Σε ήπιο κλίμα η συνάντηση Σαμαρά - Ερντογάν

Σαμαράς και Ερντογάν με φόντο το Βόσπορο.

Του Νίκου Μελέτη

Την επιστροφή στη ρεαλιστική γραμμή των προσεκτικών και σταθερών βημάτων στα μείζονα πολιτικά θέματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, σε συνδυασμό όμως με δυναμική ώθηση σε θέματα «χαμηλής πολιτικής», σηματοδότησε η συνάντηση του Α. Σαμαρά με τον Τ. Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, όπου προήδρευσαν από κοινού στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, στο οποίο συμμετείχαν από ελληνικής πλευράς δέκα υπουργοί και υφυπουργοί. Τα σημαντικά ζητήματα της πολιτικής ατζέντας, για τα οποία υπήρξε αναφορά στην κοινή συνέντευξη Τύπου των δύο πρωθυπουργών (όπου η προβληματική διερμηνεία προκάλεσε... παρεξηγήσεις), τέθηκαν στην κατ' ιδίαν συνάντησή τους, που διήρκεσε σχεδόν μιάμιση ώρα, όπου σύμφωνα με πληροφορίες διαπιστώθηκαν απλώς οι διαφορετικές προσεγγίσεις.

Τα θέματα οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών και ερευνών για υδρογονάνθρακες, μειονοτικά ζητήματα, το Κυπριακό και οι ευρωτουρκικές σχέσεις εξετάστηκαν σε αυτήν τη συνάντηση μεταξύ των δύο πρωθυπουργών. Ο κ. Σαμαράς, που έθεσε και δημοσίως ως προϋπόθεση για να προχωρήσουν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις τον «έμπρακτο σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συνθηκών», φέρεται να εξήγησε τις ελληνικές θέσεις για το θέμα της ΑΟΖ, θίγοντας την ανάγκη να υπάρξει πρόοδος και στη διαδικασία των διερευνητικών επαφών και προβάλλοντας τις προσδοκίες για ενεργειακά οφέλη που μπορεί να προκύψουν σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο.

Η τουρκική απάντηση δόθηκε από τον ίδιο τον κ. Ερντογάν όταν απαντώντας σε ερώτηση Τούρκου δημοσιογράφου ανέφερε ότι «συζητήθηκαν κάποια βήματα για την Ανατολική Μεσόγειο και την ΑΟΖ στη βάση του αμοιβαίου οφέλους», φράση που επιδέχεται πολλές ερμηνείες.

Ελληνικές πηγές πάντως όταν ενημερώθηκαν για τη δήλωση αυτή του κ. Ερντογάν (η οποία παραλείφθηκε από τη διερμηνεία) εξηγούσαν ότι απλώς διατυπώθηκαν οι γνωστές θέσεις και δεν υπήρξε καμιάς μορφής διαπραγμάτευση.

Τα μειονοτικά

Παρά τους ήπιους τόνους που θέλησαν και οι δύο πρωθυπουργοί να κρατήσουν στη δημόσια εμφάνισή τους, ο κ. Ερντογάν έδειξε τον σταθερό προσανατολισμό του στην έγερση μειονοτικού ζητήματος, το οποίο επέλεξε να αναφέρει στις δηλώσεις του έστω και με «ουδέτερο» τρόπο, δηλώνοντας ότι οι μειονότητες πρέπει να αποτελούν γέφυρα μεταξύ των δύο χωρών», αποφεύγοντας πάντως οξείς χαρακτηρισμούς, όπως πολλές φορές έχει πράξει στο παρελθόν.

Σε ό,τι αφορά τα μειονοτικά, ο κ. Σαμαράς είχε την ευκαιρία να εξηγήσει στον κ. Ερντογάν τους λόγους που οδήγησαν την ελληνική πολιτεία να προωθήσει τον νόμο για τους ιμάμηδες και εξέφρασε την ελληνική θέση και για το θέμα των μουφτήδων. Από τουρκικής πλευράς αντιστοίχως δόθηκαν και πάλι οι γνωστές υποσχέσεις για το θέμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, την επαναλειτουργία της οποίας συνεχίζει να συνδέει η τουρκική πλευρά με ανταλλάγματα στη Θράκη.

