Από την Τυλληρία του 1964 στο Πυρόϊ του 1974

Άρθρο του Σάββα Βλάσση (περιοδικό ΚΑΤΑΔΡΟΜΗ καλοκαίρι 2006) σχετικά με τις επιχειρήσεις της 31ΜΚ 1964-1974.Αρχείο pdf. Μέγεθος 3445 Kb

Σημ Εν κρυπτώ: Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα άρθρα εδώ.

Διαβάστε περισσότερα...

Ποτέ δεν λησμόνησε η Κύπρος τους ήρωες του «Φαέθων» '64

Του Λάζαρου Μαύρου

Ε Δ Ω ΥΠΑΡΧΕΙ μια μεγάλη παρανόηση. Δημοσίευση και διάδοση ενός αναληθέστατου ισχυρισμού. Οφείλεται, προφανώς, σε άγνοια γεγονότων. Και στην έλλειψη στοιχειώδους επιμέλειας για τη διασταύρωση πληροφοριών, διαπίστωση γεγονότων και επαλήθευση ή τη διάψευση ισχυρισμών. Είναι ψέμα και δεν είναι -δεν ήταν ποτέ- αλήθεια, ο ισχυρισμός που δημοσιεύτηκε, ότι, δήθεν οι Ελλαδίτες ήρωες του Πολεμικού Ναυτικού, που θυσιάστηκαν στη μάχη της Τηλλυρίας τον Αύγουστο του 1964, στη βομβαρδισμένη από την τουρκική αεροπορία Ακταιωρό «Φαέθων» της ΕΦ, είναι δήθεν «μυστικό θαμμένο στα συρτάρια για 46 χρόνια»!!! Αυτό είναι ένα άνευ προηγουμένου παραμύθι. Ούτε ποτέ κανένας απέκρυψε, ή δοκίμασε να αποκρύψει ότι, στο Έπος της Τηλλυρίας το ’64, θυσιάστηκαν, μαζί με δεκάδες Έλληνες Κυπρίους - μαχίμους και αμάχους - ΚΑΙ τα εκ της μητρός Ελλάδος αδέλφια μας:


1. Ο εξ Αθηνών έφεδρος σημαιοφόρος Παναγιώτης Χρυσούλης, 26χρ.,
2. ο υποκελευστής Σπύρος Αγάθος 29χρ. από τη Σαλαμίνα Ελλάδος,
3. ο υποκελευστής Νικόλας Πανάγος 28χρ. από τον Πειραιά,
4. ο ναύτης Παναγιώτης Θεοδωράτος 21χρ. από την Κεφαλλονιά,
5. ο ναύτης Νικόλας Νιάφας 22χρ. από τη Λαμία και
6. ο ναύτης Νικόλας Καπαλούκας 22χρ. από τη Σκόπελο.

Αυτό το ψέμα της δήθεν απόκρυψης της ελλαδικής προέλευσης των Ελλαδιτών μας ηρώων του «Φαέθων», προέκυψε για πρώτη φορά στη δημοσιότητα πριν από τρία χρόνια, θέρος του 2007 και ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι ο κυβερνήτης του ΦΑΕΘΩΝ, που έχασε και το χέρι του στον βομβαρδισμό, από το 1964 μέχρι το 2007, ουδέποτε ήρθε στην Κύπρο και για 43 χρόνια αγνοούσε όσα ξέραμε εδώ, Κύπριοι και Ελλαδίτες, για τις τιμές στους ήρωες Ελλαδίτες άνδρες του σκάφους του, που ονομαστικά κάθε χρόνο αποδίδει επισήμως, επισημότατα η Κυπριακή Δημοκρατία, η Εθνική Φρουρά και ο κυπριακός Ελληνισμός.

Η ΚΥΠΡΟΣ ουδέποτε απέκρυψε τη θυσία του «Φαέθων». Το αντίθετο. Και είναι όχι μόνο γελοίο, αλλά και προσβλητικό ψεύδος ακόμα και να το σκέφτεται κανείς.

Όπως ουδέποτε η Κύπρος απέκρυψε τη θυσία του επίσης Ελλαδίτη, 29χρονου ήρωα υπολοχαγού Νίκου Παπαγεωργίου, από τη Φωκίδα της μητρός Ελλάδος, που έπεσε πολεμώντας επικεφαλής του λόχου του, της 31 Μοίρας Καταδρομών, στον Λωρόβουνο της Τηλλυρίας, την Παρασκευή 7 Αυγούστου 1964, μαζί με τους Κύπριους ήρωες συμπολεμιστές του: Τον 21χρονο καταδρομέα, μέλος της ΕΔΟΝ του ΑΚΕΛ, Μιχαλάκη Κουσουλίδη από το Καϊμακλί και τον 21χρονο Γιώργο Απληκιώτη, γεννημένο στην Αλεξάνδρεια.

Όπως επίσης και τη θυσία του Ελλαδίτη αδελφού μας των μαυροσκούφηδων, του λοχία τεθωρακισμένων Βασίλη Κουκουσούλα από τα Τρίκαλα, της 21ης Επιλαρχίας, που επίσης θυσιάστηκε στην Τηλλυρία.

Διαβάσαμε σε εφημερίδα τον ανυπόστατο ισχυρισμό και μείναμε άφωνοι. Διότι κάθε χρόνο, Αύγουστο μήνα, πλήθος κόσμου προσέρχεται ευλαβικά στον Παχύαμμο της μαρτυρικής Τηλλυρίας, και σε επίσημη τελετή της Πολιτείας και της Εκκλησίας, τιμά τη μνήμη των ηρωικώς πεσόντων το 1964 στις μάχες Μανσούρας - Τηλλυρίας, Κυπρίων και Ελλαδιτών των μονάδων πεζικού, καταδρομών, τεθωρακισμένων και ναυτικού της ΕΦ, ανάμεσά τους και των έξι Ελλαδιτών και ενός Κυπρίου από τη Μόρφου, του Άντη Φιλίτα, της Ακταιωρού «Φαέθων».

Επίσημη στρατιωτική τελετή, παρόντος ενίοτε και του εκάστοτε Προέδρου της Δημοκρατίας, του Υπουργού Άμυνας, του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, του πρέσβη της Μητρός Ελλάδος, του Ελλαδίτη Αρχηγού ΓΕΕΦ, του Ελλαδίτη διοικητή της ΕΛΔΥΚ, κάθε Αύγουστο στον Παχύαμμο. Αν κοιτάξει η επιπόλαια δημοσιογραφία στα αρχεία, θα βρει για παράδειγμα τον Επιμνημόσυνο Λόγο που εκφωνεί Αύγουστο στον Παχύαμμο ο εκάστοτε Υπουργός Άμυνας, είτε ήταν ο Ανδρέας Αλωνεύτης, είτε ο Γιαννάκης Ομήρου, είτε ο Σωκράτης Χάσικος και οι έκτοτε υπουργοί. Και θα βρει τις ευλαβικές αναφορές στην ηρωική θυσία ΚΑΙ των έξι Ελλαδιτών αδελφών μας του «Φαέθων».

