Μετά τη Χάγη
Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2011
Σημ. "Εν Κρυπτώ": Με το άρθρο που αναδημοσιεύουμε παρακάτω, ο επί πολλά έτη εμπειρογνώμων πρεσβευτής βαλκανιολόγος στο Υπουργείο Εξωτερικών κ. Ευάγγελος Κωφός τάσσεται υπέρ της καταγγελίας της Ενδιάμεσης Συμφωνίας με τα Σκόπια, ως επόμενης κίνησης της Ελλάδας μετά την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Υπενθυμίζουμε ότι την ίδια πρόταση είχαμε διατυπώσει και εμείς πριν λίγες ημέρες. Από πλευράς πολιτικού κόσμου, μόνο η "Δημοκρατική Αναγέννηση" του κ. Παπαθεμελή έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ αυτής της επιλογής. Θα περίμενε κανείς και από τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις (και ειδικά από τους κυβερνητικούς εταίρους) να τοποθετηθούν σχετικά, αλλά παρατηρείται αιδήμων σιωπή...
Μετά τη Χάγη
του Ευάγγελου Κωφού
Ας μην αυταπατώμεθα. Η ετυμηγορία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης είχε ήδη προδιαγραφεί εδώ και 16 χρόνια. Ηταν η μέρα (13.9.1995) που ο τότε υπ. Εξωτερικών, με εντολή του πρωθυπουργού Α. Παπανδρέου, έβαζε την υπογραφή του σε ένα αδιέξοδο κείμενο, γνωστό πλέον ως «Ενδιάμεση Συμφωνία». Ενα κείμενο που απέφευγε να ρυθμίσει το «πρόβλημα του ονόματος», αλλά άνοιγε κερκόπορτες και πριόνιζε κυριαρχικά δικαιώματά μας. Ακόμα και αν τρίτες χώρες διατύπωναν επιφυλάξεις για εισδοχή των Σκοπίων σε διεθνή οργανισμό, η Ελλάδα, μόνη αυτή, δεν είχε επιλογή: όφειλε να συναινέσει στην ένταξη εφόσον η γειτονική της χώρα γινόταν δεκτή ως «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Στις αρχές της εβδομάδας, στη Χάγη, γίναμε μάρτυρες των αναπόφευκτων συνεπειών του 1995. Εξαιτίας τους οδηγηθήκαμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημά μας με την ΠΓΔΜ, ως νομικό θέμα, ενώ πρόκειται για εξόχως πολιτική διένεξη. Ως μη νομικός, δεν μπορώ να κρίνω την απόφαση. Εχω όμως μια απορία. H εγκαλούσα χώρα έκανε εκτενείς αναφορές σε ελληνικές δηλώσεις περί «βέτο» κ.λπ. Το ΔΔΧ βασίστηκε προφανώς σε αυτές για να θεωρήσει ότι η Ελλάδα παραβίασε το άρθρο 11,1 της «Ενδιάμεσης», έχοντας «εναντιωθεί» στην ένταξη της ΠΓΔΜ. Φαίνεται, όμως, ότι τελικά διέφυγε της προσοχής των αξιότιμων δικαστών ένα καίριο σημείο: ότι το ομόφωνο κοινό ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι ανέφερε ρητά ότι η ΠΓΔΜ γίνεται μέλος του οργανισμού ευθύς ως επιλυθεί το θέμα της ονομασίας. Ενα κείμενο που προσυπογράφουν όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει ήδη προσυπογράψει την ένταξη της γείτονος στο ΝΑΤΟ! Αγνωστες, λοιπόν, οι βουλές της νομικής επιστήμης, ιδίως όταν εμπλέκονται με κατ’ εξοχήν πολιτικά θέματα...