Ο κ. Ερντογάν και η τουρκική πλευρά άκουσαν με ικανοποίηση τον Ελληνα πρωθυπουργό να εκφράζει την πλήρη υποστήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας και την προοπτική πλήρους ένταξής της στην Ε.Ε., αλλά δεν έδειξαν να δέχονται με την ίδια ικανοποίηση την αναφορά του κ. Σαμαρά στην υποχρέωσή της για εκπλήρωση όλων των κριτηρίων και προϋποθέσεων.

Στο Κυπριακό ο Ταγίπ Ερντογάν τόνισε ότι Ελλάδα και Τουρκία πρέπει ως εγγυήτριες δυνάμεις να δείξουν υπεύθυνη στάση, ώστε το Κυπριακό να αποτελέσει ιστορικό παρελθόν και ο Α. Σαμαράς συμφώνησε ότι δεν μπορεί το πρόβλημα να μένει ανεπίλυτο και η λύση πρέπει να επιδιωχθεί στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, του ευρωπαϊκού κεκτημένου και της επανένωσης του νησιού.

Το πακέτο των 25 συμφωνιών

Και οι δύο πρωθυπουργοί, πάντως, δεν έκρυβαν την πρόθεσή τους να αποφύγουν «κακοτοπιές» που θα προκαλούσαν ανεπιθύμητες εντάσεις και το κύριο βάρος τους έπεσε στην προβολή του πακέτου των 25 συμφωνιών και πρωτοκόλλων διμερούς συνεργασίας αλλά και στην ανάγκη ακόμη μεγαλύτερης ανάπτυξης των εμπορικών ανταλλαγών (με τον όγκο των εμπορικών συναλλαγών να φτάνει τα 5 δισ. δολάρια το 2010 και τις ελληνικές επενδύσεις στην Τουρκία το διάστημα 2002-2011 στα 6,6 δισεκατομμύρια δολάρια).

Στο πλαίσιο αυτό μάλλον δεν εξέπληξε η μεγάλη συμμετοχή στο Ελληνοτουρκικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο που συνεδρίασε χθες στην Κωνσταντινούπολη, στο οποίο οι δύο πρωθυπουργοί απηύθυναν χαιρετισμό στους εκπροσώπους δεκάδων επιχειρήσεων και από τις δύο χώρες που καλύπτουν κάθε πεδίο επιχειρηματικότητας.

Μήνυμα

Ο Α. Σαμαράς θέλησε να στείλει ένα θετικό μήνυμα, τονίζοντας ότι η Ελλάδα «πέρασε το μέγιστο της κρίσης» και κάλεσε τις επιχειρήσεις των δύο χωρών να αναλάβουν κοινές πρωτοβουλίες στα Βαλκάνια, στον Εύξεινο Πόντο και στην Κεντρική Ασία, ενώ δεσμεύθηκε για περαιτέρω διευκόλυνση της χορήγησης θεωρήσεων σε Τούρκους τουρίστες που επισκέπτονται τα ελληνικά νησιά.

Ο κ. Σαμαράς, ο οποίος χθες το πρωί συναντήθηκε και με τον Τούρκο πρόεδρο Α. Γκιουλ, πριν αναχωρήσει από την Κωνσταντινούπολη επισκέφθηκε το Φανάρι, όπου ο Οικουμενικός Πατριάρχης τού ευχήθηκε «να καταφέρει να λύσει τον γόρδιο δεσμό για την Ελλάδα». Ο πρωθυπουργός με τη σειρά του ενημέρωσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο για το περιεχόμενο των συζητήσεων που είχε με τον κ. Ερντογάν για τα θέματα του Πατριαρχείου. 

www.ethnos.gr