Η Αμερική τα έχει χαμένα με τη Τουρκία

Του Stephen Sestanovich*

Αυτού του είδους οι προκλήσεις είναι κάτι που οι ΗΠΑ δεν έχουν συνηθίσει. Τις περισσότερες φορές, οι Αμερικανοί έχουν να κάνουν με ανασφαλείς συμμάχους που τους θέλουν στο πλευρό τους. Το πρόβλημα όμως με τους Τούρκους δεν είναι η ανασφάλεια τους, αλλά η υπερβολική τους αυτοπεποίθηση. Δεν μας θέλουν δίπλα τους. Έτσι απλά.

Η Ουάσιγκτον έχει τρόπους να δείξει τη δυσαρέσκεια της, και ήδη το ξεκίνησε απέναντι στην Άγκυρα. Η μείωση των επίσημων επαφών είναι ένας από αυτούς τους τρόπους. Η διπλωματική «σιγή ασυρμάτου» όμως φέρνει αποτέλεσμα όταν τα προβλήματα είναι μικρής εμβέλειας. Και επειδή το ζήτημα με τη Τουρκία δεν μοιάζει για τέτοιο, η Ουάσιγκτον θα χρειαστεί μάλλον να υιοθετήσει μια από τις δυο σοβαρές μεθόδους αντίδρασης που διαθέτει ιστορικά.

Η πρώτη μέθοδος αντίδρασης είναι το λεγόμενο «μοντέλο de Gaulle». Πρόκειται για μια πλήρη δαιμονοποίηση, με ιδιαίτερη έμφαση στις ψυχολογικές απαρχές, της συμπεριφοράς του αντιπάλου. Έτσι είχαν αντιδράσει οι Κένεντι και Τζόνσον απέναντι στον Γάλλο πρόεδρο τη δεκαετία του 1960. Αντιμετώπισαν το εθνικιστικό «μεγαλείο» του ως μια προσωπική του νεύρωση και την επιθυμία του για διπλωματική αυτονομία ως ένα απλό αντι-αμερικανικό πείσμα. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών Dean Rusk θεωρούσε τον de Gaulle ως «διάβολο με κέρατα». Προς το παρόν, η Αμερική απέχει ελάχιστα από το να αρχίσει να θεωρεί και τον Ερντογάν παρομοίως.

Η δεύτερη μέθοδος είναι το «μοντέλο Brandt», που μεταχειρίστηκαν οι Νίξον και Κίσσιγκερ τη δεκαετία του 1970 στη προσπάθεια τους να εξουδετερώσουν την Ostpolitik του Willy Brandt απέναντι στην ΕΣΣΔ. Αν και δεν είχαν καμία εμπιστοσύνη στα γερμανικά κίνητρα και στην γερμανική αποφασιστικότητα, ούτε και στον ίδιο τον Γερμανό καγκελάριο, οι δυο Αμερικανοί προσπάθησαν να σταματήσουν το άνοιγμα της Γερμανίας προς τους Σοβιετικούς, κάνοντας μεγαλύτερα ανοίγματα οι ίδιοι. Για τους δυο πολιτικούς, η καλύτερη απάντηση στους κινδύνους της Ostpolitik ήταν μια ζωηρή αντίστοιχη πολιτική εκ μέρους των ΗΠΑ. Έτσι προέκυψε η περιβόητη détente.

Η κάθε μια από αυτές τις στρατηγικές έχει τη δική της λογική, όμως έχει ρίσκα και κόστη. Το «μοντέλο de Gaulle» ανέδειξε την αμερικανική αποφασιστικότητα, αλλά χάθηκε η Γαλλία ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ για δεκαετίες ολόκληρες. Το «μοντέλο Brandt» κράτησε την Αμερική ένα βήμα μπροστά από τη Γερμανία, αλλά έκανε πολλούς να αναρωτηθούν το κατά πόσο ήταν χρήσιμη ευθύς εξαρχής η συμμαχία μεταξύ των δυο χωρών. Την εποχή που η détente κατέρρευσε, οι περισσότεροι Γερμανοί θεωρούσαν πως το αρχικό φταίξιμο οφείλονταν στις ΗΠΑ, και όχι στη Μόσχα.

Πάντως, καθώς η Ουάσιγκτον προσπαθεί να συμβιβαστεί με τη τουρκική περίπτωση, ελάχιστοι είναι οι Αμερικανοί αξιωματούχοι που θα θελήσουν να εφαρμόσουν κάποιο από τα παραπάνω μοντέλα εξωτερικής πολιτικής. Και τα δυο έχουν τη τάση να εξασθενούν την όποια αμερικανική επιρροή. Πρέπει λοιπόν η Αμερική να βρει έναν νέο τρόπο αντίδρασης.

*(Professor of International Diplomacy at Columbia University’s School of International and Public Affairs)

The New Republic

Απόδοση: Strange Attractor

www.antinews.gr