Οι δηλώσεις Μπάσμπουγ και η επιδείνωση των σχέσεων ΑΚΡ - Στρατού

Το Παρόν της Κυριακής - 19/4/2009

Παρά την ανταπόκριση που δέχεται η Άγκυρα από μερίδα της διεθνούς κοινότητας, είναι ηλίου φαεινότερον ότι διανύει μια εξαιρετικά περίπλοκη περίοδο στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Απόδειξη αυτής της δύσκολης κατάστασης, στην οποία έχει περιέλθει η χώρα, είναι η επανεμφάνιση των τριβών στις σχέσεις μεταξύ του στρατεύματος και της κυβέρνησης.

Τις μέρες που πέρασαν, ο αρχηγός των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Ιλκέρ Μπάσμπουγ, έκανε την καθιερωμένη ετήσια αξιολόγηση της πολιτικοστρατιωτικής κατάστασης της χώρας στην Ακαδημία Πολέμου στην Κωνσταντινούπολη. Στην ομιλία του ο στρατηγός έθιξε μια σειρά από ευαίσθητα θέματα τα οποία μας επιτρέπουν να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για τον προσανατολισμό του στρατεύματος και την τοποθέτησή του στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις.

Το πιο σημαντικό σημείο στην ομιλία του στρατηγού αφορούσε τη σύγκρουση που λαμβάνει χώρα εδώ και δεκαετίες στη νοτιοανατολική Τουρκία μεταξύ του τουρκικού στρατού και των κούρδων αγωνιστών. Στην αξιολόγησή του ο Ι. Μπάσμπουγ αιφνιδίασε τους πάντες, επιλέγοντας να χρησιμοποιήσει την πιο ευρεία δυνατή εκδοχή της έννοιας του έθνους για να χαρακτηρίσει το τουρκικό έθνος. Είπε συγκεκριμένα ότι «τουρκικό έθνος λέγεται ο τουρκικός λαός που ίδρυσε την Τουρκική Δημοκρατία»! Για να στηρίξει μάλιστα τη θέση του αυτή σημείωσε ότι ο ορισμός ανήκει στον ίδιο τον Μουσταφά Κεμάλ, τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας.

Η κίνηση του στρατηγού δεν είναι, βέβαια, τυχαία και συνδέεται στενά με την εικόνα που διαμορφώθηκε στο πολιτικό σκηνικό μετά τις δημοτικές εκλογές στη γείτονα. Υπενθυμίζουμε ότι το στράτευμα είχε στηρίξει σιωπηρά το κυβερνών ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ στις μεθόδους που ακολούθησε στο κουρδικό ζήτημα. Εντούτοις, κατά τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, το ΑΚΡ επέδειξε παντελή αδυναμία στην εξουδετέρωση των κεντρόφυγων τάσεων που επικρατούν στις τάξεις των Κούρδων.

Άμεσο αποτέλεσμα της αποτυχίας του ΑΚΡ ήταν η επιβεβαίωση της ισχύος του κουρδικού κόμματος της Δημοκρατικής Τουρκίας (DTP) στην περιοχή, γεγονός που προβληματίζει τους σκληροπυρηνικούς Κεμαλιστές εντός και εκτός του στρατεύματος. Η παράδοξη όσο και αντιφατική επιλογή του στρατηγού να ορίσει το τουρκικό έθνος με τρόπο που δεν θα αποκλείει, αλλά θα περικλείει μέσα του όλους τους λαούς της Ανατολίας, εκ πρώτης όψεως θα μπορούσε να ερμηνευθεί και ως επιθυμία αλλαγής των αποτυχημένων πολιτικών που ακολουθήθηκαν στο κουρδικό ζήτημα. Επιδιώκεται, δηλαδή, να σταλεί ένα συμφιλιωτικό μήνυμα με αποδέκτες τους Κούρδους που στήριξαν το DTP εν όψει της νέας θητείας των δημαρχιακών συμβουλίων.

Ωστόσο, το πολιτικό άνοιγμα του στρατεύματος, όπως αναμενόταν άλλωστε, δεν ακολουθήθηκε από την απαραίτητη συγγνώμη. Αντιθέτως, ο στρατηγός απέρριψε κατηγορηματικά κάθε πολιτική αφομοίωσης ή εξόντωσης που εφάρμοσε είτε ο κρατικός μηχανισμός είτε ο στρατός ενάντια στο κουρδικό στοιχείο, κυρίως μετά το πραξικόπημα του 1980 και τη δράση των παρακρατικών από τη δεκαετία του 1990 και εντεύθεν.

Το δεύτερο πιο σημαντικό σημείο στην ομιλία του στρατηγού είχε να κάνει με τη δράση σκοτεινών κύκλων που ενεργούν δήθεν στο όνομα της δημοκρατίας. Ο Ι. Μπάσμπουγ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις αδελφότητες, τις οποίες κατηγόρησε πως επιδιώκουν την οικονομική επιφάνεια, την οποία χρησιμοποιούν σαν όπλο για να επιβάλουν ένα κοινωνικοπολιτικό μοντέλο βασισμένο στις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους. Έτσι διαχώρισε τις αδελφότητες από τους κοινωνικούς φορείς που στοχεύουν στην κοινωνική προσφορά. Από τα συμφραζόμενα του στρατηγού έγινε κατανοητό ότι στόχευε κυρίως την «αδελφότητα» του Φετχουλάχ Γκιουλέν, που έχει στενούς δεσμούς με το ΑΚΡ και έχει εξαπλωθεί επικίνδυνα στους τομείς της εκπαίδευσης, των ΜΜΕ κ.ά. τόσο στην Τουρκία αλλά και στο εξωτερικό. Ευκαιρίας δοθείσης υπογράμμισε ακόμη ότι ο τουρκικός στρατός, τον οποίο αποκάλεσε «Εστία του Προφήτη» (!) δεν εναντιώθηκε ποτέ στο Ισλάμ, συμπλέοντας με το νέο αμερικανικό δόγμα της συνεργασίας με τον ισλαμικό κόσμο, και ότι δεν θα παραμείνει αμέτοχος σε περίπτωση που θα απειληθεί η ενότητα του κράτους και του έθνους.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι τα μηνύματα που έστειλε ο στρατηγός Μπάσμπουγ είχαν αποδέκτες, εκτός τους Κούρδους και τις ισλαμικές αδελφότητες, κυρίως το κυβερνών ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ. Φαίνεται, δηλαδή, ότι η ηγεσία του στρατεύματος δεν είναι διατεθειμένη να συνεχίσει να παρέχει την υποστήριξή της στους ισλαμιστές δίχως τα απαραίτητα ανταλλάγματα, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η εξουδετέρωση της πολιτικής ισχύος του DTP στην περιοχή και του κουρδικού ένοπλου αγώνα. Υπό αυτές τις συνθήκες μπορεί να αναμένει κανείς πυκνά μαύρα σύννεφα να καλύπτουν τις σχέσεις του ΑΚΡ με τον στρατό στο άμεσο μέλλον.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

http://paratiritirio-tourkias.blogspot.com/