Τα «φιρμάνια» για το Αιγαίο

Του Αλέξανδρου Τάρκα

Η αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Α. Νταβούτογλου εναντίον των (κατά την άποψή του) «μονομερών ενεργειών» της Ελλάδας εγκαινιάζει -και δημόσια- τον νέο ιστορικό κύκλο των σχέσεων Αθήνας - Αγκυρας.

Οι διμερείς σχέσεις και οι ισορροπίες στο Αιγαίο και στη ΝΑ Μεσόγειο φεύγουν πλέον από τα αλυσιδωτά ιστορικά κεφάλαια του 1973 με τη δημοσίευση τουρκικών χαρτών για πετρελαϊκές έρευνες, του 1975 με το (ανενεργό) Πρακτικό της Βέρνης, του 1987 με το αμοιβαίο πάγωμα των ερευνών υδρογονανθράκων, του 1997 με τη Συμφωνία της Μαδρίτης και του 2002 με τις πολυετείς «διερευνητικές επαφές».

Τρία είναι τα κύρια γνωρίσματα του νέου ιστορικού κύκλου: πρώτον, η Ελλάδα αξιοποιεί -αυτονόητα- τη νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας που έχει κυρωθεί ήδη από το 1994. Δεύτερον, η Αθήνα διαθέτει τις ενδείξεις των νέων τεχνολογιών που δίνουν βασιμότατες ελπίδες (όχι κατηγορηματική βεβαιότητα) επικερδούς αξιοποίησης υποθαλάσσιων κοιτασμάτων. Τρίτον, σημαντικότατο μέρος του πολιτικού κόσμου και της κοινής γνώμης (με την εξαίρεση του ΣΥΡΙΖΑ που ασκεί εξωτερική πολιτική εγκλωβισμένη κάπου μεταξύ Τσάβες, Κάστρο και φαντάσματος του Αραφάτ) συνειδητοποιεί ότι η αξιοποίηση των θαλάσσιων ζωνών αποτελεί πολύτιμη εγγύηση εξόδου από τη φτώχεια του Μνημονίου και ραγδαίας ανάπτυξης.

Η καταρχάς πρόθεση της κυβέρνησης Σαμαρά να καταθέσει στον ΟΗΕ τις συντεταγμένες της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (όπως προ ημερών δημοσιοποιήθηκε -υπερβολικά- στο «Βήμα της Κυριακής» και όπως είχε -διακριτικότατα- προαναγγελθεί από τη «δ» από τις 12 Σεπτεμβρίου 2012 και την περασμένη Τετάρτη) αποτελεί ενθαρρυντικό βήμα. Η κίνηση δεν συνδέεται, τώρα, νομικά και τεχνικά με την οριοθέτηση ή ανακήρυξη της ΑΟΖ, αλλά αποτελεί αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση αξιοποίησης όλων των θαλάσσιων ζωνών.

Η στοιχειώδης αντικειμενικότητα επιβάλλει να αναγνωρίσει κανείς ότι η κυβέρνηση (φέρεται να) είναι έτοιμη να προχωρήσει με το ενδεδειγμένο μείγμα δυναμισμού και σύνεσης: από τη μια πλευρά σπάει, επιτέλους, την ελληνική αδράνεια και ατολμία δεκαετιών προς τα ανατολικά (σ.σ.: έχει προηγηθεί, το 1977, η διευθέτηση με την Ιταλία στα δυτικά) και από την άλλη πλευρά δεν τεντώνει το σκοινί στα άκρα. Επομένως, γιατί ο κ. Νταβούτογλου και ο πρωθυπουργός - Ιανός Ρ. Ερντογάν μιλούν για «μονομερείς ενέργειες», όταν η Ελλάδα απλώς ασκεί ένα κυριαρχικό δικαίωμα που απορρέει από το διεθνές δίκαιο και όταν απλώς το «ανακοινώνει» (καταθέτει ρηματική διακοίνωση) στα Ηνωμένα Εθνη; Γιατί η ελληνική πρωτοβουλία είναι «μονομερής», όταν έχουν προηγηθεί, τον Νοέμβριο του 2011, η υπογραφή συμφωνίας μεταξύ Αγκυρας και Shell για σεισμικές έρευνες στη ΝΑ Μεσόγειο καθώς και, στις 4 Σεπτεμβρίου 2012, η συμβολική έναρξη υλοποίησης του συμβολαίου με πανηγυρική επίσκεψη του προέδρου της εταιρίας πετρελαιοειδών Πίτερ Βόζερ στο γραφείο του κ. Ερντογάν;

Η ελληνική αντίδραση, με την ειρηνική ανακοίνωση των συντεταγμένων της υφαλοκρηπίδας, «σπάει» την απόπειρα de facto επιβολής, μέσω των ερευνών της Shell, ενός ιδιότυπου οθωμανικού δικαίου στο Αιγαίο. Ο κ. Νταβούτογλου δεν μπορεί να εκδίδει «φιρμάνια».

Δημοκρατία