Είναι λογικό να καταστρέφονται τα Άρματα που αποσύρονται;

Γράφει ο Αρματιστής

Ο Ελληνικός στρατός χρειάζεται τελικά μεταχειρισμένα οπλικά συστήματα; Πόσο απαραίτητα είναι τα ΤΟΜΑ;

Αφορμή για να γράψω το παρόν άρθρο, στάθηκε μια συζήτηση που είχα πριν από κάποιο καιρό με ανώτατο αξιωματικό της ηγεσίας, όχι των τεθωρακισμένων, που αναρωτιόταν γιατί να καταστρέφονται όλα τα αποσυρόμενα άρματα. Τον ρώτησα ποιοι είναι οι εισηγητές της καταστροφής και μου απάντησε: «οι δικοί σου». Βεβαίως η συζήτηση επεκτάθηκε και σε άλλα θέματα που κάποια θίγονται ακροθιγώς παρακάτω.

Στο κείμενο που ακολουθεί :
• Εξετάζω το ζήτημα των αρμάτων που αποσύρονται μέσα από μια άλλη οπτική που δεν καταστρέφει αδιάκριτα ότι αποσύρεται, αλλά βρίσκει τρόπους παραπέρα αξιοποίησής τους.
• Προσπαθώ να δώσω απαντήσεις για την αναγκαιότητα ή μη της προμήθειας ΤΟΜΑ, στο τι επιβάλλεται να γίνει για την αναβάθμιση των δυνατοτήτων των Μ113Α1-2, όπως και στο δίλημμα που κατά καιρούς τίθεται: «ΤΟΜΠ ή ΤΟΜΑ».
• Παρουσιάζω τη δική μου πρόταση για την αποδοχή ή την απόρριψη του μεταχειρισμένου εξοπλισμού που μας προσφέρεται.

Ως βασική προϋπόθεση για την εξέταση των παραπάνω θεμάτων, έχει ληφθεί η ενεργή απειλή στα ανατολικά μας σύνορα καθώς και τα ιδιαίτερα εδαφικά, πληθυσμιακά και οικονομικά δεδομένα της πατρίδας μας. Βασικό ζητούμενο παραμένει η επαύξηση της ισχύος του στρατού, παράλληλα με την εξοικονόμηση πόρων.

Προσωπική εμπειρία

Το 1975 νεαρός αξιωματικός ακόμα, γνώρισα ένα ανώτερό αξιωματικό του Τεχνικού, ο οποίος μου είχε περιγράψει τις προσπάθειες που κατέβαλε η τότε στρατιωτική ηγεσία, προκειμένου να εξευρεθεί κύριο υλικό για τον εξοπλισμό των νέων μονάδων που εσπευσμένα είχαν συγκροτηθεί. Μου είχε περιγράψει ακόμα πως μπόρεσαν να προμηθευτούν ένα σημαντικό αριθμό αρμάτων Μ24, από μία «μάντρα» της Ιταλίας.



Το 1982, ήμουν Διοικητής Ίλης σε Επιλαρχία της δυτικής Ελλάδος που διέθετε άρματα Μ47. Ύστερα από προειδοποίηση τεσσάρων ημερών, μετασταθμεύσαμε ανατολικά. Η εκεί Επιλαρχία που είχε συγκροτηθεί το 1974, αρχικά ως Μικτή Ίλη, με ότι μπόρεσε να βρεθεί τις κρίσιμες ημέρες του Ιουλίου του 1974, διέθετε και δύο Ίλες με άρματα Μ24, (της Ιταλίας). Τα άρματα Μ24 αποσύρθηκαν το 1987.

Στο στρατόπεδο μας υπήρχε και ένα Τάγμα που διέθετε ένα Ειδικό Μ/Κ Λόχο (ΕΜΛ), με σύνθεση από μία διμοιρία με τροχοφόρα άρματα Μ8, ημιερπυστριοφόρα Μ3Α1 και ΤΟΜΠ Μ59. Τα υπόψη μέσα, μολονότι απαρχαιωμένα, διέθεταν οπλισμό που λειτουργούσε και μπορούσαν να εκτελέσουν την αποστολή τους. Στο ίδιο νησί, κάποιοι άλλοι (ΕΜΛ), διέθεταν Μarmon Harrington, οι δε Μοίρες ΠΒ διέθεταν πυροβόλα 25 Λιβρών και 5,5''.

Που βρέθηκαν όμως όλα αυτά τα μέσα, που συμπλήρωσαν το υλικό των μονάδων που συγκροτήθηκαν υπό το βάρος της Τουρκικής απειλής; Η απάντηση είναι απλή. Οι παλαιοί Διοικητές του Στρατού που είχαν πολεμική εμπειρία και γνώριζαν τις δυσκολίες για τη συγκρότηση του στρατού μετά από καταστροφή, κατοχή και μακρόχρονη εγκατάλειψη και επίσης γνώριζαν ότι για να αντικαταστήσουν το κύριο υλικό έπρεπε να «ευδοκήσει» η υπερδύναμη, δεν πέταγαν και δεν κατέστρεφαν κανένα κύριο υλικό πριν αυτό απαξιωθεί πλήρως. Επίσης οι προσφορές μεταχειρισμένου υλικού δεν αγνοούνταν, όταν με αυτό μπορούσαν να αντικαταστήσουν συστήματα προγενέστερης ηλικίας και τεχνολογίας. Οι υπόψη ηγεσίες είχαν συγκροτήσει κάποιες επιστρατευόμενες μονάδες και είχαν αποθηκεύσει σε αυτές όλα αυτά τα υλικά που προανέφερα. Το υλικό αυτών των μονάδων χρησιμοποιήθηκε, για να συγκροτηθούν οι νέες μονάδες.

Το 1992 ανέλαβα διοικητής Επιλαρχίας του Έβρου με άρματα Μ48Α5, που είχαν παραληφθεί το 1987 από τις ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια που ήμουν διοικητής, αντικατέστησα τα Μ48Α5 με αντίστοιχα Μ60Α3. Για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Επιλαρχία συνυπήρχαν και οι δύο τύποι, με διαθεσιμότητες της τάξης του 95%. Τα Μ60Α3 με θερμικό περισκόπιο, τηλέμετρο Laser και σύστημα σταθεροποίησης, βρίσκονταν σε αρίστη κατάσταση, είχαν υποστεί εργοστασιακή ανακατασκευή και προσέδωσαν δυνατότητες πρωτόγνωρες στο όπλο των Τεθωρακισμένων. Όταν τα παραλάβαμε βρίσκονταν υπό την εξής περίπου κατάσταση προστασίας:

• Το κινητήριο σύστημα ήταν εφοδιασμένο με λάδι μακράς συντήρησης.
• Το πυροβόλο ήταν πλήρως στεγανοποιημένο και προστατεύονταν με λίπος μακράς διάρκειας και καλύμματα.
• Όλα τα εξωτερικά ανοίγματα καθώς και οι προσοφθάλμιοι των σκοπευτικών οργάνων ήταν καλυμμένα και στεγανοποιημένα.
• Όλα τα παρελκόμενα και εργαλεία του άρματος ήταν πλήρη και τοποθετημένα σε αεροστεγείς συσκευασίες και κιβώτια.
• Εντός του πύργου όλα ήταν καλυμμένα και υπήρχαν αφυγραντικά υλικά.

