Να διαχωριστεί η θρησκευτική από τη νομική υπόσταση του μουφτή

της Μελαχροινή Μαρτίδου

Σημαντικές αποφάσεις έλαβε η πρόσφατη ολομέλεια των δικηγορικών συλλόγων της χώρας σχετικά με το θέμα του διαχωρισμού του δισυπόστατου ρόλου του μουφτή. Για το θέμα που μπαίνει ως συζήτηση στην ελληνική κοινωνία οι δικηγόροι της χώρας ζητούν τον απόλυτο διαχωρισμό, υποστηρίζοντας τα δικαιώματα των μουσουλμανίδων γυναικών. Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης Κώστας Γούναρης μας ενημερώνει σχετικά.
Κύριε Γούναρη, μόλις ολοκληρώθηκε η ολομέλεια των προέδρων των δικηγορικών συλλόγων της χώρας στην Ξάνθη, ήθελα να μας δώσετε λίγο το στίγμα των θεμάτων που συζητήθηκαν και τις εντυπώσεις τους.

-Έγινε η ολομέλεια 1, 2, 3 Μαΐου στην Ξάνθη. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται η ολομέλεια των προέδρων των δικηγορικών συλλόγων στην πόλη μας με διοργανωτή τον σύλλογό μας και αυτό αποτελεί τιμή και για τον σύλλογο και για την περιοχή. Οι ολομέλειες αυτές έχουν δύο σκοπούς. Ο ένας είναι η ανάπτυξη των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης και είχαμε πολλά και ενδιαφέροντα όπως για παράδειγμα το θέμα των δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων του μουφτή και την αντίθεση που υπάρχει με την ευρωπαϊκή και ελληνική έννομη τάξη, ένα θέμα που μας ενδιαφέρει και σαν δικηγορικούς συλλόγους αλλά και σαν τοπική κοινωνία.

Δηλαδή το ιερωνυμικό δίκαιο, το σαριά και το ελληνικό σύνταγμα και το ευρωπαϊκό. Πού καταλήξατε;

-Καταλήξαμε ομόφωνα ότι υπάρχει πλήρης αντίθεση ανάμεσα στις δικαιοδοτικές αρμοδιότητες του μουφτή, ενός θρησκευτικού δηλαδή λειτουργού και το ελληνικό Σύνταγμα και την ευρωπαϊκή συνθήκη δικαιωμάτων του ανθρώπου και η ολομέλεια ομόφωνα ζητάει να καταργηθούν οι δικαιοδοτικές αυτές αρμοδιότητες.

Να μην είναι δηλαδή δικαστής, ο μουφτής.

-Ακριβώς, που αυτό είναι θέμα εσωτερικής έννομης τάξης, δεν δεσμεύεται η Ελλάδα από καμία διεθνή συνθήκη και αυτό έγινε σαφές με μία τροποποίηση ελληνικών νόμων, μπορεί να καταργηθεί. Η ολομέλεια λοιπόν μετά από μία ενδιαφέρουσα επιστημονικά συζήτηση ομόφωνα κατέληξε στο συμπέρασμα αυτό και ήταν από τα συμπεράσματα της ολομέλειας. Συζητήσαμε το θέμα της τροποποίησης του ποινικού κώδικα και του κώδικα ποινικής δικονομίας, το θέμα της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των ανθρώπων με αναπηρία στο νομικό μας σύστημα. Υπήρξε μία πολύ σημαντική παρέμβαση του προέδρου της εθνικής συνομοσπονδίας ατόμων με αναπηρία του κ. Βαρδακαστάνη. Συζητήσαμε ζητήματα συνεργασίας των Ελλήνων δικηγόρων με τους δικηγόρους των άλλων ευρωπαϊκών κρατών και άλλα τρέχοντα ζητήματα που απασχολούν το δικηγορικό σώμα.
Αυτό ήταν το ένα σκέλος, το πιο σημαντικό της ολομέλειας βέβαια. Το δεύτερο κομμάτι που μας αφορά και ως σύλλογο και ως τοπική κοινωνία, ήταν η επαφή των συνέδρων. Ήρθαν περίπου 200 άτομα από όλα τα μέρη της Ελλάδας, από την Φλώρινα μέχρι την Κρήτη και από την Ρόδο μέχρι την Πελοπόννησο, ήρθαν στην περιοχή μας, κάθισαν 3 μέρες. Μάλιστα ζητήσαμε και πετύχαμε να γίνει η ολομέλεια την πρωτομαγιά ώστε να εκμεταλλευτούμε και μία ακόμη αργία. Κάθισαν 3 μέρες, περιηγήθηκαν σε ολόκληρο το νομό, πήγαν στην ορεινή περιοχή, στον Εχίνο, πήγαν στα στενά του Νέστου, στα Άβδηρα, στο αρχαιολογικό μουσείο των Αβδήρων, είδαν την περίφημη λίμνη Βιστωνίδα για να δουν και ιδίοις όμμασι την φοβερή αξία που έχει εκεί η περιοχή, περιπλανήθηκαν στην παλαιά πόλη, πήγαν στο λαογραφικό μουσείο.
Δηλαδή σε 3 μέρες νομίζω κάλυψαν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του νομού. Έφυγαν με πολύ καλές εντυπώσεις, πάρα πολλοί ερχόταν για πρώτη φορά ιδίως όσοι είναι από μακρινές περιοχές και νομίζω τους δόθηκε η ευκαιρία πέρα από την συζήτηση των θεμάτων που μας απασχόλησαν σαν δικηγορικούς συλλόγους, να δουν την περιοχή, να γνωρίσουν τους ανθρώπους τους και να πάρουν μία ιδέα του τόσου όμορφου τόπου μας.
Το ανάγλυφο τοπίο της Θράκης η οποία παραμένει τέρα ινκόγκνιτα και είναι μία αφορμή αυτές οι συνάξεις να την δουν και να την γνωρίσουν,

