Eπόμενη στάση: Μεγίστη
Δευτέρα 6 Ιανουαρίου 2014
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Καστελόριζο. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Καστελόριζο. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Στο Aνατολικό Αιγαίο πολιτική και στρατιωτική ηγεσία
Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2014
Η παρουσία της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας στο Ανατολικό Αιγαίο με αφορμή την εορτή των Θεοφανείων, ασφαλώς και έχει ισχυρό συμβολικό χαρακτήρα, καθώς η Άγκυρα αμφισβητεί πλέον ανοιχτά την ελληνικότητα ακόμα και κατοικημένων νήσων της περιοχής. Μάλιστα το τουρκικό θράσος δεν γνωρίζει όρια, καθώς παλαιότερη επίσκεψη Παπούλια στο Αγαθονήσι για τα Θεοφάνεια (Ιανουάριος 2009) είχε προκαλέσει επίσημο διάβημα διαμαρτυρίας του τουρκικού ΥΠΕΞ! (βλέπε: Στο στόχαστρο της Άγκυρας νησίδες στα Δωδεκάνησα) Είχε προηγηθεί μπαράζ υπερπτήσεων του Αγαθονησίου, καθώς και συστηματική παρενόχληση ελικοπτέρων της Α.Σ και του Λιμενικού Σώματος από μαχητικά της ΤΗΚ. Υπό το πρίσμα των πρόφατων εξελίξεων στην γείτονα, η έντονη παρουσία της Ελληνική πολιτείας -έστω και υπο αυτή την μορφή- εκπέμπει τα κατάλληλα μηνύματα..
 |
| Θεοφάνεια 2009 - Επίσκεψη Παπούλια στους ακρίτες του Αγαθονησίου |
Άσκηση "Πυρπολητής 10/2013" στο ΝΑ Αιγαίο (ανανέωση)
Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2013
Το εν λόγω Τμήμα που στελεχώνεται με Υγειονομικό (Χειρουργοί-Αναισθησιολόγοι) και Νοσηλευτικό προσωπικό και εξοπλίζεται με αντίστοιχο χειρουργικό υλικό, έχει δυνατότητα διενέργειας σωστικών επεμβάσεων στο θέατρο επιχειρήσεων. Το προσωπικό επιβιβάστηκε μαζί με τα υλικά του σε ελικόπτερο CH-47SD Chinook του 4ου Τάγματος Ελικοπτέρων Αεροπορίας Στρατού (4ο ΤΕΑΣ) και από την Πάχη Μεγάρων κατευθύνθηκε αρχικά στην Κάρπαθο και μετά στη Μεγίστη, όπου ανέπτυξε ένα μικρό στρατιωτικό χειρουργείο εκστρατείας.Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά ενεργοποιείται στο πλαίσιο της Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης το χειρουργικό τμήμα μικρονησίδος που έχει ως στόχο τον περιορισμό των απωλειών μάχης στο θέατρο επιχειρήσεων.
Ακολουθούν φωτογραφίες της άσκησης που αποδεσμεύθηκαν από το ΓΕΕΘΑ:
Διαβάστε περισσότερα...
Άσκηση "Πυρπολητής" στη Μεγίστη, ασκήσεις επικοινωνίας στη Ρόδο
Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2012
 |
| Πυρπολητής 14: Aερομεταφορά στο Καστελόριζο |
Σε αυτά τα πλαίσια, απαιτούνται κινήσεις ουσίας, οι οποίες θα εκπέμψουν μήνυμα αποτροπής, αποφασιστικότητας και σοβαρότητας. Και λέμε σοβαρότητας καθότι τα όποια μηνύματα εκπέμπει η αερομεταφορά ενός λόχου(;) καταδρομέων στην Μεγίστη, ακυρώνονται την επόμενη ημέρα με τα επικοινωνιακά φάουλ της ηγεσίας του ΥΠΕΘΑ, η οποία περιόδευσε στην περιοχή. Και δεν εννούμε μόνο τις τραγελαφικές σκηνές με τον κ.Παναγιωτόπουλο να συνομιλεί τηλεφωνικά με τον πρωθυπουργό on camera ,και να κάνει πάσα το τηλέφωνο στους παρευρισκόμενους αξιωματικούς.
Μιλάμε κυρίως για το blitzkrieg δηλώσεων του υπουργού, στην Ρόδο, στην Σύμη, στο Καστελόριζο,στην Ρώ. Δεν αρκούν μόνο, κύριε υπουργέ, οι ημερήσεις εκδρομές στα μικρονήσια με μια κάμερα στο κατόπι, και οι λόγοι περί "επαγγελματισμού και φιλοπατρίας". Οι συνεχείς δηλώσεις περί "διατήρησης του αξιόμαχου παρά τις περικοπές" δεν έχουν αποτρεπτικό χαρακτήρα. Αντιθέτως. Το να μας ανακοινώνεται ότι ο υπουργός "διανυκτέρευσε στο Καστελόριζο" ωσαν να είναι κατόρθωμα, δεν δημιουργεί αισθήματα ασφάλειας. Αντιθέτως. Οι επικλίσεις στα "παιδιά του Ελληνικού λαού, που φυλάνε τα σύνορα", ηχούν ως εμπαιγμός όταν περικόπτεις μέχρι και τις καταστάσεις επιβίβασης. Τα "συγχαρητήρια" και οι "εγκαρδιες ευχαριστίες σε διοικητές και αξιωματικούς" είναι κενό γράμμα όταν συνάδελφοί τους καρατομούνται καθ'υπόδειξη της Άγκυρας.
Επιτέλους, σταματήστε την διαχείριση των θεμάτων εθνικής άμυνας μόνο με επικοινωνιακούς όρους. Καλή η επικοινωνία, αλλά ας ασχοληθούμε λίγο και με την ουσία. Τα προβλήματα, σας είναι γνωστά....Κλείνουμε αυτή την μικρή αναφορά στις πρόσφατες "ασκήσεις επικοινωνίας" με την απάντηση του υπουργού σε ερώτηση δημοσιογράφου, στην έδρα της 95 ΑΔΤΕ στην Ρόδο:
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μείωση αμυντικών δαπανών θα έχουμε;
Π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτό που πρέπει να ξέρετε, είναι το εξής και θα το επαναλάβω για μια ακόμη φορά: Οι Ένοπλες Δυνάμεις ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή των Εθνικών αγώνων και ο ρόλος τους ήταν καθοριστικός -με την ιστορική έννοια της λέξεως- για τη σωτηρία της Πατρίδας.
Δεν κουράζομαι να λέω (sic), ότι αυτήν την περίοδο η Ελλάδα δίνει έναν οικονομικό πόλεμο. Έναν ιδιόμορφο οικονομικό πόλεμο, που μας έχει επιβληθεί από τις αγορές. Αυτόν τον πόλεμο, θα τον κερδίσουμε. Δεν διεξάγεται με στρατιωτικά μέσα και στρατιωτικές επιχειρήσεις. Διεξάγεται με άλλον τρόπο.
Σε αυτήν, την τεράστια προσπάθεια όλου του Ελληνικού Λαού και πάλι οι Ένοπλες Δυνάμεις βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Ανέλαβαν ένα τεράστιο ιστορικό φορτίο για τη σωτηρία της χώρας.
Παρά τις περικοπές όμως, που ήταν απαραίτητες για να σωθεί η χώρα και να γλιτώσει τη χρεοκοπία, οι Ένοπλες Δυνάμεις προσηλωμένες στο καθήκον, όπως το ορίζει το Σύνταγμα, η Εθνική τους αποστολή και ο Ελληνικός Λαός, διατηρούν σε κορυφαίο επίπεδο την αποτρεπτική τους ικανότητα, την επιχειρησιακή ετοιμότητα και το αξιόμαχό τους. Εγγυώνται και κατοχυρώνουν κατά τον καλύτερο τρόπο την κυριαρχία, την ακεραιότητα και την Εθνική ανεξαρτησία της χώρας. Αυτό το μήνυμα, προς κάθε κατεύθυνση.
 |
| Mια ενδιαφέρουσα φωτογραφία : Ο ΥΕΘΑ επιθεωρεί τμήμα καταδρομέων, κάπου στα Δωδεκάνησα. MG-3, G3A4,G3A3 με Steiner, μπαλακλάβες, κράνη Kevlar και αλεξίσφαιρα γιλέκα(;) |
 |
| "Πυρπολητής 14": Eπιβίβαση των καταδρομέων σε ε/π Chinook |
 |
| Καταδρομείς με φόντο ε/π Chinook στο αεροδρόμιο Μεγίστης |
Η πρόταση ενός Γάλλου ειδικού για την οριοθέτηση χωρικών υδάτων, υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ...
Πέμπτη 1 Μαρτίου 2012
Μερικές φορές είναι χρήσιμο, πέρα από τις πάγιες ελληνικές θέσεις στα εθνικά θέματα, να βλέπουμε και τι συζητιέται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας... Έτσι δημοσιεύουμε σήμερα, σε μετάφραση του "Εν Κρυπτώ", το κείμενο του Γάλλου διπλωμάτη, και ειδικού σε θαλάσσια θέματα, Didier Ortolland με τίτλο "Η ελληνοτουρκική διαμάχη σχετικά με το Αιγαίο Πέλαγος: μια πιθανή λύση;" που δημοσιεύτηκε αρχικά στο γαλλικό περιοδικό Defense nationale et securite' collective και στη συνέχεια στο www.diploweb.com, όπου το ανακαλύψαμε.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, εννοείται ότι δεν υιοθετούμε το κείμενο, ούτε το χάρτη που το συνοδεύει. Είναι όμως πολύ ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς τις προτάσεις του Γάλλου ειδικού, που αποτυπώνουν ένα "συμβιβασμό" μεταξύ των ελληνικών και των τουρκικών θέσεων. Γιατί ακριβώς ένας τέτοιος "συμβιβασμός" φαίνεται ότι συζητιόταν, τουλάχιστον ως τον Απρίλιο του 2011, στα πλαίσια των λεγόμενων "διερευνητικών επαφών" μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας που ξεκίνησαν με ευθύνη του Γ. Παπανδρέου το 1999 - και προφανώς μόνο "διερευνητικές" δεν ήταν, αφού τον Απρίλιο του 2011 είχαν φτάσει στον πεντηκοστό γύρο... Υπενθυμίζουμε ότι ο τούρκος διπλωμάτης Ντενίζ Μπουλούκμπασι που συμμετείχε στις "διερευνητικές" επαφές ως τον 36ο γύρο, έχει δημοσιεύσει βιβλίο με τίτλο "Η σκάλα του Υπουργείου Εξωτερικών" στο οποίο ισχυρίζεται ότι μέρος της συμφωνίας ήταν η παραίτηση της Ελλάδας από την επέκταση των χωρικών της υδάτων σε συγκεκριμένες περιοχές του Αιγαίου, ακριβώς όπως στην πρόταση του D. Ortolland... Ο ισχυρισμός του Μπουλούκμπασι διαψεύστηκε μεν από τους στενούς συνεργάτες του Γ. Παπανδρέου Π. Μπεγλίτη και Σ. Λαμπρινίδη, αλλά με δεδομένο το πέπλο μυστικότητας που κάλυπτε τις επαφές, ο καθένας μπορεί να επιλέξει ποιον πιστεύει. Και ας σημειωθεί ότι ο Δ. Κουμουτσάκος που ανέλαβε εκπρόσωπος του ΥπΕξ το 2004 έχει δηλώσει ότι η νέα κυβέρνηση της ΝΔ "πάγωσε" την ελληνοτουρκική συμφωνία που ήταν "στα σκαριά" από την προηγούμενη κυβέρνηση, ενώ και ο Κ. Σημίτης έχει γράψει ότι το 2004 η κυβέρνησή του ήταν "μιαν ανάσα" από μία ελληνοτουρκική συμφωνία.
Και πάλι προς αποφυγή παρεξηγήσεων, δεν ισχυριζόμαστε ότι το κείμενο του D. Ortolland αποτυπώνει τη θεματική των ελληνοτουρκικών συζητήσεων, ούτε ότι η συμφωνία στην οποία έχουν αναφερθεί οι Κ. Σημίτης και Δ. Κουμουτσάκος έχει αυτή τη μορφή. Είναι όμως γνωστό ότι τουλάχιστον η ελληνική πλευρά (και πιθανότατα και η τουρκική) έχει ζητήσει τις απόψεις διεθνών εμπειρογνωμόνων, οπότε είναι πιθανό κάποιες δημοσιεύσεις να αντανακαλούν και γνώση της θεματικής των ελληνοτουρκικών συζητήσεων. Από εκει και πέρα, ο καθένας τις αξιολογεί όπως νομίζει...
Ακολουθεί το άρθρο του D. Ortolland και ο αναλυτικός χάρτης που το συνοδεύει.
