ΕΑΣ: Δεν «κολλάνε απλώς λαμαρίνες»

Του Σάββα Δ. Βλάσση*

Σε μια χώρα η οποία αποβιομηχανοποιήθηκε ραγδαίως από την δεκαετία του 1980 και η οποία εν μέσω οικονομικής κρίσεως αναζητεί εναγωνίως την Ανάπτυξη, η διαφύλαξη και ενίσχυση των όποιων λίγων πυρήνων βαριάς βιομηχανίας που έχουν απομείνει, θα έπρεπε να αποτελεί πρωταρχικό στόχο των κυβερνώντων. Η αμυντική βιομηχανία στην Ελλάδα, ξεκίνησε φιλόδοξα, οι κυβερνήσεις ασέλγησαν επάνω της παίζοντας τα δικά τους κομματικά παιχνίδια και σήμερα βρίσκεται σε κατάσταση παρακμής εξαιτίας της ανυπαρξίας ενδιαφέροντος από τους αρμοδίους. Ενδιαφέροντος τόσο για τις κρατικές όσο και τις ιδιωτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο. Η τρόικα ζητά σήμερα το κλείσιμο εταιρειών όπως τα ΕΑΣ, μία κρατική εταιρεία η οποία καλύπτει βασικές ανάγκες εφοδιασμού των Ενόπλων Δυνάμεων, τουλάχιστον σε πυρομαχικά και ανταλλακτικά.

Η αμυντική βιομηχανία όμως, όπως τα ΕΑΣ, δεν είναι απλά ένα ακόμη «εργοστάσιο», του οποίου η αναστολή λειτουργίας θα σημάνει απλώς την απόλυση μερικών εκατοντάδων εργαζομένων. Ούτε την διακοπή της ομαλής ροής αναλωσίμων ανταλλακτικών και πυρομαχικών στις Ένοπλες Δυνάμεις, που οπωσδήποτε είναι ένα σοβαρό ζήτημα. Η αμυντική βιομηχανία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως στρατηγική υποδομή. Η αξία της οποίας μεγαλώνει ακόμη περισσότερο στην σημερινή συγκυρία, ακριβώς επειδή αντιπροσωπεύει μια από τις ελάχιστες σοβαρές βιομηχανικές υποδομές που έχουν απομείνει στην χώρα.

Βαριά βιομηχανία σημαίνει ανάπτυξη τεχνολογίας, απασχόληση εργαζομένων υψηλού επιστημονικού επιπέδου και δυνητικές εξαγωγές υψηλής αξίας, που αποφέρουν σοβαρά έσοδα στο κράτος. Υψηλή τεχνολογία σημαίνει προϊόντα που ενσωματώνουν τεχνολογίες αιχμής και κατά συνέπεια προϋποθέτουν σοβαρή μηχανολογική υποδομή από πλευράς εταιρείας αλλά και τεχνογνωσία, την οποία διαχειρίζεται προσωπικό υψηλής επιστημονικής καταρτίσεως. Η τεχνογνωσία γεννιέται, εξελίσσεται και διατηρείται από εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Τέτοιες θέσεις εργασίας, εξασφαλίζουν την παραμονή ή επιστροφή νέων με σπουδές μηχανολόγου μηχανικού, σχεδιαστών βιομηχανίας, αεροναυπηγών κ.λπ. αντί να ξενιτεύεται και να χάνεται. Ο Τούρκος που θα μεταβεί στο εξωτερικό για σπουδές αναλόγου αντικειμένου, γνωρίζει ότι θα επιστρέψει στην πατρίδα του όπου υφίστανται θέσεις και ευκαιρίες στην ιδιαίτερα ανεπτυγμένη αμυντική βιομηχανία, είτε κρατική είτε ιδιωτική. Εκεί λειτουργούν σοβαρές ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπως κατασκευής κυνηγητικών όπλων (που απουσιάζουν εντελώς στην Ελλάδα) μέχρι μεγάλες κρατικές εταιρείες του αεροναυπηγικού τομέα κ.λπ. Περιττεύει η αναφορά στον κύκλο εργασιών της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας και την σοβαρή συνεισφορά στην εθνική οικονομία μέσω των εξαγωγών, όσο και την ενίσχυση του διεθνούς προφίλ και κύρους της χώρας, μέσω εξαγωγών, συμμετοχής σε διεθνή αναπτυξιακά προγράμματα και προώθηση των πολιτικοδιπλωματικών δεσμών σε διεθνές επίπεδο, λειτουργώντας ως εργαλείο υλοποιήσεως της εθνικής στρατηγικής.
Είναι λυπηρό που στην χώρα μας δεν υπάρχει βιομηχανική κουλτούρα, ακριβώς επειδή στην δεκαετία του 1980 επικράτησε ο αχαλίνωτος λαϊκισμός, που ανέδειξε σε ρυθμιστικό παράγοντα τον κακώς νοούμενο συνδικαλισμό. Είναι λυπηρό να βλέπεις δημοσιογράφους, τους γνωστούς «ξερόλες» λαΐκιστές, που από το ρεπορτάζ για την τιμή της ντομάτας, δεν έχουν κανένα πρόβλημα να προπαγανδίσουν μηδενιστικές απόψεις για την αμυντική βιομηχανία.