Τα άρματα Μ60Α3 επανήλθαν σε ενεργή κατάσταση αποκλειστικά από τη Μονάδα, χωρίς τη παρεμβολή προϊστάμενων κλιμακίων. Τα άρματα Μ48Α5 διατέθηκαν σε άλλες Μονάδες για αντικατάσταση αρμάτων Μ47.

Στη περίοδος 1991 - 95 συντελέστηκε μια κοσμογονία στο όπλο των τεθωρακισμένων, με τη παραλαβή των Μ60Α1-Α3 και LΕΟ, καθώς και τον εκσυγχρονισμό 400 Μ48Α5 σε ΜΟLF. Αυτό επέτρεψε να συγκροτηθούν νέες μονάδες, να συμπληρωθούν άλλες και να αποσυρθούν όλα τα Μ24, Μ47, Μ48, Μ48Α3 και ΑΜΧ30. Στη συνέχεια ακολούθησαν νέες παραλαβές αρμάτων, μειώσεις μονάδων, νέες αποσύρσεις. Όλο το υλικό που σταδιακά αποσύρθηκε, διατέθηκε στην υψικάμινο. Το υπόψη υλικό, μέχρι την απόσυρσή του ήταν αξιόπιστο, αξιόμαχο και πανομοιότυπο με αυτό που συνεχίζει να χρησιμοποιεί ο αντίπαλος, χωρίς ποτέ να εξεταστεί άλλη δυνατότητα για την αξιοποίηση του.



Κατόπιν όλων των παραπάνω δημιουργούνται τα ακόλουθα ερωτήματα:

• Γιατί με τόση ευκολία κύριο αρματικό δυναμικό, οδηγήθηκε, και οδηγείται στην απόσυρση και καταστροφή; Επιτρέπεται να διαλύονται Επιλαρχίες και να καταστρέφονται άρματα με ενεργή την απειλή στα ανατολικά μας σύνορα;
• Είναι εύκολο να προμηθευτούμε άμεσα κύριο υλικό, αν και εφόσον προκύψει αδήριτη και κρίσιμη ανάγκη ή αλλάξει η σχεδίαση;
• Είναι αντικειμενικά δυνατός, ο εφοδιασμός του στρατού μόνο με σύγχρονο υλικό;
• Λησμονήθηκε ότι « καλύτερο άρμα είναι αυτό που έχει το καλύτερο πλήρωμα»;
• Πόσο ασήμαντο μπορεί να είναι το κόστος του θώρακα ενός άρματος βάρους 40 (+) τόνους διαμορφωμένου χάλυβα, ώστε να δικαιολογείται η υψικάμινος;
• Μήπως ηθελημένα αγνοείται ότι το κέλυφος του άρματος δεν υφίσταται κάποια σημαντική φθορά και ως εκ τούτου αποτελεί μια ισχυρή πλατφόρμα που επιδέχεται πολλές μετατροπές και αξιοποιήσεις;
• Μήπως σε αυτή την «αδιάκριτη απόσυρση και καταστροφή», οδηγηθήκαμε από αντιπροσώπους, εισαγωγείς και εταιρείες πολεμικού;
• Εξετάστηκαν ποτέ άλλες δυνατότητες για την αξιοποίηση του υλικού που αποσύρεται, όπως οι ακόλουθες:

Α. Δημιουργία αποθέματος σε μακρά αποθήκευση

Ένας αριθμός από τα άρματα που αποσύρονται, των νεωτέρων τύπων, της πιο πρόσφατης ανακατασκευής, με ικανοποιητικό υπόλοιπο ωρών, να μη καταστραφούν, αλλά αφού υποστούν μία γενική επιθεώρηση και συντήρηση, να οδηγηθούν σε κάποιο χώρο αποθήκευσης, να καλυφθούν και να προστατευθούν με τα προβλεπόμενα για τέτοιες περιπτώσεις υλικά και να παραμείνουν σε εφεδρεία σαν πολεμικό απόθεμα.

Η υπόψη πρόταση και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί, θα έχει σαν βασικό χαρακτηριστικό το χαμηλό κόστος. Για το είδος της προστασίας που θα απαιτηθεί, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν πρότυπο η κατάσταση προστασίας των αρμάτων Μ60Α3.

Ο σημαντικότερος λόγος, για να εξεταστεί αυτή η πρόταση, είναι ένας: «Με ενεργή την Τουρκική απειλή, καμία απολύτως πολιτική και στρατιωτική ηγεσία δεν μπορεί να αποκλείσει απόλυτα και κατηγορηματικά, την έστω και ελαχίστη πιθανότητα, η χώρα να οδηγηθεί σε μία πολύ κρίσιμη κατάσταση, ή ακόμη και σε πολεμική εμπλοκή, που θα έχει σαν αποτέλεσμα την απαίτηση για άμεση συγκρότηση νέων μονάδων ΤΘ και ως εκ τούτου την ανάγκη για άμεση ανεύρεση αρμάτων».

Αντίστοιχη πρακτική με την παραπάνω πρόταση, ακολουθούν:

• Οι Ε.Δ. των ΗΠΑ που ενώ υποστηρίζονται από ανεξάντλητους πόρους, ότι αποσύρουν το μεταφέρουν στις δυνάμεις της Εθνοφρουράς, στη συνέχεια το αποθηκεύουν και τέλος το «προσφέρουν» σε συμμαχικές χώρες.
• Ο Τουρκικός στρατός που μολονότι διαθέτει ένα τεράστιο αρματικό δυναμικό, δεν απορρίπτει προσφορές μεταχειρισμένων αρμάτων (βλ. 350 LEO 2Α4), αναβαθμίζει συνεχώς τα Μ48, LEO, Μ60 και δεν καταστρέφει τίποτε.
• Ο Ισραηλινός στρατός στον οποίο οι περισσότερες ΤΘ και Μ/Κ Ταξιαρχίες είναι εφεδρικοί σχηματισμοί, που έχουν το υλικό τους αποθηκευμένο.

Αντίθετα ο Ελληνικός Στρατός

• Έχει προμηθευτεί από το 1970 περίπου 450 εργοστασιακά άρματα (ΑΜΧ-30, LEO-1GR, LEO-2HEL) εκ των οποίων έχει αποσύρει και καταστρέψει τα 280.

• Μολονότι απέσυρε τα ΑΜΧ-30 και τα LEO-1GR, ύστερα από 20 και 25 χρόνια χρήσης, διατηρεί στην ενέργεια τα Μ48Α5, που είναι της δεκαετίας του 1960. (και καλά κάνει, εφόσον τα υπόψη άρματα παραμένουν αξιόπιστα).

• Καταστρέφει ασυλλόγιστα ότι αποσύρει.

• Με τίμημα 2 δις ΕΥΡΩ προμηθεύτηκε 170 άρματα LEO-2HEL και 200 περίπου LEO-2Α4.. Δυστυχώς όμως και τα 370 δεν διαθέτουν ακόμη πυρομαχικά! Αντίθετα, οι Τούρκοι με 350 εκατομμύρια ΕΥΡΩ προμηθεύτηκαν 350 LEO-2Α4 και πυρομαχικά. Αποτέλεσμα: «Οι εμπρός Μ/Κ Ταξιαρχίες του Δ΄ ΣΣ θα διαθέτουν LEO1Α5 με πυροβόλα 105 χιλ και θα αντιμετωπίζουν τις Τουρκικές με LEO 2Α4 και Μ-60Τ Sabra με πυροβόλα 120 χιλ».

