Δυσεπίλυτα τα προβλήματα του ραντάρ MESA των αυστραλιανών και τουρκικών Boeing 737AEW&C

Η εφημερίδα "The Courier Mail" της Αυστραλίας δημοσίευσε στις 19 Νοεμβρίου 2008 δηλώσεις του Αντιπτέραρχου Κρις Ντημπλ, διευθυντή του προγράμματος Wedgetail της Βασιλικής Αυστραλιανής Πολεμικής Αεροπορίας (RAAF) κατά τις οποίες τα προβλήματα του ραντάρ Διάταξης Ηλεκτρονικής Σάρωσης Πολλαπλού ρόλου (MESA) της Northrop Grumman είναι πολύ σοβαρότερα από όσο παραδέχονται δημόσια οι προμηθευτές, ακόμη και μετά την ανακοίνωση στις 29 Ιουνίου 2006 καθυστέρησης 18 μηνών για την έναρξη παραδόσεων 6 αεροσκαφών Boeing 737 Εναέριας Έγκαιρης Προειδοποίησης και Ελέγχου (AEW&C). Συγκεκριμένα σε σχετική ακρόαση της Γερουσίας, ο Αυστραλός αξιωματικός δήλωσε: «Πιστεύω πως θα μπορούσαμε, εάν υπερβούμε μερικά από τα σημαντικά αυτά ζητήματα, να προσβλέπουμε σε αρχική επιχειρησιακή ικανότητα περί τα τέλη του 2011 και σε πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα περί το 2012».

Ο Ντημπλ διευκρίνισε πως το χρονοδιάγραμμα αυτό εξαρτάται από την επίλυση των τεχνικών ζητημάτων με το ραντάρ MESA. Μάλιστα ο αυστραλιανός Οργανισμός Αμυντικού Υλικού (DMO) ανέθεσε σχετική σύμβαση στο ανεξάρτητο Εργαστήριο Λίνκολν του Τεχνολογικού Ιδρύματος της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ). «Αυτό θα είναι σημαντικό για να κατανοήσουμε τις βασικές επιδόσεις του ραντάρ και την όποια οδό προς τα εμπρός για την αποκατάσταση της όποιας έλλειψης του ραντάρ», δήλωσε ο Ντημπλ.

Έτσι στην καλύτερη περίπτωση, οι παραδόσεις θα αρχίσουν με πενταετή καθυστέρηση έναντι της αρχικής συμβατικής πρόβλεψης του Νοεμβρίου 2006. Κατά την εφημερίδα, ανώτατοι αξιωματικοί παραδέχθηκαν πως η Boeing -κύριος ανάδοχος του προγράμματος- και οι υπεργολάβοι της «δεν έχουν ιδέα με ποιον τρόπο να διορθώσουν το κύριο πρόβλημα - ένα σύστημα ραντάρ ανίκανο να λειτουργήσει [unworkable]». Το 2007 η Boeing υποσχέθηκε πως θα παρέδιδε το αρχικό αεροσκάφος το 2009, αλλά μετέθεσε κατόπιν την ημερομηνία στο 2010. Η εφημερίδα προσθέτει πως ο διευθυντής προγράμματος εξέφρασε βεβαιότητα για την παράδοση τελικά 6 αεροσκαφών ικανών να λειτουργήσουν, αλλά «δεν είχε ιδέα πόσο χρόνο θα πάρει».

Το πρόγραμμα Wedgetail αξίας $1,88 δισ. εγκαινίασε τις πωλήσεις των MESA και 737AEW&C, ενώ ακολούθησε η σύμβαση FMS ύψους $1.071,5 εκατ. της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας για 4 αεροσκάφη. Εξαιτίας της καθυστέρησης παραδόσεων των δύο προγραμμάτων, η Boeing προέβλεψε αποζημιώσεις ύψους $496 εκατ. στα αποτελέσματα δεύτερου τριμήνου του 2006. Ακολούθησε στις 27 Νοεμβρίου 2006 σύμβαση ύψους $1,59 δισ. για 4 αεροσκάφη της Νότιας Κορέας. Σχετικά με το τουρκικό πρόγραμμα, υπενθυμίζεται πως σε συνέντευξη Τύπου στις 21 Μαΐου 2007 στην Άγκυρα στελέχη της ΤΑΙ δήλωσαν πως η παράδοση του αρχικού αεροσκάφους δεν αναμένεται προ του 2010. Η σύμβαση προέβλεπε παραδόσεις μεταξύ Ιουλίου 2007 και Ιουνίου 2008. Εκπρόσωπος της Boeing ανέφερε πως το πρόβλημα εντοπίζεται στο υλικό, στο λογισμικό και στην ολοκλήρωση του συστήματος αποστολής, ιδιαίτερα μάλιστα στους υπολογισμούς πραγματικού χρόνου βαθμονόμησης του ραντάρ MESA και στην προσαρμογή της ικανότητας εντοπισμού στόχων.

