Περικοπές ... «ένεκα γάμου μετ’ ευπόρων συζύγων»

Η γενική κατρακύλα των τελευταίων 30 ετών σε όλες τις διαστάσεις του χώρου της Εθνικής Άμυνας, επιταχύνεται επικίνδυνα, με αφορμή εντελώς πρωτόγνωρα μέτρα περικοπών και οικονομιών (μείωση θητείας, κατάργηση ασκήσεων, φορολόγηση επιδομάτων, μειώσεις μισθών, υποβάθμιση παρελάσεων, εξάντληση και μη ανανέωση αποθεμάτων ανταλλακτικών). Σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις, του Υπουργού και Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας, όλα αυτά τα μέτρα –κατά έναν μαγικό τρόπο- δεν έχουν κανέναν αντίκτυπο στην επιχειρησιακή ετοιμότητα και ικανότητα των Ενοπλών Δυνάμεων!

Αν κάνουμε μια αναδρομή στην ελληνική ιστορία, θα διαπιστώσουμε ότι παρόμοια κατάσταση έχουν γνωρίσει οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και στο παρελθόν. Συγκεκριμένα το 1926 και κατά την διάρκεια της Δικτατορίας Παγκάλου, το ελληνικό Δημόσιο, άρχισε να χάνει τον έλεγχο σε σχέση με τις κρατικές δαπάνες. Μόλις 4 χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την ανάγκη περίθαλψης 1,25 εκατομμυρίου προσφύγων, για τους οποίους ακόμη δεν είχε λάβει το μεγάλο δάνειο που ανέμενε από την Κοινωνία των Εθνών, η οικουμενική κυβέρνηση Αλεξάνδρου Ζαΐμη που ανέλαβε τον Δεκέμβριο του 1926, αποφάσισε την λήψη αυστηρών μέτρων για να ισοσκελιστεί ο προϋπολογισμός 1927-1928. Για την εξέταση του θέματος, καταρτίστηκε Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων με επικεφαλής τον κ. Βουρλούμη, η οποία είχε ως αποστολή την κατάθεση εισηγητικής έκθεσης με την λήψη μέτρων σε όλα τα υπουργεία προς επίτευξη οικονομιών.

Πράγματι στις αρχές Φεβρουαρίου κατατέθηκε στον Υπουργό Οικονομικών Γεώργιο Καφαντάρη, η έκθεση, σύμφωνα με την οποία το 66% των περικοπών θα προέρχονταν από τα Υπουργεία Στρατιωτικών και Ναυτικών, των οποίων οι προϋπολογισμοί αντιπροσώπευαν ποσοστό άνω του 35% του Γενικού Κρατικού Προϋπολογισμού!

Για το Υπουργείο Στρατιωτικών, ορισμένες εκ των προτάσεων περιορισμού των τακτικών και εκτάκτων δαπανών, που υποβλήθηκαν αφορούσαν:

• Μείωση αξιωματικών, αντί των προβλεπομένων 6.669 στις 5.000.
• Απόλυση όλων των μη υπηρετούντων εφέδρων αξιωματικών.
• Μείωση στελεχών βοηθητικών σωμάτων.
• Εκποίηση πλεοναζόντων κτηνών.
• Κατάργηση επιδόματος σε οικογενειάρχες αξιωματικούς, 5% για κάθε τέκνο, οριζομένου επιδόματος 5% για όλα τα τέκνα.
• Περικοπή όλων των επιδομάτων, που θεσπίστηκαν κατά την πολεμική και μεταπολεμική περίοδο (εξαιρέσει αυτό των υπηρετούντων στην μεθόριο, το αεροπορικό και των καθηγητών στρατιωτικών σχολών).
• Μείωση αποδοχών αξιωματικών κατά 7%.
• Περικοπές στο ελάχιστο, των εξόδων παραστάσεως στο εξωτερικό.
• Αποστολή μεγάλου αριθμού κληρωτών σε 3μηνη άδεια.
• Περιορισμός των παραγγελιών, στις απολύτως απαραίτητες.
• Συνεννόηση με τους οίκους, με τους οποίους έχει συμβληθεί το Κράτος, για ευκολίες πληρωμής.
• Κατάργηση του Ε’ Σώματος Στρατού, V Μεραρχίας Πεζικού Κρήτης και VII Μεραρχίας Πεζικού Χαλκίδας.
• Περιορισμός δύναμης συνταγμάτων πεζικού σε 2 τάγματα, με το 3ο να διατηρεί πυρήνα αξιωματικών.
• Κατάργηση Επιθεωρήσεων Υγιειονομικού, Κτηνιατρικού, Ελέγχου, Στρατολογίας και Μεταγωγικού.

