου θα δημοσιευθεί αύριο)

Γράφει ο Αρματιστής

Αξιότιμε κύριε καθηγητά

Θα ήθελα να απαντήσω όσο περισσότερο επιγραμματικά γίνεται σε ορισμένα από αυτά που επισημαίνετε στην επιστολή σας:

Και ασφαλώς ο οποιοσδήποτε, πολύ περισσότερο ένας αναγνωρισμένος διεθνώς καθηγητής, έχει το κάθε δικαίωμα και την ελευθερία να αναφέρεται και σε πράγματα εκτός του γνωστικού του αντικειμένου. Και ασφαλώς ο λόγος του πρέπει να αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σεβασμό. Και εγώ, πάντα και μεγάλη προσοχή διαβάζω τις απόψεις και τις θέσεις που εκφράζετε κατά καιρούς για τα σοβαρά εθνικά θέματα. Και ειλικρινά στέκομαι με σεβασμό στις πατριωτικές θέσεις σας. Αλλά και εγώ, όπως και οι περισσότεροι Έλληνες έχω άποψη για τα πάντα!!! Σχολιάζω και εγώ πολλά ζητήματα, πολιτικά και οικονομικά και ορισμένες φορές νομίζω ότι κατέχω και τη μόνη αλήθεια. Πχ έχω γράψει ως «συνταγματολόγος» ότι το καλύτερο πολίτευμα για την πατρίδα μας θα ήταν η προεδρική δημοκρατία τύπου ΗΠΑ.
Ή ως «οικονομολόγος», ότι το ευρώ είναι η καταστροφή της Ελλάδας και όσο πιο γρήγορα φύγουμε απ’ αυτό, ίσως να υπάρχει κάποια ελπίδα για την ανάταξη της οικονομίας μας, διαφορετικά θα καταστούμε ένα άθλιο και θλιβερό προτεκτοράτο, που θα διευθύνεται από τροϊκανούς, γκαουλάιτερ και ντόπιους υποτακτικούς. Όπως αντιλαμβάνεστε κύριε καθηγητά, τα αναφερόμενα, αποτελούν μια έμμεση πρόκληση να ακούσω (αν έχετε το χρόνο και τη διάθεση) και τη δική σας θέση επί των δύο ζητημάτων.

Είμαι από αυτούς που πιστεύουν (με ιδιαίτερη θέρμη μάλιστα) και έχω επανειλημμένα επιχειρηματολογήσει σχετικά, ότι η απόφαση για τη προμήθεια των ΤΟΜΑ ΒΜP-3, ήταν μια λάθος απόφαση εξοπλιστικής πολιτικής, που υπαγορεύθηκε αποκλειστικά και μόνο από πολιτικές σκοπιμότητες. Πιστεύω όμως, ότι ο στρατός και γενικότερα οι ΕΔ, θα πρέπει να εφοδιάζονται με τα οπλικά συστήματα που χρειάζονται για την εκτέλεση της αποστολής τους, με βάση αποκλειστικά και μόνο επιχειρησιακά κριτήρια και ύστερα από διεθνείς διαγωνιστικές αξιολογήσεις, για την επιλογή του καταλληλότερου οπλικού συστήματος που ικανοποιεί τις επιχειρησιακές απαιτήσεις των Ε.Δ..Αν για λόγους όμως αδήριτης εθνικής ανάγκης επιβάλλεται να προμηθευτούμε οπλικά συστήματα με βάση πολιτικές σκοπιμότητες, θα πρέπει να αγοράζουμε από τον εκάστοτε «πολιτικό - κρατικό» προμηθευτή, μόνο αυτά που θα μπορούσαν να μας προσφέρουν κρίσιμο στρατηγικό ή τακτικό πλεονέκτημα έναντι των δυνητικών αντιπάλων. Αλλά ακόμη και σε αυτή τη περίπτωση, θα πρέπει να εκτελούνται διεθνείς διαγωνιστικές αξιολογήσεις και να υποβάλλονται προσφορές, προκειμένου να συμπιέζεται το κόστος και να ξέρουμε τι αγοράζουμε.

Και η Ρωσία είχε και έχει πολλά και ενδιαφέροντα συστήματα, που θα μας προσέφεραν τακτικό και στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι των Τουρκικών Ε.Δ. και οπωσδήποτε πολύ σημαντικότερο από τα ΤΟΜΑ BMP-3.Τέτοια θα μπορούσαν να ήταν το πυραυλικό σύστημα “Iskander”, ή το σύστημα Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων (ΠΕΠ) μεγάλου βεληνεκούς (περίπου 100 χλμ) «Smerch», καθώς και πολλά άλλα. Και δυστυχώς η Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά της Τουρκίας και σε συστήματα πυροβολικού και σε πυραυλικά συστήματα.

Δυστυχώς όμως, για τη προμήθεια των ΤΟΜΑ BMP-3 καμιά διαγωνιστική αξιολόγηση πεδίου δεν έγινε και βεβαίως ούτε και οικονομικός διαγωνισμός. Και το χειρότερο η κυβέρνηση του Κ.Κ. δεσμεύτηκε με διακρατική συμφωνία ότι θα προμηθευτεί το υπόψη σύστημα, χωρίς να έχει συμφωνήσει τουλάχιστο σε κρίσιμα στοιχεία της προμήθειας. Ειρήσθω εν παρόδω, ότι η μόνη πραγματική και ουσιαστική αξιολόγηση οπλικού συστήματος που έγινε ποτέ στην Ελλάδα, ήταν αυτή της προμήθειας των 170 νέων αρμάτων, όπου νικητής και στο πεδίο και στην οικονομική προσφορά, αναδείχθηκε το άρμα LEOPARD-2A6 ή LEO-2HEL.