Δικαιολογητικές σκέψεις

1. Σε στιγμές κρίσης κανένας δεν πωλεί, ή πωλεί ακριβά.

2. Το 1974 απαιτήθηκε να συγκροτηθούν δύο Επιλαρχίες στον Ηπειρωτικό χώρο. Επειδή δεν υπήρχαν διαθέσιμα άρματα μειώθηκαν τα άρματα των υφισταμένων Επιλαρχιών. Επίσης για τη συγκρότηση των νέων μονάδων στα νησιά, «έξυσαν τον πάτο του βαρελιού» και πήραν ότι βρήκαν σε επιστρατευόμενες μονάδες και στις αποθήκες. Άρματα Μ24, Μ8, Μarmon, Μ3Α1, ΤΟΜΠ Μ59, πυροβόλα του 2ου ΠΠ, Α/Τ πυροβόλα κ.α., έδωσαν προσωρινή λύση στις τρομακτικές ανάγκες.

3. Για να συγκροτηθεί μια Επιλαρχία ή ένας Σχηματισμός ΤΘ απαιτείται χρόνος. Το 1975 αποφασίστηκε η συγκρότηση της XXII ΤΘ Ταξιαρχίας με άρματα ΑΜΧ-30 και ΤΟΜΑ ΑΜΧ-10P. Aπαιτήθηκαν τέσσερα χρόνια για να παραληφθεί το υλικό και να ολοκληρωθεί η συγκρότηση. Όμως ύστερα από την «εκτίμηση» κάποιων «ειδικών», η Ταξιαρχία κρίθηκε πλεονάζουσα και διαλύθηκε. «Κάποιοι» αγνοούν ότι μία ΤΘ, ή Μ/Κ Ταξιαρχία, είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα Σύνταγμα Πεζικού. Αδυνατούν να αντιληφθούν ότι οι τεθωρακισμένοι και οι Μ/Κ σχηματισμοί είναι σημαντικά έργα υποδομής και απαιτείται η επένδυση σημαντικών πόρων και χρόνου για τη συγκρότησή τους. Οι σχηματισμοί αυτοί με τη πάροδο του χρόνου συσσωρεύουν ιστορία, παράδοση, επιχειρησιακή γνώση και ετοιμότητα, που είναι αδύνατο να αναπληρωθούν. Δυστυχώς ο στρατός δεν διατήρησε την XXII ΤΘΤ, ούτε ως εφεδρικό σχηματισμό.


4. Αλλά και στην απευκταία περίπτωση πολεμικής σύρραξης δεν θα υπάρξουν απώλειες σε βαρύ υλικό; Με ποιο τρόπο θα αναπληρωθούν άμεσα;

5. Τέλος, ας μη ξεχνάμε: «Η σχεδίαση και η δομή δυνάμεων, πρέπει να βασίζονται στη πλέον δυσμενή εκτίμηση, για την αποφυγή αιφνιδιασμού». Η εκάστοτε ηγεσία οφείλει να μη δεσμεύει κατά τρόπο μη αναστρέψιμο την αυριανή, η οποία μπορεί ύστερα από επανεκτίμηση να αποφασίσει ότι μια Μονάδα που καταργήθηκε χρειάζεται. Για τις ΤΘ, Μ/Κ και Α/Κ μονάδες όμως, θα απαιτηθούν πόροι και χρόνος, εκτός βεβαίως αν υπάρχουν διαθέσιμα τα κύρια υλικά.

Κατά συνέπεια το ζήτημα της καταστροφής των αρμάτων που αποσύρονται τοποθετείται ως εξής:

• Είναι επιχειρησιακά χρήσιμο κάποια από τα άρματα Μ60Α1-Α3, Μ48Α5, Μ48Α5 MOLF και LEO-1A5, μετά την απόσυρσή τους από την ενεργό υπηρεσία να θεωρηθούν πολεμικό απόθεμα και να αποθηκευτούν για κάποιο χρόνο;

• Ποιο θα είναι το οικονομικό κόστος και αντίστοιχα το στρατιωτικό όφελος, αν σε κάποια στρατόπεδα, αποθηκευτούν 200-250, ικανά ακόμη άρματα με τα οποία δεν θα ασχολείται σχεδόν κανένας;

Β. Τροποποίηση σε ΤΟΜΠ με ισχυρή θωράκιση

Ένας σημαντικός αριθμός από τα αποσυρόμενα άρματα, ύστερα από μελέτη, σχεδίαση και δοκιμές, να τροποποιηθούν σε Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ).

Το Όπλο του Πεζικού συνεχίζει να εξοπλίζει τα Μ/Κ τάγματα αποκλειστικά με ΤΟΜΠ Μ113Α1-2, ΛΕΩΝΙΔΑΣ και ΤΟΜΑ ΒΜP-1, τα οποία παρουσιάζουν τα ακόλουθα σοβαρά μειονεκτήματά:

• Μεγάλη ηλικία, ξεπερασμένη τεχνολογία και αδυναμία υποστήριξης (ΒΜP-1).
• Αναιμική και ανεπαρκή θωράκιση, χαμηλό βαθμό προστασίας, αδυναμία αντιμετώπισης των απειλών και απαιτήσεων του σημερινού και μελλοντικού πεδίου μάχης και αδυναμία αποτελεσματικής συνεργασίας με τα σύγχρονα άρματα μάχης.

• Απουσία οποιουδήποτε προγράμματος εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης της θωράκισης τους.

Η υλοποίηση της υπόψη πρότασης, θα επέτρεπε στο Όπλο του Πεζικού να αντικαταστήσει με σχετικά μικρό κόστος και μεγάλη προστιθέμενη Ελληνική βιομηχανική συμμετοχή, ένα σημαντικό αριθμό από τα διατιθέμενα ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ, από ένα πολύ βαριά θωρακισμένο ΤΟΜΠ, που θα έχει σαν βάση το σκάφος ενός άρματος βάρους 35 και πλέον τόνων.

Οι απαιτούμενες επιστημονικές τεχνικές και βιομηχανικές δυνατότητες για την υλοποίηση της παραπάνω πρότασης, είναι διαθέσιμες στα στρατιωτικά εργοστάσια και στη βιομηχανία.

Η γνώση των Ισραηλινών θα μπορούσε να φάνει πολύτιμη, δεδομένου ότι αυτοί χρησιμοποιούν εδώ και πολλά χρόνια, βαριά θωρακισμένα ΤΟΜΠ που προέρχονται από άρματα Centurion Τ-54 και T-55, τα οποία τροποποιήσαν σε ΤΟΜΠ Nakpadon, Nagmachon και Ashzarit, με βάρος 45-50 τόνους, πρόσθετη θωράκιση, ισχυρούς κινητήρες, και οπλισμό από πολυβόλα.