"Η ελληνοτουρκική διαμάχη σχετικά με το Αιγαίο Πέλαγος: μια πιθανή λύση;"
Του Didier ORTOLLAND*, 10 Απριλίου 2009
Στη διάρκεια των τελευταίων 40 ετών, η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν βρεθεί στο χείλος του πολέμου λόγω της βασικής τους αντίθεσης σχετικά με την άσκηση κυριαρχίας στα νερά του Αιγαίου Πελάγους. Ιστορικοί παράγοντες παίζουν βαρύνοντα ρόλο: η Τουρκία έχασε τα περισσότερα ευρωπαϊκά εδάφη της στο δέκατο ένατο και τον εικοστό αιώνα (βλ. χάρτη), ενώ η Ελλάδα διατήρησε την πολιτιστική ηγεμονία της περιοχής, καθώς και της ακτής της Ανατολίας, από τους αρχαίους χρόνους: η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Οθωμανών πέντε αιώνες νωρίτερα (1453), αλλά οι ελληνικοί πληθυσμοί παρέμειναν μέχρι πρόσφατα στην ανατολική ακτή του Αιγαίου. Η Συνθήκη της Λωζάννης της 24ης Ιουλίου 1923 οδήγησε στη φυγή 1,3 εκατομμυρίου Ελλήνων από τις περιοχές της Σμύρνης και της Αν. Θράκης, καθώς και 400,000 μουσουλμάνων που εγκατέλειψαν τη Δυτική Θράκη για να εγκατασταθούν στην Τουρκία. Υπάρχουν δύο αντίθετες ιστορικές πραγματικότητες, συνδυασμένες με απόρριψη.
Η γεωγραφική διαίρεση που προέκυψε από τη Συνθήκη της Λωζάννης [1] και τη Συνθήκη των Παρισίων της 10 Φεβρουαρίου 1947 [2] φαινόταν σχετικά σταθερή: όπως ήταν λογικό, η Ελλάδα πήρε σχεδόν όλα τα νησιά του Αιγαίου, που κατοικούνταν από Έλληνες από την αρχαιότητα. Όμως η εξέλιξη του διεθνούς δικαίου μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και ιδίως μετά το 1958 [3] έχει αλλάξει το status quo.
Στην πραγματικότητα, τα ελληνικά νησιά είναι σκορπισμένα σε όλη την έκταση του Αιγαίου, φθάνοντας στην ακτή της Τουρκίας, ιδίως στην περίπτωση της Λέσβου, της Χίου, της Κω, της Ρόδου και της Σάμου. Κάποια μικρότερα νησιά είναι ακόμη κοντύτερα, όπως η Μεγίστη (Καστελλόριζο) στα νοτιοανατολικά, που βρίσκεται μόλις 1.300 μέτρα από την τουρκική ακτή. Αυτή η κατάσταση έχει γίνει πολύ περίπλοκη με την εξέλιξη του Δικαίου της Θάλασσας.
Το Δίκαιο της Θάλασσας και η ελληνοτουρκική διένεξη
Η εξέλιξη του Δικαίου της Θάλασσας βρίσκεται στην πηγή της ελληνοτουρκικής διένεξης στο Αιγαίο. Η άσκηση κυριαρχίας των παράκτιων κρατών στα ύδατα που βρίσκονται πέραν της χερσαίας επικράτειάς τους έχει γίνει αποδεκτή από τον δέκατο όγδοο αιώνα - αυτά τα χωρικά ύδατα περιορίζονταν εκείνη της εποχή σε 3 ναυτικά μίλια (ν.μ.). Λόγω της τεχνολογικής προόδου, τα κράτη έκριναν αναγκαίο να επεκτείνουν τα χωρικά τους ύδατα για να επιτύχουν ασφάλεια αλλά και για να εκμεταλλευτούν τους πόρους της θάλασσας και του υπεδάφους. Αυτή η επέκταση των υδάτων υπό κρατική κυριαρχία (χωρικών υδάτων) και υπό κρατική δικαιοδοσία (υφαλοκρηπίδα και αποκλειστική οικονομική ζώνη) είναι η πηγή πολλών διενέξεων, συμπεριλαμβανομένων αυτών του Αιγαίου. Λόγω της διαφωνίας μεταξύ των κρατών που έδιναν μεγαλύτερη σημασία στην ελεύθερη ναυσιπλοϊα και αυτών που επιδίωκαν πρωτίστως ασφάλεια ή την εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων πέραν της χερσαίας επικράτειάς τους, η Σύμβαση του 1958 για την Αιγιαλίτιδα Ζώνη και την Συνορεύουσα Ζώνη δεν όριζε τίποτα για το μέγιστο πλάτος των χωρικών υδάτων. Κάποιες χώρες αποφάσισαν στο μεταξύ να τα επεκτείνουν σε 12 ν. μίλια - όπως η Γαλλία από το 1971. Η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της υφαλοκρηπίδας, πέραν των χωρικών υδάτων, αναπτύχθηκε γρήγορα. Η Σύμβαση για την Υφαλοκρηπίδα της 29 Απριλίου 1958 αναγνώρισε αυτό το δικαίωμα. Τέλος, η έννοια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ) που επιτρέπει την άσκηση δικαιοδοσίας σε απόσταση 200 ν. μιλίων αναγνωρίστηκε από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας που συνήφθη στο Montego Bay το Δεκέμβριο του 1982. Πολλές χώρες δεν περίμεναν την υπογραφή της Σύμβασης για να ορίσουν την ΑΟΖ τους - η Γαλλία το έκανε το 1976. Αυτές οι εξελίξεις τάραξαν τη σχετική σταθερότητα του Αιγαίου που γινόταν σεβαστή από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και προκάλεσαν μια αντιπαράθεση σχετικά με τα χωρικά ύδατα και την υφαλοκρηπίδα.
Χωρικά Ύδατα
Η Ελλάδα επεξέτεινε τα χωρικά της ύδατα στα 6 ν. μίλια με νόμο του Σεπτεμβρίου 1936. Έτσι τα ελληνικά χωρικά ύδατα καλύπτουν 43,5% του Αιγαίου, ενώ τα τουρκικά χωρικά ύδατα αντιοπροσωπεύουν μόνο το 7,5%. Αν τα χωρικά ύδατα των δύο χωρών επεκτείνονταν στα 12 ν. μίλια, 71,5% του Αιγαίου θα βρισκόταν υπό ελληνική κυριαρχία και 8,7% υπό τουρκική. Τα διεθνή ύδατα θα μειώνονταν από 49% σε 19,7%. Αν οι δύο χώρες καθόριζαν ΑΟΖ, τα εναπομένοντα διεθνή ύδατα (19,7%) θα έρχονταν στο σύνολό τους στη δικαιοδοσία των Αθηνών.[4] Αυτό εξηγεί γιατί η Τουρκία άσκησε πάντοτε πίεση στη γείτονά της, ισχυριζόμενη ότι η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων σε 12 ν. μίλια θα συνιστούσε casus belli. Το τουρκικό κοινοβούλιο υιοθέτησε αυτή τη θέση με απόφασή του τον Ιούνιο του 1995, λίγο μετά την κύρωση της Σύμβασης του Montego Bay από την Ελλάδα. Η δυσκολία προκύπτει από το γεγονός ότι, σύμφωνα με τη Σύμβαση, "τα πλοία όλων των κρατών, είτε παράκτιων είτε περίκλειστων, έχουν δικαίωμα αβλαβούς διέλευσης" στα χωρικά ύδατα ενός άλλου κράτους. Αυτό το δικαίωμα περιλαμβάνει περιορισμούς για πολεμικά πλοία και υποβρύχια (που υποχρεούνται να πλέουν στην επιφάνεια) και θα μπορούσε να κανονίζεται από το παράκτιο κράτος. Αν τα ελληνικά χωρικά ύδατα επεκτείνονταν σε 12 ν. μίλια στο Αιγαίο, τα τουρκικά πολεμικά πλοία που εξέρχονται από το Βόσπορο ή τη Σμύρνη θα υπέκειντο στους περιορισμούς του "δικαιώματος αβλαβούς διέλευσης" ή ακόμα και σε κανονισμούς που θα θεσπίσει η Αθήνα για να έχουν πρόσβαση στην Κεντρική Μεσόγειο.
Η υφαλοκρηπίδα
Το Νοέμβριο του 1973, η τουρκική κυβέρνηση καθόρισε ζώνες πετρελαϊκών ερευνών έρευνας για την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίων στην περιοχή μεταξύ των ελληνικών νησιών Λέσβου, Σκύρου και Λήμνου και δυτικά της Σαμοθράκης. Τον Ιούλιο του 1974 εξέδωσε νέες άδειες επεκτείνοντας αυτή τη ζώνη ερευνών προς τα δυτικά και διεκδίκησε μια νέα στενή λωρίδα υφαλοκρηπίδας που βρίσκεται μεταξύ των ελληνικών νησιών των Δωδεκανήσων και των Κυκλάδων. Η Ελλάδα διαμαρτυρήθηκε έντονα για αυτές τις δύο αποφάσεις. Παρ' όλα αυτά η Τουρκία έστειλε ωκεανογραφικά σκάφη στην αμφισβητούμενη περιοχή: το Candarli το Μάιο - Ιούνιο του 1974, και επίσης το Sismik I, τον Αύγουστο του 1976, η αποστολή του οποίου έφερε τις δύο χώρες στα πρόθυρα της ένοπλης σύγκρουσης. Οι θέσεις τους μπορούν να συνοψιστούν ως ακολούθως:
- Σύμφωνα με την Ελλάδα, το διεθνές δίκαιο, και ιδιαίτερα η Σύμβαση για την Υφαλοκρηπίδα, δίνει στα νησιά το δικαίωμα να ασκούν δικαιοδοσία στην υφαλοκρηπίδα τους και εξειδικεύει ότι η υφαλοκρηπίδα μεταξύ δύο κρατών πρέπει να προσδιορίζεται βάσει της μέσης γραμμής [5]. Συνεπώς, κάθε νησί του Αιγαίου έχει την υφαλοκρηπίδα του, και τα σύνορα με την Τουρκία πρέπει να καθοριστεί στη βάση της μέσης γραμμής.
- Σύμφωνα με την Τουρκία, τα ελληνικά νησιά δεν έχουν δικαίωμα να ασκούν δικαιοδοσία στην υφαλοκρηπίδα, διότι βρίσκονται πάνω στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Οι "ειδικές περιστάσεις" που αναφέρονται στη Σύμβαση για την Υφαλοκρηπίδα (άρθρο 6.2) δικαιολογούν στην περίπτωση αυτή τη μη εφαρμογή της μεθόδου της μέσης γραμμής.
Συνειδητοποιώντας ότι οι διαφορετικές θέσεις εκατέρωθεν δεν οδηγούσαν πουθενά, η Ελλάδα υπέβαλε τη διαμάχη στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ICJ) τον Αύγουστο του 1976, αλλά η Τουρκία αρνήθηκε να αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, το οποίο τελικά δήλωσε ότι ήταν αναρμόδιο [6]. Από τότε, το θαλάσσιο πρόβλημα έχει διατηρηθεί και έχει επιβαρυνθεί και από εδαφικές διεκδικήσεις [7]. Όμως το διεθνές δίκαιο εξελίχθηκε, επηρεάζοντας τη θέση των δύο χωρών και προσθέτοντας σημεία διαφωνίας. Η Σύμβαση του Montego Bay ενίσχυσε τη θέση της Ελλάδας διευκρινίζοντας ότι τα παράκτια κράτη μπορούν να επεκτείνουν τα χωρικά τους ύδατα σε 12 ν. μίλια, ενώ ενίσχυσε τη θέση της Τουρκίας αφαιρώντας κάθε αναφορά στη μέση γραμμή για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Σύμφωνα με τη Σύμβαση, η οριοθέτηση των χωρικών υδάτων όπως και της ΑΟΖ "θα γίνεται με συμφωνία, στη βάση του διεθνούς δικαίου . . . προκειμένου να επιτευχθεί μια δίκαιη (equitable) λύση" (άρθρα 74 και 83). Η Τουρκία είναι μία από τις σπάνιες περιπτώσεις κρατών που έχουν αρνηθεί να υπογράψουν τη Σύμβαση λόγω της πιθανότητας επέκτασης του εύρους των χωρικών υδάτων σε 12 ν. μίλια. Για το λόγο αυτό η Σύμβαση θεωρητικά δε μπορεί να εφαρμοστεί στην Τουρκία, αλλά η νομολογία τείνει όλο και περισσότερο να θεωρεί ότι βασικές της προβλέψεις ανήκουν στο εθιμικό δίκαιο (σημ. μτφρ: και επομένως δεσμεύουν την Τουρκία ανεξαρτήτως αν έχει υπογράψει τη Σύμβαση).