Τα ΕΑΣ είναι ένα τυπικό παράδειγμα του πως μία κρατική εταιρεία με μεγάλες δυνατότητες απαξιώθηκε από την έλλειψη κρατικής μέριμνας και τις πολιτικές επιλογές διοικήσεων με βάση κομματικά και μόνο κριτήρια. Η έλλειψη ενδιαφέροντος από πλευράς κυβερνώντων, κράτησε στο περιθώριο της ενημερώσεως την αμυντική βιομηχανία της χώρας, μακριά από την κοινή γνώμη, η οποία ποτέ δεν είχε ενημέρωση για τα επιτεύγματα, τις δυνατότητες και την συνεισφορά της σε εθνικό επίπεδο. Η ΕΑΣ, όπως και άλλες εταιρείες του κλάδου, κατέχουν τεχνογνωσία που, μετά την μαζική αποχώρηση εργαζομένων, κινδυνεύει να χαθεί για πάντα από την χώρα. Ειδικός εξοπλισμός με μοναδικές δυνατότητες στην χώρα αλλά και στα Βαλκάνια, κινδυνεύει να παραχωρηθεί έναντι πινακίου φακής σε ξένα συμφέροντα. Ποιος γνωρίζει ότι προ πενταετίας μόλις, αναβαθμίστηκε κάθετα ο μηχανολογικός εξοπλισμός στο εργοστάσιο του Αιγίου αλλά ποτέ δεν αξιοποιήθηκε στο έπακρο; Περί τα 15 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν για την απόκτηση άνω των 50 ειδικών μηχανών που ενσωματώνουν την αιχμή της τεχνολογίας, απογειώνοντας στην κυριολεξία τις παραγωγικές δυνατότητες της εταιρείας. Τί θα γίνουν όλα αυτά; Θα χαριστούν σε κάποιον ξένο; Πέρα από τις μηχανές όμως, μήπως η εξασφάλιση εκατοντάδων θέσεων εργασίας στην περιφέρεια, έχασε την σημασία της για τους κυβερνώντες που αναζητούν, υποτίθεται, απεγνωσμένα την Ανάπτυξη;

Είναι κρίμα που όλο αυτό το διάστημα δεν ακούστηκαν φωνές από ανθρώπους που έχουν γνώση της σημασίας της εθνικής αμυντικής βιομηχανίας. Πρόσωπα σημαίνοντα από τον πολιτικό χώρο, που θα μπορούσαν να αντικρούσουν τον αφόρητο λαϊκισμό που κυριαρχεί. Δεν είδαμε, επί παραδείγματι, πρόσωπα όπως ο πρώην ΥΕΘΑ Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος, στην εκλογική περιφέρεια του οποίου εδρεύει το Συγκρότημα Αιγίου των ΕΑΣ και για το οποίο αγωνίσθηκε κάποτε, να παρεμβαίνουν δυναμικά ώστε να αναδείξουν την σπουδαιότητα του κλάδου. Αντιθέτως ακούσαμε και βλέπουμε για σκάνδαλα δισεκατομμυρίων, με μίζες και μαγειρεμένους διαγωνισμούς, σε εξοπλιστικά προγράμματα, με πρωταγωνιστές άτομα που είχαν θέσεις ευθύνης. Ακούμε δηλαδή για τους καταστροφείς της αμυντικής βιομηχανίας.

Είναι προφανές ότι σήμερα, με την χώρα στο χείλος του γκρεμού, κάποιοι αρμόδιοι που χειρίζονται θέματα κρίσιμα όπως το μέλλον της εθνικής αμυντικής βιομηχανίας, αντιμετωπίζουν εντελώς επιφανειακά τα πράγματα, μέσα από την πραγματικότητα των αριθμών. Είναι αυτοί για τους οποίους ο νυν πρόεδρος των ΕΑΣ Αντιναύαρχος Ιωάννης Δεμίρης, δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξη: «Ορισμένες φορές μπαίνω στο υπουργείο Οικονομικών και αναρωτιέμαι: Είναι Έλληνες αυτοί»; Θα κλείσω λοιπόν αυτό το σημείωμα, με αριθμούς. Όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται για μια παρατημένη εταιρεία όπως τα ΕΑΣ, οι προοπτικές εξασφαλίσεως συμβάσεων εξαγωγικού χαρακτήρος (ΗΠΑ, Ευρώπη, Ινδία, Αφρική, Μέση Ανατολή), για το άμεσο κι εγγύς μέλλον, εκτιμάται ότι μπορούν να ξεπεράσουν τα 4,5 δισ. ευρώ! Ας σκεφτεί κανείς τί έσοδα μπορεί να αναμένει το κράτος στο προσεχές μέλλον, διότι μιλάμε για προγράμματα τα οποία προωθούσε η εταιρεία τα τελευταία χρόνια και σήμερα έχουν αρχίσει και οριμάζουν. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν προοπτικές. Μήπως τα σενάρια συνωμοσίας, ότι κάποιοι θέλουν να καρπωθούν οι ξένοι αυτές τις συμβάσεις, αντί για το ελληνικό κράτος, έχουν βάση;

*Ο Σάββας Δ. Βλάσσης είναι εκδότης του περιοδικού ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