Τα τουρκικά κόλπα με το Λιμνίτη : η στρατιωτική διάσταση

άποψη του Τουρκικού θύλακα Κοκκίνων

Το άνοιγμα του οδοφράγματος του Λιμνίτη αποφάσισαν κατά την 34η συνάντησή τους, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, αφού έχουν ξεπεραστεί οι τεχνικές δυσκολίες, τις οποίες προέβαλλαν εδώ και αρκετό καιρό οι κατοχικές αρχές.

Το άνοιγμα του οδοφράγματος του Λιμνίτη αποτελούσε αίτημα των κατοίκων της περιοχής Πύργου-Τηλλυρίας και Πόλεως Χρυσοχούς, ώστε να έχουν ευκολότερη πρόσβαση προς την περιοχή Λευκωσίας μέσω των κατεχομένων. Ωστόσο, οι κάτοικοι της περιοχής Πόλεως Χρυσοχούς, για να μεταφερθούν προς τον Πύργο, αναγκάζονται να κάνουν μεγάλη ορεινή παράκαμψη, λόγω της εσοχής προς τις ελεύθερες περιοχής, που δημιουργεί η κατεχόμενη περιοχή των Κοκκίνων. Έτσι, ουσιαστικά οι κάτοικοι της περιοχής Πόλεως Χρυσοχούς θεωρούν περίπου ως δώρον-άδωρον το άνοιγμα του Λιμνίτη, αν δεν ανοίξει και η περιοχή των Κοκκίνων, ώστε να καθίσταται ευκολότερη η πρόσβασή τους, τόσο προς τον Πύργο όσο και προς τη Λευκωσία μέσω των κατεχομένων.
Η διευθέτηση αυτή φαίνεται να έχει γίνει, αλλά με χίλιες δυο προφυλάξεις από τουρκικής πλευράς. Στο πλαίσιο της συμφωνίας υπογραμμίζεται ο ρόλος της ειρηνευτικής στρατιωτικής δύναμης στην Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ). Έτσι, τα άτομα που περνούν από το οδόφραγμα και επιθυμούν να επισκεφθούν τα Κόκκινα, θα συνοδεύονται από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, με βάση τη συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών. Αυτές οι επισκέψεις θα πραγματοποιούνται με μικρά λεωφορεία κάθε Τετάρτη, Σάββατο και Κυριακή. Η τουρκοκυπριακή πλευρά μπορεί να αιτηθεί συνοδεία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ γι' ακόμη ένα ή δύο λεωφορεία την εβδομάδα.


Προ του 2008
Επισημαίνεται ότι η διάνοιξη του οδοφράγματος του Λιμνίτη αποτελούσε για τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας μ. Τάσσο Παπαδόπουλο προϋπόθεση για το άνοιγμα της οδού Λήδρας. Ωστόσο, ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας, για να αλλάξει το βαρύ κλίμα εναντίον της ελληνοκυπριακής πλευράς, προχώρησε αμέσως μετά την εκλογή του στη συμφωνία για το άνοιγμα της οδού Λήδρας, που έγινε στις 2 Απριλίου 2008, χωρίς να συμφωνηθεί μέχρι τότε χρονοδιάγραμμα για το άνοιγμα του οδοφράγματος του Λιμνίτη. Για το θέμα αυτό γινόταν απλώς λόγος στα κοινά ανακοινωθέντα μεταξύ των δύο ηγετών της 21ης Μαρτίου 2008 και της 23ης Μαΐου 2003.
Συγκεκριμένα, στο κοινό ανακοινωθέν της 21ης Μαρτίου αναφέρεται το εξής: «Το θέμα της διάνοιξης του σημείου διέλευσης στο Λιμνίτη, καθώς και άλλων σημείων βρίσκεται, επίσης, στην ημερήσια διάταξη των μελλοντικών συναντήσεων των συμβούλων των δύο ηγετών». Στο ανακοινωθέν της 23ης Μαΐου αναφέρεται το εξής: «Οι Σύμβουλοι θα εξετάσουν στρατιωτικής και μη στρατιωτικής υφής μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Θα επιδιώξουν, επίσης, το άνοιγμα του Λιμνίτη και άλλων οδοφραγμάτων».