Νομολογία και θαλάσσιες περιοχές
Η νομολογία καλύπτει τα κενά της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων περιοχών. Η σιωπή της Σύμβασης σχετικά με τις μεθόδους οριοθέτησης θαλάσσιων περιοχών έχει σταδιακά καλυφθεί από τη νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου (ICJ), που έχει καθιερώσει εφαρμοστέες αρχές. Το Δικαστήριο έχει προσδιορίσει τις έννοιες της ίσης απόστασης (equidistance)/ ειδικών περιστάσεων (special circumstances) για την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων, και τις έννοιες των δίκαιων αρχών (equitable principles) / διαρκών περιστάσεων (pertinent circumstances) για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ, το οποίο συμπεριλαμβάνει — για να απλοποιήσουμε τα πράγματα - τη χάραξη μιας προσωρινής μέσης γραμμής που στη συνέχεια ελέγχεται για να βρεθεί αν το αποτέλεσμα είναι "δίκαιο" (equitable). Λαμβάνοντας υπόψη τις πολλές ειδικές περιστάσεις που παρουσιάζονται στο Αιγαίο, μπορεί να υποθέσει κανείς ότι σε αυτή την περίπτωση το αποτέλεσμα δεν θα ήταν δίκαιο (equitable). Υπάρχουν αρκετές αποφάσεις σε υποθέσεις αμφισβήτησης, από τις οποίες προκύπτουν χρήσιμες οδηγίες για την οριοθέτηση των θαλασσίων περιοχών. [8]
. Η απόφαση του Φεβρουαρίου 1969 για την υφαλοκρηπίδα της Βόρειας Θάλασσας υπογραμμίζει το δικαίωμα κάθε κράτους να επωφελείται από ολόκληρη την υφαλοκρηπίδα που "αντιπροσωπεύει τη φυσική προέκταση της επικράτειάς του κάτω από τη θάλασσα". Έχει επίσης καταστήσει σαφές ότι πρέπει να υπάρχει μια εύλογη σχέση μεταξύ της έκτασης των ζωνών που ανήκουν σε κάθε κράτος και του μήκους της ακτογραμμής του (κριτήριο αναλογικότητας).
. Η απόφαση του Ιουνίου 1977 για την υφαλοκρηπίδα της Μάγχης και των νησιών της (Channel Islands) εξειδίκευσε ότι η αρχή της φυσικής προέκτασης της επικράτειας δεν έχει απόλυτη αξία και μπορεί να περιοριστεί η εφαρμογή της σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Ως αποτέλεσμα αυτού, περιόρισε το θαλάσσιο χώρο των Channel Islands σε 12 ν. μίλια, περικλεισμένα εντός της γαλλικής υφαλοκρηπίδας.
. Η απόφαση του Ιουνίου 1993 σχετικά με τη θαλάσσια οριοθέτηση μεταξύ της Γροιλανδίας και της νορβηγικής νήσου Jan Mayen όρισε ότι αν υπάρχει σημαντική δυσαναλογία μεταξύ του μήκους της ακτής και της θαλάσσιας επιφάνειας, δικαιολογείται μια διόρθωση της μεθόδου της ίσης απόστασης.
Έτσι η εφαρμοστέα νομοθεσία και η νομολογία που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια μπορούν να καθορίσουν τις βασικές αρχές για την οριοθέτηση του θαλάσσιου χώρου στο Αιγαίο, λαμβάνοντας υπόψη τις θεμελιώδεις ανησυχίες και των δύο κρατών (δικαιοσύνη, ασφάλεια).
Η οριοθέτηση των χωρικών υδάτων
Η Σύμβαση του Montego Bay ορίζει ότι "κάθε κράτος έχει δικαίωμα να ορίσει το εύρος των χωρικών υδάτων του ως ένα όριο που δεν θα υπερβαίνει τα 12 ν. μίλια...". Παρ' ότι το διεθνές δίκαιο δεν επιβάλλει περιορισμούς στον κανόνα αυτό, μερικά κράτη έχουν αποφασίσει να περιορίσουν το εύρος των χωρικών υδάτων τους για να επιτρέψουν ένα πέρασμα διεθνών υδάτων μέσα από την αιγιαλίτιδα ζώνη τους: Η Ιαπωνία έχει περιορίσει εθελοντικά τα χωρικά της ύδατα σε 3 ν. μίλια για να μην είναι χωρικά ύδατα τα στενά της. Το ίδιο έκαναν και η Εσθονία και η Φινλανδία, για να επιτρέψουν στο ρωσικό στόλο να έχει πρόσβαση στην Αγ. Πετρούπολη από διεθνή ύδατα χωρίς να πρέπει να περνά από τα χωρικά ύδατα των γειτονικών χωρών [9], αποφεύγοντας έτσι το καθεστώς της "αβλαβούς διέλευσης". Με χωρικά ύδατα στα 6 ν. μίλια, η Τουρκία έχει πρόσβαση από στα Στενά από τη Μεσόγειο μέσα από διεθνή ύδατα, και το λιμάνι της Σμύρνης είναι επίσης προσβάσιμο χωρίς διέλευση από ελληνικά χωρικά ύδατα. Με επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν. μίλια, τα χωρικά ύδατα των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων θα συνδέονταν, και η Τουρκία θα ήταν υποχρεωμένη να περάσει μέσα από ελληνικά χωρικά ύδατα για να φτάσει στην Κωνσταντινούπολη. Παρ' όλα αυτά, θα έμενε μια στενή ζώνη διεθνών υδάτων μεταξύ Χίου και Λέσβου για την πρόσβαση στη Σμύρνη.
Μια πιθανή οριοθέτηση των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο
Μια λύση της διένεξης στο Αιγαίο θα μπορούσε να βασιστεί στον εθελοντικό, από πλευράς Ελλάδας, περιορισμό του εύρους των χωρικών υδάτων της σε περιοχές ευαίσθητες για τη ναυσιπλοϊα (ιδιαίτερα μεταξύ των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων, της Λέσβου και της Χίου, των Αντίψαρων και των Καλογήρων, και μεταξύ Ρόδου και Καρπάθου) προκειμένου να διατηρηθεί ένας διάδρομος διεθνών υδάτων πλάτους 3 ως 5 ναυτικών μιλίων, η χρήση του οποίου θα μπορούσε να είναι ελεγχόμενη για εμπορικά πλοία και [10] απολύτως ελεύθερη για πολεμικά πλοία. Σε όλες τις άλλες περιοχές, η Ελλάδα θα μπορούσε να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν. μίλια [11]. Υπάρχουν περιπτώσεις αλληλεπικάλυψης, όπου οι ακτές βρίσκονται κοντά ή αντικρυστά και η απόσταση μεταξύ τους είναι μικρότερη από 24 ν. μίλια. Σε αυτή την περίπτωση, η Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας προτείνει την εφαρμογή της αρχής της ίσης απόστασης, με εξαίρεση τις περιπτώσεις ιστορικών τίτλων ή ειδικών περιστάσεων [12]. Αυτή η αρχή ισχύει στις περιπτώσεις των ελληνικών νησιών που βρίσκονται απέναντι στην τουρκική ακτή, ιδιαίτερα της Λέσβου, της Σάμου, της Χίου και των Δωδεκανήσων συμπεριλαμβανομένης της Ρόδου, καθώς και - ανατολικότερα - της νήσου Μεγίστης (Καστελλόριζο) που βρίσκεται έναντι της τουρκικής πόλης Κας. Οι δυο χώρες φαίνεται ότι συμφωνούν σε αυτό το σημείο.
Οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας
Η υφαλοκρηπίδα αρχίζει εκεί που τελειώνουν τα χωρικά ύδατα, και επομένως η έκτασή της εξαρτάται από το εύρος των χωρικών υδάτων, είτε αυτό είναι 3, 6 ή 12 ν. μίλια. Οι τουρκικές αξιώσεις (όπως διατυπώθηκαν το 1973 και το 1974) ξεκινούν από το όριο των 6 ν. μιλίων όπου φτάνουν τα ελληνικά χωρικά ύδατα, αλλά από τότε το διεθνές δίκαιο (Σύμβαση του Montego Bay) έχει δεχθεί μέγιστο εύρος 12 ν. μιλίων χωρίς περιορισμό. Υπάρχουν τέσσερις ζώνες, με διαφορετικά χαρακτηριστικά:
- Βόρειο Αιγαίο: υπάρχει μια περιοχή διεθνών υδάτων πέρα από τα 12 ν. μίλια ελληνικών χωρικών υδάτων, μετρημένα από τα νησιά Λήμνος, Αγ. Ευστράτιος, Λέσβος, Σκύρος και Ψαρά. Η Τουρκία θα μπορούσε να διεκδικήσει ολόκληρη την υφαλοκρηπίδα αυτής της περιοχής βάσει της απόφασης του Ιουνίου 1977 (τα Channel Islands "περίκλειστα" μέσα στη γαλλική υφαλοκρηπίδα), αλλά η Ελλάδα θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι οι περιστάσεις είναι διαφορετικές, γιατί ο χώρος είναι πολύ πιο περιορισμένος απ' όσο στη Μάγχη ή στον κόλπο της Granville. Η δημιουργία μιας Περιοχής Συνεκμετάλλευσης [13] θα μπορούσε να ικανοποιήσει μερικώς τις αξιώσεις και των δύο πλευρών, με τον τρόπο διανομής των κερδών να παραμένει η πλέον ευαίσθητη πτυχή. [14] Η δικαιοδοσία επί της υφαλοκρηπίδας μπορεί να είναι διακριτή από τη δικαιοδοσία επί της υδάτινης στήλης (ΑΟΖ).
- Κεντρική Ζώνη (ανοιχτά του κόλπου του Κουσάντασι): οι προτάσεις για τη Βόρεια Ζώνη θα μπορούσαν να εφαρμοστούν κι εδώ για την περιοχή εκτός των 12 ν. μιλίων των χωρικών υδάτων κάθε χώρας (δημιουργία Περιοχής Συνεκμετάλλευσης, βλ. χάρτη).
- Νότια Ζώνη (μεταξύ Κυκλάδων και Δωδεκανήσων): Η Τουρκία διεκδικεί την υφαλοκρηπίδα μιας στενής περιοχής διεθνών υδάτων ανάμεσα στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα, πέραν των 6 ν. μιλίων των ελληνικών χωρικών υδάτων. Η εφαρμογή των 12 ν. μιλίων σε αυτή την περιοχή θα άφηνε μικρές μόνο περιοχές διεθνών υδάτων, μη εκμεταλλεύσιμες, που η αρχή της δικαιοσύνης (equity) φαίνεται να τις αποδίδει στην Ελλάδα. Η απόλυτη ελευθερία ναυσιπλοϊας των πολεμικών σκαφών σε αυτή τη ζώνη θα μπορούσε να διασφαλιστεί με τη δημιουργία ενός διαδρόμους διεθνών υδάτων πλάτους 3 ως 5 ν. μιλίων.
- Περιοχή μεταξύ Ρόδου και Μεγίστης: το δικαίωμα αυτών των 2 νησιών σε χωρικά ύδατα 12 ν. μιλίων δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, καθώς ο θαλάσσιος χώρος είναι αρκετά μεγάλος. Όμως το δικαίωμα στην υφαλοκρηπίδα και την υδάτινη στήλη (ΑΟΖ) είναι συζητήσιμο στην περίπτωση της Μεγίστης, λόγω του δυσανάλογου μήκους της ακτογραμμής [15]. Αυτή η δυσαναλογία είναι λιγότερο εμφανής στην περίπτωση της Ρόδου αλλά, λόγω της θέσης της, η πλήρης εφαρμογή της μέσης γραμμής για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ θα μπορούσε να είναι άδικη για την Τουρκία και να δικαιολογεί μια περιορισμένη εφαρμογή της για τη Ρόδο.
Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη
Η Ελλάδα θα μπορούσε ελεύθερα να επεκτείνει την ΑΟΖ της σε όλες τις άλλες περιοχές του Αιγαίου που βρίσκονται πέραν των 12 ν. μιλίων. Θα μπορούσε κανείς επίσης να εξετάσει τη διάκριση της δικαιοδοσίας επί της υφαλοκρηπίδας από τη δικαιοδοσία επί της ΑΟΖ. Δεδομένου ότι η νομολογία περί "φυσικής προέκτασης της επικράτειας κάτω από τη θάλασσα" εφαρμόζεται μόνο για την υφαλοκρηπίδα, η Ελλάδα θα μπορούσε να διεκδικήσει τη δικαιοδοσία επί της υδάτινης στήλης πάνω από τις Περιοχές Συνεκμετάλλευσης. Όμως, η οριοθέτηση στη Μεσόγειο (νοτιοανατολικά της Ρόδου) θα έπρεπε να συμπίπτει με αυτήν της υφαλοκρηπίδας [16]. Ο διάδρομος διεθνών υδάτων θα μπορούσε να έχει διεθνές status, αλλά μερικές αρμοδιότητες όπως ο έλεγχος εμπορικών πλοίων κατά της ρύπανσης θα μπορούσαν να δοθούν είτε στην Ελλάδα, καθώς αυτός ο διάδρομος θα αγγίζει τα 12 ν. μίλια των χωρικών υδάτων της, είτε και στις δύο χώρες, είτε σε κάποιον άλλο φορέα που απομένει να οριστεί.
Η Συνορεύουσα Ζώνη
Ένα παράκτιο κράτος μπορεί να διενεργεί ελέγχους για να "εμποδίσει παραβάσεις της τελωνειακής, φορολογικής, μεταναστευτικής ή υγειονομικής νομοθεσίας του μέσα στην επικράτειά του ή στην αιγιαλίτιδα ζώνη του" σε μια περιοχή 24 ν. μιλίων από τις γραμμές βάσης, δηλαδή έως 12 ν. μίλια πέραν του εξωτερικού ορίου των χωρικών υδάτων του. Στο Αιγαίο τα δύο κράτη θα μπορούσαν να ασκούν αυτό το δικαίωμα εντός των ορίων που τέθηκαν παραπάνω, εξαιρουμένων των Περιοχών Συνεκμετάλλευσης και του διαδρόμου.