Ε Κ Ε Ι, στο προαύλιο του ιερού ναού του Αγίου Ραφαήλ, στον Παχύαμμο, είναι και το μεγάλο μαρμάρινο μνημείο, με ένα προς ένα ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ των εξήντα συνολικά θυσιασθέντων τον Αύγουστο του 1964 στη μάχη της Τηλλυρίας:

- Πέντε του 206Τ.Π.
- Δέκα του 216Τ.Π.
- Τριών της 31Μ.Κ.
- Δύο της 21 ΕΑΝ
- Εφτά της Ακταιωρού Φαέθων
- Εφτά του 83 Λόχου Εθνοφρουράς του 8ου Τ.Σ.
- Οκτώ του 85 Λόχου Εθνοφρουράς του 8ου Τ.Σ.
- Πέντε της Νοσοκομειακής Μονάδας του 8ου Τ.Σ.
- Δύο του Λόχου Εθνοφρουράς Παχυάμμου
- Τεσσάρων του Λόχου Εθνοφρουράς Κάτω Πύργου
- Εφτά ιδιωτών.

Σύνολο 60 οι θυσιασθέντες στην Τηλλυρία το 1964, με τα ονόματά τους και τον τόπο καταγωγής τους από την Κύπρο και τη μητέρα Ελλάδα, με ανεξίτηλα γράμματα στο Μνημείο στον Άγιο Ραφαήλ του Παχυάμμου, όπου τελείται επισήμως κάθε Αύγουστο το Μνημόσυνό τους.

Δ Υ Ο ακόμα στοιχεία γνωστά από χρόνια. Για να φανεί πόσο μεγάλη άγνοια μπορεί να παρουσιάζει τον ψευδή ισχυρισμό, ότι για 46 χρόνια η θυσία του «Φαέθων» ήταν, δήθεν, «κρυμμένο σε συρτάρια μυστικό»! Μα, για όνομα του Θεού:

- Από το 1964, αμέσως μετά τη θυσία, το όνομα του ύπαρχου του «Φαέθων», του έφεδρου σημαιοφόρου Παναγιώτη Χρυσούλη δόθηκε στη Ναυτική Βάση της ΕΦ στο Μπογάζι της Καρπασίας. Στη Ναυτική Βάση Χρυσούλη, στο Μπογάζι, μέχρι τον Αύγουστο του 1974, που κατελήφθη από τον Αττίλα, είχαν υπηρετήσει εκατοντάδες Κύπριοι και Ελλαδίτες του Ναυτικού της ΕΦ και όλος ο λαός γνώριζε για τον ήρωα Χρυσούλη και τους ήρωες του «Φαέθων».

- Επίσης, δύο από τα σκάφη ανορθοδόξου πολέμου, που και σήμερα διαθέτει η ΜΥΚ του Ναυτικού της ΕΦ, φέρουν τα ονόματα των ηρώων υποκελευστών του «Φαέθων»: Του Πανάγου από τον Πειραιά και του Αγάθου από τη Σαλαμίνα της μάνας Ελλάδας. Όλα αυτά είναι πασίγνωστα γεγονότα, που ο καθένας μπορεί να επαληθεύσει ευκολότατα και καταρρίπτουν το παραμύθι, περί δήθεν «κρυμμένου 46 χρόνια στα συρτάρια μυστικού»…

ΣΗΜΕΡΙΝΗ

Διαβάστε περισσότερα...

Θύλακας Κοκκίνων: Μια περιοχή βαμμένη με αίμα

Tου Άδωνη Παλλικαρίδη

Η συζήτηση για τη διάνοιξη του θυλάκου των Κοκκίνων και η μεγάλη αντίδραση των Τούρκων να συναινέσουν, φέρνει στην επικαιρότητα το ματωμένο χθες της περιοχής. Η προσπάθεια της πλευράς μας να αποτρέψει τα διχοτομικά σχέδια των Τούρκων απέβη άκαρπη, αφού η τουρκική αεροπορία σκόρπισε το θάνατο.

Τα Κόκκινα, παρά τη μεγάλη προσπάθεια της Εθνικής Φρουράς το 1974, δεν κατέστη δυνατό να περάσουν στον έλεγχο των δυνάμεων της Δημοκρατίας, γιατί οι Τούρκοι αντιστάθηκαν με πείσμα και τα κράτησαν. Άντεξαν σε διαδοχικές επιθέσεις, υποστηριζόμενα από τον αέρα και τη θάλασσα από τους εισβολείς. Δέκα χρόνια νωρίτερα, τα Κόκκινα έγιναν πεδίο μεγάλων μαχών και η πρώτη εστία της επέμβασης της Τουρκίας στην Κύπρο. Πλήρωσε και τότε βαρύ φόρο αίματος ο κυπριακός Ελληνισμός, στην προσπάθειά του να κρατήσει την πατρίδα ακέραιη.
Φαίνονταν ατελείωτα τα λεωφορεία και τα φορτηγά πάσης φύσεως, που μετέφεραν όρθιους σχεδόν τους νεοσύλλεκτους στρατιώτες της νεοσύστατης Εθνικής Φρουράς στην Τηλλυρία. Ήταν χαράματα της 8ης Αυγούστου 1964, όταν ξεκίνησε η ροή των αυτοκινήτων που έρχονταν μέσω Πάφου και οι χωρικοί της κοιλάδας της Χρυσοχούς στέκονταν κατά μήκος του δρόμου και χειροκροτούσαν τους στρατιώτες. Ήταν όλοι αμούστακα παιδιά δεκαοκτάρικα, που έφταναν από κάθε μέρος της Κύπρου. Η Τουρκία είχε ήδη εισβάλει στην Τηλλυρία και επιχειρούσε να συνενώσει τα επτά τουρκοκυπριακά χωριά στο θύλακο Κοκκίνων - Μανσούρας.
Η Ιστορία εκείνης της περιόδου γράφηκε με πολύ αίμα. Με το άλικο αίμα της κυπριακής νεότητας, που άκουσε φωνή πατρίδος και έσπευσε για να εμποδίσει τη διχοτόμηση της γης του.
Η τουρκική στόχευση ήταν πάντα η ίδια, εδραίωση διοίκησης πάνω σε ένα κομμάτι του νησιού και ακολούθως διά της ειρηνικής επέκτασης ή άλλως πως επέκτασης η κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου και μετατροπής της σε τουρκική πατρίδα. Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς τότε ήταν ο Γεώργιος Γρίβας Διγενής.
Αυτά τα παιδιά πέρασαν χαράματα από τα χωριά της Χρυσοχούς, για να προωθηθούν στο μέτωπο με επικεφαλής Ελλαδίτες και Κυπρίους διοικητές, που έγραψαν ιστορία στην πιο κακοτράχαλη περιοχή της Κύπρου.
Η τουρκική εισβολή, που έγινε με πλοιάρια στα Κόκκινα και το Λιμνίτη, έπρεπε να συντριβεί εν τη γενέσει της, για να μην επεκταθεί ως γάγγραινα και να κατασπαράξει όλο το σώμα της Κύπρου.


Ιστορική αναδρομή για τις μάχες της Τηλλυρίας του 1964
Η τουρκική ανταρσία εκδηλώθηκε το 1963. Η στρατηγική παραλιακή θέση του συμπλέγματος επτά τουρκικών χωριών, με επίκεντρο τη Μανσούρα και τα Κόκκινα, εξυπηρετούσε τα διχοτομικά σχέδια της Άγκυρας. Από εδώ άρχιζε στο όνειρο της Τουρκίας η διχοτομική γραμμή και έσβηνε μέχρι την Αμμόχωστο. Άρα έπρεπε πάση θυσία να δημιουργηθεί το προγεφύρωμα, για να το βρει έτοιμο το σώμα της εισβολής, όταν θα ωρίμαζε ο χρόνος για γενικότερη επιχείρηση.