Δικαιολογητικές σκέψεις

1. Το Μ/Κ πεζικό ουδέποτε θα μπορέσει να αντικαταστήσει τα 1500 και πλέον ΤΟΜΠ που χρησιμοποιεί με ΤΟΜΑ; Ως εκ τούτου απαιτούνται ρεαλιστικές λύσεις για την αντιμετώπιση των μειονεκτημάτων των χρησιμοποιούμενων ΤΟΜΠ.

2. Το πλέον σημαντικό πρόβλημα του Ελληνικού Μ/Κ Πεζικού δεν είναι η απόκτηση ΤΟΜΑ, αλλά η επαύξηση της προστασίας του μεταφερόμενου με τα ΤΟΜΠ προσωπικού. Η αξία της ανθρώπινης ζωής είναι μοναδική, το προσωπικό είναι αναντικατάστατο και η ασφάλεια και προστασία του είναι η σοβαρότερη υποχρέωση της πολιτείας και της στρατιωτικής ηγεσίας.

3. Σήμερα, που τα κατευθυνόμενα Α/Τ βλήματα έχουν εξελιχθεί σε ασύλληπτο βαθμό και αποκτούν δυνατότητες αυτόνομης καθοδήγησης, η έννοια της προστασίας των μέσων και του προσωπικού αποκτά άλλες διαστάσεις. Ως εκ τούτου δεν μπορεί να είναι αποδεκτό ο Έλληνας στρατιώτης και ειδικότερα ο απλός πεζός, να συνεχίζει να κινείται στην εποχή του 2ου ΠΠ και να στερείται σύγχρονης και αποτελεσματικής προστασίας.



4. Τα ΤΟΜΠ Μ113 σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν σε μια εποχή που το καλύτερο Α/Τ, ήταν το ΠΑΟ 106 χιλ. Ο στρατός από το 1960 που τα παρέλαβε, δεν κατέβαλε κάποια προσπάθεια για την εγκατάσταση έστω και μιας στοιχειώδους πρόσθετης θωράκισης. Σκέψη για την εσωτερική θωράκιση των ΤΟΜΠ, ουδέποτε παρουσιάστηκε. Η παραπάνω θλιβερή πραγματικότητα αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός και δεν περιποιεί τιμή στις στρατιωτικές ηγεσίες. Η ιστορία δυστυχώς επαναλαμβάνεται και αποδεικνύει ότι ο Έλληνας στρατιώτης ήταν και συνεχίζει να είναι αναλώσιμο είδος.

5. Όταν πριν 35 χρόνια τοποθετήθηκα σε Επιλαρχία του Έβρου, η Μεραρχία μας ήταν ΠΖ, δεν διέθετε Μ/Κ τάγματα αλλά 2 Λόχους Ερπυστριοφόρων (ΛΕΡΠ) με Μ113, που τα διέθετε για τη μηχανοκίνηση τμημάτων ΠΖ, ανάλογα με τις ανάγκες. Δυστυχώς όμως, με τον ίδιο τύπο ΤΟΜΠ συνεχίζει να εξοπλίζει τα Μ/Κ τάγματά της και σήμερα, μολονότι έχει μεταπέσει σε Μ/Κ προ 15ετίας. Στο διαρρεύσαν χρονικό διάστημα τα ΠΑΟ και τα ΜΠΑΖΟΥΚΑ αντικαταστάθηκαν με κατευθυνόμενα Α/Τ βλήματα μεγάλου βεληνεκούς, τα δε άρματα απέκτησαν πυροβόλα 105 και 120 χιλ με εξελιγμένα συστήματα βολής και επιπλέον εμφανίστηκαν και τα επιθετικά Ε/Π, με αποτέλεσμα τα Μ113 και «ΛΕΩΝΙΔΑΣ» να αποτελούν εύκολούς και ελκυστικούς στόχους με ανύπαρκτες δυνατότητες επιβίωσης στο πεδίο της μάχης. Τα περί ευκινησίας και λοιπών δυνατοτήτων των Μ113Α1 αναφερόμενα, μόνο θυμηδία προκαλούν και τραγικές και αδικαιολόγητες απώλειες θα προξενήσουν σε μία πιθανή σύρραξη.

6. Δυστυχώς ίδιες είναι και οι διαπιστώσεις για τη θωράκιση του βάρους 18,7 τόνων BMP-3 που έχει αποφασιστεί η προμήθειά του, το οποίο μολονότι διαθέτει ανυπέρβλητη ισχύ πυρός, υστερεί απελπιστικά σε προστασία θώρακα. Το BMP-3 αποτελεί προϊόν του ψυχρού πολέμου και της Σοβιετικής στρατηγικής σκέψης για ταχεία προέλαση στις πεδιάδες της κεντρικής Ευρώπης με μάζες ΤΘ και Μ/Κ σχηματισμών, επιπέδου Ομάδων Στρατιών. Σε αυτή τη σκέψη οι απώλειες αποτελούσαν αμελητέα λεπτομέρεια.



7. Στη δυτική στρατηγική σκέψη, τα ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ αποτελούν το μέσο για την ασφαλή μεταφορά των μονάδων πεζικού στο πεδίο της μάχης, προκειμένου να εκτελέσουν την αποστολής τους ως πεζικό. Η κατασκευή κινητήρων μικρού όγκου και μεγάλης ισχύος, επέτρεψε στα υπόψη μέσα να αποκτήσουν βαρύτερη θωράκιση και πυργίσκο με οπλισμό.

8. Όλες οι σύγχρονες σχεδιάσεις των ΤΟΜΑ, δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην θωράκιση και στη προστασία των επιβαινόντων, παρά στην ισχύ πυρός. Τα PUMA, CV9035, ASCOD, Bradley, Marder, Warrior, είναι σχεδόν όλα βάρους άνω των 30 τόνων, είναι σχεδιασμένα για να λαμβάνουν πρόσθετη θωράκιση διαφόρων τύπων, διαθέτουν αντιναρκική προστασία και εσωτερική θωράκιση.

ΤΟΜΠ ή ΤΟΜΑ;

Αφού έτσι οδηγηθήκαμε στο θεμελιώδες ζήτημα ΤΟΜΠ ή ΤΟΜΑ, θα ήθελα κατ’ αρχή να καταθέσω τα παρακάτω, σχετικά με την επιχειρησιακή χρησιμοποίηση του Μ/Κ πεζικού:

Επιχειρησιακή χρησιμοποίηση του Μ/Κ πεζικού

1. Η μόνη αποδεκτή μέθοδος χρησιμοποίησης του Μ/Κ πεζικού στις επιχειρήσεις, είναι αυτή της δημιουργίας τακτικών συγκροτημάτων με τις μονάδες αρμάτων, όπου τα δύο όπλα ενεργούν συζευγμένα και στενά αλληλοϋποστηριζόμενα, κάτω από την ομπρέλα ισχυρής υποστήριξης πυροβολικού, όλμων, επιθετικών Ε/Π και αεροπορίας. Τα υπόψη συγκροτήματα χρησιμοποιούνται κυρίως για τη διεξαγωγή επιθετικών επιχειρήσεων στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι αντεπιθέσεις.

2. Η χρησιμοποίηση των δύο όπλων διαχωρισμένων μεταξύ τους, είναι πολύ απλά αδιανόητη.