Το 1993 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσδιόρισε τα λεγόμενα "Κριτήρια της Κοπεγχάγης", καθιστώντας εφικτή την αξιολόγηση της προόδου της Τουρκίας κατά την προετοιμασία της για να γίνει μέλος της ΕΕ. Αυτά τα κριτήρια περιλαμβάνουν "την αποφασιστικότητα να επιλύσει τυχόν συνοριακές διαφορές σύμφωνα με την αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών όπως διατυπώνεται στη Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένης, αν εφαρμόζεται, της αναγνώρισης της εξουσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου". Το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, όπως καθορίστηκε από τη Διακυβερνητική Διάσκεψη της 3ης Οκτωβρίου 2005, σε συνέχεια της απόφασης του Δεκεμβρίου 2004 να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, επιβεβαιώνει αυτά τα κριτήρια. Ορίζει επίσης ότι κατά την περίοδο πριν την πιθανή είσοδό της, η Τουρκία προοδευτικά θα ευθυγραμμίσει τις θέσεις της σε διεθνείς οργανισμούς με τις θέσεις της ΕΕ, κάτι που λογικά υπονοεί και την αποδοχή της¨Σύμβασης του Montego Bay.
Αυτό είναι ένα δύσκολο σημείο στις διαπραγματεύσεις, του οποίου δεν μπορούμε να προβλέψουμε την έκβαση. Η είσοδος της Τουρκίας στην ΕΕ θα συνεπαγόταν μια ριζική αλλαγή στις αντιλήψεις της σχετικά με το Δίκαιο της Θάλασσας και την εκ μέρους της αναγνώριση της δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου. Η νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου δεν είναι απαραίτητα εις βάρος των θέσεων της Άγκυρας, ιδίως σχετικά με την υφαλοκρηπίδα, αλλά η Τουρκία θα έπρεπε να εγκαταλείψει τις αξιώσεις της σε σχέση με το εύρος των χωρικών υδάτων. Μια άλλη λύση θα μπορούσε να περιλαμβάνει εθελοντικές διευθετήσεις στο πλαίσιο μιας διμερούς συμφωνίας ή μια ad hoc διαιτησία κατόπιν καθορισμού αμοιβαία αποδεκτών παραμέτρων, που θα μπορούσαν να λάβουν υπόψη τους τις προτάσεις αυτού του άρθρου.
Copyright February 2009-Ortolland/Défense nationale et sécurité collective.
--------------------------------------------------------------------------------
Η "Défense nationale et sécurité collective" είναι μια έκδοση που έχει σκοπό τη θεώρηση όλων των - εθνικών και διεθνών - πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και επιστημονικών θεμάτων, εξετάζοντάς τα από την οπτική γωνία της άμυνας. Αυτή η ειδική οπτική γωνία της επέτρεψε να επιζήσει του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και αργότερα όλων των κρίσεων, δυσκολιών και αλλαγών καθεστώτος που ακολούθησαν. Οι αναγνώστες της στη Γαλλία μοιράζονται ένα κοινό ενδιαφέρον για την άμυνα και την ασφάλεια, ανεξαρτήτως διαφορών γνώμης, καταγωγής ή πολιτικής ευαισθησίας.
Παραπομπές:
[1] Η Συνθήκη της Λωζάννης της 24 Ιουλίου 1923 αναθεώρησε τη Συνθήκη των Σεβρών της 10 Αυγούστου 1920, η οποία είχε αποκόψει από την πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία τις αραβικές της επαρχίες, την Αρμενία, την Ανατολική Θράκη και την περιοχή της Σμύρνης (Izmir). Μετά τη Λωζάννη, οι αραβικές περιοχές της Μ. Ανατολής παρέμειναν υπό καθεστώς εντολής της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά η Τουρκία ανέκτησε την περιοχή της Σμύρνης και την Ανατολική Θράκη.
[2] Τα Δωδεκάνησα (η Ρόδος και τα γειτονικά νησιά της) παραχωρήθηκαν από την Τουρκία στην Ιταλία με τη Συνθήκη του Λονδίνου το Μάιο του 1913. Η Συνθήκη του Παρισιού της 10ης Φεβρουαρίου 1947 έθεσε τα νησιά στην κυριαρχία της Αθήνας.
[3] Υιοθέτηση της Σύμβασης για την Υφαλοκρηπίδα και της Σύμβασης για την Αιγιαλίτιδα Ζώνη και τη Συνορεύουσα Ζώνη.
[4] Το θέμα του εύρους των χωρικών υδάτων έχει επιπτώσεις στον εναέριο χώρο, που γενικά καλύπτει τα χωρικά ύδατα. Η Αθήνα θεωρεί ότι ο εναέριος χώρος της εκτείνεται σε απόσταση 10 ν. μιλίων γύρω από τη χερσαία επικράτειά της αλλά η Άγκυρα αναγνωρίζει μόνο 6 ν. μίλια. Ένας αριθμός περιστατικών έχουν λάβει χώρα κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων ελέγχου του εναερίου χώρου. Δύο μαχητικά αεροσκάφη (ένα ελληνικό και ένα τουρκικό) συγκρούστηκαν το Μάιο του 2006.
[5] Άρθρο 6.2 της Σύμβασης για την Υφαλοκρηπίδα της 29ης Απριλίου 1958.
[6] Απόφαση της 19ης Δεκεμβρίου 1978 : το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ανακήρυξε εαυτό αναρμόδιο, λαμβάνοντας υπόψη επιφυλάξεις της Ελλάδας σχετικά με την αρμοδιότητα του Διαρκούς Διεθνούς Δικαστηρίου (προδρόμου του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης) για τα "θέματα που σχετίζονται με το εδαφικό καθεστώς της Ελλάδας".
[7] Η Τουρκία ισχυρίζεται στην πραγματικότητα ότι η Ελλάδα μπορεί να ασκήσει κυριαρχία μόνο στα νησιά που της παραχωρήθηκαν ονομαστικά από τις συνθήκες και αμφισβητεί την κυριαρχία της Αθήνας στη βραχονησίδα Ίμια/Kardak και στη νήσο Γαύδο. Αυτή η αξίωση διατυπώθηκε μόλις το 1995.
[8] Βλ. ειδικότερα Didier Ortolland and Jean-Pierre Pirat, Atlas Géopolitique des espaces maritimes (Courbevoie : Technip, 2008).
[9] Είναι επίσης η περίπτωση της Σουηδίας και της Δανίας για τα Δανικά στενά και της Χιλής για το στενό του Le Maire.
[10] Το εμπόριο υδρογονανθράκων αυξάνει τον κίνδυνο για το περιβάλλον: σημαντική είναι η κυκλοφορία μέσω Βοσπόρου (70 εκατομμύρια τόνοι ετησίως) και η επικείμενη κατασκευή του αγωγού Bourgas-Αλεξανδρούπολης, που θα επιτρέψει τη μεταφορά πρόσθετων 35 εκατομμυρίων τόνων από το 2009 και 50 εκατομμυρίων τόνων αργότερα.
[11] Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τουρκία δεν είναι αντίθετη στην αρχή των 12 ν. μιλίων ως εύρους χωρικών υδάτων, καθώς το εφαρμόζει στη Μεσόγειο, ανοικτά της Κύπρου.
[12] Σύμβαση του Montego Bay, άρθρο 15.
[13] Η Τουρκία είχε προτείνει ένα τέτοιο είδος συμφωνίας στη δεκαετία του 1970.
[14] Δεν υπάρχει κανόνας σε αυτό το ζήτημα - πολλές συμφωνίες προβλέπουν ίσα, άλλες άνισα μερίδια στα έσοδα.
[15] Η επιφάνεια της Μεγίστης είναι μόνο 12 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το νησί έχει 430 κατοίκους. Η αναλογία μήκους ακτογραμμής είναι ευνοϊκή για την Τουρκία.
[16] Η Τουρκία, που το Μάρτιο του 2004 διαμαρτυρήθηκε για τη διαπραγμάτευση μιας συμφωνίας θαλάσσιας οριοθέτησης μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου, φαίνεται να διεκδικεί μια περιοχή που εκτείνεται πέραν της μέσης γραμμής στην περιοχή αυτή.
* Ο Didier Ortolland είναι Συντονιστής του Geopolitical Atlas of Maritime Spaces. Γράφει εδώ με την ατομική του ιδιότητα.
Η εξέλιξη του Δικαίου της Θάλασσας, που δίνει στα κράτη νέες περιοχές κυριαρχίας και δικαιοδοσίας χωρίς να προσδιορίζει την οριοθέτησή τους, είναι η πηγή της διένεξης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο. Αυτό το έρθρο εξετάζει πιθανές λύσεις για την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων, της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης, με αναφορά στην καθιερωμένη σχετική νομολογία και πρακτική των κρατών, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη την ευθυδικία (equity) και τις απαιτήσεις ασφαλείας των δύο χωρών.
Ως μέρος της στρατηγικής του περί γεωπολιτικών συνεργειών, το www.diploweb.com παρουσιάζει αυτό το άρθρο, που αρχικά δημοσιεύτηκε στην Défense nationale et sécurité collective, Φεβρουαρίου 2009, σελ. 74-87.
Πηγή: http://www.diploweb.com/The-Greco-Turkish-dispute-over-the.html
Μερικά σχόλια του "Εν Κρυπτώ" (προφανώς αποσπασματικά):
1. Είναι σημαντικό ότι ο συγγραφέας δέχεται συγκεκριμένες ελληνικές θέσεις που αμφισβητούνται από την Τουρκία, όπως το δικαίωμα σε χωρικά ύδατα 12 ν. μιλίων και το δικαίωμα των νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Σημαντικό είναι επίσης ότι ολόκληρη η σημαντική περιοχή υφαλοκρηπίδας μεταξύ Θάσου, Σαμοθράκης και Λήμνου αποδίδεται στην Ελλάδα. Επιπλέον, η προτεινόμενη λύση έχει ως αυτόματη συνέπεια τη σημαντική επέκταση του ελληνικού εναερίου χώρου στα 12 ν. μίλια (εκτός των περιοχών "διαδρόμου") χωρίς δυνατότητα της Τουρκίας να τον αμφισβητήσει όπως σήμερα (αφού θα εκλείψει η διαφορά χωρικών υδάτων 6 ν.μ. - εναερίου χώρου 10 ν.μ.). Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι ο συγγραφέας εξετάζει την τουρκική θεωρία των "γκρίζων ζωνών" μόνο ως υποσημείωση (μάλλον δείγμα της μηδενικής της αξίας) και δεν τη λαμβάνει υπόψη στη λύση που προτείνει.
2. Ο συγγραφέας δέχεται επίσης συγκεκριμένες τουρκικές θέσεις όπως η αξίωση επί περιοχών υφαλοκρηπίδας δυτικά ελληνικών νησιών (βάσει του τουρκικού επιχειρήματος ότι τα νησιά επικάθονται στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολίας), καθώς και η άρνηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Καστελλόριζο. Σε αυτά τα ζητήματα η Ελλάδα προφανώς έχει αντεπιχειρήματα, αλλά η θέση του συγγραφέα βασίζεται σε νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, και είναι σημαντικό η ελληνική πλευρά να έχει επίγνωση της δυσκολίας των θεμάτων αυτών και επιχειρήματα προς αντίκρουση των τουρκικών θέσεων.
3. Η απαίτηση "διαδρόμου ελεύθερης ναυσιπλοϊας" των τουρκικών πολεμικών πλοίων (με καθεστώς διεθνών υδάτων) μέσα από τα ελληνικά χωρικά ύδατα, είναι αδικαιολόγητη. Το διεθνές δίκαιο προβλέπει το θεσμό της "αβλαβούς διέλευσης", βάσει του οποίου τα πολεμικά πλοία μπορούν να διέρχονται μέσα από τα χωρικά ύδατα μιας άλλης χώρας - και μάλιστα η Τουρκία τον εκμεταλλεύεται ήδη στο έπακρο, με τις γνωστές "επισκέψεις των πολεμικών της ως την Άνδρο και την Κέα. Άρα δεν είναι κατανοητό ποιος λόγος επιβάλλει τον περιορισμό της ελληνικής κυριαρχίας με αυτόν το "διάδρομο", αν και πιθανόν σε αυτό το σημείο να επιδρούν και οι απαιτήσεις άλλων ισχυρότερων κρατών για ελεύθερη ναυσιπλοϊα των πολεμικών τους σκαφών.
Ελληνικά μαχητικά πάνω από το Καστελόριζο: απόντα;
Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2012
Mαχητικό Α-7 της ΠΑ σε χαμηλή πτήση επάνω απο την Μεγίστη (δεκαετία '80). Στο βάθος τα βουνά της Μικρασιατικής ακτής.
Πρέπει να πάει ένας υπουργός Εθνικής Άμυνας στο ακριτικό σύμπλεγμα της Μεγίστης-Ρω-Στρογγύλης για να μάθουμε εδώ στην Αθήνα μερικές αλήθειες, αν βέβαια τα πράγματα είναι έτσι.