Ασφαλώς και θα επιθυμούσα ο στρατός μας να διαθέτει ΤΟΜΑ και μάλιστα αν είναι δυνατό το καλύτερο ΤΟΜΑ. Θα επιθυμούσα όλα τα Μ/Κ Τάγματα να διέθεταν σύγχρονα ΤΟΜΑ αγορασμένα κατ’ ευθεία από τη πηγή. Μακάρι να διαθέταμε και το καλύτερο ΤΟΜΑ της αγοράς, το Γερμανικό PUMA. Αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν τα απαιτούμενα χρήματα. Ποτέ δεν υπήρχαν. Και γι’ αυτό το λόγο υποστηρίζω, ότι «η διάθεση 1,8 δις ευρώ για τη προμήθεια εργοστασιακών ΤΟΜΑ (και όχι μόνο των BMP-3) και μάλιστα υπό τη παρούσα δυσμενή οικονομική συγκυρία και όταν από το στρατό απουσιάζουν πολύ κρισιμότερα οπλικά συστήματα για την ΑΠΟΤΡΟΠΗ ή τη διεξαγωγή του πολέμου, αποτελεί πεταμένα λεφτά». Η απόλυτη αντίθεσή μου (ακαδημαϊκή ασφαλώς) στη προμήθεια εργοστασιακών ΤΟΜΑ, βρίσκεται και στην ακόλουθη φράση: "είναι αδιανόητο να θέλεις να αγοράσεις ΤΟΜΑ όταν το μόνο σύγχρονο πυροβολικό σου είναι τα 24 PzH2000", που έχει καταγραφεί εδώ, σε άρθρο μου στο «εν κρυπτώ»: Αν θα μπορούσα να βάλω σε κάποια ιεράρχηση τα οπλικά μέσα που έχει μεγαλύτερη ανάγκη ο στρατός και για τα οποία θα πρέπει να επιδιώκει να προμηθεύεται ότι πιο σύγχρονο διατίθεται, θα έλεγα ότι αυτή θα πρέπει να είναι:

1. Σύγχρονα συστήματα C4ISR (Command, Control, Communications, Computer, Intelligence, Surveillance & Reconnaissance). Δηλαδή, συστήματα Διοικήσεως και Ελέγχου (C2), Επικοινωνιών (C3), Πληροφοριών (C3Ι), Υπολογιστών (C4Ι), Επιτήρησης και Αναγνώρισης (C4ISR). Οι δύο τελευταίες λειτουργίες υλοποιούνται κυρίως με επίγεια ραντάρ, UAV, δορυφόρους παρατήρησης-αναγνώρισης κ.α.
2. Συστήματα διεξαγωγής ηλεκτρονικού πολέμου
3. Συστήματα Α/Α άμυνας πεδίου μάχης
4. Πυραυλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς
5. Πολλαπλοί Εκτοξευτές Πυραύλων (ΠΕΠ) μεγάλου βεληνεκούς
6. Σύγχρονα Α/Κ πυροβόλα 155 χιλ των 52 διαμετρημάτων
7. Επιθετικά Ε/Π
8. Μεταφορικά Ε/Π
9. Λέμβους εφόδου μεγάλης ταχύτητας για τον εξοπλισμό των αμφίβιων μονάδων καταδρομών, προκειμένου να είναι δυνατή η ταχεία μεταφορά ενισχύσεων από τη πλησιέστερη μεγάλη νήσο σε μια μικρονησίδα που μπορεί να δεχθεί ή δέχεται επίθεση.

Τα παραπάνω οπλικά συστήματα και μέσα, είναι κατά την άποψή μου αυτά που μπορούν να προσφέρουν το κρίσιμο και καθοριστικό πλεονέκτημα στο συσχετισμό ισχύος μεταξύ ημών και της Τουρκίας και επιπλέον ορισμένα εξ αυτών, θα έχουν κρίσιμη συνεισφορά στο δόγμα της αποτροπής του πολέμου από τη πλευρά του στρατού.

Υπόψη δε, ότι η προμήθεια συγχρόνων και υψηλής τεχνολογίας συστημάτων C4ISR, αποτελεί την ικανή και αναγκαία συνθήκη για να επιτευχθεί η «διαλειτουργικότητα» μεταξύ των τριών Κλάδων των ΕΔ, όπως επίσης και μεταξύ των διαφόρων όπλων, μονάδων, οπλικών συστημάτων και μέσων. Και η διαλειτουργικότητα αποτελεί τον πλέον κρίσιμο παράγοντα για την αποτελεσματική χρησιμοποίηση των δυνάμεων και κατ’ επέκταση την πρώτη και κρισιμότερη επιχειρησιακή απαίτηση. Και οι επιχειρησιακές απαιτήσεις, είναι αυτές που εξασφαλίζουν ότι οι δυνάμεις θα χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με τις ισχύουσες αρχές του πολέμου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους (ΕΕ 100-1 «Επιχειρήσεις Χερσαίων Δυνάμεων», σελ. 56).