3. Η χρησιμοποίηση του Μ/Κ πεζικού διαχωρισμένου από τα άρματα και σε διαφορετική κατεύθυνση από αυτά, προβλέπεται μόνο όταν αυτό:

• Θα ενεργήσει σε έδαφος ορεινό και αντιαρματικό, που στερείται δρομολογίων και αρματικών προσβάσεων. (Το Μ/Κ πεζικό ενεργεί κυρίως αποβιβασμένο).
• Θα εγκατασταθεί σε μια αμυντική τοποθεσία. Και πάλι το Μ/Κ πεζικό αποβιβασμένο.

4. Τα άρματα και το Μ/Κ πεζικό θα ενεργούν πάντα συζευγμένα και στενά αλληλοϋποστηριζόμενα, με τα άρματα να προηγούνται πάντοτε του Μ/Κ πεζικού. Το Μ/Κ πεζικό θα ακολουθεί σε απόσταση ασφαλείας τα άρματα προκειμένου να προστατεύεται επαρκώς, διότι αποτελεί ελκυστικό και ευάλωτο στόχο. Δεν υπάρχει κανόνας για την απόσταση μεταξύ αρμάτων και ΤΟΜΠ - ΤΟΜΑ, παρά μόνο αυτός της προστασίας και της δυνατότητας αλληλοϋποστήριξης. Τα «περίπου 50 - 100 μέτρα πίσω από τα άρματα και στα κενά μεταξύ αυτών», είναι ανόητα. Το έδαφος, το εχθρικό πυρ και η ισχύς της θωράκισης των ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ, καθορίζουν την απόσταση και τη μέθοδο προχώρησης. Η τήρηση πολύ μεγάλων αποστάσεων οδηγεί σε απώλεια της αλληλοϋποστήριξης.

5. Τα ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ ουδέποτε προηγούνται των αρμάτων. Το πεζικό θα αποβιβάζεται όταν απαιτείται για να άρει Α/Τ αντιστάσεις, να εκκαθαρίσει ενδιάμεσους Αντικειμενικούς Σκοπούς (ΑΝΣΚ) και για να παρέχει προστασία στα άρματα. Η αποστολή του Μ/Κ πεζικού γίνεται περισσότερο κρίσιμη και σημαντική κατά την εκτέλεση της τελικής εφόδου και μετά από αυτή, όταν θα απαιτηθεί να αποβιβαστεί για να εκκαθαρίσει τον τελικό ΑΝΣΚ και να σταθεροποιηθεί επί αυτού. Βασικό ζητούμενο, η ταυτόχρονη άνοδος επί του ΑΝΣΚ αρμάτων και Μ/Κ πεζικού.


6. Το Μ/Κ πεζικό μπορεί να αποβιβαστεί και να προηγηθεί των αρμάτων όταν αυτό επιβάλλεται από τη μορφή του εδάφους, την εισόδο σε δασωμένη περιοχή, την ισχυρή αμυντική οργάνωση της εχθρικής τοποθεσίας, ή την ύπαρξη ισχυρής Α/Τ άμυνας.

7. Η κίνηση προς τους ΑΝΣΚ, των αρμάτων και του Μ/Κ πεζικού κατά την εξέλιξη μιας επιθετικής ενέργειας, θα είναι πρακτικά αδύνατη χωρίς πυκνά συγκεντρωτικά και αποτελεσματικά πυρά υποστήριξης και συνεχή χρήση καπνού. Τα επιτιθέμενα τμήματα δεν θα κινούνται εν κενώ, αλλά θα βάλλονται ανηλεώς από όλα τα όπλα του αντιπάλου, ευθυτενούς και καμπύλης τροχιάς. Τα Α/Τ όπλα, τα πυροβόλα των αρμάτων και του πυροβολικού και τα συστήματα βολής τους, έχουν εξελιχθεί πλέον σε τέτοιο βαθμό που επιτρέπουν τη ευχερή καταστροφή των στόχων τους. Ότι πλέον κινείται φαίνεται και ότι φαίνεται καταστρέφεται. Για να είναι δυνατή η κίνηση των επιτιθέμενων προς τα εμπρός, θα πρέπει οι εχθρικές θέσεις να κατακλυσθούν από πυκνά πυρά υποστήριξης, κυρίως πυροβολικού. Σε ένα τέτοιο πεδίο μάχης, που η ορατότητα περιορίζεται στο ελάχιστο, οι δυνατότητες χρησιμοποίησης των πυροβόλων των αρμάτων και ιδίως των ΤΟΜΑ θα είναι ελάχιστες, ενώ αντιθέτως θα επικρατεί η μαζική χρήση των πολυβόλων και θα επιδιώκεται η προσέγγιση των ΑΝΣΚ από όσο το δυνατόν πιο αθέατες κατευθύνσεις.


8. Η χρησιμοποίηση ΤΟΜΑ από το Μ/Κ πεζικό είναι ένα αρκετά σημαντικό στοιχείο για την εκτέλεση της αποστολής ενός συγκροτήματος, λόγω της αυξημένης ισχύος πυρός που θα διαθέτει, αλλά κατά την άποψή μου όχι καθοριστικό και αναντικατάστατο. Σε καμιά περίπτωση τα ΤΟΜΑ δεν είναι και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν άρματα, η θωράκιση τους δεν τα προφυλάσσει από τα πυροβόλα των εχθρικών αρμάτων και τα Α/Τ όπλα του εχθρού, το πυροβόλο τους δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον αρμάτων και για την ασφάλεια και προστασία τους θα συνεχίσουν να ακολουθούν σε απόσταση τα άρματα, όπως και τα ΤΟΜΠ. Η εγκατάσταση της δυνατότητας εκτόξευσης κατευθυνόμενων Α/Τ βλημάτων σε ορισμένα ΤΟΜΑ και πάλι δεν τα μετατρέπει σε άρματα. Ως εκ τούτου δεν θα πρέπει να θεωρείται αποδεκτή η χρησιμοποίηση των ΤΟΜΑ διαχωρισμένων από τα άρματα και εκτός τακτικών συγκροτημάτων.

9. Κατόπιν των ανωτέρω γίνεται αντιληπτό ότι:

• Το Μ/Κ πεζικό είτε χρησιμοποιεί ΤΟΜΠ είτε ΤΟΜΑ θα συνεχίσει να μάχεται και να εκτελεί την αποστολή του κατά τον ίδιο τρόπο. Δηλαδή σε ρόλο υποστήριξης και προστασίας των αρμάτων, είτε μαχόμενο από τα οχήματα του, είτε αποβιβασμένο.
• Τα μέσα τα οποία χρησιμοποιεί το Μ/Κ πεζικό, ΤΟΜΠ ή ΤΟΜΑ, θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται κυρίως για να παρέχουν σε αυτό την απαιτούμενη προστασία κατά τη κίνηση για την εκτέλεση της αποστολής του.
• Η ισχύς πυρός των ΤΟΜΑ είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για την εκτέλεση της αποστολής του συγκροτήματος, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει αυτή των αρμάτων.
• Η προστασία θώρακα και η ευκινησία του Μ/Κ πεζικού θα συνεχίζει να έχει μεγαλύτερη βαρύτητα για την εκτέλεση της αποστολής του συγκροτήματος, από την ισχύ πυρός που προσθέτει το πυροβόλο των ΤΟΜΑ. Είναι ζητούμενο κρίσιμης σημασίας, το Μ/Κ πεζικό να φθάσει με ασφάλεια και με τις ελάχιστες απώλειες στη περιοχή στην οποία θα εκτελέσει την αποστολή του, από τη δυνατότητα να προσβάλει κάποιους στόχους κατά τη κίνησή του.
• Ο εφοδιασμός των ΤΟΜΠ ή των ΤΟΜΑ με ισχυρή θωράκιση αντίστοιχη των αρμάτων, μπορεί να επιτρέψει στο Μ/Κ πεζικό να ακολουθεί τα άρματα σε μικρότερες αποστάσεις.