Επισκέφτηκε λοιπόν χθες ο υπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος τα φυλάκια στις νήσους Ρω και Στρογγύλη, καθώς και το στρατόπεδο «Λοχία Σάββα Νικολάου» στη νήσο Μεγίστη, αλλά και το Δημαρχείο Μεγίστης συνοδευόμενος από τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό κ. Μιχαήλ Κωσταράκο, τον Αρχηγό ΓΕΣ Αντιστράτηγο κ. Κωνσταντίνο Ζιαζιά και τον Διοικητή ΑΣΔΕΝ Αντιστράτηγο κ. Γεώργιο Σοφιανίδη.
Καλωσορίζοντας λοιπόν τον υπουργό στο Δημαρχείο Μεγίστης, ο δήμαρχος κ. Παύλος Πανηγύρης ανέφερε ανάμεσα σε άλλα (την ομιλία του κου Αβραμόπουλου και το καλωσόρισμα του δημάρχου του μπορείτε να τα διαβάστε εδώ) και κάτι που δημιουργεί εύλογα ερωτήματα λέγοντας:
«Θέλω να σας ευχαριστήσω για την πρωτοβουλία και την εντολή που δώσατε στα παιδιά, αυτούς τους ιπτάμενους που παλιά ερχόντουσαν και ξαφνικά κόπηκαν τα αεροπλάνα, τα ελληνικά αεροπλάνα που περνούσαν πάνω από το νησί μας και μας έδιναν κουράγιο.
Ξανάρχισαν οι πτήσεις, κύριε Υπουργέ, χάρη σε εσάς, χάρη στην εντολή σας. Ξέρετε αυτό σημαίνει πάρα πολλά για εμάς. Όταν μας παίρνουν τηλέφωνο από τη Σούδα ή από όπου αλλού φεύγουν τα αεροπλάνα αυτά και μας λένε ότι θα πετάξουν σε 20 λεπτά, σε μισή ώρα, ο κόσμος αυτό περιμένει. Βγαίνει έξω από τα σπίτια, τα μαγαζιά και περιμένει να περάσουν αυτά τα αεροπλάνα.»
Τι εννοούσε ο δήμαρχος στην ομιλία του;
Πότε και γιατί σταμάτησαν οι πτήσεις των μαχητικών της ΠΑ πάνω από την εσχατιά αυτή της Ελλάδας, τη ίδια στιγμή που το σύμπλεγμα βρίσκεται για τους γνωστούς λόγους (ΑΟΖ) στο στόχαστρο της Τουρκίας και η τουρκική αεροπορία την επισκέπτεται καθημερινά;
Να σημειώσουμε πάντως ότι ο κος Αβραμόπουλος έχει μια μακρά σχέση με τα ακριτικά αυτά νησιά από την εποχή της δημαρχίας του στην Αθήνα.
Κάποιες απαντήσεις δεν θα έβλαπταν για να μπουν και κάποια πράγματα στη θέση τους.
www.ptisidiastima.wordpress.com
Αμερικανός καθηγητής προς ΕΕ για το Καστελόριζο: Συνετίστε την Άγκυρα!
Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 2012
Στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος μετακινείται σταδιακά το Καστελόριζο, αφού όλο και περισσότεροι ανακαλύπτουν την δυσανάλογη με το μέγεθός του σημασία, στον τομέα της εκμετάλλευσης των αποθεμάτων υδρογονανθράκων της Μεσογείου.
Με μια παρουσίαση του ζητήματος στο «National Review Online», ο διακεκριμένος Αμερικανός αναλυτής, Ντάνιελ Πάιπς, αναδεικνύει τη σημασία του Καστελορίζου, περιγράφει με μελανά χρώματα την «διπλωματίας των κανονιοφόρων» της Τουρκίας, ενώ καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να υποστηρίξει την Ελλάδα στην ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Ο τίτλος του άρθρου είναι «Kastelorizo – Mediterranean Flashpoint?» (Καστελόριζο – Μεσογειακό σημείο έκρηξης;) το οποίο δημοσιεύθηκε χθες στην ιστοσελίδα του Φόρουμ Μέσης Ανατολής (Middle East Forum), διευθυντής του οποίου είναι ο Πάιπς, ο οποίος είναι και συνεργάτης του Ινστιτούτου «Hoover» στο φημισμένο αμερικανικό πανεπιστήμιο του Stanford.
Εντύπωση προκαλεί ο τρόπος με τον οποίο ξεκινάει το άρθρο του ο αναλυτής: «Θυμηθείτε το όνομα Καστελόριζο, το ακούτε εδώ για πρώτη φορά»! Για να συνεχίσει παραθέτοντας γεωγραφικά στοιχεία, ότι δηλαδή απέχει μόλις ένα μίλι από τις τουρκικές ακτές, 80 μίλια από τη Ρόδο και 170 από την Κύπρο. Μιλάει για τους 430 κατοίκους του στα μόλις πέντε τετραγωνικά μίλια έκταση και αναφέρει ότι η περιοχή θεωρείται από το «Lonely Planet Travel Guide» από τις τέσσερις κορυφαίες σε ελληνικά νησιά για καταδύσεις.
Στη συνέχεια εξηγεί τη γεωστρατηγική του σημασία, το πως αποκόπτει τη δυνατότητα στην Τουρκία να… βάλει χέρι σε μεγάλα θαλάσσια τμήμα που ενδεχομένως περιέχουν πλούσια αποθέματα, ενώ επιτρέπει σε Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα να δημιουργήσουν έναν νοητό θαλάσσιο «διάδρομο» για τη μεταφορά των υδρογονανθράκων στην Ευρώπη, χωρίς να απαιτείται τουρκική άδεια. Η «λεπτομέρεια» αυτή είναι πολύ σημαντική για τον αναλυτή, καθώς η Τουρκία έχει δηλώσει ότι δεν θα επιτρέψει τη διέλευση του ισραηλινού φυσικού αερίου από το έδαφός της.
Στη συνέχεια μιλάει ανοικτά για την πολιτική εκφοβισμού του Ερντογάν και της κυβέρνησης του τουρκικού AKP απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο, τις υπερπτήσεις πάνω από το Καστελόριζο, κάτι που αποκαλύπτει ότι η ελληνική νήσος θα μπορούσε να αποτελέσει «θερμό σημείο», ενώ εκτιμά ότι η κατάληψή του από στρατιωτικής απόψεως θα χρειαζόταν «όσο χρόνο χρειάζεστε για να διαβάσετε αυτό το άρθρο»…
Ο Πάιπς αναφέρεται και στις δηλώσεις του Ισραηλινού αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών, Ντάνι Αγιαλόν, ο οποίος ότι η ασφάλεια των περιοχών εξόρυξης υδρογονανθράκων και της Κύπρου αποτελεί προτεραιότητα για τη χώρα του και πως κάθε απειλή δεν θα μείνει αναπάντητη.
Για να καταλήξει το άρθρο – παρουσίαση του προβλήματος, λέγοντας ότι «τέτοια ξεκάθαρα σημάδια αποφασιστικότητας είναι ευπρόσδεκτα. Καθόσον η Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζει την Ελλάδα να κάνει γεωτρήσεις για να εξασφαλίσει νέες πηγές εισοδήματος, θα πρέπει να υποστηρίξει την Αθήνα να ανακηρύξει ΑΟΖ, να απορρίψει τη δημιουργία προβλημάτων από το AKP αναφορικά με το Καστελόριζο και ξεκάθαρα να εννοήσει ότι οποιαδήποτε έγερση προβλημάτων από την Τουρκία θα έχει σοβαρότατα αποτελέσματα»…
Ας ελπίσουμε ότι η έγερση του ζητήματος ενός πασίγνωστου διεθνώς αναλυτή με τεράστιες διασυνδέσεις στο «κατεστημένο» της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής σε Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ, στέλνει τα κατάλληλα μηνύματα, όχι τόσο στην Τουρκία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά στην Ελλάδα, επειδή το να κατανοήσουν οι Έλληνες το τεράστιο γεωστρατηγικό «παίγνιο» που εξελίσσεται πλέον στην ευρύτερη περιοχή, είναι σαφέστατα το πρώτο βήμα για την αποφασιστική έξοδο της χώρας από την κρίση…
Πηγή
Σχόλιο "Εν Κρυπτώ": Ο Daniel Pipes δεν είναι τυχαίο πρόσωπο: είναι ένας από τους "σκληροπυρηνικούς" φιλοϊσραηλινούς αναλυτές στις ΗΠΑ. Επομένως το άρθρο του αυτό δείχνει ότι στο ζήτημα της ΑΟΖ του Καστελλόριζου υπάρχει σύμπτωση των ελληνικών συμφερόντων με αυτά του Ισραήλ και των ΗΠΑ, γεγονός τεράστιας πολιτικής σημασίας. Από πλευράς μας, έχουμε επανειλημμένα επισημάνει τη στρατηγική σημασία του Καστελλόριζου, όσο και την στρατιωτική τρωτότητά του (στην οποία αναφέρεται και ο Pipes). Πρέπει όμως επίσης να σημειωθεί ότι από άποψη διεθνούς δικαίου το ζήτημα της ΑΟΖ του Καστελλόριζου δεν είναι μονοσήμαντο, και χρειάζεται προσεκτική ερμηνεία της διεθνούς νομολογίας (επ' αυτού θα ανεβάσουμε σύντομα κάτι ενδιαφέρον), ώστε να μη βρεθεί η Ελλάδα εκτεθειμένη.
Υπέρπτηση νήσου Ρω από τουρκικό ελικόπτερο
Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2012
Σοβαρή τουρκική πρόκληση σημειώθηκε σήμερα το μεσημέρι στην ευρύτερη περιοχή του Καστελλορίζου, καθώς τουρκικό ελικόπτερο τύπου S-70 πραγματοποίησε υπέρπτηση της νήσου Ρω.
Η σχετική ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ έχει ως εξής:
"Τουρκικό ελικόπτερο S-70 εισήλθε στο FIR ΑΘΗΝΩΝ στις 14:51, πραγματοποίησε υπέρπτηση στη Ν. Ρω στα 200 πόδια στις 15:24 και εξήλθε του FIR ΑΘΗΝΩΝ στις 15:30.
Στην περιοχή έσπευσε ζεύγος αεροσκαφών αναχαίτισης της Πολεμικής Αεροπορίας".
Υπενθυμίζουμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που οι "φίλοι και γείτονες" εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τη Ρω: Στις 3.8.2009 το τουρκικό δίκτυο Kanal D είχε δημιουργήσει θέμα, προβάλλοντας εικόνες από το φυλάκιο της Ρω (προφανώς τραβηγμένες από σκάφος που εκινείτο στην περιοχή τις προηγούμενες ημέρες) στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων και αμφισβητώντας την ελληνικότητα του νησιού και το δικαίωμα της Ελλάδας να διατηρεί στρατό εκεί. Την επόμενη ημέρα (4.8.2009) πλωτό του Λιμενικού Σώματος εντόπισε άλλο τουρκικό σκάφος εντός ελληνικών χωρικών υδάτων ανοιχτά της Ρω, του οποίου οι επιβάτες κατά τον έλεγχο δήλωσαν επίσης δημοσιογράφοι, και δεν τους επετράπη η προσέγγιση στο νησί.
Υπενθυμίζουμε ότι η νησίδα Ρω βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το Καστελλόριζο και το ενδιαφέρον των Τούρκων γι' αυτήν πρέπει πάντα να αντιμετωπίζεται υπ' αυτό το πρίσμα. Στη στρατηγική σημασία του Καστελλορίζου, την ανάγκη στήριξης των κατοίκων του και κυρίως την ανάγκη επαγρύπνησης των ΕΔ για την κάλυψή του έχουμε αναφερθεί επανειλημμένα.
Νέα κλιμάκωση από την Τουρκία - ανοικτά της Πάφου το Πίρι Ρέις
Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 2011
Νέα κλιμάκωση παρατηρείται στο τετράγωνο Ελλάδας - Κύπρου - Τουρκίας - Ισραήλ, καθώς από το πρωί το ερευνητικό σκάφος "Πιρι Ρέις" βρίσκεται στα ανοικτά της Κύπρου, δυτικά της Πάφου και μάλιστα συνοδευόμενο από τουρκικά πολεμικά. Η τουρκική πρόκληση φαίνεται καλά σχεδιασμένη, με στόχο να απομονώσει την Κύπρο από το Ισραήλ και να την θέσει προ διλήμματος.
Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος κινείται εκτός των χωρικών υδάτων της Κύπρου, αλλά σαφώς εντός της κυπριακής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ (στο χάρτη εμφανίζονται με άσπρα όρια). Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η θαλάσσια περιοχή όπου κινείται το "Πϊρι Ρέις" βρίσκεται εκτός της περιοχής ερευνών που είχε αρχικά αναγγελθεί (κίτρινο χρώμα στο χάρτη) και στην οποία κινούνται τα νορβηγικά ερευνητικά σκάφη (τα κίτρινα στίγματα βορειοανατολικά της Κύπρου). Δηλαδή, εφ' όσον το "Πίρι Ρέις" προβεί σε σεισμικές έρευνες (κάτι που δεν επιβεβαιώνεται μέχρι στιγμής) αυτό που θα δηλώνεται από τουρκικής πλευράς είναι ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ΑΟΖ στην Κυπριακή Δημοκρατία σε εκείνο το σημείο, το οποίο θεωρεί ότι περιλαμβάνεται στην τουρκική ΑΟΖ (απεικονίζεται στο χάρτη με κόκκινη σκίαση η αντίληψη της Τουρκίας για την τουρκική ΑΟΖ)
Είναι προφανές ότι η Τουρκία τραβάει ακόμη περισσότερο το σκοινί. Είναι επίσης σαφές ότι η Τουρκία, αντιλαμβανόμενη τις στρατιωτικές, νομικές και διπλωματικές δυσκολίες μιας εχθρικής ενέργειας κατά της πλατφόρμας "Όμηρος" νοτιότερα, επιχειρεί να απομονώσει την Κύπρο από το Ισραήλ και ταυτόχρονα να μεταφέρει το βάρος μιας σύγκρουσης στην ελληνοκυπριακή πλευρά: αν το "Πίρι Ρέις" προβεί σε σεισμικές έρευνες, η Κυπριακή Δημοκρατία θα βρεθεί στο δίλημμα αν θα ανεχθεί αυτή την παραβίαση της κυριαρχίας της (που συνιστά εγγραφή υποθηκών για την Τουρκία) ή αν θα την εμποδίσει ενόπλως, σε ένα γεωγραφικό σημείο που βρίσκεται (αντίθετα με το οικόπεδο "Αφροδίτη") εκτός ισραηλινών συμφερόντων.
Ως συνήθως, οι Τούρκοι επέλεξαν προσεκτικά την επόμενη κίνησή τους. Αν την ολοκληρώσουν, εναπόκειται στην Κυ[πριακή Δημοκρατία πλευρά να απαντήσει. Και πρέπει να είναι βέβαιη ότι η Ελλάδα θα σταθεί στο πλάι της, σε οποιαδήποτε περίπτωση...
Ανακήρυξη ΑΟΖ τώρα με προϋποθέσεις. Είναι μονόδρομος.'Αρθρο-άποψη
του Μελέτη Μελετόπουλου, Διδάκτορος Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης
Η ανακήρυξη της νόμιμης και προβλεπόμενης από τις διεθνείς συνθήκες ελληνικής ΑΟΖ είναι μονόδρομος, όχι μόνον διότι αποτελεί αυτονόητο δικαίωμα της χώρας και η μη ενεργοποίησή του συνιστά μείζονα εθνική ολιγωρία. Αλλά και διότι προς την ίδια κατεύθυνση πιέζει σήμερα η Δύση (ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ισραήλ και ισχυροί ενεργειακοί κολοσσοί).
Η έκρηξη της Φουκουσίμα κατέστησε αναπόφευκτη την επιστροφή στις παραδοσιακές μορφές ενέργειας. Ταυτόχρονα η ανάφλεξη στην Βόρεια Αφρική-Μέση Ανατολή προκάλεσε τεράστια προβλήματα στις παραδοσιακές ζώνες εξόρυξης πετρελαίου. Έτσι η ανακάλυψη των τεραστίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου-πετρελαίου νοτίως των Ιονίων νήσων, της Κρήτης και της Κύπρου τα θέτει στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος. Ο έλεγχος των κοιτασμάτων που βρίσκονται στην ζώνη αυτή (Λεβιάθαν, Ηρόδοτος, Λεβαντίνη κλπ.) αποτελεί όπλο στον αγώνα γιά την παγκόσμια κυριαρχία. Η Δύση θέλει πάση θυσία να κατοχυρωθούν τα κοιτάσματα στην ελληνική κυριαρχία, και μέσω αυτής στον δυτικό έλεγχο, διότι θεωρεί ότι την Τουρκία επισφαλή και αβέβαιη σύμμαχο, ιδίως μετά την ρήξη της με το Ισραήλ.
Όμως η ανακήρυξη της ΑΟΖ από την Ελλάδα υπό τις παρούσες συνθήκες και από το σημερινό πολιτικό σύστημα πρέπει να αποκλεισθεί κατηγορηματικά. Εξηγώ γιατί.
Σύμφωνα με πληροφορίες της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ, στην ελληνική κυβέρνηση έχει αρμοδίως επιδοθεί τουρκικό veto σε περίπτωση ανακήρυξης ΑΟΖ. Φυσικά η στάση της Τουρκίας δεν ερείδεται σε υπαρκτά και ισχύοντα δικαιώματά της, αλλά στην απειλή χρήσης βίας. Πίσω από αυτά κρύβεται βεβαίως η φιλοδοξία της Τουρκίας να αποκτήσει τον γεωστρατηγικό έλεγχο των ενεργειοφόρων κοιτασμάτων και η ηγεμονική της φαντασίωση, που κατά την γνώμη πολλών σοβαρών διεθνών αναλυτών την οδηγεί ήδη σε αυτοκαταστροφικές επιλογές.
Οπωσδήποτε, το τουρκικό veto σημαίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση που θα ανακηρύξει ΑΟΖ θα αντιμετωπίσει ένταση μεγάλης κλίμακας και πιθανώς θερμό επεισόδιο στις επίμαχες περιοχές. Στόχος της Τουρκίας θα είναι να θέσει σε καθεστώς αμφισβήτησης (γκριζοποίηση) τις ενεργειοφόρες ζώνες και μετά να προχωρήσει σε διαδικασία διαπραγμάτευσης ή επιδιαιτησίας, από την οποία μπορεί να αποκομίσει-όπως εκτιμά-οφέλη.
Μία κρίση αυτής της εκτάσεως δεν μπορεί να διαχειρισθεί το σημερινό πολιτικό σύστημα. Η δομή του, η φιλοσοφία του, η οντολογία του, τα αντανακλαστικά του αποκλείουν μία ψύχραιμη, σταθερή μέχρι τέλους, ευφυή και αποφασιστική διαχείριση παρόμοιας κρίσης. (Έχω εξηγήσει και αναλύσει τους βαθύτερους λόγους στο τελευταίο βιβλίο μου ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2010). Επομένως ως πρώτη προϋπόθεση ανακήρυξης ΑΟΖ τίθεται εκ των ών ουκ άνευ η ανάδειξη νέας ηγεσίας της χώρας, που να μην προκύπτει από τα κομματικά φυτώρια ,τα πελατειακά δίκτυα και τις πολιτικές δυναστείες. Κάτι που δεν αποκλείεται υπό τις παρούσες συνθήκες. Αλλά δεν επεκτείνομαι, διότι εκφεύγει των ορίων αυτού του άρθρου.
Δεύτερη προϋπόθεση: η συστηματική διπλωματική προετοιμασία. Προκειμένου να προχωρήσει σε ανακήρυξη της οικείας ΑΟΖ, το ελληνικό υπουργείο των Εξωτερικών πρέπει προηγουμένως να έχει μελετήσει εξονυχιστικά το πλαίσιο διεθνούς δικαίου και τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Να έχει συγκροτήσει ομάδα με Έλληνες και διεθνείς εμπειρογνώμονες που θα συμβουλεύει σε κάθε βήμα την ελληνική κυβέρνηση. Να έχει συγκροτήσει εκ παραλλήλου ομάδα επικοινωνιακής διαχείρισης. Να έχει ενημερώσει, συννενοηθεί και συμφωνήσει για την ακολουθητέα διαδικασία με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ.
Το κυριώτερο: να έχει συνάψει και υπογράψει τις σχετικές συμβάσεις με τις ευρωπαϊκές, αμερικανικές και ισραηλινές εταιρείες που θα αναλάβουν την μελέτη εξόρυξη και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων. Τέλος, να έχει έρθει σε κάποιου είδους συνεννόηση με την Ρωσσία, στην οποία θα μπορούσε επί παραδείγματι να αναθέσει ένα μέρος της διύλισης ή της μεταφοράς του αργού πετρελαίου ή του φυσικού αερίου, σε κοινοπραξία με δυτικές εταιρείες, ώστε να μην υπάρξει σοβαρή ρωσσική αντίπραξη.
Εδώ προσθέτω και το εξής: θα ήταν δυνατόν να επιχειρηθεί κάποια συμφωνία με την Τουρκία που δεν θα κατοχύρωνε μεν δικαιώματα κυριαρχίας ή χρήσης επί της ελληνικής ΑΟΖ ούτε θα νομιμοποιούσε οποιεσδήποτε τουρκικές απαιτήσεις συνιδιοκτησίας, αλλά θα προέβλεπε με προσεκτική διατύπωση κάποια συμμετοχή της Τουρκίας στα έσοδα έναντι εκχώρησης λιμενικών διευκολύνσεων από τουρκικής πλευράς στις εταιρείες εξόρυξης. Μία τέτοια πρόβλεψη θα δημιουργούσε κλίμα συνεργασίας και καταλλαγής στην περιοχή. Είναι βέβαια σοβαρά αμφίβολο εάν μία τέτοια συμφωνία θα γινόταν αποδεκτή από την αλαζονική, μαξιμαλιστική τουρκική πολιτική. Πάντως μία τέτοια πρόταση θα μετέθετε την ευθύνη της ασυνεννοησίας στην τουρκική πλευρά.
Τρίτη προϋπόθεση: η συστηματική στρατιωτική προετοιμασία. Οπωςδήποτε η διπλωματική προεργασία θα πρέπει να έχει επιτύχει κάποια συμφωνία με τις ενδιαφερόμενες συμμαχικές δυνάμεις γιά κοινή αντιμετώπιση ενδεχόμενης θερμής τουρκικής αντίδρασης. Η ξένη συνδρομή, όμως, όπως διδάσκει η ιστορία, είναι πάντοτε αμφίβολη, διότι εξαρτάται από την κοινή γνώμη της ξένης χώρας και από άλλους μη προβλέψιμους και αστάθμητους παράγοντες. Επομένως παραμένει σημαντική η κατά μόνας στρατιωτική προετοιμασία, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα όπως εκκαθάριση της εφεδρείας, επανεκπαίδευση των εφέδρων, άσκηση γενικής επιστράτευσης σε εθνική κλίμακα, άμεση αύξηση της θητείας και στους τρεις κλάδους των ενόπλων δυνάμεων, ώστε να αυξηθεί ο όγκος του στρατεύματος και να επανδρωθούν οι παραμεθόριες μονάδες, οργάνωση εξειδικευμένου σώματος εσωτερικής ασφάλειας με σκοπό να αντιμετωπίσει πιθανή αναταραχή προερχόμενη από αποσταθεροποιητικούς μηχανισμούς, που θα λειτουργήσουν ως μηχανισμός αντιπερισπασμού από το εξωτερικό πρόβλημα, συγκρότηση πολιτοφυλακών σε όλους τους μεθοριακούς νομούς και στα νησιά, κατάρτιση σοβαρού σχεδίου διαχείρισης κρίσης, με εναλλακτικά σενάρια και αντίστοιχους τρόπους αντίδρασης. Αυτά όλα απαιτούν τουλάχιστον εξάμηνη προετοιμασία.
Η σύναψη συμμαχιών, η προετοιμασία της διεθνούς και της ελληνικής κοινής γνώμης, η άψογη νομική και τεχνική υποστήριξη, η σημαντική αύξηση της στρατιωτικής ισχύος θα λειτουργήσουν αποτρεπτικά γιά την περίπτωση θερμής τουρκικής αντίδρασης και θα αποθαρρύνουν επίδειξη δυνάμεως και τυχοδιωκτικές ενέργειες από την τουρκική πλευρά.
Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις, θεωρώ την άμεση ανακήρυξη ΑΟΖ από μία ελληνική κυβέρνηση άωρη και ανεύθυνη ενέργεια, που θα επιφέρει αποτελέσματα αντίθετα από τα προσδοκώμενα.
www.antibaro.gr
Χ. Ροζάκης: Νομικό παράδοξο η τουρκική στάση για τις έρευνες στην ΑΟΖ
Νομικό παράδοξο χαρακτηρίζει τη στάση της Τουρκίας στο θέμα των ερευνών για υδρογονάνθρακες στην Κυπριακή ΑΟΖ ο καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου και αντιπρόεδρος του ΕΔΑΔ, Χρίστος Ροζάκης.
Σε συνέντευξη του στην εφημερίδα «Αλήθεια» επισημαίνει ότι η συμφωνία για καθορισμό υφαλοκρηπίδας Τουρκίας - «ΤΔΒΚ» δεν έχει υπόσταση. Παρατηρεί όμως ότι η Άγκυρα αντιμετωπίζει το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου ως «κράτος» για έρευνες βορειοδυτικά της Κύπρου και από την άλλη το αντιμετωπίζει ως κοινότητα αναφορικά με τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων στην εκμετάλλευση των όποιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στο τεμάχιο 12 της κυπριακής AOZ.
Ο Κύριος Ροζάκης θεωρεί ότι η Τουρκία θέλει να παρεμβληθεί μεταξύ της ΑΟΖ Κύπρου-Ελλάδος και πιστεύει ότι θα κάνει έρευνες και στα ανοικτά της Πάφου για να διεκδικήσει το μείζων στην περιοχή. Οι διαφορές τονίζει είναι μεγάλες και αγεφύρωτες και μπορούν να γεφυρωθούν στα διεθνή δικαστήρια.
Σε ερώτηση για το Καστελόριζο απάντησε ότι εφόσον διαθέτει αναμφίβολα υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ αυτή επεκτείνεται στο σημείο που αρχίζει η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα της Κύπρου.
Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι πρόθεση Ελλάδας και Κύπρου είναι ενδεχομένως να οριοθετήσουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα γι'αυτό, επισημαίνει, προσπαθεί να δείξει ότι είναι παρούσα στην περιοχή.
Στο ερώτημα, κατά πόσον η Κυπριακή Δημοκρατία θα μπορούσε να κατανείμει αναλογικά τα όποια οικονομικά οφέλη προκύψουν από το φυσικό αέριο πριν από την λύση του κυπριακού, η απάντηση του καθηγητή είναι κατηγορηματική : «Αυτό θα γίνει μόνο αν μιλούμε για μια συνολική λύση, όπου οι τουρκοκύπριοι θα είναι μέρος του ενωμένου κράτους».
Στην ίδια συνέντευξη ο καθηγητής Χρίστος Ροζάκης τονίζει ότι :» Στο οικόπεδο 12 η Τουρκία δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει ο,τιδήποτε, γιατί δεν υπάρχει καμία συνέχεια των ακτών της με τις θαλάσσιες περιοχές στην επίμαχη περιοχή».
www.kathimerini.gr
Άδεια πόντισης καλωδίων νοτίως του Καστελλορίζου από την Τουρκία; Μερικά ερωτήματα για το CS Ile de Brehat...
Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2011
Φαίνεται ότι στις τουρκικές ενέργειες που ανεβάζουν σταδιακά την ένταση (ανακοίνωση ερευνών σε περιοχή που επικαλύπτει ελληνική υφαλοκρηπίδα, "συμφωνία" οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας με το ψευδοκράτος, έξοδος Πίρι Ρέις κλπ.) προστέθηκε άλλη μία, που ενδεχομένως πέρασε απαρατήρητη ως τώρα.
Τα γεγονότα έχουν ως εξής: Σύμφωνα με τουρκική οδηγία προς ναυτιλλομένους (NAVTEX), από 20 Σεπτεμβρίου το πλοίο "Ile de Brehat" θα προβεί σε πόντιση καλωδίων στο επίμαχο σημείο νοτίως του Καστελλορίζου, όπου η ελληνική ΑΟΖ (εφ' όσον οριοθετηθεί) εφάπτεται με την αιγυπτιακή και την κυπριακή. Κατά την τουρκική ερμηνεία που δεν συμπεριλαμβάνει το Καστελλόριζο στην οριοθέτηση, στο συγκεκριμένο σημείο η ΑΟΖ όπως και η υφαλοκρηπίδα (εφ' όσον οριοθετηθούν) είναι τουρκικές. Η τουρκική NAVTEX ρητώς ισχυρίζεται ότι τα σημεία όπου θα γίνουν οι ποντίσεις βρίσκονται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα, ενώ τοποθετώντας τα στο χάρτη προκύπτει ότι βρίσκονται σε ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ:
Χάρτης 1: τα στίγματα που δίνονται από την τουρκική NAVTEX ως τουρκική υφαλοκρηπίδα. Με λευκές γραμμές διακρίνονται τα ορθά όρια των ΑΟΖ Ελλάδας, Κύπρου και Τουρκίας
Το CS Ile de Brehat , γαλλικής σημαίας και συμφερόντων, ποντίζει καλώδιο οπτικής ίνας που θα συνδέει το Τελ Αβίβ με το Μπάρι της Ιταλίας. Πρόκειται για το δεύτερο μέρος της αποστολής που ξεκίνησε τον προηγούμενο Μάρτιο με την αποστολή του ιταλικού πλοίου «OGS Explora», που είχε λάβει άδεια από την ελληνική κυβέρνηση να χαρτογραφήσει τη διαδρομή όπου σχεδιαζόταν να γίνει η πόντιση του καλωδίου. Η Άγκυρα είχε στείλει τότε στην περιοχή μια τουρκική κορβέτα η οποία είχε παρενοχλήσει και τελικώς εκδιώξει το ιταλικό ερευνητικό πλοίο με τον ισχυρισμό ότι οι εργασίες γίνονταν σε δήθεν τουρκική υφαλοκρηπίδα. Η ελληνική πλευρά δεν είχε στείλει πλοίο στην περιοχή και είχε περιοριστεί σε διπλωματικό διάβημα προς την Άγκυρα.
Σύμφωνα με πληροφορίες του τύπου, οι εταιρείες που έχουν ναυλώσει το «Ile de Brehat» έλαβαν άδεια από την ελληνική κυβέρνηση για να ποντίσουν την οπτική ίνα, αναγνωρίζοντας την ελληνική κυριαρχία στην περιοχή που η τουρκική κυβέρνηση είχε επιχειρήσει να αμφισβητήσει πριν από έξι μήνες. Όμως από την τουρκική NAVTEX προκύπτει ότι είτε ζητήθηκε άδεια και από την Τουρκία, είτε η Τουρκία θέλησε να καταγράψει επισήμως τη θέση της ότι η περιοχή πόντισης περιλαμβάνεται σε τουρκική και όχι ελληνική υφαλοκρηπίδα. Το ερώτημα είναι ποια υπήρξε η ελληνική αντίδραση επ' αυτού.
Σημειωτέον ότι χθες 22 Σεπτεμβρίου το Ile de Brehat δεν έδωσε στίγμα στο διεθνές σύστημα αναφοράς AIS, ενώ η πορεία του με βάση τα τελευταία στίγματα που είχε δώσει ως το βράδυ της 21 Σεπτεμβρίου ήταν η ακόλουθη:
Χάρτης 2: Η πορεία του CS Ile der Brehat ως το βράδυ της 21.9. Παρατηρήστε πώς τα στίγματα ταυτίζονται με τα όρια της ΑΟΖ όπως τα αντιλαμβάνεται η Τουρκία (λευκή γραμμή)
Σήμερα το πρωί το πλοίο έδωσε ξανά στίγμα νοτίως της Κρήτης, δηλαδή πάνω στη νοητή ευθεία που συνεχίζει δυτικά της επίμαχης περιοχής. Επομένως είναι εύλογο το συμπέρασμα ότι χθες 22 Σεπτεμβρίου το Ile de Brehat διήλθε χωρίς ελληνική αντίδραση από τα σημεία που αναγγέλθηκαν με την τουρκική NAVTEX, που έχει ως εξής (τονισμένο το επίμαχο σημείο):
TURNHOS - NAVIGATIONAL WARNING NUMBER : 614
NAVTEX - NAVIGATIONAL WARNING NUMBER : 614/11
MEDITERRANEAN SEA
LAYING CABLE OPERATION BY CS ILE DE BREHAT, BETWEEN 20–30 SEP, ALONG THE LINE JOINING THE POSITIONS BELOW IN THE TURKISH CONTINENTAL SHELF.
33 51.00N - 030 22.02E
33 52.82N - 030 19.50E
33 54.07N - 028 47.23E
33 56.33N - 028 35.95E
33 56.03N - 028 00.00E
WIDE BERTH REQUESTED .
Από ελληνικής πλευράς εκδόθηκε η NAVTEX 533/11, που έχει ως εξής:
ZCZC HA42
211145 UTC SEP 11
IRAKLEIO RADIO NAVWARN 533/11
OUR NAVWARN 528/11 MODIFIED
AS FOLLOWS:
SE KRITIKO - IERAPETRA SEA
UNDERWATER CABLE LAYING OPERATIONS
BY C/S ILE DE BREHAT/FOUC
FROM 22 SEP UNTIL FURTHER NOTICE
ALONG LINE JOINING
33-50,07N 029-51,94E
33-51,30N 029-40,00E
33-53,60N 028-58,70E
33-56,00N 028-00,92E
33-59,70N 027-08,36E
33-55,80N 026-08,99E
33-58,00N 025-20,40E
34-10,30N 024-35,30E
WIDE BERTH REQUESTED
NNNN
Το πρώτο που παρατηρεί κανείς σε αυτή την αναγγελία είναι ότι δεν περιέχει καμία απόρριψη του τουρκικού ισχυρισμού περί τουρκικής υφαλοκρηπίδας με τη NAVTEX 614/11, που έχει προηγηθεί. Κρατούμε μία επιφύλαξη καθώς η τροποποιούμενη NAVTEX 528/11, με την οποία θα μπορούσε να έχει απαντηθεί ο τουρκικός ισχυρισμός, έχει εξαφανιστεί από κάθε διαδικτυακό σημείο αναζήτησης (γιατί;), αλλά πάντως από τα ως τώρα στοιχεία δεν προκύπτει ελληνική απάντηση. Επιπλέον, τοποθετώντας τα στίγματα της ελληνικής NAVTEX στο χάρτη βλέπουμε ότι αφορούν όμορη περιοχή και βρίσκονται σε αρμονική συνέχεια με τα τουρκικά, σαν οι δύο χώρες να έχουν μοιραστεί την αρμοδιότητα στην περιοχή!
Χάρτης 3: Η συνολική πορεία του CS Ile de Brehat με βάση τα στίγματα που έχουν δοθεί. (Με κόκκινο τα τουρκικά στίγματα, με γαλάζιο τα ελληνικά).
Τίθενται λοιπόν τα εξής ερωτήματα:
1. Η Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού εντέλει εξέδωσε κάποια NAVTEX που αντικρούει την τουρκική; Γιατί έχει εξαφανιστεί η προηγούμενη NAVTEX 528/11;
2. Αποδέχεται η ελληνική κυβέρνηση ότι τα στίγματα που αναφέρονται στην τουρκική NAVTEX βρίσκονται σε τουρκική υφαλοκρηπίδα;
3. Αν ναι, αυτό δεν αντιβαίνει στην πάγια ελληνική θέση ότι το Καστελλόριζο έχει υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ; Η "τουρκική" λωρίδα δεν αποκόπτει την ΑΟΖ της Ελλάδας από τις ΑΟΖ της Κύπρου και του Ισραήλ;
4. Αν όχι, γιατί η ελληνική NAVTEX δεν αντέκρουσε τον ισχυρισμό της τουρκικής ότι τα συγκεκριμένα στίγματα βρίσκονται σε τουρκική υφαλοκρηπίδα;
5. Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών έχει προβεί σε κάποια ενέργεια επί του θέματος;
6. Γιατί συνδυάζονται τόσο αρμονικά τα στίγματα της τουρκικής και της ελληνικής αγγελίας; Υπάρχει κάποια συνεννόηση που δεν τη γνωρίζουμε;
7. Αν δεν υπάρχει συνεννόηση, μήπως η Τουρκία μας επιβάλλει τη θέλησή της ασκώντας de facto κυριαρχία στην επίμαχη περιοχή, κι εμείς (για άλλη μια φορά) σφυράμε αδιάφορα;
8. Μήπως μετά την επιτυχή εκδίωξη του OGS Explora από την τουρκική κορβέτα το Μάρτιο, τώρα με την τουρκική NAVTEX αρχίζει να παγιώνεται η άσκηση κρατικής κυριαρχίας από την Τουρκία στην περιοχή;
Κάθε απάντηση δεκτή...
Γιγαντομαχία για τον Λεβιάθαν
Δευτέρα 11 Απριλίου 2011
Toυ Μελέτη Η. Μελετόπουλου*
Η πυρηνική τραγωδία στην Ιαπωνία οδηγεί άμεσα σε αναθεώρηση ή και αναστολή της παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, υπό την πίεση της τρομοκρατημένης κοινής γνώμης. Η απελευθερωμένη ραδιενέργεια είναι ένας αόρατος δολοφόνος χωρίς σύνορα.
Ο πολιτισμός επιστρέφει λοιπόν προσώρας στο πετρέλαιο και κυρίως στο φυσικό αέριο. Οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας δεν έχουν ακόμα επαρκώς αναπτυχθεί ώστε να υποκαταστήσουν τις συμβατικές (και ρυπογόνες) . Η δε ανάπτυξή τους απαιτεί ακόμα χρόνο.
Υπ’αυτές τις συνθήκες, τα τεράστια (σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις) κοιτάσματα που βρίσκονται στην ζώνη νότιο Ιόνιο Πέλαγος-βόρειο Λιβυκό Πέλαγος- Καστελλόριζο-Κύπρος- ακτές Μέσης Ανατολής καθίστανται επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος και ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων και των μικρότερων περιφερειακών δυνάμεων.
Η Δύση, δηλαδή οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ο επίδοξος νομέας των κοιτασμάτων. Αλλά η πρόσβαση στα ενεργειακά κοιτάσματα περνάει από τα κράτη της περιοχής που ελέγχουν νομίμως τον χώρο(Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, Υφαλοκρηπίδα), δηλαδή την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, οριακά δε την Συρία, την Αίγυπτο και την Λιβύη. Επομένως προαπαιτούνται συμμαχίες και συμφωνίες διανομής μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών: οι μεγάλες δυνάμεις θα προσφέρουν την τεχνογνωσία και την γεωστρατηγική κάλυψη, οι εγχώριες δυνάμεις τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα εξόρυξης.
Ήδη στην περιοχή έχει διαμορφωθεί άξονας Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ (με γεωστρατηγική προέκταση το ημιανεξάρτητο Κουρδιστάν και την Αρμενία). Ο άξονας έχει δύο σκέλη: πολιτικο στρατιωτική συμμαχία και συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων. Αυτός ο άξονας είναι η αιχμή του δόρατος του δυτικού κόσμου στην πετρελαιοφόρο ζώνη.