Αντίστοιχα, στο Υπουργείο Ναυτικών, προτάθηκαν:
• Μείωση του αριθμού των ναυτών από 7.200 σε 4.200.
• Περιορισμός θητείας κληρουχιών, σε 20 μήνες.
• Πρόωρη απόλυση κληρουχιών.
• Αναβολή κλήσης κληρωτών θαλάσσης κλάσης 1926Β, κατά 6 μήνες.
• Απόλυση ορισμένων πολιτικών υπαλλήλων.
• Μείωση του αριθμού υπηρετούντων λιμενοφυλάκων.
• Μείωση οργανικών θέσεων διαφόρων υπηρεσιών.
• Μείωση των ημερομισθίων εργατών, στα συνεργεία Ναυστάθμου,
• Περιορισμός αριθμού στελεχών.
• Εκ περιτροπής θέση επί 4-6 μήνες του 1/8 των αξιωματικών (για τους μαχίμους από τον βαθμό υποπλοιάρχου και άνω, για τους μη μαχίμους για όλους τους βαθμούς), σε διαθεσιμότητα, οπότε και θα ελάμβαναν μειωμένο μισθό κατά 30%.
• Μείωση αποδοχών αξιωματικών (αρχικελευστές έως υποναύαρχοι κατά 7%, κελευστών και λοιπών στελεχών κατά 5%).
• Περιορισμός ανωτάτου ορίου τροφοδοτικής μερίδας της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, σε 45 αντί των 65 δραχμών.
• Αναστολή λειτουργίας για ορισμένο διάστημα των Σχολών Αεροπορίας, Υποβρυχίων, και μη εισαγωγή κανενός μαθητή στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και Σχολής Δοκίμων Μηχανικών, από το νέο έτος.
• Σύμπτηξη διαφόρων υπηρεσιών.
• Κατάργηση του Σταθμού Ασυρμάτου Θάσου, αναστολή λειτουργίας των ασυρμάτων Θεσαλλονίκης, Άνδρου, Μήλου, Ρίου, Σάμου, Χίου.
• Παύση προαγωγών, κατά το νέο οικονομικό έτος.
• Περιορισμός διαμονής στο εξωτερικό.
• Προκήρυξη δημοπρασίας για την εκποίηση των παλαιών θωρηκτών ΥΔΡΑ, ΣΠΕΤΣΑΙ, ΨΑΡΑ.
• Παροπλισμός θωρηκτού ΛΗΜΝΟΣ.
• Μη επισκευή του τορπιλλοβόλου ΒΕΛΟΣ, επισκευαζομένων στον Ναύσταθμο, μόνο των τορπιλλοβόλων
ΣΦΕΝΔΟΝΗ, ΘΥΕΛΛΑ.
• Εκτέλεση γυμνασίων από την Μοίρα Γυμνασίων (αποτελούμενη από ελαφρά σκάφη) στον Πειραιά και το Κερατσίνι, ώστε με την περιορισμένη δράση της να επέλθει οικονομία στην καύσιμη ύλη.
• Παύση νέων προμηθειων υλικού.


Η Φαντασία στην εξουσία..

Μεταξύ των προταθέντων μέτρων για την εξοικονόμηση πόρων, ως μέγα αναδείχθηκε από την Οικονομική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, η μείωση των αποδοχών των στελεχών των ενόπλων δυνάμεων. Μεταξύ των επιχειρημάτων που επιστράτευαν οι συντάξαντες την Έκθεση, διαβάζουμε χαρακτηριστικά ότι οι μισθολογικές περικοπές επιβάλλονταν: «Διότι η χορηγία επιδομάτων κατ’ εξαίρεσιν εις τους αξιωματικούς, καθιστά τούτους αντιπαθείς εις τον λαόν, κατόπιν μάλιστα της τελευταίας στρατιωτικής δικτατορίας όσον και εάν δεν ευθύνωνται δι’ αυτήν τα 9/10 των αξιωματικών και πλέον»!

Εκτός όμως της φροντίδας της δημόσιας εικόνας των αξιωματικών στην ελληνική κοινωνία, η Έκθεση εμβαθύνοντας στην κοινωνιολογική μελέτη, διαπίστωνε και μια ιδιαίτερη έλξη που ασκούσε το Σώμα των Αξιωματικών στις τάξεις του γυναικείου πληθυσμού, το οποίο αποδεικνύονταν ιδιαίτερα προσοδοφόρο γι’ αυτούς, επιτρέποντας συνεπώς την λήψη πρόσθετων οικονομικών μέτρων. Συγκεκριμένα, για τα επιδόματα οικογενειακής φύσεως, όπως επ’ ακριβώς αναγράφονταν στην Έκθεση: «Θεωρούμε τα επιδόματα οικογενειακής φύσεως ως αδικαιολόγητα δια τους αξιωματικούς, διότι γεννούν διακρίσεις μεταξύ εγγάμων και αγάμων και διότι, εκτός εις εξαιρετικάς περιστάσεις, ως είνε οι πόλεμοι, δεν δικαιολογούνται επιδόματα χάριν γονέων, συζύγων, τέκνων, δεδομένου ότι η οικονομική κατάστασις πολλών βελτιούται ένεκα γάμου μετ’ ευπόρων συζύγων»!

