ΜΚ/Β NIKE: Η ..."απειλή"

MIM-14 με φόντο τη Μαρμαρίδα

Στον ελληνικό αμυντικό τύπο πρόσφατα δημοσιεύθηκαν άρθρα σχετικά με τη μεταφορά Μοιρών ΝΙΚΕ HERCULES στα μικρασιατικά παράλια ως νέα εξέλιξη που υποτίθεται οδήγησε τις ελληνικές υπηρεσίες πληροφοριών να συλλέξουν πληροφορίες και να καταλήγουν πως η τουρκική ενέργεια είχε διπλό σκοπό, τόσο σε ΑΣΕΠΕ-killer, όσο και σε βαλλιστικό. Το αποτέλεσμα, βάσει των δημοσιευμάτων, είναι να αλλάξει το status quo στο Αιγαίο, αφού τα EMB-145 θα αναγκαστούν πλέον να επιχειρούν δυτικότερα κι επειδή απειλούνται πλέον να ισοπεδωθούν αστικά κέντρα που βρίσκονται 150-200km από τα μικρασιατικά παράλια.

Στην πραγματικότητα η μεταφορά των ΝΙΚΕ στα μικρασιατικά παράλια δεν είναι νέα εξέλιξη, αφού οι Μοίρες αυτές μεταφέρθηκαν στα μέσα της περασμένης δεκαετίας, ενώ τα αστικά κέντρα στο Αιγαίο βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση από τα μικρασιατικά παράλια που καθιστά άνευ ουσίας το αυξημένο βεληνεκές των ΝΙΚΕ, αν υποτεθεί πως μπορούν πράγματι να χρησιμοποιηθούν σε αυτόν το ρόλο. Την εποχή που μεταφέρθηκαν, μια δεκαετία πριν, η Τουρκία διέθετε ήδη αξιολογότερα συστήματα μακρού πλήγματος με κρίσιμα συγκριτικά πλεονεκτήματα, όπως τη δυνατότητα εξαπόλυσης μεγαλύτερου, ταχύτερου κι ακριβέστερου όγκου πυρός από αυτοκινούμενα συστήματα που διασφάλιζαν ακρίβεια προσβολής, αιφνιδιασμό και την επιβίωση των μέσων.

Ιστορικό τουρκικών ΜΚ/Β ΝΙΚΕ

Η Τουρκία διέθετε οκτώ Μ/ΚΒ ΝΙΚΕ που βρίσκονταν στην Κων/πολη, μοιρασμένες σε δύο συγκροτήματα των τεσσάρων Μοιρών εκατέρωθεν του Βοσπόρου. Στο διαδίκτυο μπορεί εύκολα να βρει κανείς σχετικές αναφορές από ιστοσελίδες που ασχολούνται με την ιστορία της χρήσης των συγκεκριμένων α/α συστημάτων παγκοσμίως, με αναλυτικές λεπτομέρειες ως προς τις δυνατότητες, τις θέσεις και τη λειτουργία των Μοιρών αυτών, ενώ για τα δύο συγκροτήματα της Κων/πολης υπάρχουν σχετικά άρθρα ήδη από το 2009 όπως αυτό. Στην Κων/πολη οι Μοίρες του κάθε συγκροτήματος απείχαν έως 7νμ (12,5km) ενώ η μέγιστη απόσταση των πιο απομακρυσμένων Μοιρών, μεταξύ των δύο συγκροτημάτων, ήταν 35νμ (63km). Παρομοίως στην Ελλάδα η αντίστοιχη απόσταση δεν ξεπερνούσε τα 40νμ (72km), γεγονός που ομολογεί πως στην πράξη ικανοποιητική α/α προστασία (αυξημένο Pk), όπως κάθε α/α συστήματος, επιτυγχάνεται χονδρικά στη μισή από τη μέγιστη αναφερόμενη εμβέλεια, στην προκειμένη δηλαδή, στη μισή των ~80νμ (145km). Η απαίτηση εγκατάστασης σε αυτές τις αποστάσεις ήταν κρίσιμη διότι τα ΝΙΚΕ λειτουργούσαν σε εκτεταμένες σταθερές υποδομές που περιλάμβαναν τις τρεις περιοχές εξαπόλυσης βλημάτων με τις ράμπες των τριπλών εκτοξευτών, τις αποθήκες πυρομαχικών, τις εγκαταστάσεις RADAR, των γεννητριών κοκ (εικ.1) που αποτελούσαν σχετικά εύκολο στόχο μιας συνδυασμένης προσβολής, λόγω των εγγενών αδυναμιών του συστήματος και της έκτασης του.