Μεταφορά οπλισμού στα Κόκκινα
Ενώ στη Λευκωσία μαίνονταν οι δικοινοτικές ταραχές και οι άσπονδοι φίλοι μας με πράσινο μαρκαδόρο χώρισαν την πόλη στα δυο (πράσινη γραμμή) η Τουρκία προετοίμαζε νέο μέτωπο στην Τηλλυρία. Στις 23 Δεκεμβρίου 1963, λεωφορείο από τα Κόκκινα μεταφέρει Τούρκους στασιαστές στην περιοχή της οδού Λήδρας, για ενίσχυση των εκεί τουρκικών θέσεων. Το αποκαλύπτουν αυτό Τουρκοκύπριοι που συνελήφθησαν αργότερα.
Στις 6 Ιανουαρίου του 1964 γίνεται αντιληπτή η πρώτη άφιξη Τούρκων στρατιωτικών από την Τουρκία στο λιμανάκι της Μανσούρας. Αυτό επαναλαμβάνεται κάθε βράδυ με δύο ταχύπλοα σκάφη, που ξεφορτώνουν υλικό και άντρες μέχρι τη 18η Ιανουαρίου. Στις 13 Ιανουαρίου έχει καταγραφεί η άφιξη τεσσάρων ταχύπλοων, από τα οποία καταμετρήθηκε η αποβίβαση 150 ατόμων.
Οι δραστηριότητες των Τούρκων παρακολουθούνται και καταγράφονται, αλλά δεν μπορούν να ανακοπούν με τις λιγοστές τοπικές δυνάμεις εθελοντών. Παρά τη σποραδική παρενόχλησή τους οι πρώτοι «εισβολείς» από τους μαχητές Μοσφιλίου συνεχίζουν να αποβιβάζονται και να δημιουργούν θέσεις μάχης στην ευρύτερη περιοχή.
Έρχονται με διατεταγμένη εντολή να οργανώσουν τους Τουρκοκυπρίους, να τους φέρουν όπλα και στρατιωτική γνώση, ώστε να μπορούν να εξυπηρετήσουν τα σχέδια της Άγκυρας.


Ανταλλαγή πυρών στο Μοσφίλι
Μέχρι το τέλος Ιανουαρίου του 1964, το Μοσφίλι, το μικρό αυτό χωριό της Τηλλυρίας, ανταλλάσσει πυρά κάθε βράδυ με τους στασιαστές. Το συντονισμό της προσπάθειας παρενόχλησης ανέλαβε η Α.Σ.Δ. Μόρφου με διοικητή τον Ταγματάρχη Λεωνίδα Δεμέστιχα. Ήταν, βέβαια, τότε όλα τα θέματα της στρατιωτικής οργάνωσης στα σπάργανα. Η διοικητική δομή, η εκπαίδευση και ο εξοπλισμός της νεοσύστατης Εθνικής Φρουράς ήταν όλα υπό εξέλιξιν. Υπήρχε άγνοια και σοβαρή έλλειψη μέσων στην Κύπρο, που προσπαθούσε 4 μόνο χρόνια μετά την ανεξαρτησία της να σταθεί στα πόδια της.
Ο Μακάριος είχε ήδη καταγγείλει τα 13 μη λειτουργικά σημεία του Συντάγματος και αυτό πυροδότησε την έκρηξη των Τούρκων, που το είδαν αυτό ως συρρίκνωση των υπερβολικών δικαιωμάτων που τους έδωσε η Ζυρίχη.


Τριμελές στρατηγείο
Στις 29 Ιανουαρίου φτάνει στην περιοχή Τηλλυρίας στο Μοσφίλι, με ελικόπτερο, το τριμελές στατηγείο. Απετελείτο από Τούρκο, Έλληνα και Άγγλο αξιωματικούς, για να διευθετήσουν δήθεν την καταστολή των εχθροπραξιών. Όπως το απέδειξε αργότερα η πείρα των Κυπρίων, αυτό δεν ήταν καλό για τη χώρα. Συγκράτησαν τις νόμιμες δυνάμεις για να πάρουν χρόνο ενίσχυσης και οργάνωσης οι στασιαστές, που ξεφόρτωνε νύκτα η Τουρκία στη Μανσούρα. Με την ανακωχή, η επιχείρηση ενίσχυσης του προγεφυρώματος Μανσούρας- Κοκκίνων με στρατιωτικό υλικό από την Τουρκία συνεχίστηκε ανενόχλητα, ώς τον Ιούνιο του 1964.
Όπως έγινε γνωστό αργότερα, έφτασαν με αυτά τα πλοιάρια και Τουρκοκύπριοι φοιτητές.


Επίθεση με μπαζούκας
Στις 18 Ιουνίου, οι εισβολείς επιχειρούν διεύρυνση του προγεφυρώματος και επιτίθενται στους εγκλωβισμένους Ελληνοκύπριους μαχητές στο Μοσφίλι. Στην επίθεση χρησιμοποιούν για πρώτη φορά όλμους και μπαζούκας. Όπλα που για πρώτη φορά συναντούν οι ντόπιοι και υπερβάλλουν στις περιγραφές των αποτελεσμάτων τους. Οι στασιαστές φτάνουν με τη βοήθεια του καλύτερου εξοπλισμού τους μέχρι τα πρώτα σπίτια του χωριού, αλλά στο τέλος απωθούνται.
Ο γενναίος λαός της Τηλλυρίας μάχεται σκληρά. Ακόμη και οι ηλικιωμένοι πολέμησαν τότε και, σύμφωνα με τις περιγραφές, στάθηκαν παλληκαρίσια. Απολογισμός της επίθεσης ήταν 9 Τούρκοι νεκροί, μεταξύ αυτών και ένας ταγματάρχης. Τα πτώματα των Τούρκων περισυλλέγουν οι Σουηδοί και τα παραδίδουν στα Κόκκινα. Στις ελληνικές θέσεις, που ήταν αμυντικές, βρίσκονται μόνο δύο Έλληνες τραυματίες.
Η επίθεση στο Μοσφίλι απέδωσε μια καθαρή ελληνική νίκη, όμως προβλημάτισε ιδιαίτερα την τότε πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του τόπου. Δεν ήταν καθόλου καλό σημάδι. Ο ασκός του Αιόλου είχε ανοίξει και είναι άγνωστο πότε θα κλείσει για τον δύσμοιρο τόπο μας.


Συνεργασία Τούρκων με Βρετανό και Σουηδό
Οι ενδείξεις της συνωμοσίας για διχοτόμηση της πατρίδας πληθαίνουν. Την ίδια περίοδο συλλαμβάνονται δύο Σουηδοί ειρηνευτές να προμηθεύουν με βαρύ οπλισμό το θύλακο της Λεύκας. Η φήμη των Σουηδών ως οθωμανών του Βορρά σε όλο της το μεγαλείο, παρόλο που τότε η σουηδική κυβέρνηση καταδίκασε αυτό που έκαναν. Ο οπλισμός είχε φτάσει από την Τουρκία στη Μανσούρα και οι Σουηδοί, μέχρι να συλληφθούν, έκαναν καλά τη δουλειά τους. Τον μετέφεραν σε άλλους τουρκικούς θυλάκους, που επέτειναν τη γενικότερη αποσταθεροποίηση.
Άλλος ειρηνευτής, Βρετανός αυτή τη φορά, συλλαμβάνεται να μεταφέρει στρατιωτικές διαταγές από τον Τούρκο Διοικητή του θυλάκου της Μανσούρας προς το στρατιωτικό διοικητής της Λευκωσίας. Του ζητεί άδεια να επιχειρήσει διεύρυνση του προγεφυρώματος προς τη Λεύκα, ούτως ώστε Κόκκινα - Μανσούρα - Λεύκα να γίνουν ένας ισχυρός θύλακος.
Συσκέψεις επί συσκέψεων στο Προεδρικό, με τον Μακάριο και τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη να αγωνιούν για το μέλλον της χώρας. Επικεφαλής της ΑΣΔΑΚ και της Εθνικής Φρουράς ήταν ο Γρίβας, που επιδιδόταν σε αγώνα δρόμου για να εκπαιδεύσει και να εξοπλίσει την Ε.Φ.
Είχε προηγηθεί η συγκρότηση ομάδων στα χωριά και η βασική ενημέρωση του πληθυσμού επί της στρατιωτικής οργάνωσης. Το ίδιο βέβαια έκαναν και οι Τούρκοι, οι οποίοι προηγήθηκαν χρονικά των Ελλήνων σε αυτές τις προπαρασκευές.