Τώρα είναι η ώρα να δούμε, με ψυχραιμία, τα «μετά τη Χάγη». Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της απόφασης, σε συνέντευξή μου σε δημοσιογράφο της τηλεόρασης του ΣΚΑΙ, διατύπωνα την άποψη/πρόταση ότι το «εμπόδιο» της «Ενδιάμεσης Συμφωνίας» θα μπορούσε να γίνει εφαλτήριο για την επίλυση του προβλήματος για το όνομα. Η πρότασή μου προϋποθέτει άμεση ανακοίνωση τερματισμού της «Ενδιάμεσης», που έχει ήδη ολοκληρώσει τον βίο της εδώ και οκτώ χρόνια. Η κίνηση αυτή δεν είναι εκδήλωση δυσφορίας για την απόφαση του ΔΔΧ. Απλά υπογραμμίζει την ανάγκη να μεταφερθούμε στο πλαίσιο εκείνο που καθόρισε το Σ.Α. του ΟΗΕ με τις αποφάσεις του 817/1993 και 845/1993, βάσει των οποίων είχαμε οδηγηθεί στην «Ενδιάμεση» του 1995.
Η κυβέρνηση Gruevski φαίνεται να προκρίνει συνέχιση των διαπραγματεύσεων για την ονοματολογία ταυτόχρονα με έναρξη των ενταξιακών της διαδικασιών στην Ε.Ε. Δυστυχώς, στην περίπτωση της ΠΓΔΜ -ιδιαίτερα με τη σημερινή κυβέρνησή της- έχει χαθεί πλήρως η αξιοπιστία της για ειλικρινή διάθεση διαπραγμάτευσης για επίλυση της διαφοράς μας. Είναι πλέον εμφανές ότι η παρακώλυση επί μία 15ετία των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ στόχευε όχι στην επίλυση του προβλήματός του, αλλά στην απόσπαση από τρίτες χώρες διμερών αναγνωρίσεων με το «συνταγματικό όνομα».
Η νέα διαπραγμάτευση έχει τις προϋποθέσεις να λειτουργήσει θετικά για λύση. Υπό την πίεση της λήξης της «Ενδιάμεσης», σε ένα χρόνο από την ελληνική δήλωση για τερματισμό, οι δύο πλευρές, με την αρωγή του Διαμεσολαβητή του ΟΗΕ, θα πρέπει να αρχίσουν εντατικές διαπραγματεύσεις. Ως την εκπνοή της «Ενδιάμεσης» και με συνέχιση της αναστολής των διαδικασιών για ένταξη σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε., τα δύο μέρη θα κληθούν από το Σ.Α. του ΟΗΕ να καταλήξουν σε μια αμοιβαίως αποδεκτή «Οριστική Συμφωνία». Σ’ αυτήν θα ρυθμίζονται το θέμα του ονόματος όσο και άλλες συναφείς εκκρεμότητες. Αν οι δύο πλευρές καταλήξουν σε συμφωνία, ο δρόμος για την ΠΓΔΜ θα είναι ανοιχτός όχι μόνο για το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., αλλά και για την οικοδόμηση αμφίπλευρα αποδοτικών σχέσεων καλής γειτονίας και συνεργασίας.
Οι συνθήκες στην περιοχή και διεθνώς έχουν αλλάξει. Το πλαίσιο της «Οριστικής» θα πρέπει να επικαιροποιήσει διατάξεις του 1993 και να λάβει σοβαρά υπόψη όχι μόνο κλασικά ζητήματα περί «αλυτρωτισμού», εδαφικής κυριαρχίας κ.λπ., αλλά και κατ’ εξοχήν ζητήματα ταυτοτήτων, που κατά κύριο λόγο αφορούν τους λαούς. Για τους Ελληνες, ιδιαίτερα τους Μακεδόνες μας, σημασία έχει να ρυθμισθούν οι διεθνείς επιπτώσεις από την επιχειρούμενη «μονοπωλιακή» επιβολή του μακεδονικού ονόματος, το οποίο φέρει ως συνταγματικό του ένα ανεξάρτητο κράτος.
* Ο κ. Ευάγγελος Κωφός υπήρξε εμπειρογνώμων πρεσβευτής βαλκανιολόγος στο υπουργείο Εξωτερικών ώς την αφυπηρέτησή του, τον Ιούνιο του 1995.
www.kathimerini.gr
6 σχόλια:
Την ίδια άποψη έχει εκφράσει εδώ και πολύ καιρό ο αξιολογότατος Στάυρος Λυγερός και με έκπληξη άκουσα ακόμα και τον Βερέμη να την ψελλίζει..
Για να δούμε..