Εικ.1 Διάταξη συγκροτήματος RADAR

Κύρια αδυναμία του συστήματος πέραν του ότι δεν είναι αυτοκινούμενο, είναι η δυνατότητα εξαπόλυσης ενός μόνο α/α βλήματος κάθε φορά και η απαίτηση καθοδήγησης του, που σημαίνει πως σε κάθε βολή το σύστημα αδυνατεί να εξαπολύσει άλλο βλήμα για 3-4 λεπτά, με αποτέλεσμα τα 9 διαθέσιμα βλήματα να αξιοποιούνται συνολικά σε χρόνο που προσεγγίζει τη μισή ώρα, ενώ η αναχορηγία των εκτοξευτών είναι χρονοβόρα διαδικασία. Άλλη αδυναμία του συστήματος αποτελεί το γεγονός πως την έρευνα, ιχνηλάτηση, αναγνώριση κι εγκλωβισμό στόχου και τη καθοδήγηση του βλήματος την αναλαμβάνουν διαφορετικά RADAR (εικ.2) με διακριτό ρόλο που πρέπει να συνεργάζονται απρόσκοπτα, ενώ η απώλεια είτε της καθοδήγησης του βλήματος, είτε του εγκλωβισμού του στόχου έχει ως αποτέλεσμα την αποτυχία της βολής

Εικ.2 Λειτουργία RADAR

Το RADAR έρευνας διαθέτει διαφορετικές κλίμακες σάρωσης θυσιάζοντας την ακρίβεια εντοπισμού με την εμβέλεια. Στη μεγαλύτερη κλίμακα η αύξηση της εμβέλειας έχει αντίτιμο τη μείωση ακρίβειας στον εντοπισμό στόχων, ειδικά μικρού μεγέθους σε χαμηλό ύψος. Η δε τεχνολογία και οι δυνατότητες των RADAR έρευνας (HIPAR/ABAR, LOPAR), ιχνηλάτησης και αποστασιομέτρησης στόχου (TTR/TRR) είναι παρωχημένη και δεν καλύπτει τις απαιτήσεις του σύγχρονου περιβάλλοντος απειλών, αφού το σύστημα αναπτύχθηκε τη δεκαετία του '60 με σκοπό την αναχαίτιση των σοβιετικών βομβαρδιστικών σε μεγάλο υψόμετρο και δευτερευόντως σε βαλλιστικό και αντιβαλλιστικό ρόλο καλύπτοντας ψυχροπολεμικές ανάγκες. Τα RADAR έρευνας είναι αμφίβολο αν μπορούν να εντοπίσουν σε μεγάλες αποστάσεις σύγχρονα μαχητικά, ενώ είναι βέβαιο πως χαμηλά ιπτάμενα στόχοι <100ft δεν εντοπίζονται πέραν των ~10νμ. Επίσης τα TTR/TRR είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν μπορούν να παρακολουθούν αδιαλείπτως σύγχρονα μαχητικά για όσο καθοδηγείται το α/α βλήμα (>2 λεπτά) από το MTR, ενώ η κάθε απώλεια ιχνηλάτησης στόχου ή βλήματος έχει αποτέλεσμα την αποτυχία της βολής. Αυτές και άλλες αδυναμίες του συστήματος το καθιστούν παρωχημένο σε α/α ρόλο έναντι σύγχρονων μαχητικών. Παρ όλες τις βελτιώσεις στα συστήματα, βλήματος και MTR, δεν απέτρεψαν ατυχήματα σε εκπαιδευτικές βολές τις περασμένες δεκαετίες στο πεδίο βολής της Κρήτης που φανερώνει το μέγεθος της αναξιοπιστίας του συστήματος και των βλημάτων ηλικίας μισού αιώνα. 

