Η απελευθέρωση της Χίου : 1912

Το σχετικό υλικό στο διαδίκτυο για τα γεγονότα του '12 στο νησί ,είτε είναι ελλειπές είτε περιέχει ανακρίβειες ,οπότε θεωρήσαμε σωστό να ανεβάσουμε ένα σύντομο ιστορικό των κυριοτέρων πολεμικών γεγονότων που οδήγησαν στην απελευθέρωση του νησιού μετά απο 3 και πλεόν αιώνες σκληρής Τουρκικής κατοχής και βάρβαρων σφαγών, όπως το ολοκαύτωμα του 1822 (απο το οποιο επιβίωσαν ελάχιστοι Χιώτες)

1912 : Η Μάχη για την Χίο

Με το ξέσπασμα του ο 1ου Βαλκανικού πολέμου, οι Χιώτες δημιούργησαν ευθύς αμέσως επαναστατικό κίνημα στα Καρδάμυλα με την ονομασία "Εθελοντικό Σώμα Καρδαμυλιωτών". Εμπνευστές της εξέγερσης ήταν ο δάσκαλος Παναγιώτης Αντωνόπουλος, ο γιατρός Ηλίας Ασπιώτης και ο δικηγόρος Μιχαήλ Ζολώτας. Το Αρχηγείο της επαναστατικής οργάνωσης στήθηκε στην εκκλησία της Αγ.Μαρίνας στο Περδίκι ενώ τα γύρω κτίσματα στέγασαν ένα πρόχειρο νοσοκομείο καθώς και κέντρο επικοινωνιών. Το Μοναστήρι της Πέρα Παναγιάς χρησιμοποιήθηκε αργότερα σαν χώρος συγκέντρωσης των Τούρκων αιχμαλώτων.

Κάλυκας απο τουρκικό Μάουζερ 7.65x53

Στις αρχές Νοεμβρίου 1912, δύναμη 200 ένοπλων Καρδαμυλίων υπό την διοίκηση του Μιχαήλ Σπιθογιάννη, επιτίθεται και καταλαμβάνει το αρχηγείο των Οθωμανικών δυνάμεων στα Καρδάμυλα (περιοχή Χωριό) και υψώνει την Ελληνική Σημαία.

Θραύσματα βλήματος 75mm στην περιοχή Αίπος.Η περιοχή είναι διάσπαρτη με απομεινάρια των σφοδρών συγλρούσεων που έλαβαν χώρα το 1912

*Στις 16/11/1912, ισχυρές Τουρκικές δυνάμεις αντεπιτίθενται στην περιοχή Γριά (η λεγόμενη μάχη της Γριάς) εναντίον 120 Καρδαμυλιωτών ενόπλων που υπεράσπιζαν την περιοχή. Μετά από σκληρές, συνεχείς μάχες και παρόλο που οι Τούρκοι ήταν περισσότεροι από τους Χιώτες δεν καταφέρνουν να εκδιώξουν τους υπερασπιστές λόγω του δύσκολου εδάφους (πετρώδες και ανηφορικό από την μεριά της Τουρκικής προσπάθειας ,βλέπε φωτογραφία παρακάτω).

Πρόχειρο "ταμπούρι" των Ελλήνων ανταρτών στην περιοχή της Γριάς.Είναι εμφανές το πόσο ευνόησε το ανηφορικό και τραχύ έδαφος στην υπεράσπιση αυτών των θέσεων.

*Στις 20/12/1912, τα Πολεμικά πλοία "Εσπερία", "Μακεδονία", Μυκάλη", "Αμβρακία", καταφθάνουν στη Χίο. Με τα πυροβόλα τους βάλλουν εναντίον των Οθωμανικών θέσεων και προετοιμάζουν αποβατική επιχείρηση από δύναμη Πεζοναυτών. Έτσι, δύναμη 200 Καρδαμυλίων υπό τον Ανθυπασπιστή Σταρίδα υποβοηθούμενη από 40 Πεζοναύτες υπό τον Δεκανέα Παυσανία Κατσώτα (τον γνωστό Κατσώτα της Ι Ορεινής Ταξιαρχίας στη Μ.Ανατολή) και 12 Κρητικούς εθελοντές υπό τον Μανωλακάκη, επιτίθενται στις Τουρκικές θέσεις. Η επίθεση υποστηρίζεται από τα πυροβόλα της "Μυκάλης". Οι μαχόμενοι Χιώτες, Κρήτες και Πεζοναύτες σκαρφαλώνουν το δύσκολο, τραχύ και ανηφορικό έδαφος του Καρφωτού, και ενεργούν εναντίον των Τούρκων από 4 κύριες κατευθύνσεις. Η μάχη γενικεύεται και οι αντιμαχόμενοι εμπλέκονται σε μάχη σώμα με σώμα με πολλές απώλειες.

Ο διοικητής των Τουρικών δυνάμεων στην νήσο,Ζιχνί Μπέης

*Στις 21/12/1912, οι Ελληνικές δυνάμεις καταλαμβάνουν τις αμυντικές θέσεις των Τούρκων στην Πιτυούσσα και αιχμαλωτίζουν 11 αξιωματικούς και 295 οπλίτες.
Το απόγευμα, οι Οθωμανοί παραδίδουν τη νήσο στον Διοικητή των Ελληνικών Αποβατικών Δυνάμεων Συνταγματάρχη Νικόλαο Δελαγραμμάτικα.Συνολικά παραδίδονται στις ελληνικές δυνάμεις 2044 Τούρκοι αξιωματικοί και οπλίτες.

Κάλυκες Mannlicher Schoenauer 6.5x53 ,Mauser 7.65x53 ,Grass 11mm απο το πεδίο της μάχης.

Ποιός ήταν ο Παυσανίας Κατσώτας? (βιογραφικό)
http://www.stamna.gr/face/katsotas.pdf