Aυτά μαθαίνουν στα παιδιά τους. Αντέ όταν μεγαλώσουν να τους εξηγήσεις ότι είναι Σλάβοι και η "Σολούν" είναι Ελληνική πόλη http://www.fox2magazine.net/βαλκάνια/4369-‘Ξεφύτρωσε’-χάρτης-της-«Μεγάλης-Μακεδονίας»-σε-σχολείο-της-Οχρίδας.html
Γιατι ξεχνατε οτι η Ελλαδα δεχτηκε το 1993 νομιζω με υπουργο τον Παπακωνσταντινου και επι Μητσοτακη συνθετο ονομα το οποιο περιεχη την λεξη Μακεδονια, να εισαχθη στον ΟΗΕ;;; και μετα ακολουθησε η κατα συροη αναγνωρηση τους απο 130-150 χωρες εως σημερα;;; τωρα πως αλαζουν αυτες οι αποφασεις;;;
Νομίζω πως αυτό που είχε προτείνει και δεχθεί ο Μητσοτάκης (και πολύ πιθανόν να αποδέχονται οι Σκοπιανοί) ήταν ο όρος "Σλαβομακεδονία". Ο όρος αυτός, πολύ λίγα περιθώρια παρεξήγησης αφήνει ως προς την ταυτότητα των Σκοπιανών και το που ζουν. Είναι γνωστό τοις πάσι ότι η ΠΓΔΜ κατοικείται από Σλάβους (κατά κύριο λόγο) και αποτελεί κομμάτι της περιοχής που από τα αρχαία χρόνια ονομάζονταν Μακεδονία. Γεωγραφική περιοχή η οποία κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους μοιράστηκε σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Σερβία. Εάν τα παραπάνω είναι αληθή, αυτό που προκύπτει είναι ότι, από τη στιγμή που οι Σκοπιανοί μένουν σε μακεδονικό έδαφος, έχουν κάθε δικαίωμα να χρησιμοποιούν σαν συνθετικό όρο το "Μακεδονία" εφόσον αυτός είναι γεωγραφικός προσδιορισμός και όχι εθνολογικός. Και το "Σλαβομακεδονία" ήταν ακριβώς κάτι τέτοιο. Ούτε θα επέτρεπε μελλοντικές διεκδικήσεις (αφού αναφέρεται καθαρά στο κομμάτι της "Μακεδονίας των Σλάβων"), ούτε τον σφετερισμό της ελληνικής ιστορίας (διότι οι Σλάβοι δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με τους αρχαίους Μακεδόνες).
Ας είναι καλά οι Έλληνες πολιτικάντηδες οι οποίοι χρησιμοποιώντας τα κουμπιά του δήθεν πατριωτισμού του νεοέλληνα (ο οποίος θυμάται τον πατριωτισμό του όταν τον συμφέρει, ή όταν κραυγές πατριωτισμού πασαλείβονται με προεκλογική παροχολογία), τορπίλισαν μία ευκαιρία δίκαιης και λογικής εξεύρεσης λύσης (οι σκοπιανοί να δεχθούν ότι δεν είναι παιδιά του... Αλέξανδρου και οι έλληνες να δεχθούν ότι από τη στιγμή που κάποιος μένει σε κάποιο μέρος έχει το δικαίωμα να προσδιοριστεί γεωγραφικά από αυτό), με αποτέλεσμα όχι μόνο τη διαιώνιση του προβλήματος και την δημιουργία αντιπαλότητας και αδιαλλαξίας, αλλά έριξε τους σκοπιανούς ψυχή τε και σώματι στην αγκαλιά της Τουρκίας, με ότι κακό μπορεί αυτό να συνεπάγεται για εμάς
Ανεξάρτητα πώς αξιολογεί κανείς το "Σλαβομακεδονία", οι Σκοπιανοί ποτέ δεν το αποδέχθηκαν.
Ο λόγος είναι ότι δεν εκφράζει την πολυάριθμη αλβανική μειονότητα (που κοντεύει να γίνει πλειονότητα), στην οποία έχουν ήδη αναγκαστεί να κάνουν πολλές παραχωρήσεις.