Η προμήθεια αρμάτων, ΤΟΜΑ και ΤΟΜΠ, μπορεί να καλυφθεί από πολλές και αξιόλογες προσφορές από τα αποθέματα άλλων στρατών, που συνοδεύονται μάλιστα και από προτάσεις εκσυγχρονισμού, με κλάσμα του κόστους προμήθειας καινούργιου υλικού. Άλλωστε τα ΤΘ και το ΠΒ, αξιοποιούν στο έπακρο αυτή τη πηγή για να καλύψουν τις ανάγκες τους και ήδη ο στρατός θα προμηθευτεί (μάλλον) από τα αποθέματα του Αμερικάνικου στρατού, ένα αριθμό περίπου 400 αρμάτων M1A1 Abrams με πυροβόλο 120 χιλ. Και ασφαλώς με κανένα τρόπο δεν μπορώ να αντιληφθώ, πως το όπλο του ΠΖ, που στερείται παράδοσης και τεχνογνωσίας σε σύγχρονα ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ, θέλει με κάθε τρόπο να προμηθευτεί μόνο εργοστασιακό υλικό και όχι μεταχειρισμένο.

Αλλά ειλικρινά, τι Ένοπλες Δυνάμεις θα είναι αυτές που επιδιώκουν να αποκτήσουν 450 εργοστασιακά ΤΟΜΑ με κόστος 1,8 δις ευρώ και δεν διαθέτουν το υπόψη ποσό για την απόκτηση τεσσάρων (4) τουλάχιστο σύγχρονων φρεγατών με δυνατότητες Α/Α άμυνας περιοχής, προκειμένου να προστατέψουν την Ελληνική ΑΟΖ στις εσχατιές του Αιγαίου και της Κύπρου;

Γνωρίζω ότι όλα τα όπλα και τα σώματα του στρατού, επιθυμούν να εξοπλιστούν μόνο με σύγχρονα υλικά. Δυστυχώς όμως, αυτό είναι τελείως, μα τελείως ανέφικτο. Λόγω του εξ ανατολών κινδύνου, ο Ελληνικός στρατός έχει αναπτυχθεί δυσανάλογα σε σχέση με τα πληθυσμιακά και οικονομικά μεγέθη της πατρίδας μας. Διαθέτουμε 1300 άρματα και χρειαζόμαστε 1400 περίπου ΤΟΜΑ, όταν αυτό τον αριθμό δεν το διαθέτουν από κοινού η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία και η Αγγλία. Ως εκ τούτου, αναγκαστικά καταφεύγουμε σε μεταχειρισμένα οπλικά συστήματα. Δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά, ότι και να υποστηρίζουν κάποιοι ολιγόνοες. Από το 1970 μέχρι σήμερα προμηθευτήκαμε εντελώς καινούργια, τα παρακάτω περίπου μέσα:

Άρματα: 165 ΑΜΧ-30, 106 LΕΟ-1GR, 170 LEO-2HEL (σύνολο 440)
ΤΟΜΑ: 100 περίπου ΑΜΧ-10P (Γαλλικά)
Πυροβόλα: 36 MLRS, 24 A/K ΠΥΡΟΒΟΛΑ PzH2000 των 155 χιλ, 147 Α/Κ ΠΥΡΟΒΟΛΑ Μ109 των 155 χιλ, 18 Ρ/Μ M56 PACK των 105mm (σύνολο 225)

Δυστυχώς, αυτές είναι οι οικονομικές μας δυνατότητές μας για τη προμήθεια σύγχρονου υλικού και καλό είναι να το αντιληφθούμε.

AMX-10 του Ε.Σ (φωτ Θ. Γραμματικός)

Όπως θα προσέξατε, στις παραπάνω προμήθειες περιλαμβάνονται και 100 περίπου ΤΟΜΑ ΑΜΧ-10P (τα καλύτερα ΤΟΜΑ διεθνώς τη δεκαετία του 1970 που αγοράστηκαν και τα οποία συνεχίζουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο Γαλλικό στρατό), τα οποία όμως έχουν αποσυρθεί (περίπου το 1998), ενώ παραμένουν σε χρήση τα ΤΟΜΠ Μ113Α1, πολλά από τα οποία έχουν ηλικία 50 ετών. Θα πρέπει όλοι να αναρωτηθούν τι έγιναν αυτά τα μέσα και γιατί αποσύρθηκαν. Η εμπειρία μου πιθανό να σας διαφωτίσει. Όταν ανέλαβα διοικητής Επιλαρχίας, η μονάδα διέθετε και 20 περίπου ΤΟΜΑ ΑΜΧ-10P, εκ των οποίων ούτε τα μισά δεν ήσαν επιχειρησιακά. Τα υπόλοιπα ήταν εντελώς κανιβαλισμένα για να κινούνται τα 10 και αυτά με πολλά ερωτηματικά. Μέσα σε 20 χρόνια από τη παραλαβή τους είχαν απαξιωθεί πλήρως. Κατά την άποψή μου, η αιτία της πολύ σύντομης ζωής των ΤΟΜΑ ΑΜΧ-10P, ήταν το υψηλό λειτουργικό τους κόστος, το οποίο στη περίπτωση και των TOMA BMP-3 σκόπιμα αγνοείτε. Και το κάθε TOMA, είναι στη πραγματικότητα ένα μικρό άρμα με υψηλό λειτουργικό κόστος, το οποίο κανένας υπουργός οικονομικών δεν πρόκειται να καλύψει (εδώ δυσκολεύονται να καλύψουν τα μαχητικά Α/Φ).