Έφυγαν ευχαριστημένοι δηλαδή, με πολλές προσλαμβάνουσες;

-Νομίζω ότι αυτός ο συνεδριακός τουρισμός εξυπηρετεί πολλαπλώς. Εξυπηρετεί και την οικονομική ζωή μιας περιοχής γιατί όσο νάναι με την κίνηση, με τον κόσμο που έρχεται κινείται οικονομικά η περιοχή, εξυπηρετεί όμως και αυτό που είπατε. Να έρθουν σε επαφή άνθρωποι που δεν έχει τύχει να επισκεφθούν την περιοχή μας, με μία περιοχή που έχει πολλές όμορφες ιδιαιτερότητες, πολύ ωραίο τοπίο και ανθρωπογενές και φυσικό και νομίζουμε ότι άξιζε τον κόπο και γι’ αυτούς να έρθουν τόσο μακριά, γιατί οι ολομέλειες συνήθως γίνονται στην Αθήνα ή σε πιο τουριστικά μέρη. Άξιζε τον κόπο και γι’ αυτούς και φυσικά για εμάς γιατί νομίζω ότι ήταν και ουσιαστική και επιτυχημένη».

Να γίνει συνολική νομοθετική ρύθμιση για το ιερωνυμικό δίκαιο θα πει ο Στ. Γιαλάογλου
Ο έγκριτος νομικός της Ξάνθης ζητήθηκε να τοποθετηθεί στο θέμα του διαχωρισμού των αρμοδιοτήτων του μουφτή.

Κύριε Γιαλάογλου, ένα μεγάλο θέμα συζητήθηκε στην ολομέλεια, επανήλθε δηλαδή στην επικαιρότητα, το θέμα των δικαιοδοσιών του μουφτή, η δικαστική του υπόσταση και χαρακτήρας και η θρησκευτική του υπόσταση.