Άρα κακώς παρουσιάζεις το "Σλαβομακεδονία" ως "χαμένη ευκαιρία". Δεν υπήρξε ποτέ ως ευκαιρία.
Αυτό που ήθελα κυρίως να θίξω (ανεπιτυχώς από ότι φαίνεται) σε σχέση με προηγηθέν σχόλιο ήταν το ότι, όση στάχτη έχουν φάει στα μάτια οι σκοπιανοί με το κατά πόσο είναι απόγονοι των αρχαίων μακεδόνων, άλλη τόση έχουν φάει και οι έλληνες οι οποίοι στην πλειοψηφία τους πιστεύουν ότι οι σκοπιανοί δε ζουν σε μακεδονικό έδαφος, ή ότι επειδή η πολιτιστική κληρονομιά των μακεδόνων ανήκει στην Ελλάδα, ένα κράτος δεν μπορεί να αυτοπροσδιοριστεί από τη γεωγραφία του χώρου που διαβιεί (εφόσον ο προσδιορισμός είναι σαφώς γεωγραφικός). Και πως όσο συνεχίζεται η πρακτική αυτή, τα αποτελέσματα θα είναι διαρκώς χειρότερα και για τις δύο πλευρές, αλλά μάλλον περισσότερο για εμάς. Το κοινό σημείο και στις δύο περιπτώσεις χειραγώγησης των λαών είναι ότι η στάχτη προήλθε από τους πολιτικούς. Δε χρειάζεται να πω περισσότερα για τα πιθανά κίνητρα αυτών, πέρα από το ότι ο πατριωτισμός τους θα πρέπει να αποκλείεται.
Όσον αφορά το ίδιο το "Σλαβομακεδονία" που έφερα σαν παράδειγμα το οποίο πιθανώς θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό και να λειτουργήσει, όσον αφορά το ότι "ποτέ δεν το δέχθηκαν" που αναφέρεις, αυτό δεν έγινε λόγω της αλβανικής μειονότητας. Από τη στιγμή που το ελληνικό κράτος από την πρώτη μέρα δεν μπόρεσε να έχει μία σταθερή πολιτική πάνω στο ζήτημα, είναι φυσικό οι σκοπιανοί να εκμεταλλευτούν τις παλινδρομήσεις μας (από το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών που αποφάσισε καμία αναφορά σε "Μακεδονία", στις σημερινές θέσεις), να παρουσιαστούν με μαξιμαλιστικές θέσεις ("Μακεδονία" σκέτο) και να απορρίψουν οποιαδήποτε εναλλακτική. Η κατάσταση θα μπορούσε να είναι πολύ διαφορετική αν η πολιτική μας στο θέμα ήταν ρεαλιστική και κατασταλαγμένη εξαρχής. Aυτό που γράφεις περί της αντίδρασης της μειονότητας δεν ισχύει, και αποδεικνύεται από το σημερινό συνταγματικό όνομα του κράτους ("Δημοκρατία της Μακεδονίας") το οποίο είναι σαφώς εθνολογικά προσδιοριστικό και σε καμία περίπτωση δεν εκφράζει την αλβανική μειονότητα. Η δυνατότητα επέμβασης των αλβανών στις αρχές του '90 θα ήταν ακόμα μικρότερη λόγω της έλλειψης οργάνωσής της και του ότι αυτή δεν αντιπροσώπευε το σημερινό ποσοστό. Συνεπώς, ανεξάρτητα από την καταλληλότητα του "Σλαβομακεδονία", η πρόταση οποιασδήποτε σύνθετης ονομασίας (την οποία ΤΩΡΑ αποζητούμε απεγνωσμένα) πιθανότατα θα είχε πετύχει τότε, αν οι πολιτικοί μας δεν εκμεταλλεύονταν την κατάσταση για μικροπολιτικούς σκοπούς, πατώντας τα κουμπιά του εύκολου "πατριωτισμού". Η χαμένη ευκαιρία για την οποία μιλάω είναι αυτή της σύνθετης ονομασίας και όχι μόνο του "Σλαβομακεδονία" και η οποία για να συζητείται και σήμερα, σαφώς υπήρξε και ήταν πιθανή 20 χρόνια πριν.
Δημοσίευση σχολίου