Τουρκικά πυρά και ε/κ επίθεση
Την 5η Αυγούστου οι Τούρκοι, αντιληφθέντες την άφιξη στην περιοχή ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων, αρχίζουν να βάλλουν με καταιγιστικά πυρά μέχρι την έλευση του σκότους. Την 6η Αυγούστου αρχίζει η ελληνική επίθεση προς τρεις κατευθύνσεις, για καταστροφή του τουρκικού προγεφυρώματος. Επιχειρούν τμήματα προς το Πέζεμα των Νυμφών, το Λωρόβουνο και την Αλεύκα.
Από τα χωριά Κάτω Πύργος - Πηγένεια - Μοσφίλι εκδηλώνεται επίθεση προς τη Μανσούρα, για κατάληψη των υψωμάτων «Μάλης» και «Βούππου».
Η τρίτη επίθεση εκδηλώνεται από τον Παχύαμμο προς τα Κόκκινα.
Τα απειροπόλεμα παιδιά της Κύπρου εισέρχονται στην κόλαση του πυρός. Ακολουθούν σκληρές μάχες εκ του συστάδην με τη συνεχή παρουσία του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς Γεωργίου Γρίβα Διγενή. Στην εκδήλωση της επίθεσης στο Λωρόβουνο πέφτουν ηρωικά οι πρώτοι 4 άντρες του 206 τάγματος πεζικού.


Οι στασιαστές καταλαμβάνουν το Λωρόβουνο. Ενίσχυση των ε/κ θέσεων
Για την ανακοπή των αρνητικών εξελίξεων στην Τηλλυρία, δόθηκε διαταγή στις ακταιωρούς «Λεβέντης» και «Φαέθων» να καταγράψουν μέσω θαλάσσης τις τουρκικές θέσεις. Παράλληλα, εθελοντικά στρατιωτικά σώματα κινήθηκαν προς την περιοχή, προς ενίσχυση των τοπικών δυνάμεων. Τέλος Ιουνίου κατέφθασαν στην περιοχή Τηλλυρίας ο ταγματάρχης Καρούσος με άλλους αξιωματικούς. Φτάνουν, επίσης, δύο λόχοι εθελοντών του Βάσου Λυσσαρίδη και του Νίκου Σαμψών. Αρχίζει σιγά σιγά να δημιουργείται ο πυρήνας των δυνάμεων που θα επιχειρήσουν να επιτεθούν στους Τούρκους, για να διαλύσουν το προγεφύρωμα.
Στο μεταξύ είχε ιδρυθεί η Εθνική Φρουρά και είχαν προλάβει να καταταγούν οι πρώτες κλάσεις, οι οποίες όμως δεν είχαν συμπληρώσει τη βασική τους εκπαίδευση.
Οι στασιαστές είχαν καταλάβει το Λωρόβουνο και απέκοψαν την επικοινωνία των ελληνοκυπριακών χωριών της περιοχής Τηλλυρίας.
Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη. Στην περιοχή αποστέλλονται ο 81ος λόχος του 8ου τακτικού συγκροτήματος, ο λόχος του Δημητράκη Κωνσταντινίδη και ο λόχος βαρέων όπλων του 8ου τακτικού συγκροτήματος. Παράλληλα, αποστέλλεται εσπευσμένα η πυροβολαρχία πυροβολικού του ΓΕΕΦ και μια Ύλη τεθωρακισμένων της 21ης ΕΑΝ.
Για τα δεδομένα της τότε εποχής, οι δυνάμεις αυτές ήταν πολύ μεγάλες.
Το απόγευμα της 1ης Αυγούστου 1964 φθάνει στην περιοχή το 206 τ.π. Ένας λόχος του στρατοπεδεύει στην τοποθεσία «πέζεμα των Νυμφών». Τα απόγευμα της 2ας Αυγούστου ένας λόχος του τάγματος προωθείται στο Μοσφίλι. Μια άλλη ομάδα του 206 τ.π. ενισχύει το ύψωμα «Ματσάγκος», ανατολικά της Μανσούρας. Το ύψωμα κατέχουν δύο ομάδες, υπό τις διαταγές του Όμηρου Ιωάννου από τον Κάτω Πύργο. Στη συνέχεια καταφθάνει στην περιοχή η 31η μοίρα ορεινών καταδρομών.


Η 7η Αυγούστου 1964: Οι πιο σκληρές μάχες
Η 7η Αυγούστου είναι μέρα Παρασκευή. Η πιο σκληρή και αιματοβαμμένη μέρα των μαχών. Η 31η μοίρα καταδρομών κινείται δυτικά του Λωρόβουνου, ενισχύει το 206 και μαζί πατούν την κορυφή. Οι άντρες της 31ης μοίρας και του 206 τάγματος πεζικού, με αστραπιαία ταχύτητα, περνούν μέσα από την κόλαση των σφαιρών και πατούν τους Τούρκους μέσα στα πολυβολεία τους. Τους εξουδετερώνουν με χειροβομβίδες.
Σε γυμνή κορυφή, που δεν υπήρχαν χώροι για κάλυψη, με πυρ και κίνηση, άπειροι Κύπριοι στρατιώτες εξουδετέρωσαν ισχυρά πολυβολεία και πυροβολεία του εχθρού, που ήθελε να διχοτομήσει την Κύπρο. Το απόγευμα τις ίδια μέρας διεξάγεται η πλέον αιματηρή μάχη για την κατάληψη του υψώματος «Μάλη». Σε αυτή τη μάχη διακρίνονται και οι εθελοντές του Κάτω Πύργου. Τρεις νέοι του χωριού βρίσκονται ανάμεσα στους ηρωικούς νεκρούς. Η επίθεση συνεχίζεται το Σάββατο της 8ης Αυγούστου και είναι θέμα ωρών η πλήρης καταστροφή του προγεφυρώματος Κοκκίνων Μανσούρας και η καθαρή ελληνική νίκη.


Η τουρκική αεροπορία
Τότε ακριβώς η τουρκική πολεμική αεροπορία κάνει την εμφάνισή της και βάλλει δι' όλων των μέσων εναντίον των τμημάτων που προελαύνουν. Χρησιμοποιεί κατά παράβασιν του δικαίου του πολέμου βόμβες ναπάλμ και άλλα απαγορευμένα εκρηκτικά. Βομβαρίζει αδιακρίτως στρατιώτες και αμάχους, και σκορπά τον όλεθρο και το θάνατο. Οι ναπάλμ καίνε τα παλληκάρια της Κύπρου, που μεταφέρονται καψαλισμένα κατά δεκάδες στα νοσοκομεία. Η θέα της καμένης σάρκας σε νέα παιδιά είναι ό,τι πιο μακάβριο.