Η απόκτηση ΤΟΜΑ αποτελεί μονόδρομο!

Γράφονται διάφορα άρθρα και αναλύσεις και όλα σχεδόν έχουν σαν συμπέρασμα, ότι η απόκτηση ΤΟΜΑ αποτελεί μονόδρομο.

Οπωσδήποτε υπάρχει πρόβλημα σύζευξης και συνεργασίας μεταξύ των μονάδων αρμάτων (ανεξαρτήτως τύπου) και του Μ/Κ πεζικού εξοπλισμένου με τα παρωχημένα Μ113Α1, ΛΕΩΝΙΔΑΣ και BMP-1. Αυτό όμως δεν προέκυψε σήμερα με την παραλαβή των αρμάτων LEO, αλλά είχε διαπιστωθεί πολύ νωρίτερα από το τέλος της δεκαετίας του 1970, όταν η μαζική είσοδος των σύγχρονων Α/Τ όπλων, καθώς και η εξέλιξη των αρμάτων κατέδειξε την ανεπάρκεια της θωράκισης των Μ113. Η είσοδος στην υπηρεσία των Μ60Α3, Μ48Α5 MOLF και αργότερα των LEO, επέτεινε τον προβληματισμό.

«Η απόκτηση ενός ΤΟΜΑ συνιστά µια αναγκαιότητα ώστε το πεζικό να μπορέσει να ακολουθήσει το ρυθµό προόδου και τεχνολογικής εξέλιξης που συντελείται στο συγκεκριµένο τοµέα»! (ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗ, Ιουλ 2007).

Μακάρι να μπορούσαμε να αποκτήσουμε και τα Γερμανικά PUMA. Σημασία όμως έχει ποια είναι η αμυντική πολιτική σου, ποιες είναι οι συνολικές επιχειρησιακές ανάγκες σου, πως ιεραρχούνται και τι πόρους διαθέτεις. Πιστεύω όμως, ότι όλα τα σύγχρονα άρματα μπορούν να συνεργαστούν αποτελεσματικά και με τα ΤΟΜΠ, αρκεί να ικανοποιούνται ορισμένα κρίσιμα κριτήρια, όπως:

• Κοινή εκπαίδευση, κοινές διαδικασίες και συναντίληψη
• Αποτελεσματικά συστήματα διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνιών
• Εφοδιασμός των ΤΟΜΠ με πακέτα ισχυρής θωράκισης και με κινητήρες μεγάλης ισχύος.
• Δυνατότητα ελέγχου του κύριου οπλισμού των ΤΟΜΠ από το εσωτερικό.
• Εγκατάσταση στα ΤΟΜΠ συγχρόνων οργάνων νυκτερινής οδήγησης, παρατήρησης και ελέγχου των όπλων.

Στοιχεία προβληματισμού:

1. Όταν ανέλαβα διοικητής, η Επιλαρχία μου αντί για Μ113Α1 διέθετε ΤΟΜΑ ΑΜΧ-10P, τα οποία στο μεγαλύτερο μέρος τους ήταν εκτός λειτουργίας, εγκαταλελειμμένα και με πολλά προβλήματα, επειδή δεν υπήρχαν τα απαιτούμενα ανταλλακτικά για την συντήρηση τους. Στη πραγματικότητα υπήρχε μια σιωπηρή απόφαση απόσυρσής τους.

2. Τελικά όλα τα ΑΜΧ-10P που εξόπλιζαν ένα Μ/Κ Τάγμα και τρεις Επιλαρχίες αποσύρθηκαν. Και όμως το ΑΜΧ-10P, το πρώτο ΤΟΜΑ στην ιστορία του Στρατού, ήταν ένα πολύ καλό και αξιόπιστο μέσο, που συνεχίζει να χρησιμοποιείται και που οι διαφορές που το χωρίζουν από τα σημερινά ΤΟΜΑ, δεν είναι τεράστιες.

3. Διατηρώ λοιπόν σοβαρές αμφιβολίες για το αν η πολιτεία θα υποστηρίξει το πανάκριβο λειτουργικό κόστος 450 ΤΟΜΑ, όταν δεν υποστήριξε τα 100 ΑΜΧ-10P, με αποτέλεσμα εντός μιας 15ετίας από την παραλαβή τους, απαξιώθηκαν και αποσύρθηκαν.

4. Επίσης αμφιβάλω αν το πεζικό έχει αποκτήσει την απαιτούμενη γνώση πείρα τεχνογνωσία και παράδοση, «για να εκτελέσει το τεράστιο τεχνολογικό και επιχειρησιακό άλμα» σε ένα σύγχρονο ΤΟΜΑ. Η μετάβαση των τεθωρακισμένων στα LEO, ήταν μια μακρά και επίπονη διαδικασία 67 ετών, που ξεκίνησε από τα MARMON.

5. «Τα 500 BMP-1 από το 1995 και µετά θα δώσουν στο πεζικό την αίσθηση των δυνατοτήτων ενός ΤΟΜΑ. Το αρνητικό ήταν ότι τα οχήµατα αυτά δε διατέθηκαν στα µηχανοκίνητα τάγµατα των τεθωρακισµένων ταξιαρχιών, όπου παρά τις δυσκολίες και την παλαιότητα του συγκεκριµένου υλικού θα µπορούσαν να αξιοποιηθούν και να βελτιώσουν την τακτική αντίληψη των στελεχών. Η έλλειψη τεχνοκρατικής αντίληψης σε ορισµένα στελέχη και οι διαφορετικές προτεραιότητες άφησαν το πεζικό πίσω». (ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗ, Ιουλ 2007)

6. Πιστεύω ότι καλύτερο είναι το αξιόπιστο και ένα ΤΟΜΠ εφοδιασμένο με ισχυρή θωράκιση, ισχυρό κινητήρα, νυκτερινά όργανα και με κατευθυνόμενα Α/Τ όπλα, οπωσδήποτε είναι κατώτερο από ένα ΤΟΜΑ σε ισχύ πυρός, αλλά σίγουρα είναι περισσότερο αξιόπιστο, όπως αξιόπιστο συνεχίζει να παραμένει παρά τα χρόνια του το Μ113Α1, δυστυχώς όμως πολύ ευάλωτο.

7. Το ιλιγγιώδες ποσό που απαιτείται για τη προμήθεια 450 ΤΟΜΑ είναι απαγορευτικό για την Ελληνική οικονομία. Το υπόψη ποσό είναι προτιμότερο να διατεθεί για την αναβάθμιση των δυνατοτήτων του πεζικού, την ενίσχυση της θωράκισής των Μ113Α1-2, την προμήθεια ΤΟΜΠ με ισχυρή θωράκιση και το κυριότερο τη προμήθεια σύγχρονων Α/Κ πυροβόλων και ΠΕΠ, που εξασφαλίζουν καλύτερες προϋποθέσεις για την επιτυχή διεξαγωγή των επιχειρήσεων.