Έχω όμως την άποψη, ότι τα κυρίαρχα κριτήρια που θα έπρεπε να διέπουν μια πιθανή προμήθεια ΤΟΜΑ, θα πρέπει, κατά σειρά, να είναι τα ακόλουθα:

1.Το υψηλό επίπεδο επιβιωσιμότητας του οχήματος και της παρεχόμενης προστασίας στο επιβαίνον προσωπικό, που θα μπορεί να αυξηθεί με πρόσθετα πακέτα θωράκισης
2.Ο υψηλός λόγος Ιπποδύναμης προς Βάρος, προκειμένου το ΤΟΜΑ να μπορεί να συνεργαστεί στενά με τα σύγχρονα άρματα που διαθέτουμε.
3.Η ισχύς πυρός που μπορεί να προσφέρεται από ένα πυροβόλο 30-40 χιλ και ένα εκτοξευτή Α/Τ κατευθυνόμενων βλημάτων.

Εδώ είναι σκόπιμο να σημειώσουμε, ότι όλες οι σύγχρονες σχεδιάσεις των ΤΟΜΑ, δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην θωράκιση και στη προστασία των επιβαινόντων, παρά στην ισχύ πυρός. Τα PUMA, CV9035, ASCOD, Bradley, Marder, Warrior, είναι σχεδόν όλα βάρους άνω των 30 τόνων, είναι σχεδιασμένα για να λαμβάνουν πρόσθετη θωράκιση διαφόρων τύπων, διαθέτουν αντιναρκική προστασία και εσωτερική θωράκιση.


Ορισμένες παρατηρήσεις επί της απαντητικής σας επιστολής:

Εγκατάσταση πυροβόλου υψηλής πίεσης στο BMP-3

Όλα ασφαλώς γίνονται, αλλά θα σας αναφέρω κάποιες προϋποθέσεις που απαιτούνται για να επιτευχθεί. Πυροβόλο υψηλής πίεσης σημαίνει μακρύτερη κάνη, και ισχυρότερα: τα τοιχώματα του πυροβόλου – τη θαλάμη – το πηγαίο – το κλείστρο – τη κοιτίδα και τα χαλινωτήρια πυροβόλου – το σύστημα στροφαλίγγων και το ασπίδιο, προκειμένου να αντέχουν τις πιέσεις από την εκτόξευση ενός βλήματος κινητικής ενέργειας με αρχική ταχύτητα άνω των 1500 m/sec. Τα παραπάνω επιβάλουν ακόμη, μεγαλύτερο και ισχυρότερο πύργο (ειδικά στο εμπρόσθιο τμήμα), μακρύτερη και βαρύτερη ουρά πύργου για να αντισταθμίζει το βάρος της κάνης, ισχυρότερη στεφάνη πύργου και σκάφους για να αντέχουν τα μεγαλύτερα βάρη και την οπισθοδρόμηση του πυροβόλου (για να μη διαλυθεί το σκάφος) και οπωσδήποτε ισχυρότερο σύστημα ανάρτησης. Δηλαδή πολύ αυξημένο βάρος, άρα και άλλο κινητήρα, μεγαλύτερης ιπποδύναμης και άλλες διαστάσεις του οχήματος. Και οπωσδήποτε μείωση του χώρου μεταφοράς της ομάδας πεζικού, που ούτως ή άλλως ήταν ολιγάριθμη. Με άλλα λόγια μια άλλη σχεδίαση, δηλαδή ένα άλλο ΤΟΜΑ, που τελικά δεν θα είναι ούτε ΤΟΜΑ, ούτε ΤΟΜΠ και μάλλον θα είναι κάτι σαν το Ισραηλινό άρμα ΜΕΡΚΑΒΑ, που θα μεταφέρει μια ομάδα πεζικού 4 ανδρών. Ποιος θα πληρώσει αυτή τη σχεδίαση και πόσο θα στοιχίσει; Και γιατί τελικά να μην αγοράσουμε το ΜΕΡΚΑΒΑ;


Σχετικά με τη θωράκιση του ΤΟΜΑ και την παρεχομένη προστασία στο προσωπικό

Για μένα και πολλούς άλλους που σκεφτόμαστε ότι το πολυτιμότερο υλικό ενός διοικητή είναι το προσωπικό του, η προστασία της μεταφερόμενης ομάδας πεζικού από ένα ΤΟΜΠ ή ΤΟΜΑ, θα πρέπει να είναι το κυρίαρχο κριτήριο για την προμήθεια του μέσου. Θα σας συνιστούσα κύριε καθηγητά να ρίξετε μια ματιά στο άρθρο που προανέφερα με τίτλο «Είναι λογικό να καταστρέφονται τα Άρματα που αποσύρονται;» (http://www.enkripto.com/2010/10/blog-post_8952.html) και εκεί ίσως να βρείτε πάρα πολλές απαντήσεις που θα σας ενδιέφεραν και ίσως να διαφοροποιούσαν τις σκέψεις σας. Θέλω όμως να κάνω μια αναφορά. Από αυτά που έχω μελετήσει από την ιστορία, καθώς και από την αρκετά μεγάλη πείρα που έχω αποκομίσει από τη μακρά παραμονή μου στο στράτευμα, πιστεύω ότι για όλες τις εκάστοτε πολιτικές και στρατιωτικές ηγεσίες, η αξία της ζωής του Έλληνα στρατιώτη και ειδικά του μαχητή της 1ης γραμμής, βρισκόταν πάντοτε σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Βαριά κουβέντα, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Και πιστεύω ότι συνεχίζεται. Θα ήταν σκόπιμο να μας ενημέρωνε το ΓΕΣ, αν διατίθενται αλεξίσφαιρα γιλέκα και αντιβαλλιστικά κράνη, τουλάχιστο για το σύνολο του προσωπικού των μάχιμων μονάδων (ΠΖ, ΤΘ, ΠΒ, ΜΧ)!!!;;; Ο Έλληνας μαχητής, ήταν και συνεχίζει να είναι, γενικά αναλώσιμο υλικό. Και βεβαίως οι μαχητές, κατά βάση προέρχονταν και προέρχονται από τις «κατώτερες» τάξεις. Για κάποιες μάλιστα κατηγορίες Ελλήνων, ο στρατός είναι μια άγνωστη λέξη. Και πιστεύω ότι επ’ αυτού και εσείς δεν θα έχετε καμιά αμφιβολία. Και ακόμη, αυτή η θλιβερή κατάσταση που διαιωνίζεται με τη συμφωνία όλων των κυβερνήσεων, αποτελεί μέγιστο όνειδος για την απόλυτα διεφθαρμένη Ελληνική πολιτική ελίτ.