Νέοι όροι
Αντί τούτου, όμως, η τουρκική πλευρά, αφού εξασφάλισε το άνοιγμα της οδού Λήδρας, το οποίο θεωρούσε ότι θα συμβάλει στην οικονομική ενίσχυση των κατεχομένων, προέβαλλε σωρεία δυσκολιών για το άνοιγμα του οδοφράγματος του Λιμνίτη. Μάλιστα, πριν από έναν περίπου χρόνο, όταν η ελληνοκυπριακή πλευρά προέβαλλε έντονα το άνοιγμα του Λιμνίτη, η τουρκοκυπριακή πλευρά έθεσε ως όρο για το άνοιγμα του οδοφράγματος αυτού διευκολύνσεις στην περιοχή του μικτού χωριού Πύλα. Οι διευκολύνσεις αυτές, όπως τις αποκαλεί η τουρκική πλευρά, αφορούσαν, στην ουσία, διαφοροποίηση του status quo στην περιοχή, αλλά, κυρίως, παραχωρήσεις από μέρους μας, οι οποίες άπτονταν θεμάτων ασφάλειας και άμυνας. Οι παράλογες τουρκικές αξιώσεις, ωστόσο, δεν πέρασαν, κυρίως επειδή αυτές δεν εγκρίνονταν και από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ.
Εκείνο που οι Τούρκοι αξίωναν στην περιοχή ήταν να επεκταθεί η γραμμή αντιπαράταξης μέχρι τη θάλασσα, με το πρόσχημα της εξυπηρέτησης των τουρκικών φυλακίων.
Επισημαίνεται ότι η γραμμή αντιπαράταξης στην περιοχή της Πύλας βρίσκεται σε μικρή σχετικά απόσταση από τη θάλασσα και εφάπτεται των βρετανικών βάσεων. Ως εκ τούτου, η περιοχή είναι στρατιωτικώς πολύ ευαίσθητη για την πλευρά μας, διότι στην περίπτωση που η γραμμή επεκταθεί προς τη θάλασσα, αποκόπτονται πλήρως τα Κοκκινοχώρια, σε περίπτωση στρατιωτικών επιχειρήσεων. Τα σημαντικότερα, όμως, πλεονεκτήματα που θα αποκτούσαν οι Τούρκοι σε τέτοια περίπτωση είναι ζωτικής σημασίας για την άμυνά μας και είναι τα ακόλουθα:

Πρώτον: Αν η ουδέτερη ζώνη μεταφερθεί νοτιότερα, τότε τα κατοχικά στρατεύματα αποκτούν πλεονεκτήματα ως προς το έδαφος, δημιουργώντας ταυτοχρόνως αμυντικά προβλήματα στη δική μας πλευρά. Εμείς παραμένουμε σε πεδινό έδαφος, χωρίς φυσικά ερείσματα, τα οποία παρακωλύουν τη διέλευση στρατευμάτων.
Δεύτερον: Μετακινούμενοι νοτιότερα θα μειώσουν ακόμα περισσότερο την πρόσβασή τους προς τη θάλασσα και θα αυξήσουν έτσι τον κίνδυνο αποκλεισμού της περιοχής Αμμοχώστου.


Οι παλινωδίες
ΜΕΤΑ τις παλινωδίες αυτές των Τούρκων, το άνοιγμα του οδοφράγματος του Λιμνίτη, που αποτελούσε περίπου προϋπόθεση για το άνοιγμα της οδού Λήδρας, δεν επιτρέπει πανηγυρισμούς. Οι Τούρκοι επιχειρούν να παρουσιάσουν ως παραχώρηση τη συμφωνία αυτή, που αποτελούσε παλαιότερα όρο για εμάς, προκειμένου να ανοίξει η οδός Λήδρας. Η επίτευξη, μάλιστα, της συμφωνίας, μετά την άφιξη στην Κύπρο του Ζοζέ Μπαρόζο, στέλλει τα δικά της μηνύματα από τουρκικής πλευράς, η οποία επιδιώκει να φαίνεται ως διαλλακτική, χωρίς να είναι. Μήπως θα εμφανιστεί αργότερα και ως υποχώρηση η τυχόν εγκατάλειψη της θέσης τους για δύο κράτη στην Κύπρο, για να καταλήξουμε σε μια συμφωνία για λύση τύπου σχεδίου Ανάν;