Διαίρει και βασίλευε

Οι ηγεσίες των δύο αυτών πολεμικών υπουργείων, προερχόμενες από τις τάξεις του στρατεύματος, αντιλαμβανόμενες την αντίδραση του Σώματος των Αξιωματικών, προσπάθησαν να συνδυάσουν τις μειώσεις στις αποδοχές, με παράλληλες μειώσεις σε αυτές των υπολοίπων υπαλλήλων του Δημοσίου. Όπως ήταν φυσικό, αυτό προκάλεσε αντιδράσεις, καθώς η εκτελεστική επιτροπή της Συνομοσπονδίας Δημοσίων Υπαλλήλων, υπέβαλλε μακροσκελές υπόμνημα στην Βουλή, με αναλυτικούς πίνακες, υποστηρίζοντας ότι ούτε οι υπάλληλοι ήσαν υπεράριθμοι, ούτε αμοίβονταν υπερβολικά. Στον Αθηναϊκό Τϋπο της εποχής, για μέρες ανταλλάσονταν υπομνήματα από τις τάξεις των Δημοσίων Υπαλλήλων και του Σώματος των Αξιωματικών για το ποιος υπεραμοίβονταν ή όχι. Τελικά, από τις παραπάνω εισηγήσεις, η μείωση των αποδοχών των αξιωματικών, δεν εφαρμόστηκε ακριβώς, αλλά τα υπόλοιπα μέτρα, έλαβαν την μορφή χιονοστιβάδας.

Οι περικοπές αυτές που ξεκίνησαν από τα μέσα του 1926 σε σχέση με τα εξοπλιστικά προγράμματα και επεκτάθηκαν σταδιακά σε όλους τους τομείς της άμυνας, έλαβαν μια περισσότερο ισοπεδωτική μορφή στην διάρκεια της διακυβέρνησης Βενιζέλου 1928-1932 και συνεχίστηκαν περισσότερο καταστροφικές έως τα τέλη του 1935. Η μείωση των δαπανών ήταν οπωσδήποτε απαραίτητη, αλλά όχι στον βαθμό που επιβλήθηκε αυτή, καθώς ουσιαστικά ο Ελληνικός Στρατός μετά την Μικρασιατική Καταστροφή δεν είχε επανεξοπλιστεί ακόμη επαρκώς.

Στην 9ετία που διέρρευσε, η αδιαφορία για την πολεμική προπαρασκευή της χώρας, είχε ως αποτέλεσμα την τελεία ξεχαρβάλωση των κλάδων των ενόπλων δυνάμεων, από απόψεως υλικού, καθώς οι αποθήκες επιστράτευσης ήσαν άδειες ακόμη και από τα στοιχειωδέστερα υλικά επιμελητείας. Η κατάντια αυτή άρχισε να αίρεται μόνο από τα τέλη του 1935 και εντατικοποιήθηκε μετά την επιβολή της Δικτατορίας Μεταξά. Ήταν όμως αργά. Τα τεράστια κενά, δεν ήταν δυνατόν να καλυφθούν έγκαιρα έως το 1940, αφού αν και πολλές φορές η χρηματοδότηση ήταν διαθέσιμη, οι πολεμικές βιομηχανίες του εξωτερικού δεν αναλάμβαναν ελληνικές παραγγελίες. Η έλλειψη ενδιαφέροντος και απλής πρόνοιας, επί τόσο χρόνο από τις πολιτικές ηγεσίες της χώρας, ακόμα και για την στοιχειωδέστερη συντήρηση του πολεμικού μηχανισμού, επέδρασε εν μέρει αρνητικά και στις ελληνική πολεμική εμπλοκή του 1940-1941.

Όσον αφορά την σημερινή κατάσταση, απλά σημειώνουμε ότι διανύουμε τον 7ο χρόνο από την έναρξη περικοπών το 2004, οι οποίες κλιμακώνονται επικίνδυνα κατά τα πρότυπα του παρελθόντος. Για τον απλό πολίτη όμως, οι διαθεσιμότητες πολεμικών πλοίων και αεροπλάνων που εξαρτάται από την διατήρηση αποθεμάτων ανταλλακτικών, δεν ανακοινώνονται, ώστε να μην αντιληφθεί την καταστροφή που έχει επέλθει στο τομέα ασφαλείας της χώρας, που με τόσο κόπο είχε χρηματοδοτήσει μετά την ταπεινωτική κρίση των Ιμίων.