-Αυτό το ζήτημα κατά την άποψή μου έχει να κάνει μόνο με την διάθεση και την δυνατότητα που έχει το ελληνικό κράτος να δώσει από μόνο του ρύθμιση στο ζήτημα. Αφορά καθαρά την ελληνική πολιτεία και κανέναν άλλο. Το ζήτημα λοιπόν της εκλογής ή μη του μουφτή πρέπει επιτέλους να λυθεί. Το ζήτημα των δικαστικών αρμοδιοτήτων του είναι κάτι το οποίο εμάς ως χώρα μας προσβάλει κιόλας. Πρέπει όμως κάποια στιγμή να σκεφθούμε αν μπορούμε ουσιαστικά να αποχωρίσουμε τις δικαστικές αρμοδιότητες από τις θρησκευτικές. Ή μπορούμε να το αφήσουμε αυτό στην διακριτική ευχέρεια των μουσουλμάνων πολιτών.
Οι ίδιοι πιστεύω ότι αντιλαμβάνονται σε ένα ευρωπαϊκό κράτος εάν μπορούμε να έχουμε μουσουλμανικό δίκαιο με την έννοια σε ένα δίκαιο το οποίο δεν αναγνωρίζει δικαιώματα στην γυναίκα, δεν αναγνωρίζει δικαιώματα διατροφής, δεν αναγνωρίζει δικαιώματα επιμέλειας στην γυναίκα τα οποία όλα αυτά τα εναποθέτει, μόνο στον άνδρα. Αν αυτό ικανοποιεί το σύνολο του μουσουλμανικού στοιχείου, ας αφεθεί να το αποφασίσουν αυτοί. Αλλά εμείς ως πολιτεία πρέπει κάποια στιγμή να δώσουμε μία διέξοδο στο ζήτημα.
Με ποιο τρόπο; Με μία συνολική και νομοθετική ρύθμιση του ζητήματος που θα ικανοποιεί και τα δύο μέρη και θα μας βάλει στο δρόμο επιπλέον της Ε.Ε. Δεν μπορούμε να ανεχόμαστε πολίτες δύο ταχυτήτων και να λέμε ότι εμείς είμαστε ικανοποιημένοι έτσι όπως κινείται η κατάσταση τώρα, γιατί σαφώς και δεν πρέπει να είμαστε. Κάτι όμως πρέπει να γίνει προς την κατεύθυνση της συνολικής ρύθμισης του ζητήματος. Να ληφθούν υπόψη τα αιτήματα του μουσουλμανικού στοιχείου, αλλά κυρίως πρέπει να αποδείξουμε εμείς ότι ως κράτος, ως πολιτεία, έχουμε την ικανότητα να ρυθμίσουμε ένα ζήτημα.

Σήμερα τι ισχύει, είναι υποχρεωτικό το σαριά, το ιερωνυμικό δίκαιο;

-Είναι υποχρεωτικό. Ο μουφτής θεωρείται ιεροδίκης.

Ναι αλλά ο πολίτης δεν μπορεί να προσφύγει και στα αστικά δικαστήρια να λύσει τις διαφορές του;

-Όχι αυτή την στιγμή.

Αφού επιλέγει να παντρευτεί με τον ισλαμικό τρόπο είναι αυτοδίκαια…

-Αν ρωτήσετε μουσουλμάνους συναδέλφους θα σας πουν ότι ουσιαστικά θεωρούν ότι ακόμα και ο γάμος έτσι όπως τον αντιλαμβανόμαστε εμείς δεν έχει την ίδια αξία όπως είναι σε αυτούς. Αυτοί πιο πολύ το θεωρούν, κατά το πώς μου έλεγε μουσουλμάνος συνάδελφός μου, σαν μία συμφωνία που ο μουφτής απλά την επικυρώνει και θεωρούν ότι δεν είναι δυνατό να παρεμβαίνει, να υπάρχει δικαστήριο που θα λύσει μία τέτοια συμφωνία από την στιγμή που και τα δύο μέρη έχουν επιλέξει τον τρόπο που θα ρυθμιστεί.
Γι’ αυτό όταν εγώ θέτω ζητήματα διατροφής γυναίκας, διατροφής παιδιών, επιμέλειας τέκνων, ζητήματα κληρονομικού δικαίου, αυτά δεν μπορούν να εξακολουθούν να ρυθμίζονται από το μουσουλμανικό δίκαιο… Να στέκονται γυναίκες μουσουλμάνες σε ένα δίκαιο το οποίο λέει ότι η γυναίκα μετά το διαζύγιο δεν δικαιούται διατροφή. Δικαιούται μόνο για τις πρώτες 100 μέρες, μέχρι να τεθεί υπό την προστασία άλλου άνδρα. Μπορούμε αυτό να το δεχόμαστε τώρα εν έτει 2009;
Η επιμέλεια των παιδιών υποχρεωτικά ανατίθεται στον άνδρα μέχρι τα 7 ή 15 χρόνια τους. Ο πατέρας είναι αυτός ο οποίος ασκεί την επιμέλεια των τέκνων. Θεωρείται καταλληλότερος και καλύτερος από την γυναίκα. Όλα αυτά μήπως πρέπει να τα ξαναδούμε;

ΧΡΟΝΟΣ