Βελτίωση και αξιοποίηση του Ένστολου Προσωπικού της Εθνικής Φρουράς

Του Ευστάθιου Παλαιολόγου

Θα ξεκινήσουμε από μια παραδοχή-διαπίστωση. Η Εθνική Φρουρά φυτοζωεί. Ο στρατός της Κυπριακής Δημοκρατίας βρίσκεται στα πρόθυρα της ολοκληρωτικής διάλυσης. Υπολειτουργεί σε όλες της τις εκφράσεις και σαν οργανισμός βρίσκεται από καιρό εκτός αποστολής. Ποια είναι αυτή η αποστολή της Εθνικής Φρουράς; ‘Η, καλύτερα, ποια θα έπρεπε να ήταν η αποστολή της; Αποστολή της Εθνικής Φρουράς θα έπρεπε να ήταν η ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, η προάσπιση των συμφερόντων της, η προστασία των ελεύθερων περιοχών και η απελευθέρωση των κατεχομένων.

Πως εκπληρώνει η Ε.Φ. την αποστολή της; Εξοπλιζόμενη και, κυρίως, εκπαιδευόμενη. Άρα, μέσω της σωστής εκπαίδευσης και του κατάλληλου εξοπλισμού η Ε.Φ. καλείται να εκπληρώσει την αποστολή της.

Τα παραπάνω όμως προϋποθέτουν πολιτική βούληση και χρηματοδότηση. Πολιτική βούληση σημαίνει ότι η πολιτεία απαιτεί από την Ε.Φ. να είναι σε θέση να εκπληρώσει την αποστολή της και φροντίζει να είναι επαρκώς επανδρωμένη και χρηματοδοτημένη.

Συμβαίνει τίποτα από τα παραπάνω στη σημερινή Ε.Φ.; Δυστυχώς και κατηγορηματικά όχι! Μοιρολατρικά η πολιτεία και η κοινωνία ως σύνολο έχουν αποφασίσει ότι δεν μπορούμε ενόπλως να αντιμετωπίσουμε τον Αττίλα και έχει υψώσει λευκή σημαία. Σκόπιμα προωθεί την ηττοπάθεια και σκόπιμα πλήττει το ηθικό του λαού και του προσωπικού της Ε.Φ. Γίνεται προσπάθεια να εμπεδωθεί αυτός ο τρόπος σκέψης και να τσιμεντωθεί ο ωχαδελφισμός. Εξού και οι προϋπολογισμοί των 105 εκατομμυρίων ευρώ και τα εξοπλιστικά των 10 ευρώ.. και η λυσσαλέα αντιμετώπιση κάθε έκφρασης αγωνιστικού λόγου ή εθνικής περηφάνιας, ακόμα και απλών συνθημάτων σε ένα στρατόπεδο και μία παρέλαση!

Συχνά όσοι τολμήσουν να μιλήσουν για αναβάθμιση της Ε.Φ. πέραν του ότι χαρακτηρίζονται περίπου ως πολεμοχαρείς ή, χειρότερα, ως επίδοξοι πραξικοπηματίες, λαμβάνουν σαν απάντηση το οικονομικό κόστος και η αδυναμία επάνδρωσης με επαγγελματίες, λες και οι Κύπριοι νέοι είναι ανίκανοι ή οι επαγγελματίες αποτελούν πανάκεια, μήπως όμως σημαίνει ότι οι απλοί πολίτες δεν θέλουν πλέον να είναι μέρος της άμυνας της Πατρίδας τους;
Θα επιμείνουμε λίγο όμως και θα προσπαθήσουμε να παραθέσουμε μερικούς απλούς, και σχετικά οικονομικούς, τρόπους βελτίωσης του οργανισμού της Ε.Φ.

Να πούμε πρώτα απ’ όλα όμως ένα αξίωμα. Το ισχυρότερο όπλο κάθε στρατού είναι το ανθρώπινο δυναμικό. Αυτοί κάνουν τον πόλεμο. Οι ηλιθιότητες όπως «σήμερα οι πόλεμοι γίνονται με το πάτημα ενός κουμπιού» και «τι μπορούμε να κάνουμε απέναντι στον πανίσχυρο τουρκικό στρατό» μόνο ειρωνικό γέλιο προκαλούν στους γνωρίζοντες.