Η αντιαρματική τάφρος στον Έβρο

Πρώτα μια διευκρίνιση. Η τάφρος στην οποία αναφέρεστε, περιβάλει μόνο το προγεφύρωμα του Καρααγάτς και δεν εκτείνεται σε όλο το μήκος του Έβρου. Ως εκ τούτου αποτελεί κατά κάποιο τρόπο την επέκταση του ποταμού Έβρου στο χερσαίο σύνορο. Ακόμη η τάφρος υπήρχε από πολύ παλιά (εγώ τη βρήκα το 1975), ήταν πλάτους 19 μέτρων και τώρα απλώς διαπλατύνθηκε, επειδή ο Τουρκικός στρατός απόκτησε γεφυροφόρα άρματα που γεφυρώνουν μεγαλύτερα ανοίγματα. Σκοπός της τάφρου είναι, να δυσκολέψει την επιθετική προσπάθεια του εχθρού στην περιοχή βορείως της Ορεστιάδας. Υπόψη όμως, ότι κανένα κώλυμα δεν είναι αδιάβατο και όσοι υποστηρίζουν το αντίθετο, απλά δεν ξέρουν. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να κατασκευάζονται κωλύματα. Αντιθέτως. Αν βεβαίως ο εχθρός εφαρμόσει τη κυρία προσπάθειά του (ΚΠ) στη περιοχή του Καρααγάτς (αποτελεί και διαχρονική φοβία και εμμονή των στρατιωτικών ηγεσιών), η τάφρος θα προσφέρει σημαντικό πλεονέκτημα στις δυνάμεις μας. Προσωπικά πιστεύω ότι ο Τουρκικός στρατός σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να εφαρμόσει τη κυρία του προσπάθεια στην υπόψη περιοχή, αλλά αρκετά νοτιότερα, στη περιοχή Διδυμοτείχου – Ποτιστικού Ρέματος, ή στη περιοχή Φερών, αφού σε αυτές τις περιοχές μπορεί να οδηγηθεί ταχέως σε αποφασιστικό αποτέλεσμα σε βάρος της Ελληνικής άμυνας. Το σχέδιο «Βαριά» απέδειξε για μια ακόμη φορά, ότι η Τουρκική στρατιωτική ηγεσία, διαθέτει εξαιρετική στρατιωτική σκέψη. Άλλωστε και οι άξονες επιχειρήσεων στη κατεύθυνση ανατολή - δύση και αντιστρόφως είναι οι ακόλουθοι:

Άξονας Α΄: Κωνσταντινούπολη - Κεσσάνη - Αλεξανδρούπολη - Κομοτηνή – Νέστος.
Άξονας Β΄: Λουλέ Μπουργκάζ – Ουζούν Κιοπρού - Διδυμότειχο - Κομοτηνή - Κοιλάδα Νέστου.


Επί της διαβάσεως του Έβρου από τις δικές μας δυνάμεις

Όλα είναι δυνατά κύριε καθηγητά και εγώ ως τεθωρακισμένος, κυριαρχούμαι από επιθετικό πνεύμα. Αλλά πέρα από το ότι η κάθε σύγκριση με τους Ισραηλινούς όσο αφορά, το επιθετικό πνεύμα, την εκπαίδευση, την οργάνωση, την αμυντική επάρκεια και κυρίως το επίπεδο της ηγεσίας θα μας δημιουργήσει πολύ πικρά συναισθήματα, υπάρχουν σημαντικές διαφορές της διάβασης του Σουέζ από τις Ισραηλινές δυνάμεις τον Οκτώβριο του 1973 με μια πιθανή διάβαση ανατολικά του Έβρου. Πριν επισημάνω κάποιες από τις διαφορές, θέλω να σας υπενθυμίσω ότι σε αντιδιαστολή με αυτά που εσείς υποστηρίζετε, η διάβαση του Σουέζ από τους Ισραηλινούς, ήταν μια κλασική επιχείρηση βιαίας διάβαση υδατίνου κωλύματος, που πραγματοποιήθηκε στις 16/10/1973, δηλαδή ένδεκα (11) ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου και αφού προηγουμένως παρουσιάστηκαν οι κατάλληλες και ευνοϊκές συνθήκες για την εκτέλεση της επιχείρησης, όπως:

• Η ήττα των Σύρων στο μέτωπο του Γκολάν, που αποδέσμευσε την ΠΑ του Ισραήλ από την εκεί σοβαρή εμπλοκή της.
• Η μεγάλη φθορά των Αιγυπτιακών ΤΘ στην αρματομαχία της 13ης Οκτωβρίου, ανατολικά της διώρυγας.