Μεταφορά τραυματιών
Εθελοντές σπεύδουν στην περιοχή και μεταφέρουν με τα ιδιωτικά τους αυτοκίνητα τους τραυματίες. Η τουρκική αεροπορία δεν ξεχωρίζει στόχους, συνεχίζει τη δράση της. Μάταια ο πληθυσμός και τα στρατιωτικά τμήματα κοιτούν στον ουρανό για την παρουσία της Ελληνικής Αεροπορίας. Την επομένη μέρα, Κυριακή 9η Αυγούστου, η τουρκική αεροπορία βομβαρδίζει και καταστρέφει ολοσχερώς το νοσοκομείο Παχυάμμου. Οι τραυματίες, μαζί με τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό ετάφησαν κάτω από τα ερείπια. Μαζί τους και ο εθελοντής γιατρός από την Πάφο Μαυρογένης Δημητρίου, που ήταν η ψυχή της προσπάθειας για την περίθαλψη των εγκαυματιών από τις ναπάλμ. Τούρκος πιλότος, που συλλαμβάνεται μετά την κατάρριψη του αεροσκάφους του, τυγχάνει ανθρωπιστικής συμπεριφοράς. Ο Μακάριος τον επισκέπτεται στο νοσοκομείο και αυτός ακολούθως παραδίνεται στην Τουρκία.
Παρά τη πλήγματα που δέχθηκε η νεοσύστατη Εθνική Φρουρά, αποφασίζεται νυκτερινή επιχείρηση για κατάληψη των Κοκκίνων και της Μανσούρας. Επεμβαίνει με τη συντονισμένη δράση των Αμερικανών και των Βρετανών το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και διατάσσει την κατάπαυση του πυρός.


Μέχρι τις 10 Αυγούστου
Η τουρκική αεροπορία συνεχίζει σποραδικά τη δράση της και τη 10η Αυγούστου. Οι δύο πλευρές δεν έχουν επιτύχει στους στόχους τους, αλλά συνεχίζουν να βελτιώνουν τις θέσεις τους. Το βράδυ αρχίζει να εφαρμόζεται η κατάπαυση του πυρός, που άφησε στο πεδίο της μάχης νεκρούς 2 Έλληνες αξιωματικούς, 5 υπαξιωματικούς, 47 στρατιώτες, κυρίως νεοσύλλεκτους, και 8 εθελοντές. Άλλοι οι τραυματίες και τα θύματα μεταξύ του άμαχου πληθυσμού. Οι Τούρκοι είχαν τις δικές τους απώλειες και έχασαν αεροσκάφη στη θάλασσα.


Δεκατρείς νεκροί από το Πολέμι
Από τα θύματα του αγώνα της Τηλλυρίας ξεχωρίζουμε την ηρωική θυσία μόνο από ένα χωριό της Πάφου, το Πολέμι, όπου 13 παλληκάρια θυσιάστηκαν, κυρίως από τα πυρά της τουρκικής αεροπορίας. Όταν ο Μακάριος επισκέφθηκε το χωριό στο 40ήμερο μνημόσυνο, είχε πει ότι του έκανε εντύπωση που όλο το χωριό ήταν ντυμένο στα μαύρα.
Αξιοσημείωτο το πάθος μιας μάνας, που έσκαβε με τον άντρα της για να βρει το θαμμένο παιδί της στο φράκτη του Παχυάμμου-Πωμού. Το παιδί θάφτηκε καψαλισμένο από τις ναπάλμ και οι μάνα το αναγνώρισε από τα εσώρουχά του, γιατί συνήθιζε να τα ψαλιδίζει στις άκριες. Το κλάμα τις μάνας τρυπούσε τις ρεματιές, όταν κατάφερε να ξεθάψει το παιδί της με τα ίδιά της τα χέρια.

ΣΗΜΕΡΙΝΗ

Διαβάστε περισσότερα...

Ο άγνωστος βομβαρδισμός της ακταιωρού «Φαέθων» στην Κύπρο το ’64

Εξαιρετικά σπάνια φωτογραφία της ακταιωρού Φαέθων υπο τουρκικό πύρ.Το ηρωικό πλήρωμα πιστώνεται την κατάριψη 2 τουρκικών αεροσκαφών F-100

"Ηρθαν τα αεροπλάνα και άρχισαν τις επιθέσεις. Η μάχη κράτησε αρκετή ώρα, διότι έκανα ελιγμούς ανάμεσα από κάτι αμερικανικά φορτηγά που ήταν εκεί για να φορτώσουν μετάλλευμα. Φαντάστηκα ότι οι Τούρκοι δεν θα χτυπούσαν γιατί θα έβλεπαν τις αμερικανικές σημαίες, αλλά οι επιθέσεις ήταν αγριότατες. Ρίξαμε ένα αεροπλάνο και χτυπήσαμε ένα άλλο, που, νομίζω, προσγειώθηκε στην Τουρκία. Με μία μηχανή δεν μπορείς να χειριστείς το πλοίο καλά, γιατί δεν στρίβει εύκολα. Χάνει τις ελικτικές του δυνατότητες και την ταχύτητά του, η οποία δεν ήταν υψηλή, αλλά άλλο αν πηγαίνεις με οκτώ μίλια, και άλλο με δεκαεπτά. Οχι ότι θα γινόταν τίποτα σοβαρό, αλλά θα ήταν πιο εύκολες οι κινήσεις μου για να αποφύγω περισσότερες ζημιές."


Ο τότε κυβερνήτης της ελληνικής ακταιωρού Δ. Μητσάτσος περιγράφει μια σχεδόν άγνωστη πολεμική σελίδα στην Κύπρο του ’64

Συνέντευξη στον Στεφανο Χελιδονη

Την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου του 1959 ακολούθησε η υποβολή των 13 σημείων του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, το 1963, για τροποποίηση του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ξεκίνησε τότε μία περίοδος ιδιαίτερης έντασης στην Κύπρο μέχρι και το 1967. Προς ενίσχυση της άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας για αντιμετώπιση της εντεινόμενης τουρκικής απειλής, το 1964 η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου απέστειλε στην Κύπρο μία μεραρχία στρατού και Ελληνες αξιωματικούς για στελέχωση της Κυπριακής Εθνοφρουράς, η οποία ιδρύθηκε το ίδιο έτος, με αρχηγό τον Γεώργιο Γρίβα. Στις 7 Αυγούστου ξέσπασαν στην περιοχή της Τηλλυρίας αιματηρές συγκρούσεις, όταν η Εθνοφρουρά προσπάθησε να εξουδετερώσει τον θύλακα Μανσούρας - Κοκκίνων, που είχαν συγκροτήσει οι Τούρκοι με απώτερο στόχο τη δημιουργία προγεφυρώματος για μια ενδεχόμενη απόβαση στην Κύπρο. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, που κράτησαν τέσσερις μέρες, αεροσκάφη της Τουρκίας επιτέθηκαν με βόμβες ναπάλμ εναντίον θέσεων της Εθνοφρουράς της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και κατοικημένων περιοχών, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας δεκάδες άτομα, ενώ ακρότητες δεν έλειψαν και από την ελληνική πλευρά. Στις μάχες αυτές έλαβαν μέρος και δύο ακταιωροί, που είχαν αποσταλεί παράλληλα με τη μεραρχία, στο πλαίσιο της ίδιας πολιτικής. Μόλις έφτασαν στο νησί, τα δύο πλοία ανήρτησαν την κυπριακή σημαία και αποτέλεσαν τη μοναδική ναυτική δύναμη της Κύπρου. Στις 8 Αυγούστου 1964 τουρκικά μαχητικά βομβάρδισαν την ακταιωρό «Φαέθων» στο καραβοστάσι «Ξερός», σκοτώνοντας έξι μέλη του πληρώματος. Ο κυβερνήτης του πλοίου, ανθυποπλοίαρχος τότε του Βασιλικού Ναυτικού, Δημήτριος Μητσάτσος δέχθηκε πυρά στο δεξί του χέρι, το οποίο στη συνέχεια και έχασε. Με αυταπάρνηση και ηρωϊσμό, ο καπετάνιος και τα μέλη του πληρώματος που τελικά σκοτώθηκαν, έσωσαν τη ζωή 15 συναδέλφων τους. Στις 8 Αυγούστου 2007 τελέστηκε για πρώτη φορά μνημόσυνο στο κοιμητήριο των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, στη Λευκωσία, εις μνήμην των έξι αυτών Ελλήνων που έχασαν τη ζωή τους.