Μετακίνηση MK/B NIKE από Κων/πολη

Εικ.3 Παλαιότερη διάταξη Κων/πολης

Η μεταφορά των ΜΚ/Β ΝΙΚΕ στα μικρασιατικά παράλια ξεκίνησε πριν το 2002, αρχικά με την μεταφορά τριών Μοιρών, της 1ης, 2ης και 6ης όπως εμφανίζεται στην εικ.3, ενώ η 1η και η 6η από το 1987 δεν υπαγόταν στο ΝΑΤΟικό δίκτυο αλλά στο εθνικό. Σε δεύτερη φάση μεταφέρθηκαν η 5η και η 8η στα μέσα του 2005. Σε τρίτη φάση φαίνεται να διαλύθηκαν η 3η, 4η και 7η στα μέσα του 2006 όπου παραλήφθηκαν οι ΜΚ/Β HAWK, ενώ η 3η και η 7η αποτελούσαν τις διοικήσεις του κάθε συγκροτήματος διαθέτοντας HIPAR. Για τις τρεις τελευταίες Μοίρες που απέμειναν μέχρι την προμήθεια των HAWK δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σε ανοιχτές πηγές. Στον ελληνικό τύπο γίνεται αναφορά για μεταφορά Μοιρών ΝΙΚΕ από τα Δαρδανέλια, όμως εκεί δεν ήταν ποτέ εγκατεστημένες τέτοιες Μοίρες. Το μόνο βέβαιο είναι ότι έχουν μετακινηθεί και οι τρεις τελευταίες από την Κων/πολη εδώ και επτά χρόνια περίπου κι από το 2007 κάποια ίχνη τους εμφανίζονται ως στατικό έκθεμα.

ΜΙΜ-14Β και HIPAR, Μουσείο Πολεμικής Αεροπορίας, Etimesgut

Ως α/α απειλή στο Αιγαίο

Στον ελληνικό τύπο αναφέρεται πως η μεταφορά των ΜΚ/Β ΝΙΚΕ στα μικρασιατικά παράλια είχε σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως α/α απειλή για τα ΕΜΒ-145 που θα τα αναγκάσουν να επιχειρούν εκτός της μέγιστης τους εμβέλειας (140km) και παρουσιάζεται ως νέα εξέλιξη. Στην πραγματικότητα η μεταφορά των ΝΙΚΕ  πραγματοποιήθηκε πριν 11 χρόνια περίπου, περίοδος που σηματοδοτεί σημαντικές εξελίξεις στην ελληνική και τουρκική αεροπορία και στην α/α άμυνα. Το πρώτο μισό της δεκαετίας του '00 υπήρξε η προμήθεια νέων αεροσκαφών και πυρομαχικών με νέες δυνατότητες, ξεκίνησε το πρόγραμμα προμήθειας ΑΣΕΠΕ (2001) από την Ελλάδα που ολοκληρώθηκε τελικά το 2009, ενώ αναβαθμίστηκε η ελληνική αεράμυνα από την ένταξη των S-300PMU1 (2000), TOR-M1 και επιπλέον OSA/AKM (2001), Patriot (2003) και της ολοκλήρωσης της αναβάθμισης των MK/B HAWK (2006). Οι εξελίξεις αυτές αναβάθμισαν θεαματικά την ελληνική αεράμυνα έναντι της ΤΗΚ και της πενιχρής προστασίας που της πρόσφερε η μεταφορά των ΝΙΚΕ, η δε τουρκική προμήθεια 8 ΜΚ/Β HAWK (2005) και συστημάτων RAPIER τα προηγούμενα χρόνια, δεν κάλυπτε τις ανάγκες αλληλοϋποστήριξης ΤΗΚ-αεράμυνας σε ενδεχόμενο αεροπορικό πόλεμο στο Αιγαίο. Από τα δεδομένα αυτά η μεταφορά των ΝΙΚΕ στο Αιγαίο στις αρχές της δεκαετίας '00 ήταν μονόδρομος παρά το γεγονός πως είναι παρωχημένων δυνατοτήτων, αφού δεν υπήρχε άλλο α/α σύστημα μακρού βεληνεκούς για να μεταφέρουν ώστε να ισορροπήσουν την α/α κάλυψη των ε/τ συνόρων και την αλληλοϋποστήριξή της με την ΤΗΚ. Δεν είναι τυχαίο πως εκείνη την περίοδο η Τουρκία έδωσε ιδιαίτερο βάρος στην αναβάθμιση και την περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου έγκαιρης προειδοποίησης στα παράλια, όπως και στις δυνατότητες μακρού πλήγματος από αέρος και ξηράς.