Ακόμη η διάβαση της διώρυγας του Σουέζ από τους Ισραηλινούς παρουσιάζει κάποια ακόμη ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία μάλλον δεν θα τα συναντήσουμε σε μια αντίστοιχη επιχείρηση του ΕΣ ανατολικά του Έβρου:

• Εκτελέστηκε από τρεις (3) ΤΘ Μεραρχίες που διέθεταν άρματα, Μ/Κ πεζικό και Α/Κ πυροβολικό.
• Υποστηρίχθηκε από το μεγαλύτερο μέρος της ΠΑ του Ισραήλ, η οποία διέθετε την απόλυτη υπεροχή στο θέατρο επιχειρήσεων του Σινά.
• Το αναπεπταμένο και βατό σε ερπύστρια έδαφος της χερσονήσου του Σινά, στη περιοχή της διώρυγας, επέτρεπε τους ελιγμούς και τη ταχεία συγκέντρωση και ανάπτυξη μεγάλων ΤΘ σχηματισμών στο χώρο που είχε επιλεγεί για την αποφασιστική κρούση, όπως εύκολα μπορείτε να διαπιστώσετε και από τα σχετικά σχεδιαγράμματα επιχειρήσεων.
• Η ύπαρξη της μεγάλης Πικρής λίμνης, διαχώριζε μεταξύ τους τις 2η και 3η Αιγυπτιακές Στρατιές που είχαν διεκπεραιωθεί ανατολικά της διώρυγας, δημιουργώντας ένα ασθενώς επιτηρούμενο σημείο συνδέσμου, το οποίο αναγνώρισαν έγκαιρα και εκμεταλλεύτηκαν κατάλληλα οι Ισραηλινές δυνάμεις, προκειμένου να δημιουργήσουν το διάδρομο για τη διεκπεραίωση δυτικά της διώρυγας.

Ακόμη θέλω να επισημάνω ότι όταν η πρωτοβουλία για την έναρξη των επιχειρήσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ανήκει (ή έχει παραχωρηθεί εξ ανάγκης) στον αντίπαλο, αποτελεί βασικό κανόνα ότι πρώτα επιβάλλεται να τον αναχαιτίσεις, να του προκαλέσεις σημαντική φθορά, να νικήσεις στην αμυντική μάχη και στη συνέχεια να διαβείς τον Έβρο. Υφίστανται όμως οι ακόλουθες πολύ σημαντικές δυσχέρειες για την διάβαση του Έβρου από τις δικές μας δυνάμεις πριν ή με την έναρξη των επιχειρήσεων, αν και εφόσον βρεθεί κάποιος ηγέτης που θα θελήσει να αναλάβει μια τέτοια πρωτοβουλία (που πολύ αμφιβάλω):


1.Η μορφολογία του εδάφους στο νομό Έβρου, δεν παρουσιάζει καμιά ομοιότητα με το αντίστοιχο της χερσονήσου του Σινά και δεν επιτρέπει τη ταχεία προώθηση και συγκέντρωση των δικών μας δυνάμεων για την εκτόξευση αιφνιδιαστικά και με ταχύτητα μιας επιχείρησης βιαίας διάβασης του ποταμού. Τα εισδύοντα δρομολόγια από τη πεδιάδα της Κομοτηνής προς το νομό Έβρου είναι μόνο δύο. Η Εγνατία οδός από τη Κομοτηνή προς την Αλεξανδρούπολη και το μικρής απόδοσης ορεινό δρομολόγιο Κομοτηνή – Νέα Σάντα – Μ. Δέρειο – Ορεστιάδα.

2.Επιπλέον οι εγκάρσιες οδεύσεις στο νομό Έβρου που βρίσκονται αρκετά δυτικά του ποταμού ώστε να μην επηρεάζονται άμεσα από τα πυρά του εχθρού, είναι ελάχιστες, ακολουθούν ορεινό έδαφος και είναι μικρής ικανότητας με αποτέλεσμα να είναι δυσχερής η μετάγγιση δυνάμεων μεταξύ του βόρειου και νότιου τομέα προκειμένου να επιτευχθεί η επιθυμητή συγκέντρωση για την αποφασιστική κρούση.

3.Ο μεγάλος χρόνος που απαιτείται για να δημιουργηθεί η απαιτούμενη συγκέντρωση δυνάμεων και ισχύος στο χώρο που θα επιλεγεί για τη διάβαση, θα έχει ως αποτέλεσμα να γίνει άμεσα αντιληπτό από τον αντίπαλο το σχέδιο μας, με αποτέλεσμα να έχει το χρόνο και τη δυνατότητα να αντιδράσει αναλόγως.

