Ενδιάμεση Συμφωνία; Οχι

Γράφει ο Γιώργος Δελαστίκ

Ψευδαισθήσεις, τέλος. Οσο η κυβέρνηση Γκρούεφσκι βρίσκεται στην εξουσία, αποκλείεται να συναινέσει στην εξεύρεση ονόματος της ΠΓΔΜ αμοιβαία αποδεκτού από Αθήνα και Σκόπια. Παρά τα φληναφήματα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών περί δήθεν συνέχισης των συνομιλιών υπό τον Νίμιτς, η πραγματικότητα είναι πως τινάχτηκαν στον αέρα μετά την απόφαση του Γκρούεφσκι να οδηγήσει την Ελλάδα κατηγορούμενη στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ζητώντας να κηρυχθεί ένοχη παραβίασης της Ενδιάμεσης Συμφωνίας Ελλάδας - ΠΓΔΜ του 1995.

Να διατάξει την Ελλάδα το Διεθνές Δικαστήριο να μην ξανατολμήσει ποτέ να προβάλει βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ! Αυτό ζητά η κυβέρνηση των Σκοπίων με την προσφυγή της. Επιφανειακά η κίνηση Γκρούεφσκι είναι φαιδρή. Φαίνεται να αποσκοπεί απλώς σε έναν αντιπερισπασμό: να χαλαρώσει η πίεση από τον διεθνή παράγοντα επί των Σκοπίων για την επίδειξη διαλλακτικότητας στο θέμα του ονόματος και να μετατεθεί η συζήτηση στο άνευ σημασίας ζήτημα, αν είναι «νόμιμο» ή «παράνομο» το ελληνικό βέτο, παραμερίζοντας το θέμα της ονομασίας.

Ψευτοδίλημμα χωρίς νόημα. Το ελληνικό δικαίωμα βέτο απορρέει από τις συνθήκες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Το δικαίωμα αυτό δεν αναιρείται οτιδήποτε και αν αποφασίσει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Αρα, αν η Αθήνα έχει την πολιτική βούληση να το ασκήσει, μπορεί να το ασκεί εσαεί, είτε χάσει είτε κερδίσει τη δίκη στη Χάγη. Φυσικά, μετά την προσφυγή των Σκοπίων, είναι πολύ πιθανότερο οι ελληνικές κυβερνήσεις να παγιώσουν τη χρήση του βέτο εναντίον των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ - κάτι που συναντά άλλωστε την επιδοκιμασία τουλάχιστον του 90% του ελληνικού λαού. Αλλο όμως είναι το σοβαρό θέμα που θέτει επί τάπητος η προσφυγή των Σκοπίων. Πολύ πιο σημαντικό από μικροπολιτικές τακτικές πονηριές.

Την κατάργηση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995! Μιας συμφωνίας που έχει ξεπεραστεί πλέον από τα γεγονότα και έχει καταστεί όχι μόνο άχρηστη, αλλά και επιβλαβής για τα ελληνικά συμφέροντα. Η Ενδιάμεση Συμφωνία απέτυχε στον στρατηγικό της στόχο, αν και πέτυχε στον τακτικό. Τακτικό στόχο είχε να παράσχει ένα νομικό πλαίσιο ομαλοποίησης των διπλωματικών, πολιτικών, οικονομικών, πολιτιστικών σχέσεων της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ. Αυτό το πέτυχε. Στρατηγικό στόχο είχε, μέσω της εξομάλυνσης αυτής, να πετύχει τη δημιουργία συνθηκών ευνοϊκών για την επίλυση του θέματος του ονόματος. Γι αυτό και είχε υποχρεωτική διάρκεια μόνο επτά χρόνια, τα οποία θεωρούνταν υπεραρκετά για να λυθεί το ζήτημα. Δυστυχώς, στον τομέα αυτόν απέτυχε παταγωδώς. Πέρασαν όχι επτά, αλλά δεκατρία χρόνια και ακόμη τίποτα.

Κανένα συμφέρον δεν έχει πια η Ελλάδα από τη διαιώνιση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Δοκιμάστηκε και απέτυχε. Ηδη από το 2002 η Ενδιάμεση Συμφωνία καταργείται αυτομάτως, αρκεί ένα από τα δύο κράτη να γνωστοποιήσει γραπτώς την απόφασή του να αποσυρθεί, οπότε η Ενδιάμεση Συμφωνία παύει να υπάρχει ύστερα από ένα χρόνο (άρθρο 23, παράγραφος 2).

• Παύει έτσι να υφίσταται οιοδήποτε νομικό πλαίσιο για τις σχέσεις των δύο χωρών.
  
• Παύει να ισχύει η αποστολή Νίμιτς για την εξεύρεση λύσης στο όνομα.
  
• Καθίσταται επίσης άνευ αντικειμένου η προσφυγή των Σκοπίων στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
• Παύει η αναγνώριση της ΠΓΔΜ «ως ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους» (άρθρο 1, παράγραφος 1) από την Ελλάδα - και αυτό είναι το σημαντικότερο όλων.

Από τη μια αυτό σημαίνει ότι τα Σκόπια μπορούν να προσφύγουν στον ΟΗΕ για να αναγνωριστούν ως «Μακεδονία» σκέτη. Από την άλλη, αυτό σημαίνει ότι αφενός τα Σκόπια δεν θα μπουν ποτέ στο ΝΑΤΟ ή στην ΕΕ, αφού είναι αδιανόητο η Ελλάδα να επιτρέψει την ένταξη χώρας που ούτε καν θα αναγνωρίζει ως κράτος, και αφετέρου οι σχέσεις Αθήνας - Σκοπίων θα γίνουν ανοιχτά εχθρικές με όσα αυτό συνεπάγεται. Τα Σκόπια έχουν πολύ περισσότερα να χάσουν σε μια τέτοια εξέλιξη απ όσα η Ελλάδα - πόσω μάλλον που η ΠΓΔΜ είναι μια τεχνητή χώρα που σίγουρα στο μέλλον θα διαλυθεί σε σλαβικό και αλβανικό κομμάτι.

Πηγή