Η πιθανότερη πηγή προβλημάτων είναι η χρήση εξωτικής διάταξης τύπου "endfire" ή παράλληλης δέσμης, για την κάλυψη του πρόσθιου και του οπίσθιου τόξου των 60° με σκοπό να επιτυγχάνει πλήρης σάρωση αζιμουθίου 360°. Αντίθετα το αριστερό και το δεξιό τόξο των 120° καλύπτονται από δύο συμβατικές ενεργές φασικές διατάξεις, τύπου Πλευρικής Εκπομπής Ηλεκτρονικής Πολλαπλής (Side-Emitting Electronic Manifold: SEEM) με μήκος 7,3m και πλάτος 2,7m. Οι διατάξεις αυτές βρίσκονται στις εξωτερικές όψεις του κατακόρυφου τμήματος της κεραίας μετωπικού σχήματος "T", μήκους 10,8m και ύψους 3,35m. Όπως σε κάθε ενεργή φασική διάταξη, η διέγερση των Τμημάτων Εκπομπής και Λήψης (TRM) σε φάση συνεπάγεται τον σχηματισμό της κύριας δέσμης κάθετα στο επίπεδό της ("broadside"). Επιπλέον, η εισαγωγή διαφοράς φάσης μεταξύ διαδοχικών TRM εξασφαλίζει την ηλεκτρονική σάρωση της δέσμης σε δύο διαστάσεις.

Στο οριζόντιο τμήμα του "T" βρίσκεται η διάταξη "endfire", με τα TRM να εκπέμπουν προς τα επάνω. Όταν κάθε σειρά TRM κατά μήκος της διάταξης αυτής διεγείρεται με διαφορά φάσης 180° από την προηγούμενη, η διεύθυνση μέγιστης ακτινοβολίας -η κύρια δέσμη ραντάρ- είναι παράλληλη του επιπέδου της προς αμφότερα τα άκρα. Η μετατόπιση φάσης από την αρχική διαφορά 180° μεταξύ των σειρών TRM κατά μήκος μιας διάταξης "endfire", συνεπάγεται σάρωση της δέσμης σε ανύψωση. Αντίστοιχα, η μετατόπιση φάσης μεταξύ των σειρών TRM κατά πλάτος συνεπάγεται σάρωση σε αζιμούθιο. Διατάξεις παράλληλης δέσμης χρησιμοποιούνται σπάνια σε ραντάρ, επειδή η επίτευξη υψηλής απολαβής απαιτεί υπερβολικό μήκος. Έτσι, η εξαρχής ανάπτυξη του κύριου αισθητήρα για το Boeing 737AEW&C και μάλιστα με τόσο εξωτική διάταξη κεραίας, αποτελούσε πρόγραμμα υψηλού τεχνολογικού κινδύνου, όπως επισημάνθηκε από την «ΕΑ&Α» (βλ. τ. 6, Αύγουστος 2006, σελ. 22: Καθυστέρηση στο τουρκικό πρόγραμμα ΑΣΕΠΕ).

Αντίθετα η επιλογή του Erieye EMB-145H για το πρόγραμμα Αερομεταφερόμενου Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης και Ελέγχου (ΑΣΕΠΕ) διέψευσε τις Κασσάνδρες, καθώς στηριζόταν στο μοναδικό τότε ώριμο ραντάρ AEW&C ενεργής φασικής διάταξης, ενώ ο τεχνολογικός κίνδυνος περιοριζόταν στην ολοκλήρωση ζεύξεων δεδομένων του ΝΑΤΟ και συστήματος Μέτρων Ηλεκτρονικής Υποστήριξης (ESM). Οι δε καθυστερήσεις του προγράμματος ήταν αποτέλεσμα κυρίως της διάστασης απόψεων για όρους της σύμβασης, παρά τεχνικών προβλημάτων. Η αρχική σύμβαση προέβλεπε την παράδοση των τεσσάρων αεροσκαφών μεταξύ Σεπτεμβρίου 2004 και Μαρτίου 2005, εξασφαλίζοντας προβάδισμα τριών ετών έναντι του τουρκικού προγράμματος. Με την ολοκλήρωση της παράδοσης των τεσσάρων Erieye EMB-145H τον Οκτώβριο του 2008, σε συνδυασμό με την πρόσθετη καθυστέρηση του MESA και την αβεβαιότητα για την τελική του απόδοση, το ελληνικό προβάδισμα όχι απλά διατηρείται αλλά τείνει να επεκταθεί.

Πηγή : hellenicdefense