ΕΚΕΙΝΗΝ του Παλληκαρίδη

Του Λάζαρου Μαύρου

Τ Ο Υ ΕΤΟΥΣ 1957 η 13η Μαρτίου ήταν ημέρα Τετάρτη. Εκείνης το φως ήταν το τελευταίο που είδε -όσο μπόρεσε να δει, δηλαδή, μέσα από το κελί των μελλοθανάτων- ο μόλις 19χρονος Ευαγόρας Παλληκαρίδης, γεννηθείς 28.2.1938 και καταδικασθείς εις θάνατον 25.2.1957, για τη μεταφορά ενός γρασαρισμένου οπλοπολυβόλου Μπρεν, άνευ γεμιστήρος και άνευ πυρομαχικών τη νύχτα της 18ης Δεκεμβρίου 1956, στην περιοχή των χωρίων Σταυρού και Λυσού της Πάφου.

Πριν από το χάραμα της Πέμπτης ώρα 00.17 της 14.3.57 οι Εγγλέζοι τον απαγχόνισαν. Ώρα 01.00 οι δήμιοι οδήγησαν στο σκοτεινό προαύλιο της αγχόνης, έξω από την κλειστή είσοδο των Φυλακισμένων Μνημάτων, τον ιερέα των φυλακών Παπάντωνη Ερωτοκρίτου, μόνος να τελέσει τη νεκρώσιμη ακολουθία. Ύστερα, αφού έδιωξαν τον ιερέα, μόνοι τους τον έθαψαν. Στο ίδιο μνήμα που λίγες μέρες νωρίτερα έθαψαν το καμένο στο θυσιαστήριο του Μαχαιρά της Κυριακής 3ης Μαρτίου 1957, κορμί του Γρηγόρη Αυξεντίου. Τριγύρω ήσαν ήδη θαμμένοι άλλοι εννέα Φυλακισμένοι Νεκροί:

• Μιχαλάκης Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου από τις 10 Μαΐου του 1956.

• Ανδρέας Ζάκος, Ιάκωβος Πατάτσος και Χαρίλαος Μιχαήλ από τις 9 Αυγούστου του 1956.

• Ανδρέας Παναγίδης, Μιχάλης Κουτσόφτας και Στέλιος Μαυρομμάτης από τις 21 Σεπτεμβρίου, επίσης του 1956. Όλοι απαγχονισθέντες.

• Κι ο Μάρκος Δράκος από τις 19 Ιανουαρίου του 1957, που έπεσε μαχόμενος στα βουνά της Ευρύχου.

Μετά από τον Παλληκαρίδη στα Φυλακισμένα Μνήματα, προστέθηκαν ακόμα δύο:

• Ο Στυλιανός Λένας στις 29 Μαρτίου 1957 κι ο Κυριάκος Μάτσης στις 20 Νοεμβρίου 1958.

Σύνολο δεκατρείς ήρωες, αρχάγγελοι της λευτεριάς, για τους οποίους οι Εγγλέζοι αποικιοκράτες επέβαλαν και την μετά θάνατον φυλάκιση.

Μ Ε Σ Α στο κελί του μελλοθανάτου, δίπλα από την αγχόνη, τέσσερις ώρες πριν τον κρεμάσουν, ο Ευαγόρας έγραφε, ώρα 7.30 μ.μ., το τελευταίο του γράμμα. Απευθυνόμενο προς την αδελφή του. Και της παράγγελλε ποιο όνομα να δώσει στη μικρή ξαδελφούλα του που γεννήθηκε όταν εκείνος ήταν αντάρτης στα βουνά και που σχεδίαζε να τη βαφτίσει:

«Τόνομα που θα τής δώσης θέλω να είναι πεντασύλλαβο, και να θυμίζη εκείνην, για την οποία ήρθα ως εδώ. Να θυμίζη εκείνην για την οποία έγραψε ο ποιητής Σολωμός το πιο όμορφο τραγούδι του. ΕΚΕΙΝΗΝ, την οποίαν κάθε άνθρωπος επιθυμεί πιο πολύ απ' όλα. Κατάλαβες, αδελφή μου;»

- Καταλάβαμε, όλοι μας;