Ενας «Αττίλας» για τα νησιά του Αιγαίου

Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ

«Ο χώρος, στον οποίο η Τουρκία βρίσκεται κοντά στον πόλεμο, περισσότερο από κάθε άλλη περίπτωση, είναι τα νησιά του Αιγαίου, που περιορίζουν σε σημαντικό βαθμό τον ζωτικό της χώρο», αναφέρει ο νέος υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, στο βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος», που θεωρείται το μανιφέστο του σε θέματα τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

Η αντίθεση προς το «στάτους κβο στο Αιγαίο» και η υπογράμμιση της ανάγκης για «νομικό πλαίσιο», που θα δώσει στην Τουρκία «τη δυνατότητα επέμβασης σε υποθέσεις που αφορούν τις μουσουλμανικές μειονότητες στα Βαλκάνια», είναι άλλα ελληνοτουρκικού ενδιαφέροντος θέματα στο βιβλίο όπου ο συγγραφέας τονίζει ως προς το προαναφερθέν «νομικό πλαίσιο» ότι «εντυπωσιακό παράδειγμα» είναι το ότι η «επέμβαση στην Κύπρο κατέστη δυνατόν να νομιμοποιηθεί, εντός ενός τέτοιου νομικού πλαισίου»!

Καθηγητής-σύμβουλος

Ο Νταβούτογλου γεννήθηκε το 1959 στην Τασκένδη. Είναι καθηγητής διεθνολόγος από το 2003, ήταν σύμβουλος του Τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής. Το 2003 ανακηρύχθηκε πρέσβης εκ προσωπικοτήτων.

Το σημαντικότερό του έργο θεωρείται το βιβλίο «Στρατηγικό Βάθος - Η Διεθνής Θέση της Τουρκίας», που κυκλοφόρησε στην Τουρκία σε πρώτη έκδοση το 2001. Το βιβλίο περιλαμβάνει τη θεώρηση του Νταβούτογλου γύρω από το παρελθόν, αλλά πολύ περισσότερο το μέλλον και τις προοπτικές της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Αλλα έργα του είναι τα: «Παγκόσμια Κρίση» (κυκλοφόρησε το 2002 στην Τουρκία), «Alternative Paradigms» (κυκλοφόρησε το 1993 στις ΗΠΑ) και «Civilizational Transformation and the Muslim World» (κυκλοφόρησε το 1994 στην Τουρκία στην αγγλική γλώσσα).

Ο Νταβούτογλου είναι ο όγδοος εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας από το 1923 και ο πρώτος μη διπλωματικός εξωκοινοβουλευτικός υπουργός.

Η Ελλάδα και το Αιγαίο

Ως προς το βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος», που κυκλοφόρησε το 2001 -αποσπάσματά του υπάρχουν στο βιβλίο «Islam Light - ο πολιτικός αναχρονισμός στην Τουρκία», του Αρη Αμπατζή, από τις εκδόσεις «Θαλλός», 2006- βλέπουμε ότι, σύμφωνα με τον Νταβούτογλου, «οι δύο βραχυπρόθεσμοι και μεσοπρόθεσμοι στόχοι της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στα Βαλκάνια είναι η ενίσχυση της Βοσνίας και της Αλβανίας, μέσα σε ένα πλαίσιο σταθερότητας, και η διαμόρφωση πλαισίου διεθνούς δικαίου για την ασφάλεια των εθνοτικών μειονοτήτων στην περιοχή. Στο νομικό αυτό πλαίσιο, η Τουρκία πρέπει να έχει συνεχώς για στόχο να εξασφαλίσει εγγυήσεις, οι οποίες θα της δώσουν τη δυνατότητα επέμβασης σε υποθέσεις που αφορούν τις μουσουλμανικές μειονότητες στα Βαλκάνια. Ως ένα εντυπωσιακό παράδειγμα στη σύγχρονη εποχή, η επέμβαση στην Κύπρο, κατέστη δυνατόν να νομιμοποιηθεί, εντός ενός τέτοιου νομικού πλαισίου» («Στρατηγικό Βάθος», σελ. 122).

Ως προς τα Ελληνοτουρκικά, ο Νταβούτογλου θέτει θέμα Αιγαίου:

«Σήμερα είναι γνωστά πλέον τα αποτελέσματα της στρατηγικής ολιγωρίας για το ότι δεν τέθηκαν υπό έλεγχο τα νησιά του Αιγαίου και εγκαταλείφθηκαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τη στιγμή που η Τουρκία κρατά τον σφυγμό του μαλακού υπογάστριου της Ρωσίας μέσω των Στενών, η Ελλάδα έχει αποκτήσει στρατηγικό πλεονέκτημα απέναντι στην Τουρκία, μέσω των νησιών του Αιγαίου. Ο χώρος στον οποίο η Τουρκία βρίσκεται κοντά στον πόλεμο, περισσότερο από κάθε άλλη περίπτωση, είναι τα νησιά του Αιγαίου, που περιορίζουν σε σημαντικό βαθμό τον ζωτικό της χώρο, πράγμα που οφείλεται στα ασυγχώρητα λάθη που έχουν γίνει, εξαιτίας της απουσίας συνεπούς θαλάσσιας στρατηγικής. Η κρίση στο Καρντάκ (Ιμια), που έφερε στην επιφάνεια την ελληνική κυριαρχία ακόμη και σε βραχονησίδες που βρίσκονται κοντά στις ακτές μας, είναι το πικρό αντίτιμο των συσσωρευμένων αυτών λαθών». («Στρατηγικό Βάθος», σελ. 154).

Ανατροπή του στάτους κβο

Η αμφισβήτηση του στάτους κβο είναι από τα σημαντικά σημεία στη θεώρηση Νταβούτογλου:

«Η πηγή του βασικού προβλήματος στο Αιγαίο είναι η αντίθεση μεταξύ της γεωλογικής και γεωπολιτικής πραγματικότητας και του τρέχοντος στάτους κβο. Σε αντίθεση προς το γεγονός ότι τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους είναι φυσική προέκταση της γεωλογικής δομής της χερσονήσου της Ανατολίας, και προς τις γεωπολιτικές αναγκαιότητες που γεννιούνται από την παραπάνω κατάσταση, η πολιτική διανομή έγινε μέσω διεθνών συμφωνιών, υπέρ της Ελλάδας, πράγμα που υποδαυλίζει προβλήματα όπως η υφαλοκρηπίδα, τα χωρικά ύδατα, ο εναέριος χώρος, η γραμμή FIR, οι περιοχές διοίκησης και ελέγχου και η στρατιωτικοποίηση των νησιών». («Στρατηγικό Βάθος», σελ. 171).

Οι σχέσεις με την Ε.Ε.

Ο περιφερειακός ρόλος της Τουρκίας είναι αυτό που προτάσσει ο Νταβούτογλου στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε.: «Το σημαντικότερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει στο μέλλον η Τουρκία στις διπλωματικές-πολιτικές της σχέσεις με την Ε.Ε., θα είναι η υπόθεση της αρμονίας μεταξύ των περιφερειακών επιλογών της Ε.Ε., στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και της περιφερειακής πολιτικής που ακολουθεί ανέκαθεν η Τουρκία». («Στρατηγικό Βάθος», σελ. 508). *

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