8. Οι Ισραηλινοί που διαθέτουν μεγάλη πολεμική εμπειρία και σοβαρή βιομηχανική υποδομή, δεν απέκτησαν μέχρι σήμερα ΤΟΜΑ. Αντίθετα δίνουν πολύ μεγάλη έμφαση στη προστασία του προσωπικού και κατ' επέκταση στα ισχυρά θωρακισμένα άρματα και ΤΟΜΠ. Το τελευταίο απόκτημα του Ισραηλινού Στρατού είναι ένα ισχυρά θωρακισμένο ΤΟΜΠ, το NAMER βάρους 60 τόνων και κινητήρα 1200 HP. Είναι ότι πιο σύγχρονο υπάρχει στη μηχανοκίνηση του πεζικού, οπωσδήποτε περισσότερο αξιόπιστο, χρησιμοποιεί πυρομαχικά πολυβόλων και στοιχίζει φθηνότερα από όλα τα ΤΟΜΑ.

9. Ότι όμως και αν αποφασιστεί, η απόκτηση συγχρόνων ΤΟΜΑ θα καθυστερήσει πολύ, ενώ η αντικατάσταση των ΤΟΜΠ Μ113Α1 ή τουλάχιστο η ενίσχυση της θωράκισής τους, ειδικά στους Μ/Κ Λόχους, πρέπει να γίνει άμεσα.

10. Ανεξάρτητα όμως όλων των παραπάνω, η Πολιτεία έχει την ηθική υποχρέωση προς τους στρατευμένους πολίτες της και ειδικά αυτούς που δεν έχουν τον «τρόπο» για να υπηρετούν «σε ειδικές θέσεις», αλλά «φυλάττουν Θερμοπύλες», να εφοδιάσει τους δυνητικούς μαχητές της ελευθερίας της, με τη καλύτερη και αποτελεσματικότερη προστασία που είναι διαθέσιμη.

11. Τέλος και ίσως το σοβαρότερο: Ακόμη δεν έχει διεξαχθεί κάποια σημαντική σύγκρουση μεταξύ ισοδύναμων αντιπάλων με συμμετοχή ΤΟΜΑ, προκειμένου να εξάγουμε αξιόπιστα συμπεράσματα για το αν αυτά συνεισφέρουν αποφασιστικά στην έκβαση των επιχειρήσεων και μάλιστα περισσότερο από αυτή των ΤΟΜΠ. Οι πόλεμοι του κόλπου δεν προσφέρουν αξιόπιστες πληροφορίες, δεδομένου ότι τα Bradley των Αμερικανών, ενήργησαν ουσιαστικά εν κενώ. Ως εκ τούτου οι πολυδιαφημισμένες δυνατότητες των ΤΟΜΑ συνεχίζουν να παραμένουν χωρίς επιβεβαίωση.

Συμπεράσματα

Κατόπιν των παραπάνω η σχέση κόστους προς επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία αναφορικά με τη ανάγκη προμήθειας ΤΟΜΑ που διαθέτουν ισχύ πυρός, ή ΤΟΜΠ με ισχυρή θωράκιση και μεγάλο βαθμό ευκινησίας. Πιστεύω ότι, η καλύτερη αναλογία κόστους προς επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, με βάση τις δυνατότητες της χώρας και τις λοιπές επιχειρησιακές απαιτήσεις, επιτυγχάνεται με την αναβάθμιση των δυνατοτήτων Μ/Κ πεζικού με βάση τα ακόλουθα:

1. Ενίσχυση της προστασίας και επιβιωσιμότητας των ανδρών του Μ/Κ πεζικού με σύγχρονα και αξιόπιστα υλικά.

2. Επαύξηση των δυνατοτήτων υποστήριξης μάχης των Μ/Κ Ταγμάτων με σύγχρονα μέσα διοικήσεως ελέγχου και επικοινωνιών, όλμους 120 χιλ. και μέσα διεξαγωγής νυκτερινών επιχειρήσεων τελευταίας γενιάς.

3. Ενίσχυση της αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας των ΤΟΜΠ Μ113Α1 και ΛΕΩΝΙΔΑΣ, με κινητήρες μεγαλύτερης ισχύος, πακέτα πρόσθετης θωράκισης, τοποθέτηση ασπιδίου στο πολυβόλο 0.50”, εγκατάσταση πλευρικών εστόρων και ασπιδίων για πολυβόλα 7,62 χιλ και έλεγχο του 0.50’’ από το εσωτερικό.

4. Προμήθεια μεταχειρισμένων ΤΟΜΑ που να ικανοποιούν τα παρακάτω κριτήρια:

• Διαθέτουν ικανοποιητική θωράκιση και ισχυρό κινητήρα.
• Βρίσκονται σε πολύ καλή λειτουργική κατάσταση, διαθέτουν κινητήρες με σημαντικό υπόλοιπο ωρών λειτουργίας και μπορούν να υποστηριχθούν ακόμη για σημαντικό χρόνο.
• Προσφέρονται σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή.
• ΑΠΟΡΙΑ: Γιατί η προμήθεια των 223 μεταχειρισμένων Α/Κ πυροβόλων M109A3GEA2 είναι λογική και δεν μπορεί να είναι η προμήθεια των 450 Marder1A3;

5. Προμήθεια ΤΟΜΠ με ισχυρή θωράκιση και ισχυρό κινητήρα που υπάρχει η δυνατότητα να κατασκευασθούν εγχώρια, ενδεχομένως και με τη συνεργασία κάποιου ξένου οίκου.

6. Προμήθεια ΤΟΜΠ με ισχυρή θωράκιση και ισχυρό κινητήρα που θα προέλθουν από τροποποίηση αρμάτων που αποσύρονται.

Γ. Τροποποίηση σε βλητοφόρα του Α/Κ Πυροβολικού

Θα ήταν χρήσιμο να εξεταστεί η τροποποίηση αρμάτων που αποσύρονται, σε βλητοφόρα πυροβολικού. Για κάθε Α/Κ Μοίρα θα μπορούσε να κατασκευαστεί ένας αριθμός βλητοφόρων ώστε:

• Το άμεσο απόθεμα βλημάτων για την αναπλήρωση των καταναλώσεων να βρίσκεται πλησίον των πυροβόλων υπό προστασία θώρακα.
• Να υπάρχει δυνατότητα ταχείας μεταφοράς των βλημάτων εκτός δρομολογίων και επί παντοδαπού εδάφους.
• Να παρέχεται η δυνατότητα ικανοποιητικής απόκρυψης των μέσων μεταφοράς εκτός δρομολογίων και σε σημεία που δεν μπορούν να μετακινηθούν τα φορτηγά ΓΧ.

Ο Αμερικανικός στρατός χρησιμοποιεί για το σκοπό αυτό, το ερπυστριοφόρο Μ992 το όποιο στηρίζεται στο σκάφος του Α/Κ πυροβόλου Μ109. Στο υπόψη όχημα ο πύργος έχει αντικατασταθεί από μία υπερκατασκευή, το εσωτερικό της οποίας έχει διαμορφωθεί για τη μεταφορά 90 περίπου βλημάτων 155 χιλ και αναλόγων γεμισμάτων. Κάθε Α/Κ πυροβόλο προβλέπεται να συνοδεύεται από ένα Μ992.