Οι προτάσεις για τα οδοφράγματα και οι αμυντικές δυσκολίες
TO 2005 η κυπριακή κυβέρνηση έκανε εισήγηση για άνοιγμα ορισμένων σημείων
διέλευσης και αποστρατιωτικοποίηση εντός των τειχών. Αυτό έγινε αφού σταθμίστηκαν όλα τα δεδομένα. Με βάση την εισήγηση, η Κυπριακή Δημοκρατία θα απέσυρε κάποια φυλάκια, ώστε να μην υπάρχει στρατός στην εντός των τειχών Λευκωσία, ενώ οι Τούρκοι θα απέσυραν ένα στρατόπεδο. Επισημαίνεται ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν διαθέτει στρατόπεδο στην εντός των τειχών Λευκωσία. Πρέπει να τονιστεί ότι τα τότε δεδομένα ήταν διαφορετικά από τα σημερινά και η εισήγηση έγινε με βάση τις τότε συνθήκες. Κατά την περίοδο που έγινε η εισήγηση, δεν είχε μειωθεί η Δύναμη της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, γι’ αυτό και η πιο πάνω εισήγηση έγινε με την προϋπόθεση, όταν γινόταν η αποστρατιωτικοποίηση, να ήταν ενισχυμένη η παρουσία των Η.Ε. και αυξημένη η παρουσία της Αστυνομίας. Το δεδομένο αυτό, όμως, άλλαξε αργότερα, καθώς η δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο μειώθηκε και συνεπώς η όλη κατάσταση είχε μεταβληθεί.

Η βασικότερη προϋπόθεση για την περιορισμένου βαθμού απαγκίστρωση και για να ανοίξει το οδόφραγμα της Λήδρας ήταν να γίνει επιδιόρθωση των κτιρίων της οδού και να γίνει έλεγχος για τις νάρκες, τα εκρηκτικά και τις παγιδεύσεις στην περιοχή της νεκρής ζώνης. Προϋπόθεση, επίσης, ήταν η νεκρή ζώνη, που αρχίζει από την οδό Ερμού και όχι από την οδό Κύκκου, να ελέγχεται από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ και αυτή να μην αμφισβητηθεί. Ο όρος αυτός τέθηκε επειδή οι Τούρκοι, οι οποίοι είχαν το φυλάκιό τους στην οδό Ερμού, θεωρούσαν από το 1974, που παραβίασαν την «πράσινη γραμμή», ότι η γραμμή κατοχής φθάνει μέχρι την οδό Κύκκου, η οποία βρίσκεται όχι στο μέσον της νεκρής ζώνης, αλλά πιο κοντά προς τη γραμμή άμυνας της Εθνικής Φρουράς. Την τουρκική αυτή θέση ουδέποτε αποδεχθήκαμε, καθώς αυτή παραβιάζει τη συμφωνία, η οποία έγινε από το 1963.

Τόσο το φυλάκιο των Τούρκων όσο και το ελληνικό φυλάκιο στην οδό Λήδρας αποτελούσαν σημαντικά οχυρά, τα οποία παρεμπόδιζαν την προέλαση αρμάτων ένθεν και ένθεν της οδού Λήδρας. Αποτελούσαν, δηλαδή, τα φυλάκια στην οδό Λήδρας σημαντικά αντιαρματικά κωλύματα. Είναι γι’ αυτό που η κατεδάφισή τους χρειάστηκε αρκετές ώρες. Η διάνοιξη της οδού Λήδρας δεν προσφέρεται, βέβαια, για μαζική στρατιωτική δίοδο, καθώς αυτή μπορεί να αποτραπεί εύκολα. Ωστόσο, για το γκρέμισμα του φυλακίου της Εθνικής Φρουράς, το οποίο αποτελούσε την ανάσχεση σε μια πιθανή τουρκική προέλαση, θα ήταν πιο φρόνιμο να γινόταν, σύμφωνα με στρατιωτικούς κύκλους, αν προηγουμένως συμφωνούσαν τα Ηνωμένα Έθνη να υλοποιήσουν τις προϋποθέσεις που έθεσε η Κυπριακή Δημοκρατία, για ενίσχυση της δύναμής τους στο κέντρο της πρωτεύουσας. Οι ίδιοι στρατιωτικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η κατεδάφιση του φυλακίου μας έγινε με την ελπίδα ότι οι Τούρκοι δεν θα προέβαιναν σε προκλήσεις. Ωστόσο, οι προκλήσεις έγιναν πριν αλέκτορα φωνήσαι και η ελπίδα τώρα είναι να μην υπάρξει συνέχεια.

ΣΗΜΕΡΙΝΗ