Τα ΝΙΚΕ θεωρητικά αποτελούν απειλή για αεροσκάφη μεγέθους μεταγωγικού, ειδικά εφόσον τα προσεγγίζουν, στην περίπτωση δηλαδή που κινούνται ανατολικά. Όμως είναι αυτονόητο πως σε ενδεχόμενη σύγκρουση οι πρώτοι στόχοι που θα προσβληθούν είναι οι σταθερές εγκαταστάσεις RADAR τόσο των ΝΙΚΕ όσο και του δικτύου έγκαιρης προειδοποίησης. Πολλοί τέτοιοι στόχοι βρίσκονται ακόμα κι εντός βεληνεκούς πυρών ΠΒ από τα ανατολικά νησιά. Κατα μία έννοια η μεταφορά των ΝΙΚΕ προβληματίζει περισσότερο ως προς τις δυνάμεις που θα δεσμευθούν στην έγκαιρη καταστροφή τους, παρά στο ότι συνιστούν αξιόλογη απειλή. Στο σενάριο δε απειλής μεταγωγικών που κινούνται ανατολικά προς ενίσχυση αμυντικών δυνάμεων κάποιου ανατολικού νησιού, πρέπει να ληφθεί υπόψη πως τέτοια επιχείρηση απαιτεί εναέρια επικράτηση, έστω τοπικά και χρονικά περιορισμένη. Για να επιτευχθεί αυτή είναι προφανές πως θα έχουν προσβληθεί με οποιοδήποτε τρόπο τα ΝΙΚΕ όπως και οι υπόλοιποι σταθεροί παραλιακοί στόχοι. 

ΑΣΕΠΕ-killer 

Στα ελληνικά δημοσιεύματα αναφέρεται πως το αυξημένο βεληνεκές των ΝΙΚΕ λειτουργεί ως φόβητρο για τα ΑΣΕΠΕ κι ως εκ τούτου θα αναγκαστούν να επιχειρούν δυτικότερα. Για να ισχύει αυτός ο φόβος θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως τα ΕΜΒ-145 θα επιχειρήσουν στο κεντρικό Αιγαίο και συγκεκριμένα ~150km από τις μικρασιατικές ακτές, το οποίο όμως στερείται λογικής διότι σε αυτήν την απόσταση κινδυνεύουν περισσότερο από τα τουρκικά F-16 κι όχι από τα ΝΙΚΕ.

Εικ.4 Απεικόνιση κάλυψης RADAR

Στην εικ.4 απεικονίζονται οι τρεις κάθετοι άξονες στο Αιγαίο στην απλοϊκή μορφή του θεάτρου αεροπορικών επιχειρήσεων σε άξονα Α-Δ:

1. Ανατολικός άξονας. Των μικρασιατικών παραλίων συμπεριλαμβανομένου των ανατολικών νησιών από όπου θα προσπαθούν να διεισδύσουν δυτικότερα τα τουρκικά μαχητικά για εναέρια υπεροχή και κρούση, γεωγραφικά από όλα τα ανατολικά σύνορα από Έβρο έως Καστελόριζο

2. Κεντρικός άξονας. Του κεντρικού Αιγαίου το οποίο θα προσπαθεί η ΕΠΑ να ελέγχει με τη συνδρομή των α/α δυνάμεων τόσο για την άμυνα στρατηγικών στόχων της ενδοχώρας και της Κρήτης, όσο για την εναέρια επικράτηση στο κεντρικό και ανατολικό Αιγαίο για την προστασία των φίλιων δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένου επιθετικών επιχειρήσεων για την προσβολή στρατηγικών στόχων και δυνάμεων κατά προτεραιότητα. Γεωγραφικά από ανατολικά Χαλκιδικής έως ανατολικά Κρήτης.