Ο Δ. Μητσάτσος αποφοίτησε από το Πολυτεχνείο το 1970 και στη συνέχεια απασχολήθηκε στην Ελληνική Ναυπηγική Βιομηχανία. Το 1983 ανέλαβε γενικός διευθυντής της Ελληνικής Ενωσης Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (HELMEPA - Hellenic Marine Environment ProtectioAssociation) και το 2006, γραμματέας της INTERMEPA (Διεθνής Ενωση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος). Σαραντα τρία χρόνια μετά την επίθεση των τουρκικών βομβαρδιστικών στον Ξερό, ο κυβερνήτης του «Φαέθων» φωτίζει, μέσω της «Κ», μία άγνωστη -για πολλούς- σελίδα του Κυπριακού.

Από τους 23 στο πλοίο σκοτώθηκαν οι επτά

Στην Κύπρο πήγα σαν αξιωματικός του ναυτικού το 1964, ως κυβερνήτης ενός πολεμικού πλοίου και διοικητής δύο. Τα πλοία λέγονταν «Φαέθων» και «Αρίων», και δωρήθηκαν από τον Αναστάση Λεβέντη στην Κυπριακή Δημοκρατία το 1964, με σκοπό να προασπίσουν τα βόρεια παράλια της Κύπρου από τυχόν τουρκικές αποβάσεις και άλλες παράνομες πράξεις, διότι η Κύπρος δεν είχε προστασία από τη θάλασσα. Εκεί έπρεπε να ενταχθώ υπό τις διαταγές της κυπριακής κυβέρνησης. Η τελευταία αποστολή ήταν να υποστηρίξω από τη θάλασσα τη μάχη που έδιναν οι ελληνικές και ελληνοκυπριακές δυνάμεις στη στεριά. Τα πληρώματα των πλοίων ήταν Ελληνες. Στο καράβι μου ήμασταν τρεις μόνιμοι από τους 23, εγώ που ήμουν αξιωματικός, απόφοιτος της Σχολής Δοκίμων, και δύο υπαξιωματικοί. Οι υπόλοιποι ήταν ναύτες που έκαναν τη θητεία τους.

Τα καράβια ήταν γερμανικά, του 1935 και σε άσχημη κατάσταση. Δεν είχαν δύναμη να σταματήσουν κάποιο στόλο. Προσπάθησαν να τα επισκευάσουν εδώ στην Ελλάδα πολύ γρήγορα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ζημιές φεύγοντας, κυρίως στο «Φαέθων», αυτό στο οποίο ήμουν εγώ. Φύγαμε χωρίς σημαία, με ψεύτικα ονόματα, χωρίς ταυτότητα. Το πλοίο δεν είχε ταυτότητα. Φτάσαμε στην Κύπρο, όπου εγκαταστήσαμε τα πυροβόλα και αρχίσαμε περιπολίες στο βόρειο μέρος, για προστασία των ακτών.

Προπομπός επίθεσης

Τον Αύγουστο έγιναν μάχες μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων, στις οποίες συμμετείχαν ελληνικές και τουρκικές δυνάμεις. Λάβαμε και εμείς μέρος, στη Μανσούρα και στα Κόκκινα. Μία από τις ζημιές που είχα στο καράβι μου ήταν στη μία μηχανή, η οποία, από την ώρα που φύγαμε από τον Ναύσταθμο, χάλαγε συνέχεια. Χάλασε και στο τέλος των επιχειρήσεων· είχε πέσει η Μανσούρα, όταν έσπασε πάλι ένα κομμάτι της μίας αντλίας και σταμάτησε η μία μηχανή. Πήρα διαταγή να πάω σε έναν όρμο δίπλα, να μείνει και το άλλο πλοίο εκεί μέχρι να επισκευάσουμε τη μηχανή και να πάρουμε εντολές, να δούμε πού θα πηγαίναμε. Ενώ ταξίδευα από τη Μανσούρα για τον όρμο, πέρασε από πάνω ένα αεροπλάνο, του οποίου την εθνικότητα δεν είδαμε, αλλά ψυλλιάστηκα ότι είναι τουρκικό. Οταν φτάσαμε στο λιμάνι και το πρωί βγήκα έξω, είδα στις εφημερίδες ότι είχαν επέμβει τα τουρκικά αεριωθούμενα.

Το μεσημέρι της 8ης Αυγούστου περιμέναμε το ανταλλακτικό και πυρομαχικά. Είχε έρθει μία βενζινάκατος να μας φέρει εφόδια, όταν είδα πάνω από τον όρμο ένα αναγνωριστικό αεροπλάνο. Επειδή ήμουν αξιωματικός πυροβολικού, είχα υπόψη μου τον τρόπο που γίνονται αυτές οι επιχειρήσεις. Οταν πετάει ένα αναγνωριστικό αεροπλάνο για φωτογραφίες, αυτό είναι ο προπομπός επίθεσης, δηλαδή όπου να 'ναι θα έρθουν τα μαχητικά. Τότε έδιωξα το άλλο πλοίο, που δεν είχε ζημιά, να πάει στη Λεμεσό, όπως του είχε πει και ο αντιπλοίαρχος, τότε, Αραπάκης από τη Λευκωσία, φώναξα το πλήρωμα και είπα ότι όποιοι έχουν υποχρεώσεις ή θέλουν να φύγουν, να μπουν στη βάρκα και να φύγουν, διότι έκαναν τη θητεία τους. Δεν είχαν λόγο να πολεμήσουν αν δεν ήθελαν, διότι η Ελλάδα δεν είχε πόλεμο, ήταν σε ειρήνη. Αυτή ήταν αποστολή σε άλλο κράτος, για την προστασία του ελληνισμού εκεί. Μάλιστα, οι δύο υπαξιωματικοί που σκοτώθηκαν, του ενός η γυναίκα είχε γεννήσει πριν από ένα μήνα και του άλλου η γυναίκα ήταν έγκυος. Τους είπα: «Φύγετε, γιατί έχετε παιδιά και σε λίγη ώρα μπορεί να…». Δυστυχώς, δεν έφυγε κανείς και έμειναν όλοι.