Το προσωπικό είναι ο ένας και κύριος παράγοντας αξιολόγησης της ικανότητας ενός στρατού. Το υλικό έπεται. Άριστο υλικό και ανίκανο προσωπικό με ελλειπή εκπαίδευση συνεπάγεται μηδενική μαχητική αξία. Αντίθετα, εκπαιδευμένο προσωπικό με υψηλό ηθικό και μέτριας ποιότητας και ποσότητας υλικό συνεπάγεται υψηλή μαχητική ικανότητα.

Έχουμε πει και στο παρελθόν ότι η Ε.Φ. δεν είναι εκστρατευτικός στρατός που θα κληθεί να πολεμήσει σε υπερπόντια μέτωπα ποικίλους εχθρούς. Είναι ένα στρατός που θα κληθεί να πολεμήσει έναν ολοκληρωτικό πόλεμο στον περιορισμένο χώρο της Κύπρου με εχθρό γνωστό και δεδομένο. Οπότε κάποιες τακτικές, δόγματα, συστήματα και τρόποι που αλλού χρησιμοποιούνται στην Κύπρο μπορεί να μην έχουν εφαρμογή και να έχουν άλλα που μπορεί εκ πρώτης όψεως να μην συμβαδίζουν με τους κοινούς κανόνες.

Αλλά ας μην ασχοληθούμε αυτά για την ώρα. Ας ασχοληθούμε με το προσωπικό. Πως μπορεί το προσωπικό της Ε.Φ. να βελτιωθεί και να αξιοποιηθεί καλύτερα.

Α. Φυσική κατάσταση. Το «Α» και το «Ω» ενός στρατού. Στην Ε.Φ. ο μέσος όρος φυσικής κατάστασης του προσωπικού είναι ο ίδιος με του υπόλοιπου πληθυσμού. Δηλαδή κάτω του μετρίου. Στο μόνιμο προσωπικό δε ακόμα χειρότερα. Οι κοιλαράδες αξιωματικοί είναι σήμα κατατεθέν. Χρειάζεται πολλή προσπάθεια για να βελτιωθεί η κατάσταση. Κυριότερα χρειάζεται θέληση. Και επειδή θέληση πιθανότατα δεν υπάρχει από την πλειοψηφία πρέπει να βρεθούν τρόποι να επιβληθεί. Εξηγούμαι. Σήμερα η μισθοδοσία και η ανέλιξη των μονίμων στελεχών της Ε.Φ, έχει ως μόνο κριτήριο τον χρόνο υπηρεσίας. Κακώς! Πρέπει να οριστούν κριτήρια και αξιολογήσεις για την ανέλιξη. Ένα από αυτά πρέπει να είναι και οι επιδόσεις σε εξετάσεις φυσικής κατάστασης. Άρα θα υπάρχει κίνητρο για κάποιον να διατηρείται σωματικά υγιής και δυνατός.

Β. Το ίδιο πρέπει να ισχύσει και για την εκπαίδευση. Κίνητρο. Μισθολογικό και ανέλιξης. Η βαθμολογία στα διάφορα σχολεία του στελέχους, Ευελπίδων, Υπαξιωματικών, σχολεία του Όπλου ή του Σώματος, εκπαιδεύσεις ειδικότητας και μετεκπαιδεύσεις πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν. Προσπάθεια και καλή βαθμολογία αποκτούν έτσι αξία.

Κατά τον ίδιο τρόπο πρέπει να δούμε και τις εκάστοτε αξιολογήσεις του κάθε στελέχους μέσω των επιδόσεων του κατά τις επιθεωρήσεις και τις αναφορές ικανότητας των προϊσταμένων του.
Με τα παραπάνω περιληπτικά δίνονται διάφοροι τρόποι εμπέδωσης της αξιοκρατίας και προώθησης της ανέλιξης των κατά τεκμήριο ικανότερων στελεχών. Ικανότερα στελέχη σημαίνει ικανότερος στρατός.

Υπάρχουν κι άλλα όμως. Όπως η θέσπιση κριτηρίων απόδοσης, ατομικών και συλλογικών.