Η Τουρκία στερείται προσβάσεων στις επίμαχες ενεργειοφόρες περιοχές και αισθάνεται περιεσφιγμένη γεωστρατηγικά και γεωοικονομικά, ενώ διαβλέπει την προοπτική της περιθωριοποίησής της δίπλα στον ανερχόμενο ενεργειακό άξονα.
Αλλά η δυσχερής θέση της Τουρκίας αποτελεί προϊόν δικής της αποκλειστικά επιλογής. Αυτο-αποκλείστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, επιδεικνύοντας αδιαλλαξία στους γεωπολιτικούς όρους που ετέθησαν για την εισδοχή της. Αρνήθηκε να ομαλοποιήσει τις σχέσεις της με την Ελλάδα (μη άρση του casus beli) και την Κύπρο (όπου παραμένει ως κατοχική δύναμη). Το κυριώτερο, συγκρούσθηκε με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, υποστηρίζοντας το Ιράν και εμφανιζόμενη ως ηγέτις των Μουσουλμάνων της Ευρώπης αλλά και της Μέσης Ανατολής. Το αποτέλεσμα ήταν τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωκοινοβούλιο, συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών) να θέσουν στις αρχές του χρόνου ανυπέρβλητα εμπόδια στην συνέχιση της ενταξιακής διαδικασίας.
Η Τουρκία επιδιώκει να συμμετάσχει στην διανομή των κοιτασμάτων, παρακάμπτοντας και αποκλείοντας την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, ως απευθείας συνομιλητής της Δύσης ή και ως αντίπαλος της Δύσης. Θέλει να σύρει την Δύση σε διαπραγμάτευση, εκβιάζοντάς την, με «αντίποινα» μία ειδική σχέση Τουρκίας-Ρωσσίας ή Τουρκίας-Ιράν ή και συσπειρώνοντας την Μέση Ανατολή εναντίον της Δύσης. Απειλεί επίσης, ευθέως και ρητώς (βλ. πρόσφατες δηλώσεις Ραούφ Ντενκτάς), με γεωστρατηγική αποσταθεροποίηση στην Ανατολική Μεσόγειο, στην περίπτωση που προχωρήσουν οι διαδικασίες αξιοποίησης των κοιτασμάτων από τις δυτικές εταιρείες που ήδη έχουν υπογράψει συμβόλαια με την Κύπρο και το Ισραήλ. Αξιοποιεί το πλαίσιο της «σύγκρουσης των πολιτισμών»,για να δημιουργήσει ιδεολογικό επικάλυμμα. Ασφαλώς θα αναζητήσει συμμάχους στον χώρο της Μέσης Ανατολής, επικαλούμενη τον κοινό αραβομουσουλμανικό παρονομαστή. Επίσης είναι βέβαιο ότι θα επιχειρήσει να εκμεταλλευθεί πολιτικά και διπλωματικά την σαρωτική ανατροπή των αραβικών καθεστώτων της βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Η Τουρκία ενδεχομένως θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή στο ενεργειακό «κλαμπ» που διαμορφώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο, εάν αναθεωρούσε την συγκρουσιακή της σχέση με το Ισραήλ. Αυτή η σύγκρουση αποτελεί όμως την βασική συνθήκη για την ανάδειξή της σε περιφερειακή μουσουλμανική δύναμη, όπως προβλέπει το όραμα Νταβούτογλου.
Επίσης η Τουρκία θα έπρεπε να αναγνωρίσει την Κύπρο, να παραδώσει την Αμμόχωστο και να αποσύρει τα στρατεύματά της από το βόρειο τμήμα, το οποίο θα καθίστατο μέρος μίας χαλαρής συνομοσπονδίας με την ελεύθερη Κύπρο, που όμως θα μετείχε στην νομή του ενεργειακού πλούτου. Αυτό θα οδηγούσε βεβαίως στην γεωστρατηγική αποδύναμωσή της, τουλάχιστον όπως το εννοούν οι ιθύνοντες του τουρκικού γεωστρατηγικού δόγματος.
Τέλος θα έπρεπε να άρει το casus beli έναντι της Ελλάδος, να παύσει αμέσως κάθε αμφισβήτηση της Ελληνικής εθνικής κυριαρχίας και τις σχετικές παραβιάσεις, παραβάσεις, υπερπτήσεις, «αβλαβείς διελεύσεις» και λοιπές προκλήσεις, όπως και την ανάμειξή της στην Δυτική Θράκη. Επίσης θα έπρεπε να αναγνωρίσει την οικουμενικότητα του Πατριαρχείου και να επιτρέψει την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Δηλαδή θα έπρεπε να εγκαταλείψει την εξωτερική της πολιτική των τελευταίων τριάντα χρόνων και να αποποιηθεί των ηγεμονικών νεο-οθωμανικών φιλοδοξιών της.Αυτές οι πραγματικά ριζοσπαστικές κινήσεις θα της επέτρεπαν όμως να εισπράξει τεράστια έσοδα από την συμμετοχή της στα ενεργειακά κονσόρτσιουμ που διαμορφώνονται ήδη.
Μία άλλη κοινωνία, χωρίς ψυχοπαθολογικές εμμονές, στρατοκρατική λογική και γεωπολιτικές ανασφάλειες, οργανωμένη στην βάση του ορθού λόγου και της επιδίωξης της ειρηνικής ανάπτυξης και καλής γειτονίας, ενδεχομένως θα επέλεγε ένα τέτοιο σενάριο.
Αλλά η Τουρκία, μία χώρα με εμφανή σύνδρομα ανωτερότητας, δεν αντέχει την λογική της διαπραγμάτευσης επί ίσοις όροις. Οι αυτοκρατορικές της αναμνήσεις και οι ηγεμονικές της ψευδαισθήσεις την ωθούν να υπαγορεύει τους όρους της ακόμη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η εξόρυξη φυσικού αερίου ή πετρελαίου σε χώρο που διεκδικεί έστω και χωρίς νομικά επιχειρήματα είναι κόκκινη γραμμή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Οι αντιδράσεις της επομένως θα κινηθούν από το επίπεδο των διπλωματικών πιέσεων, διλημμάτων και απειλών έως και πιθανά κλιμακούμενα θερμά επεισόδια. Φυσικά, η αντιπαράθεση της Τουρκίας με την Δύση και το Ισραήλ θα έχει τεράστιο κόστος γι’αυτήν.
Η έκβαση της διελκυστίνδας αυτής θα είναι κρίσιμη, το διακύβευμα είναι τεράστιο, και ο έλεγχος των κοιτασμάτων θα διαμορφώσει την παγκόσμια ενεργειακή άρα και γεωστρατηγική ισορροπία.
*Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης
http://www.rieas.gr/research-areas/greek-studies-gr/1456-2011-04-09-13-07-47.html
Η ευθύνη του Παπανδρέου
Κυριακή 27 Μαρτίου 2011
Του Μιχάλη Ιγνατίου
Η πρόκληση των Τούρκων στο Καστελόριζο είναι μία ενέργεια που πραγματοποιήθηκε κατόπιν άδειας-εντολής στο ανώτατο επίπεδο. Την υπέγραψαν ο πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν και ο αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ πριν την εκτέλεσή της ενημερώθηκε, ως είθισται, ο πρόεδρος Αμντουλάχ Γκιουλ. Οι πληροφορίες προέρχονται από σοβαρό συνάδελφο με έδρα την Αγκυρα, ο οποίος θεωρείται αξιόπιστος και ο οποίος στο παρελθόν έδωσε σοβαρές και αξιόπιστες πληροφορίες που αφορούσαν το φιλοτουρκικό σχέδιο Ανάν και την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ.
Αλλωστε, δεν χρειάζεται καν αυτή η πληροφόρηση για να γνωρίζει κανείς ότι τέτοιες πράξεις λαμβάνονται μόνο με απόφαση της τουρκικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Οι αρμόδιοι στην Αθήνα γνώριζαν για την απαράδεκτη τουρκική πρόκληση, απάντησαν με διάβημα, αλλά δεν ένιωσαν την ανάγκη να πληροφορήσουν τον ελληνικό λαό. Και εάν δεν ενημέρωνε την κοινή γνώμη η εφημερίδα “Αυγή” δεν θα γνωρίζαμε ότι τουρκική κορβέτα παρενόχλησε ιταλικό σκάφος που έπλεε -εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας- στην περιοχή του Καστελόριζου με άδεια της ελληνικής κυβέρνησης. Οι Τούρκοι είπαν στον Ιταλό πλοίαρχο ότι πρέπει να αποχωρήσει πάραυτα διότι βρισκόταν σε ...τουρκική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ)!
Ουδείς πρέπει να έχει την παραμικρή αμφιβολία ότι οι Τούρκοι θα προστατεύσουν αυτά που θεωρούν συμφέροντά τους στη Μεσόγειο. Ουδείς πρέπει να έχει την παραμικρή αμφιβολία ότι θα προχωρήσουν και στη δημιουργία κρίσης στο Αιγαίο εάν θεωρήσουν ότι παρόμοιες ενέργειες, όπως η περίπτωση του ιταλικού πλοίου, ενδυναμώνουν ακόμα περισσότερο τις ελληνικές θέσεις. Το ζήτημα δεν είναι αυτό, διότι στην πράξη απέδειξαν ότι όχι μόνο παλεύουν για τα συμφέροντά τους, αλλά μάχονται και για θέματα στα οποία δεν έχουν ίχνος δικαίου. Το ερώτημα που τίθεται είναι τι πράττει η Ελλάδα για να προστατεύσει τα δικά της συμφέροντα.
Δυστυχώς η Αθήνα αδρανεί και η ευθύνη δεν ανήκει στον υπουργό των Εξωτερικών της Ελλάδας, αλλά στον πρωθυπουργό. Αυτός έλαβε την απόφαση να “θάψει” το θέμα της ελληνικής ΑΟΖ, και δικό του δόγμα είναι η πορεία προσέγγισης με την Τουρκία ανεξάρτητα από προκλήσεις και παραβιάσεις των ελληνικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο.
Πρέπει να είμαστε σαφείς και απόλυτοι: Και να ήθελε ο κ. Δρούτσας να οριστεί η ελληνική ΑΟΖ, ο κ.Παπανδρέου δεν θα το επέτρεπε. Η πολυπολιτισμική θεωρία από την οποία κυριαρχείται απαγορεύει ακόμα και τις πολιτικές συγκρούσεις, εκτός αν πρόκειται για αδύνατα χαμηλοστελέχη του ΠΑΣΟΚ που διαγράφονται στο δευτερόλεπτο επειδή αμφισβητούν την οικονομική πολιτική. Η θεωρία απαγορεύει ειδικά τις συγκρούσεις με τους γείτονες. Και αποτελεί μία μεγάλη αλήθεια αυτό που υποστηρίζουμε πολλοί ότι εάν δεν τον καθήλωνε η οικονομική κρίση, θα έκανε προσπάθεια να κλείσει όλα τα θέματα που έχει η Ελλάδα στην ταραγμένη γειτονιά των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου.
Το μέγα ερωτηματικό, που διακινεί ως εκφοβιστικό εργαλείο ο πρωθυπουργός, αποτελεί πάντα η αντίδραση της Τουρκίας. Πώς θα αντιδράσει στην πράξη σε εκείνη την περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση ορίσει τις οικονομικές της ζώνες. Και το ερώτημα είναι ένα και μοναδικό: Θα κηρύξει πόλεμο; Ο,τι και να πράξει -και ο πόλεμος πρώτα και πάνω απ’ όλα δεν συμφέρει στην ίδια την Τουρκία- η Ελλάδα έχει δικαιώματα και πρέπει να τα ασκήσει και να τα προστατεύσει. Ο τρόπος άσκησης της κυβερνητικής πολιτικής στο συγκεκριμένο θέμα της ΑΟΖείναι μη παραδεκτός και η ευθύνη ανήκει μόνο στον πρωθυπουργό της Ελλάδας...
ΕΡΩΤΗΣΗ στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας: Είναι δυνατόν να εμπιστεύεστε τις σκέψεις σας στην πολυτάλαντη σύμβουλο του Ελληνα πρωθυπουργού; Δεν γνωρίζατε ότι δεν κρατά το στόμα της κλειστό; Δεν είχατε πληροφορηθεί τα προβλήματα που δημιουργούσε πυκνά-συχνά στον μακαρίτη τον Τάσσο; Εχω και μία άλλη απορία κύριε Πρόεδρε: Ποια είναι η κυρία για να χάνετε τόσο πολύτιμο χρόνο για να ακούτε τις αμπελοφιλοσοφίες της; Σύμβουλος του πρωθυπουργού της Ελλάδος, θα πείτε. Και επειδή συμβουλεύει τον κ. Παπανδρέου εσείς πρέπει να της αποκαλύπτετε σκέψεις που φαντάζομαι δεν μοιράζεστε ούτε με τους συνεργάτες σας; Με την ευκαιρία, μπορεί να μας πει ο αγαπητός Στέφανος ποιοι άλλοι παραβρέθηκαν στη συνάντηση του Προέδρου Χριστόφια με την εν λόγω κυρία;
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 27/03/2011
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