Μόλις έφυγε η βενζινάκατος και ανέβασαν την άγκυρα, έστειλα σήμα στη Λευκωσία ότι αναμένω τουρκική προσβολή. Η απάντηση ήταν: «Αναμείνετε να βληθείτε πρώτα και εν συνεχεία να απαντήσετε με τα πυροβόλα σας». Πράγμα που έγινε με ένα πυροβόλο ουσιαστικά,διότι είχε γίνει λάθος από εδώ και μου είχαν δώσει πέντε κάνες και μόνο για τη μία πυρομαχικά. Οι άλλες τέσσερις είχαν πυρομαχικά, αλλά για άλλου είδους πυροβόλα. Και δοκιμές δεν είχαν γίνει, παρά μόνο στη Μανσούρα, όπου διεπιστώθη αυτό, αλλά δεν μπορούσε να λυθεί, γιατί τα πυρομαχικά πρέπει να έρθουν από την Ελλάδα.

Η μάχη

Ηρθαν τα αεροπλάνα και άρχισαν τις επιθέσεις. Η μάχη κράτησε αρκετή ώρα, διότι έκανα ελιγμούς ανάμεσα από κάτι αμερικανικά φορτηγά που ήταν εκεί για να φορτώσουν μετάλλευμα. Φαντάστηκα ότι οι Τούρκοι δεν θα χτυπούσαν γιατί θα έβλεπαν τις αμερικανικές σημαίες, αλλά οι επιθέσεις ήταν αγριότατες. Ρίξαμε ένα αεροπλάνο και χτυπήσαμε ένα άλλο, που, νομίζω, προσγειώθηκε στην Τουρκία. Με μία μηχανή δεν μπορείς να χειριστείς το πλοίο καλά, γιατί δεν στρίβει εύκολα. Χάνει τις ελικτικές του δυνατότητες και την ταχύτητά του, η οποία δεν ήταν υψηλή, αλλά άλλο αν πηγαίνεις με οκτώ μίλια, και άλλο με δεκαεπτά. Οχι ότι θα γινόταν τίποτα σοβαρό, αλλά θα ήταν πιο εύκολες οι κινήσεις μου για να αποφύγω περισσότερες ζημιές.

Αρχισαν να σκοτώνονται άνθρωποι. Στην προσπάθειά μου να σώσω το υπόλοιπο πλήρωμα, σκέφτηκα ότι το καλύτερο θα ήταν να το κάτσω πάνω στην άμμο. Εκεί υπήρχε μια προβλήτα, όπου πουλούσαν το μετάλλευμα στα καράβια που περίμεναν να φορτώσουν. Την ώρα που έδινα τη διαταγή να στρίψουμε, το καράβι δεν έστριβε. Κοίταξα στην τιμονιέρα και είδα ότι ο πηδαλιούχος είχε σκοτωθεί. Πήρα το πηδάλιο και μετά ήρθε δίπλα μου ο ύπαρχος, ο νοσοκόμος και κάποιοι άλλοι. Ενα αεροπλάνο, που ερχόταν πολύ κοντά με το νερό και δεν το είδε κανείς, έριξε μία ριπή στη γέφυρα και σκοτώθηκαν ο ύπαρχος, ο νοσοκόμος και ένας Κύπριος που ήταν μαζί μας, τραυματίστηκε κάποιος άλλος και πέρασαν οι σφαίρες μέσα από το χέρι μου. Οπότε, στην έξαψη και με ένα χέρι, το έριξα στην παραλία και διέταξα εγκατάλειψη πλοίου.

Οι άνθρωποι πήδηξαν στο νερό για να κολυμπήσουν κάτω από την προβλήτα, αλλά τα αεροπλάνα συνέχισαν τις επιθέσεις και στους ναυαγούς στη θάλασσα. Τελικά βγήκαμε έξω. Είπα στο πλήρωμα να βρουν αυτοκίνητο να μας πάνε σε νοσοκομείο. Πήγαμε. Οι Τούρκοι έκαψαν το καράβι με βόμβες ναπάλμ, όπως και πολλούς ανθρώπους στις παραλίες εκεί στο καραβοστάσι «Ξερός». Από τους 23 μέσα στο πλοίο, σκοτώθηκαν οι δύο υπαξιωματικοί, τέσσερις ναύτες και ο Κύπριος. Είμαι ο μόνος επιζών αξιωματικός, που είμαι ανάπηρος, με κομμένο το δεξί χέρι.

Πήρα διαταγή να μη μιλήσω ποτέ...

Η συγκάλυψη έγινε άμεσα. Επέστρεψα από την Κύπρο με δύο χέρια, αλλά για να μη με δουν οι δημοσιογράφοι, με έβαλαν σε νοσοκομείο που δεν λειτουργούσε, και χωρίς ιατρική περίθαλψη, έπαθα γάγγραινα. Γι' αυτό με βλέπετε με ένα χέρι. Στη συνέχεια, θέλησαν να καλύψουν το γεγονός για τόσα χρόνια, διότι ήμουν μόνιμος αξιωματικός και θα υπήρχε πρόβλημα, εάν απεκαλυπτόταν ότι Ελληνας μόνιμος αξιωματικός συμμετείχε. Το 1964 οι διοικούντες δεν είχαν έτοιμα σενάρια να αντιμετωπίσουν μία κρίση. Σκέφτηκαν: «Να στείλουμε τα καράβια, τι θα γίνει; Δεν θα γίνει τίποτα». Το πράγμα στράβωσε από τη στιγμή που γύρισα ζωντανός. Απόφοιτος της Σχολής Δοκίμων, μόνιμο στέλεχος του Ναυτικού, πώς θα δικαιολογούταν; Πώς βρέθηκα με ένα χέρι, κι από πού; Οι άλλοι απελύθησαν, πήγαν σπίτια τους. Και να μίλαγαν, δεν παίζει ρόλο, γιατί ήταν αρτιμελείς. Εγώ δεν ήμουν και ως μόνιμο έπρεπε να με πάνε κυβερνήτη σε καράβι. Πώς θα ήμουν με ένα χέρι;

«Πώς θα σε εμφανίσουμε;»

Το μόνο που έμενε ήταν να συγκαλυφθεί το πράγμα κι εγώ να λέω ότι έχασα το χέρι σε μια έκρηξη, όπως μου είχαν πει. Πρότεινα να παραμείνω στο Ναυτικό, εν ενεργεία, και να σταδιοδρομήσω με τους συμμαθητές μου. Αλλά μου είπαν οι αρχηγοί: «Πώς θα σ' εμφανίζουμε; Με το μανίκι στην τσέπη»; Πας σε δεξιώσεις με το μανίκι στην τσέπη; Είναι άσχημο το θέαμα, καταλάβατε; Γι' αυτό κι εγώ έδωσα εξετάσεις, μπήκα στο Πολυτεχνείο, τώρα είμαι ηλεκτρολόγος - μηχανολόγος κι αυτά είναι απλώς μια ανάμνηση. Σήμερα είμαι πλοίαρχος σε πολεμική διαθεσιμότητα και εργάζομαι στη ναυτιλία, στη HELMEPA.