Α. Ατομική αξιολόγηση. Κατά τακτά χρονικά διαστήματα το στέλεχος ή ο κληρωτός καλούνται σε αξιολόγηση σε συγκεκριμένα αντικείμενα. Ένα είναι η φυσική κατάσταση που προαναφέραμε. Άλλο θα μπορούσε να ήταν η σκοπευτική ικανότητα. Επίσης η γνώση και πρακτική εφαρμογή της ειδικότητας του καθενός και της ατομικής τακτικής. Όλη αυτή η αξιολόγηση, διάρκειας μερικών ημερών κάθε χρόνο να έχει την αξία της. Π.χ. περισσότερη άδεια για τους κληρωτούς. Αλλά και η αποτυχία να έχει τις επιπτώσεις της. Π.χ. αποκοπή μέρους της αντιμισθίας.

Β. Συλλογική αξιολόγηση. Ο στρατός είναι οργανωμένα σύνολα. Ως οργανικά τμήματα, από το επίπεδο του στοιχείου ή της ομάδας μέχρι το επίπεδο της Μονάδας να αξιολογούνται στην ικανότητα εκπλήρωσης της αποστολής τους με προγραμματισμένες ή έκτακτες ασκήσεις. Και η όλη αξιολόγηση να έχει αντίκτυπο και στον επικεφαλή και στα μέλη του κάθε τμήματος.
Κεντρικό νόημα όλων αυτών, οι ικανοί αμείβονται και προχωρούν, οι αδιάφοροι παραμένουν στάσιμοι και ζημιώνουν. Όποιος δεν θέλει να βάλει τον εαυτό του σε αυτή τη διαδικασία είναι ελεύθερος να επιλέξει άλλο επάγγελμα. Δεν κάνουμε όλοι για το στρατό. Ας δούμε όμως και πως αξιοποιείται καλύτερα το προσωπικό. Επιγραμματικά γιατί έχουμε μακρυγορήσει.

Α. Εξοικονόμηση προσωπικού που ασχολείται με άσχετα προς την αποστολή καθήκοντα. ΚΨΜ, Μαγειρία-Εστιατόρια, Λέσχες Αξιωματικών κλπ, να δοθούν πάραυτα σε ιδιώτες.

Β. Κανένα έργο συντήρησης, επισκευής και στρατωνισμού να εκτελείται από το προσωπικό της Μονάδας. Δεν χρειαζόμαστε οικοδόμους, βαφείς και ξυλουργούς στις επιχειρήσεις. Ας μην παράγουμε τέτοιους στην ειρήνη.

Γ. Απλοποίηση του γραφειοκρατικού γίγαντα και ελάττωση του φόρτου εργασίας των στελεχών στα γραφεία ούτως ώστε να έχουν περισσότερο χρόνο στο πεδίο.
Δ. Αξιοποίηση των τεχνολογιών στη φύλαξη των στρατοπέδων -περιφράξεις, φωτισμός, κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης, και αξιοποίηση του προσωπικού που σπαταλά σήμερα τον χρόνο του σε αμφιβόλου αποτελεσματικότητας μέτρα φρούρησης.

Ε. Καθιέρωση 12ήμερων ασκήσεων εκτός στρατοπέδου. Μικρής διάρκειας ασκήσεις κρύβουν τα προβλήματα και δεν τα αφήνουν να αναπτυχθούν. Μεγαλύτερος χρόνος στο πεδίο σημαίνει περισσότερα προβλήματα εμφανίζονται και αναζητούνται οι λύσεις τους από τον καιρό της ειρήνης.
Στ. Καθιέρωση εβδομάδας αποκατάστασης υλικών και συντήρησης μετά από άσκηση και εβδομάδας ανάπαυσης του προσωπικού.

Σταματούμε εδώ. Είναι μόνο αυτά; Σίγουρα όχι, ούτε και ισχυριζόμαστε ότι είναι απολύτως ορθά. Οι ειδικοί μπορεί να προτείνουν άλλα πιο έξυπνα και παραγωγικά. Είναι όμως κάτι. Πιστεύουμε ότι μπορεί να κάνουν διαφορά. Σημασία έχει να βελτιώσουμε τον στρατό μας, να τον κάνουμε αξιόμαχο και ετοιμοπόλεμο. Κύριος πυλώνας επίτευξης του είναι ο άνθρωπος. Πόσο στοιχίζουν αυτά; Ελάχιστα. Ίσως και καθόλου. Ίσως θα άξιζε τον κόπο να τα δοκιμάσουμε.