4.Αντιθέτως το έδαφος της Αν Θράκης με τη πληθώρα των εισδυόντων και εγκάρσιων δρομολογίων που διαθέτει, τα οποία μάλιστα βαίνουν στο σύνολο τους επί αρματικού και βατού εδάφους, που επιτρέπει τη κίνηση των Μ/Κ και ΤΘ και εκτός οδών, ειδικά τους θερινούς μήνες, παρέχει στον αντίπαλο το απόλυτο πλεονέκτημα της ταχείας και αιφνιδιαστικής συγκέντρωσης των δυνάμεων του στο χώρο και το χρόνο που επιθυμεί.
5.Η αναλογία των διατιθεμένων δυνάμεων, είναι καταθλιπτικά σε βάρος μας και η σχετική μαχητική ισχύς πιθανό να διαμορφώνεται σε 1:3. Ειδικότερα:

Το Δ’ ΣΣ στη Θράκη διαθέτει 5 Μ/Κ και 3 ΤΘ Ταξιαρχίες, συν ένα Τακτικό Συγκρότημα Συντάγματος ΠΖ. Οι Ταξιαρχίες του Δ’ ΣΣ είναι τριαδικής μορφής και διαθέτουν ένα σύνολο (περίπου) 14 Μ/Κ Ταγμάτων, 10 Επιλαρχιών Αρμάτων και 2 Επιλαρχιών Αναγνωρίσεως (~550 άρματα), 12 Μοιρών Α/Κ ΠΒ (~230 πυροβόλα εκ των οποίων 24 A/K PzH2000 των 155 χιλ των 52 διαμετρημάτων) και 3 Μοιρών MLRS (36 εκτοξευτές).
Η 1η Τουρκική Στρατιά στην Αν Θράκη, διαθέτει 3 Σώματα Στρατού με ένα σύνολο 7 Μ/Κ και 4 ΤΘ Ταξιαρχιών, που μπορούν βεβαίως να ενισχυθούν από μια τεράστια δεξαμενή δυνάμεων από την Ανατολία. Αυτό που όμως βαραίνει στη ζυγαριά είναι ότι κάθε Τουρκική Ταξιαρχία είναι τετραδικής μορφής και διαθέτει 2-3 Μ/Κ Τάγματα, 2 Επιλαρχίες αρμάτων και δύο Μοίρες Α/Κ Πυροβολικού με 24 πυροβόλα εκάστη. Δηλαδή ένα σύνολο για όλη τη 1η Τουρκική Στρατιά (περίπου) 27 Μ/Κ Τάγματα (με ΤΟΜΑ), 22 Επιλαρχίες (άνω των 1000 αρμάτων) και 22-26 Μοίρες ΠΒ (600 και πλέον Α/Κ πυροβόλα, εκ των οποίων άνω των 300 είναι Α/Κ FIRTINA 155 χιλ των 52 διαμετρημάτων με βεληνεκές 40 χλμ). Επιπλέον οι Τουρκικές δυνάμεις διαθέτουν άφθονα μέσα γεφύρωσης του Έβρου, έχουν από τώρα λάβει επιθετική διάταξη και οι μονάδες τους διαθέτουν πλήρη επάνδρωση εν αντιθέσει με τις δικές μας που πάσχουν από λειψανδρία εξ αιτίας της μειωμένης θητείας.



Με τέτοια αναλογία δυνάμεων και με βάση τις αντικειμενικές δυσχέρειες επί των δικών μας ενεργειών από τη μορφολογία του εδάφους, θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η πιθανότητα να ξεκινήσουμε τις χερσαίες επιχειρήσεις πρώτοι εμείς και μάλιστα με βιαία διάβαση του Έβρου, θα είναι το λογικό επακόλουθο της καταστροφής μεγάλου μέρους των βασικών δυνάμεων του εχθρού και των κρισίμων υποδομών του για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων, με ένα άμεσο ευρύ και καταστροφικό «πρώτο κτύπημα» από την ΠΑ και το ΠΝ. Αυτό όμως το «πρώτο κτύπημα» είναι «εξεταστέο» αν είναι ικανό και δυνατό και τελικά αν θα είναι αποτελεσματικό. Σε κάθε περίπτωση όμως, αποτελεί μια κορυφαία και κρίσιμη απόφαση στρατηγικής και αμφιβάλω αν βρίσκεται στις επιλογές της ηγεσίας (της πολιτικής).

Διάβαση του Έβρου μετά την έναρξη των επιχειρήσεων

Και βεβαίως μια τέτοια ενέργεια είναι δυνατή, εφόσον η αμυντική μάχη είναι νικηφόρα για τα όπλα μας, η φθορά των Τουρκικών δυνάμεων είναι μεγάλη και οι Μ/Κ και ΤΘ Ταξιαρχίες μας διατηρούν ανέπαφο και αξιόμαχο το μεγαλύτερο μέρος της δύναμής τους. Σε αυτό θα συνέβαλε τα μέγιστα αν την άμυνα επί της οχυρωμένης τοποθεσίας του Έβρου, θα μπορούσαν να την αναλάβουν κάποια Συντάγματα ΠΖ, που θα απορροφούσαν μεγάλο μέρος της εχθρικής κρούσης και θα προκαλούσαν σημαντική φθορά στη στρατιωτική ισχύ του αντιπάλου, πριν εμπλακούν στον αγώνα οι Μ/Κ και ΤΘ Ταξιαρχίες.. Επί του θέματος έχω αναφερθεί σχετικά στο άρθρο «Το σχέδιο BALYOZ (Βαριά) και οι Ελληνικές αδυναμίες».