Μετά το γεγονός, μας έφεραν στην Ελλάδα και η διαταγή που πήρα ήταν να μη μιλήσω ποτέ γι' αυτό το θέμα. Ακολούθησα τις οδηγίες που μου έδωσαν. Βεβαίως, όλος ο κόσμος το ήξερε. Και στο Πολυτεχνείο, που σπούδασα πέντε χρόνια, και στην Αμερική όλοι οι φίλοι μου από το αμερικανικό ναυτικό το ήξεραν. Ερχομαι σε επαφή με τις οικογένειες, γιατί με έβρισκαν οι μανάδες και με ρωτούσαν πώς πέθαναν τα παιδιά τους. Και σε μία μάνα, κανείς δεν μπορεί να της απαλύνει τον πόνο, άμα χάσει το παιδί της. Προσπαθούσα -μη λέγοντας λεπτομέρειες- να μεταφέρω αυτόν τον πόνο στους εκάστοτε αρχηγούς Ναυτικού και στους εκάστοτε υπουργούς Εθνικής Αμύνης μέχρι που έγινε η Χούντα. Κανείς δεν είχε το σθένος μέχρι τώρα να πει ότι το 1964 το Πολεμικό Ναυτικό της Κύπρου είχε Ελληνες μέσα. «Σε αυτούς που σκοτώθηκαν, δίνουμε αυτές τις ηθικές αμοιβές», ένα παράσημο, ένα μετάλλιο, ένα γράμμα, κάτι, εν πάσει περιπτώσει, που όποιος από τους δικούς τους ζει τώρα, να έχει να λέει ότι «είναι θαμμένος στη Λευκωσία, αλλά η πατρίδα δεν μας ξέχασε». Και καλά η Ελλάδα. Ας πούμε ότι για λόγους απορρήτους κ.τλ. το συγκάλυψαν. Η Κύπρος, για την οποία κι έπεσαν;

Το μνημόσυνο

Το καλοκαίρι έκαναν μνημόσυνο στη Λευκωσία. Είναι θαμμένοι εκεί οι έξι αυτοί άνθρωποι και για πρώτη φορά έγινε έπειτα από 43 χρόνια εθνικό μνημόσυνο για τη μνήμη τους. Με κατέπληξε και με συγκλόνισε αυτό, διότι είναι η πρώτη φορά που πήρα πρόσκληση να πάω σε τέτοια εκδήλωση. Χάρη σε έναν Ελληνα παπά στο νεκροταφείο εκεί, τον Παναγιώτη Τριανταφύλλου, και σε έναν όμιλο Ελλαδιτών που ζουν στην Κύπρο, έγινε το μνημόσυνο, στο οποίο εκπροσωπήθηκε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και υπουργοί και τα κόμματα. Καθαρίστηκαν οι τάφοι. Εστειλαν προσκλήσεις εδώ. Στην Ελλάδα δεν έχει γίνει τέτοιο πράγμα ποτέ, ή, αν έχει γίνει, δεν έχω προσκληθεί. Και στην Κύπρο, όπου έκαναν κάποτε ένα μνημόσυνο υπέρ των πεσόντων γενικώς του '64 και '74, δεν πήρα πρόσκληση. Αλλά ούτε από το ελληνικό Ναυτικό, ούτε από πουθενά. Κατάλαβα ότι αυτή η στάση υπάρχει τόσο καιρό διότι κάποιοι κάποτε έτσι θέλησαν, αυτοί οι κάποιοι έφυγαν ή πέθαναν και στη χώρα μας δυστυχώς έτσι γίνεται: όταν ξεκινήσει κάτι, αν δεν έχει κάποιος το σθένος ή την επιθυμία να ψάξει, στο τέλος αυτό το κάτι παραμένει αιώνια. Γιατί δεν πήγα εγώ να το κινήσω; Διότι ζούμε σε μια χώρα, στην οποία ο καθένας θέλει να προβληθεί. Δεν έχω λόγο να προβληθώ μέσω του αίματος άλλων και μάλιστα για έναν τέτοιο σκοπό.

Δεν έχω ενοχές· έχω μετανιώσει...

Επειτα από δέκα χρόνια, στο μέρος που εγώ και το πλήρωμά μου πολέμησαμε, έγινε η προδοσία, και τώρα εκεί ακριβώς βρίσκονται Τούρκοι. Στην Κύπρο με ρώτησαν: «Αισθάνεστε ενοχές που είναι νεκροί αυτοί οι άνθρωποι κι είπατε εσείς πυρ κι αποφασίσατε να πολεμήσετε;». Απάντησα ότι αυτό είναι ένα σοκ μεγάλο, διότι όταν είσαι 27 χρονών και ξέρεις ότι έχουν σκοτωθεί επτά άνθρωποι, χώρια οι άλλοι στη μάχη κ.λπ., που δεν γνωρίζω, πώς νιώθεις μετά; Ενώ σταδιοδρομείς στο Ναυτικό, θα γίνουν ατυχήματα, κάποιοι θα πεθάνουν, κάποιοι θα αρρωστήσουν. Συνηθίζεις στην ιδέα του ότι «όταν δίνω μία διαταγή, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει και θύματα, προκειμένου να επιτύχουμε τον στόχο μας». Οταν είσαι όμως 27 χρονών και δεν έρθει κανείς να σου εξηγήσει μετά και να σου πει: «Ξέρεις τι παιδί μου; Αυτά συμβαίνουν», μένεις μόνος με την αγωνία - στην αρχή- «άραγε καλά έκανα»;

Τα παράσημα και οι ηθικές αμοιβές έχουν σκοπό να πουν: «Μπράβο σου, καλά έκανες, είσαι ήρωας, εντάξει». Ετσι, απαλύνεται και ο πόνος της ζημιάς, αλλά και τα συναισθήματα της αμφιβολίας. Να μην αμφιβάλλει, δηλαδή, ο νέος άνθρωπος: «Kαλά έκανα, ρε παιδί μου, και σκοτώθηκαν αυτοί οι άνθρωποι ή τους πήρα στο λαιμό μου»; Σε μένα δεν ήρθε κανείς να μου το πει αυτό. Οπότε, λογικά με ρωτούν: «Eχεις ενοχές»; Και απαντώ: «Eάν γνώριζα τι θα συνέβαινε το 1974, δεν θα πολεμούσα». Αυτό δεν λέγεται ενοχή. Λέγεται μετάνοια για κάτι που έκανα, μπροστά σε αυτά που συνέβησαν εν συνεχεία. Δηλαδή, γιατί να χυθεί αυτό το αίμα, τη στιγμή που στα μέρη που χύθηκε, κάποιοι από εμάς έφεραν τους Τούρκους; Ηταν προδοσία. Εγώ δεν είμαι από τους προδότες, άρα τα συναισθήματά μου δεν είναι ενοχές. Το χειρότερο συναίσθημα είναι της αγανάκτησης, γιατί επί 43 χρόνια είναι απαράδεκτο να έχουν σκοτωθεί άνθρωποι για έναν σκοπό της πατρίδας τους κι αυτή να έχει αδιαφορήσει. Αλλά επειδή η πατρίδα αποτελείται από ανθρώπους, λες: «Δε βαριέσαι τώρα, τι ψάχνεις»; Αυτή είναι η ιστορία. Και φυσικά όλα αυτά χαμένα πήγαν, διότι η Κύπρος εξακολουθεί να είναι διαιρεμένη.

[σημ εν κρυπτώ : To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά απο την Καθημερινή ,εμείς το αλιεύσαμε απο το infognomonpolitics]

Διαβάστε περισσότερα...

31 ΜΚ 1964-1974. Η Ηρωικότερη Μοίρα Καταδρομών της Κύπρου

Άρθρο του Σάββα Βλάσση (περιοδικό ΚΑΤΑΔΡΟΜΗ καλοκαίρι 2006) σχετικά με τις επιχειρήσεις της 31ΜΚ 1964-1974

Αρχείο pdf. Μέγεθος 3445 Kb.














http://doureios.com/Books/Arthra.html

Διαβάστε περισσότερα...