3. Δυτικός άξονας. Του δυτικού Αιγαίου, γεωγραφικά από Θεσ/νικη, Εύβοια έως Κρήτη.

Οι εμβέλειες στα ανατολικά απεικονίζουν τις εμβέλειες των 5 ΜΚ/Β ΝΙΚΕ στην απόσταση των 83νμ και 42νμ (150km & 75km). Από την εικόνα φαίνεται ότι δεν είναι λογικό να θεωρεί κανείς πως τα ΕΜΒ-145 θα επιχειρούν στον κεντρικό άξονα διότι:

(α) Είναι παράλογο να πιστεύει κανείς πως η ΕΠΑ θα επιτύχει πλήρη αεροπορική υπεροχή έως τον ανατολικό άξονα απαγορεύοντας στα τουρκικά μαχητικά να διεισδύουν έως τον κεντρικό άξονα, ώστε να μην κινδυνεύουν τα ΑΣΕΠΕ.

(β) Στην προσπάθεια για το (α) θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως τα ΜΚ/Β ΝΙΚΕ με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα αδρανοποιηθούν ή/και θα καταστραφούν, λόγω των παρωχημένων δυνατοτήτων τους και των σταθερών τους εγκαταστάσεων. 

(γ) Τα ΕΜΒ-145 αν επιχειρήσουν στον κεντρικό άξονα, δηλαδή 50-70νμ από την περιοχή που θα διεξάγεται η εναέρια μάχη, θα αποτελέσουν δεδομένα προτεραιότητα για την ΤΗΚ αφού είναι υψηλής επιχειρησιακής αξίας στόχος. Σε τέτοια περίπτωση η απειλή F-16/AIM-120 είναι μεγαλύτερος κίνδυνος από τα ΝΙΚΕ/ΜΙΜ-14.

(δ) Στον κεντρικό άξονα τα ΕΜΒ-145 στερούνται την κάλυψη του πυκνού α/α δικτύου του δυτικού.

(ε) Απο τα παραπάνω προκύπτει η απαίτηση αυξημένης προστασίας αν επιχειρήσουν τα ΕΜΒ-145 στον κεντρικό τομέα, σε σχέση με το να επιχειρούσαν στο δυτικό, δεσμεύοντας μεγαλύτερο αριθμό αεροπορικών δυνάμεων που θα στερηθεί η ΕΠΑ από άλλες αεροπορικές  επιχειρήσεις.   

(στ) Στην εικόνα απεικονίζεται η εμβέλεια (350km) αποκάλυψης στόχου μεγέθους μαχητικού από το ΕΜΒ-145. Φαίνεται χαρακτηριστικά πως από τον δυτικό άξονα καλύπτει επαρκώς το Αιγαίο και τα μικρασιατικά παράλια μέχρι το ύψος των δυτικών αεροπορικών βάσεων της Τουρκίας, υπό την κάλυψη ισχυρού α/α δικτύου που θα αλληλοϋποστηρίζεται με τα αεροσκάφη συνοδείας και περιπολίας χωρίς να κινδυνεύει άμεσα από εχθρικά μαχητικά.