Μία διόρθωση

Η διάβαση του Σουέζ από τους Ισραηλινούς, είχε εξεταστεί ως ενδεχόμενο πολύ πριν από το πόλεμο του Γιόμ Κιπούρ. Στη συνέχεια είχε σχεδιαστεί η ενέργεια και είχαν γίνει όλες οι απαιτούμενες προκαταρκτικές ενέργειες για τη διάβαση. Είχε κατασκευαστεί η προκατασκευασμένη γέφυρα, η οποία και ρυμουλκήθηκε στη περιοχή της διάβασης από μια Επιλαρχία αρμάτων όταν αποφασίστηκε η εκτέλεση της επιχείρησης και επίσης είχε προετοιμαστεί κατάλληλα η περιοχή της διάβασης με τη κατασκευή ενός μεγάλου περιβόλου με προστατευτικό ανάχωμα, γνωστού ως «αυλή». Βεβαίως είχαν γίνει και όλες οι απαιτούμενες αναγνωρίσεις από όλα τα κλιμάκια και όλοι ήσαν γνώστες των σχεδίων, αφού δεν είχε καθοριστεί ποια Μεραρχία θα άνοιγε το διάδρομο και ποια-ες θα διεκπεραιωνόταν απέναντι. Η απόφαση όμως για τη διάβαση, όσο και αν βιαζόταν ο Σαρόν και επεδίωκε να είναι αυτός που θα περάσει πρώτος απέναντι, πάρθηκε από τη πρωθυπουργό Γκόλντα Μέιρ (μια γυναίκα που αντιμετώπιζε τα πράγματα ως άνδρας), τον υπουργό άμυνας Νταγιάν, τον αρχηγό του ΓΕΣ στρατηγό Ελαζάρ και τον έφεδρο στρατηγό Μπαρ Λεβ (είχε επιστρατευθεί για να επιβάλει την ιεραρχία και τη πειθαρχία στη νότια διοίκηση και να δαμάσει το Σαρόν). Και η απόφαση λήφθηκε από τους παραπάνω στο πεδίο της μάχης. Ακόμη δεν μπορώ να σκεφθώ πρωθυπουργό της Ελλάδας και υπουργό άμυνας που θα συσκέπτονται στο πεδίο της μάχης με τους αρχηγούς του στρατού. Άλλωστε οι τελευταίοι τρεις πρωθυπουργοί, αισθάνονταν αλλεργία για τις Ε.Δ. και δεν ήθελαν καμιά σχέση μαζί τους. Ο Σημίτης κατά τη κρίση των Ιμίων, αρνήθηκε να μεταβεί και στο κέντρο επιχειρήσεων του ΓΕΕΘΑ. Και βεβαίως ο Σαρόν δεν είχε τη τιμή να περάσει πρώτος, αλλά ανέλαβε την αποστολή να ανοίξει το διάδρομο για την «αυλή» και να μεταφέρει τη γέφυρα. Και παραλίγο στην μεγάλη και σκληρή μάχη του Κινέζικου αγροκτήματος, (ο Σαρόν) να μη τα καταφέρει.

Βεβαίως ο αντίλογος σε όλα τα παραπάνω μπορεί να είναι ότι ίσως ήρθε ο χρόνος να αλλάξουμε πολιτικοστρατιωτική σκέψη, δόγματα, τακτικές, στρατηγική, εκπαίδευση, προμηθευτές όπλων, συμμαχίες κ.α. Συμφωνώ απόλυτα με αυτή τη προσέγγιση, αλλά πιστεύω ότι και εσείς και οι σχολιαστές σε αυτό το χώρο, θα συμφωνήσουν ότι το πρώτο και κυριότερο που πρέπει να εξασφαλίσουμε είναι η άμυνα και η εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μας και όταν είμαστε βέβαιοι ότι αυτό έχει γίνει, τότε μπορούμε να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε «πως θα ελευθερώσουμε τη Πόλη» ή πως θα διαβούμε τον Έβρο και θα προελάσουμε ακάθεκτοι στην Αν. Θράκη, όχι με σχηματισμούς και συγκροτήματα συνδυασμένων όπλων, αλλά με Τάγματα ΤΟΜΑ BMP-3 (όπως έγραψαν κάποιοι).

Θέλω ακόμη να τονίσω ότι όποιοι στο διάβα της ιστορίας, αγνόησαν τις γενικά παραδεδεγμένες και αναλλοίωτες αρχές του πολέμου και τους κανόνες διεξαγωγής των επιχειρήσεων, πάντοτε ηττήθηκαν. Οι μεγάλοι πολέμαρχοι κέρδισαν τις μάχες και τους πολέμους, επειδή τήρησαν τις βασικές αρχές (την Εκλογή του Σκοπού και την Εμμονή σ' αυτόν, το Επιθετικό Πνεύμα, την Απλότητα, την Ενότητα της Διοικήσεως, τη Συγκέντρωση, την Οικονομία Δυνάμεων, τον Ελιγμό, τον Αιφνιδιασμό, την Ασφάλεια και το Ηθικό). Μπορεί να αυτοσχεδίασαν, αλλά δεν παρέβησαν καμιά αρχή. Οπωσδήποτε η εξέλιξη των μέσων βελτιώνουν και εξελίσσουν τα δόγματα και τις τακτικές, σε καμιά περίπτωση όμως δεν καταργούν τις αρχές και τους κανόνες.


Κύριε καθηγητά, επιτρέψτε μου να εκφράσω το σεβασμό μου και την εκτίμηση μου στο πρόσωπο σας και σας ευχαριστώ που μου δώσατε την ευκαιρία να συνομιλήσω μαζί σας.

Με εκτίμηση,
Αρματιστής