Casus Belli: Προπαγάνδα και Πραγματικότητα

Του Σταύρου Λυγερού

Αρκεσε ένα μη επισήμως επιβεβαιωμένο ρεπορτάζ της τουρκικής εφημερίδας «Σαμπάχ» για να προεξοφλήσουν με θόρυβο τα ελληνικά ΜΜΕ ότι καταργείται το περιβόητο casus belli. Καθόλου τυχαίο, βεβαίως. Το φοβικό σύνδρομο παρεμποδίζει ακόμα και μία στοιχειωδώς νηφάλια προσέγγιση.

Υπενθυμίζουμε ότι με ψήφισμα η τουρκική Εθνοσυνέλευση έχει χαρακτηρίσει την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια αιτία πολέμου. Παρότι το Διεθνές Δίκαιο δίνει ρητά στην Αθήνα το δικαίωμα επέκτασης, αυτή αποφεύγει να το ασκήσει λόγω ακριβώς της επίσημης τουρκικής απειλής. Ας σημειωθεί ότι εάν η Ελλάδα αποκτούσε χωρικά ύδατα 12 μιλίων, θα ακυρώνονταν στην πράξη οι περισσότερες τουρκικές διεκδικήσεις στο αρχιπέλαγος.
Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια θα «έπνιγε» την Τουρκία, εμποδίζοντας ακόμα και τη θαλάσσια επαφή μεταξύ των μικρασιατικών ακτών! Πρόκειται για γελοιότητες. Επειδή οι αποστάσεις μεταξύ των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και των μικρασιατικών ακτών είναι κατά κανόνα μικρές και επειδή βεβαίως σε τέτοιες περιπτώσεις ισχύει η αρχή της μέσης γραμμής, η επέκταση στα 12 μίλια ελάχιστα θα διαφοροποιούσε την ελληνοτουρκική θαλάσσια μεθοριακή γραμμή.

Αντιθέτως, θα άλλαζε αποφασιστικά το καθεστώς στο Κεντρικό Αιγαίο, δυτικά της γραμμής Σαμοθράκη-Λήμνος-Λέσβος-Χίος-Σάμος-Δωδεκάνησα. Θα αύξανε σημαντικά τα ελληνικά χωρικά ύδατα, περιορίζοντας αντιστοίχως τα διεθνή ύδατα. Η αλλαγή αυτή δεν θα επηρέαζε τη διεθνή ναυσιπλοΐα, αλλά ούτε και την έξοδο των τουρκικών πολεμικών πλοίων στα διεθνή ύδατα. Το Δίκαιο της Θάλασσας υποχρεώνει την Ελλάδα να δημιουργήσει διαύλους αβλαβούς διέλευσης, όπως ισχύει σήμερα στις Κυκλάδες.

Σύμφωνα με τη «Σαμπάχ», στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Εγγράφου για την Πολιτική Εθνικής Ασφαλείας, η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων θα πάψει να θεωρείται casus belli. Η πληροφορία δεν επιβεβαιώθηκε επισήμως. Ακόμα, όμως, κι αν από το Εγγραφο αφαιρεθεί η σχετική αναφορά, δεν θα αλλάξει τίποτα όσο δεν ακυρώνεται το σχετικό ψήφισμα της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης.

Είναι προφανές ότι με τη διαρροή, η κυβέρνηση Ερντογάν κάνει ανέξοδα επίδειξη διαλλακτικότητας, προσδοκώντας, μεταξύ άλλων, και τη διευκόλυνση της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας στην Ε.Ε. Οι πιο υποψιασμένοι θεωρούν ότι η Αγκυρα παίζει το χαρτί της κατάργησης του casus belli, επειδή η Ελλάδα εμφανίζεται διατεθειμένη να δεσμευθεί πως δεν θα ασκήσει το νόμιμο δικαίωμά της.

Στο πλαίσιο της διερευνητικών επαφών, οι δύο πλευρές συζητούν την υιοθέτηση ελληνικών χωρικών υδάτων πολλαπλού εύρους. Εκεί που η Τουρκία δεν ενοχλείται (π.χ. Ιόνιο) τα ελληνικά ζωτικά ύδατα θα επεκταθούν στα 12 μίλια. Στο Δυτικό Αιγαίο θα επεκταθούν στα 8-9 μίλια. Τέλος, στο Ανατολικό Αιγαίο, εκεί που η επέκταση ακυρώνει τις τουρκικές διεκδικήσεις, τα ελληνικά χωρικά ύδατα θα παραμείνουν στα έξι.

Θα είχε ενδιαφέρον εάν η κυβέρνηση Παπανδρέου ξεκαθάριζε εγκαίρως τη θέση της.

www.kathimerini.gr