Στο παράδειγμα αυτό εξετάζεται μόνο η σύγκριση πιθανών περιοχών επιχειρήσεων ΑΣΕΠΕ, δηλαδή του κεντρικού και δυτικού άξονα του Αιγαίου, σε σχέση με τις δυνητικές απειλές ΜΙΜ-14Β/ΑΙΜ-120 και δεν συνυπολογίζονται οι υπόλοιποι παράγοντες που εμπλέκονται οι οριζόντιοι άξονες Μακεδονίας-Θράκης, Κρήτης-Καστελορίζου (και Κύπρου) και η ύπαρξη δυνητικών απειλών από σκάφη επιφανείας. Το πιο πιθανό είναι τα ΑΣΕΠΕ να επιχειρούν ακόμα πιο δυτικά από το δυτικό άξονα της εικ.4.

Τα ΜΙΜ-14 βαφτ(ιστ)ηκαν Yildirim

Στα πρόσφατα δημοσιεύματα αναφέρεται επίσης ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών κατέληξαν στο συμπέρασμα πως οι Μοίρες ΝΙΚΕ μετακινήθηκαν στα μικρασιατικά παράλια όχι μόνο σε α/α ρόλο με σκοπό τον εκφοβισμό των ΑΣΕΠΕ, αλλά σε βαλλιστικό ρόλο με σκοπό την προσβολή αστικών κέντρων σε ακτίνα 150-200km. Ενισχυτικό του συμπεράσματος προβάλλεται και η υποτιθέμενη αλλαγή βαφής όπως των γνωστών Yildirim.

TR-.300, Αλμυρά Λίμνη 2010

Στην εικ.4 που με μαύρο χρώμα απεικονίζεται η εμβέλεια 150km των Μοιρών NIKE, βλέπει κανείς πως τα αστικά κέντρα που απειλούνται είναι αυτά των ανατολικών νησιών, κυριότερα Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου, Κω, Ρόδου που η απόστασή τους από τα μικρασιατικά παράλια κυμαίνεται από 9 έως 25km. Αυτό σημαίνει πως είναι εντός βεληνεκούς του τουρκικού ΠΒ, συνεπώς τα αστικά κέντρα και γενικά τα ανατολικά νησιά ποτέ δεν ήταν ασφαλή από χερσαία προσβολή για να ισχυρίζεται κανείς πως η προ δεκαετίας έλευση των ΝΙΚΕ άλλαξε την κατάσταση.

Εξετάζοντας τη δυνατότητα προσβολής στόχων στα νησιά από χερσαία τουρκικά συστήματα θα πρέπει επίσης να επισημανθεί πως πριν τη μεταφορά των ΜΚ/Β ΝΙΚΕ στα παράλια που πραγματοποιήθηκε την περίοδο 2002-2005, η Τουρκία είχε προμηθευτεί ήδη από το 1997 μια Πυροβολαρχία με 5 ΠΕΠ ΤR-300 (WS-1A), με ελάχιστο βεληνεκές 20km και μέγιστο 80km, ενώ μέχρι το 1999 είχαν κατασκευαστεί άλλοι 25 εκτοξευτές συγκροτώντας συνολικά 6 Πυρ/χιες. Τουλάχιστον μία από αυτές εγκαταστάθηκε εξ αρχής στην Ίμβρο με αποστολή την προσβολή στόχων στη Λήμνο, το οποίο είχε αποκαλυφθεί το 2004 από τον τότε ΥΕΘΑ Σπ. Σπηλιωτόπουλο, ενώ το σύστημα παρουσιάστηκε επίσημα στην παρέλαση της 30.8.2006.

TR-300, Αλμυρά Λίμνη 4.4.2000

Η εξέλιξη αυτή ήταν στα πλαίσια του προγράμματος Kasirga που περιελάμβανε την προμήθεια, αλλά κι εγχώρια ανάπτυξη και παραγωγή ΠΕΠ έπειτα από την άρνηση των ΗΠΑ να αποδεσμεύσει τεχνογνωσία για την εγχώρια παραγωγή του πυραύλου Μ26 κι αργότερα του MGM-140 (ATACMS) του M270 (MLRS). Παράλληλα συνεχιζόταν από το 1995 το πρόγραμμα TOROS με ΠΕΠ των 230 και 260mm με βεληνεκές 65km και 110km αντίστοιχα και με τις πρώτες δοκιμαστικές βολές να σημειώνονται παρουσία δημοσιογράφων τον Φεβρουάριο του 2000 στο πεδίο βολής της Χήλης, τον Απρίλιο του ίδιου έτους πραγματοποιήθηκε βολή TR-300 στο πεδίο βολής της Αλμυράς Λίμνης.

T-260, Χηλή 10.2.2000

Παρά τα όσα έχουν γραφτεί στον ελληνικό τύπο σχετικά με τα Τ-230/260 δεν αποδεικνύεται η παραγωγή τους και η εισαγωγή στο τουρκικό οπλοστάσιο που φαίνεται να καλύπτεται με την προμήθεια των Μ270 MLRS και την παραγωγή κι ανάπτυξη των TR-300. Αντίθετα αποδεικνύεται η χρήση των ΠΕΠ Τ-122 με βεληνεκές της τάξης των 40km το οποίο αναπτύχθηκε επίσης την ίδια περίοδο, μέσα δεκαετίας '90 και μπήκε σε υπηρεσία το 1997 καλύπτοντας το κενό βεληνεκούς ανάμεσα στα πυροβόλα και τα τακτικά βλήματα των M270 και TR-300.

Την ίδια περίοδο εξελίχθηκε και το πρόγραμμα Jaguar που αφορά την προμήθεια κι εγχώρια ανάπτυξη και παραγωγή βαλλιστικού πυραύλου, που είχε ως αποτέλεσμα το 1998 να συναφθεί συμφωνία με την Κίνα για την ανάπτυξη του J-600T που ήταν αντίγραφο του B-611.

J-600T, Σινώπη 30.5.2012

Η πρώτη δοκιμαστική βολή έγινε το 2001 στα 120km και έφτασε τα 150km το 2003. Το κοινό πρόγραμμα της τουρκικής Roketsan και των κινεζικών CASIC και CPMIEC από το 1995 εώς το 2004 κατέληξε στο γνωστό Yildirim I με βάρος κεφαλής 480kgr και βεληνεκές 150km που παρουσιάστηκε επίσημα στην παρέλαση της 30.8.2007 ένα χρόνο μετά την επίσημη παρουσίαση του TR-300. Τούρκοι αξιωματούχοι ανάφεραν πως η συνεργασία αυτή δεν αφορούσε την παραγωγή του αντίστοιχου Β-611Μ με βεληνεκές 250km.

Ωστόσο η ανάπτυξη του βλήματος συνεχίστηκε και τον Μάρτιο του 2008 πραγματοποιήθηκε η πρώτη βολή του βελτιωμένου Yildirim II. Τον Μάιο του 2012 πραγματοποιήθηκαν νέες δοκιμές στο νέο πεδίο βολής της Σινώπης που βάσει τουρκικών πηγών πραγματοποιήθηκαν συνολικά 7 βολές βλημάτων με βεληνεκές από 40 έως 280km αποκαλύπτοντας την εμβέλεια των Yildirim II.

J-600T Χήλη, άγνωστη ημερομηνία από πρόσφατο video της ROKETSAN

Με τις δεδομένες δυνατότητες των τουρκικών χερσαίων συστημάτων ΠΒ και των stand off βλημάτων της ΤΗΚ, η ύπαρξη των ΝΙΚΕ δεν άλλαξε ουσιαστικά την απειλή μακρού πλήγματος αν κι εφόσον χρησιμοποιηθούν σε τέτοιο ρόλο. Η απειλή αυτή προϋπήρχε της μεταφοράς τους στα μικρασιατικά παράλια, που πραγματοποιήθηκε πριν μια δεκαετία περίπου κι όχι πρόσφατα. Η δε αναφορά σε εκατοντάδες βλήματα των ΝΙΚΕ που μπορούν να ισοπεδώσουν ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα αστικών κέντρων, αυτή τη φορά δεν συνοδεύτηκε από "προκλητικές αφίσες", αλλά από φωτογραφία που αν και περασμένης δεκαετίας, "αποδείκνυε" την πρόσφατη αλλαγή χρώματος όπως των Yildirim.

Εικ.5 Κρήτη, αριστερά 1971, δεξιά 1998

Στην πραγματικότητα τα βλήματα των ΝΙΚΕ είχαν δύο βασικούς τύπους χρωματισμού, τα αρχικά ΜΙΜ-14Α της δεκαετίας '60 είχαν λευκό χρώμα όπως οι πρώτες παρτίδες των βελτιωμένων ΜΙΜ-14Β. Η μεγαλύτερη παραγωγή των ΜΙΜ-14Β είχε χακί χρώμα, όπως και το σύνολο του ακόμα νεώτερου τύπου ΜΙΜ-14C.

Παρατηρεί κανείς στις παλαιότερες βολές βλήματα λευκού χρώματος αφού προφανώς αναλώνονταν τα αποθέματα των παλαιότερων τύπων και παρτίδων όπως φαίνεται στην εικ.5, ενώ αργότερα αφού εξαντλήθηκαν ή αποσύρθηκαν οι παλαιότεροι τύποι χρησιμοποιούνται νεώτερα βλήματα χρώματος χακί.

Εικ.6 Στατικά εκθέματα ΜΙΜ-14 στην Τουρκία

Αντιστοίχως στην Τουρκία αποσύρθηκαν πρώτα οι παλαιότεροι τύποι όπως αποδεικνύεται από το λευκό χρώμα (εικ.6) και κατόπιν τα νεώτερα χακί χρώματος, ενώ στις φωτογραφίες της δεκαετίας '00 κι έπειτα εμφανίζονται μόνο οι νεώτεροι τύποι χακί χρώματος (εικ.7, εικ.8).

Συγκρότημα εκτοξευτών και RADAR

Άγνωστο εν τούτοις παραμείνει η πραγματική σημερινή κατάσταση των Μοιρών αυτών, οι τυχών αναβαθμίσεις και ο ρόλος τους, δεδομένου ότι στις εικόνες δεν εμφανίζονται σε όλες τις περιπτώσεις η τυπική διάταξη όπως υπήρχε στην Κων/πολη. Σε κάποιες περιπτώσεις δεν φαίνεται το RADAR έρευνας HIPAR/ABAR, ενώ φαίνονται τα υπόλοιπα (LOPAR, MTR, TTR, TRR), σε κάποιες άλλες εμφανίζονται θόλοι RADAR αλλά και TRS-22XX, ενώ οι περιοχές εκτόξευσης με τις ράμπες των τριπλών εκτοξευτών είναι δύο κι όχι τρεις όπως συμβαίνει στη τυπική διάταξη μιας ΜΚ/Β ΝΙΚΕ. Σε κάθε περίπτωση είναι δεδομένο πως η Τουρκία μέχρι σήμερα έχει μεγάλο κενό ως προς την α/α προστασία μέσου-μεγάλου βεληνεκούς και για αυτό έχει ακόμα σε υπηρεσία κάποιες από τις αρχικές 8 ΜΚ/Β ΝΙΚΕ αν και περιορισμένης έως μηδενικής πραγματικής επιχειρησιακής αξίας έναντι σύγχρονων απειλών, μαχητικών και πυρομαχικών. Μέχρι να καλυφθεί το κενό αυτό η α/α προστασία των τουρκικών στόχων καλύπτεται από ανεπαρκές δίκτυο αεράμυνας. Η αδυναμία αυτή καλύπτεται έως τώρα από την ΤΗΚ, τη γεωγραφική έκταση, τον αριθμό α/δ με την ύπαρξη ενισχυμένων καταφύγιων αεροσκαφών, τη δυνατότητα εναέριου ανεφοδιασμού και το δίκτυο έγκαιρης προειδοποίησης. Οι δε ραγδαίες εξελίξεις στο βαλλιστικό οπλοστάσιο και στην απόκτηση stand off πυρομαχικών από την ΤΗΚ, ακυρώνει στην ουσία την αξία του ενδεχόμενου να κληθούν τα ΜΙΜ-14Β/C να χρησιμοποιηθούν σε ρόλο εδάφους-εδάφους.