Η πρόταση και το σκεπτικό για τη δημιουργία πολεμικού αποθέματος αρμάτων, μπορούν να έχουν ανάλογη θέση και για το όπλο του Πυροβολικού, το οποίο και αυτό αποσύρει πολύτιμα πυροβόλα.

Ο Τουρκικός στρατός που ακολουθεί πιστά τα χνάρια της ιστορίας του, ως ο πρώτος διδάξας την μαζική χρήση του πυροβολικού, εξοπλίζει τους σχηματισμούς του στην Ανατολική Θράκη με άφθονο, ικανό και μεγάλου βεληνεκούς πυροβολικό. Οι ΤΘ και Μ/Κ Ταξιαρχίες της 1ης Τουρκικής Στρατιάς διαθέτουν από δύο Α/Κ Μοίρες των 24 πυροβόλων. Ήδη οι υπόψη μονάδες εξοπλίζονται με το Τουρκικής παραγωγής και μεγάλων δυνατοτήτων Α/Κ πυροβόλο Τ-155 Firtina L52. Στόχος του προγράμματος είναι η κατασκευή 350 πυροβόλων. Ο αριθμός όμως των 48 πυροβόλων για κάθε Ταξιαρχία, θα καλυφθεί και από πυροβόλα παλαιοτέρων τύπων.

Δ. Άλλες τροποποιήσεις
Θα μπορούσε να εξεταστεί ακόμη η τροποποίηση αποσυρόμενων αρμάτων σε:

• Άρματα για τους ΠΑΠ των Ιλών, τον ΑΕΛΑ και τον Αξιωματικό Σύνδεσμο Πυροβολικού (ΚΣΠΥ), αφού αφαιρεθεί το πυροβόλο τους.
• Άρματα μάχης Μηχανικού.
• Θωρακισμένα οχήματα μεταφοράς κρισίμων συστημάτων διοίκησης ελέγχου επικοινωνιών και Ηλεκτρονικού Πολέμου, που απαιτούν αυξημένο βαθμό προστασίας.
• Άρματα για την εκπαίδευση των οδηγών, αφού αφαιρεθεί ο πύργος. (οι «δασκάλες» στα ΑΜΧ-30).

Οι παραπάνω χρήσεις, ίσως είναι αυτές που απαιτούν και τις μικρότερες τροποποιήσεις.

Αντί συμπερασμάτων

Πολλοί θα απορρίψουν τις παραπάνω ιδέες, με το επιχείρημα ότι ο Στρατός δεν χρειάζεται μεταχειρισμένα και παλαιάς τεχνολογίας μέσα αλλά μόνο σύγχρονα και ότι οι πόλεμοι δεν διεξάγονται πλέον με Μ48Α5 και στρατιώτες θητείας, αλλά με LEO-2HEL και ΤΟΜΑ επαγγελματίες στρατιώτες και «λίγες, ευέλικτες και μικρές σε μέγεθος μονάδες, με μεγάλη ισχύ πυρός». Θα φέρουν δε σαν παράδειγμα τις χώρες ΕΕ που καμιά σχέση δεν έχουν με τα επιχειρησιακά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Το «ποίημα» μετά τόσα χρόνια το έχουμε μάθει και το έχουμε κατανοήσει, μόνο που είναι ανόητο.

Όλοι βεβαίως οι παραπάνω «αναλυτές», αδυνατούν να δώσουν μια λογική απάντηση για το σκοπό των Τουρκικών υπερεξοπλισμών, για τις καυχησιές του Τούρκου αρχηγού ότι μπορούν αερομεταφέρουν σε μια διαδρομή μια πλήρη Ταξιαρχία, για το μεγάλο αποβατικό στόλο που διατηρούν απέναντι από τα νησιά μας, για την καθαρά επιθετική οργάνωση των Μ/Κ και ΤΘ σχηματισμών της 1ης Τουρκικής Στρατιάς και τις μεγάλες δυνατότητες που διαθέτουν για την διεξαγωγή επιχειρήσεων βιαίας διάβασης του Έβρου.

Επίσης οι οπαδοί των «μικρών και ευέλικτων …» αδυνατούν να δώσουν απαντήσεις γιατί οι απέναντι δεν απορρίπτουν προσφορές μεταχειρισμένου υλικού και δεν καταστρέφουν άρματα αλλά τα εκσυγχρονίζουν. «Μη σας φανεί δε παράξενο, αν τα Marder ή τα Bradley καταλήξουν στους Τούρκους».

Δυστυχώς όμως, στα ανατολικά μας σύνορα βρίσκεται η Τουρκία, με ένα από τους μεγαλύτερους στρατούς του κόσμου, μία δύναμη που δεν έχει απαρνηθεί το αυτοκρατορικό της παρελθόν, που μας απειλεί με πόλεμο, που μας προκαλεί και μας προσβάλει και ως εκ τούτου συγκρίσεις με άλλες χώρες της Ευρώπης είναι εκ του πονηρού, ή επιεικώς αφελείς και άνευ ουσιαστικής αξίας.

Ο Ελληνικός στρατός για να αντιμετωπίσει τη Τουρκική απειλή, αναγκαστικά έχει αναπτυχθεί σε δύναμη και μέγεθος δυσανάλογο προς τα οικονομικά μεγέθη της χώρας και επιχειρησιακά ενάντια στις αρχές του πολέμου. Η Ελλάδα διατηρεί Μ/Κ και ΤΘ σχηματισμούς, άρματα, πυροβόλα, ΤΟΜΠ και άλλα μέσα, περισσότερα από αυτά που της επιτρέπουν οι οικονομικές της δυνατότητες.

Ο Ελληνικός στρατός όμως, ουδέποτε θα μπορέσει να εφοδιαστεί μόνο με σύγχρονα μέσα. Η οικονομία της χώρας δεν το αντέχει και η ιστορία είναι αψευδής μάρτυρας. Από το 1970 μέχρι σήμερα προμηθευτήκαμε εντελώς καινούργια, τα παρακάτω περίπου μέσα:

• 165 ΑΜΧ-30, 106 LΕΟ-1GR, 170 LEO-2HEL, 100 ΑΜΧ-10P
• 24 MLRS, 24 A/K ΠΥΡΟΒΟΛΑ PzH2000, 100 Α/Κ ΠΥΡΟΒΟΛΑ Μ109 MLRS, 24 A/K ΠΥΡΟΒΟΛΑ PzH2000, 100 Α/Κ ΠΥΡΟΒΟΛΑ Μ109

Πιστεύω ότι η προμήθεια καινούργιων αρμάτων ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ είναι πεταμένα λεφτά, εφόσον μπορούμε να προμηθευτούμε αντίστοιχα μεταχειρισμένα σε χαμηλές τιμές ή να εκσυγχρονίσουμε παλαιότερα.

Όσο αφορά το στρατό, ο πόλεμος αποτρέπεται με πυραυλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς και αν γίνει κερδίζεται με συστήματα C4ISR (διοικήσεως – ελέγχου – επικοινωνιών – πληροφοριών – υπολογιστών - επιτήρησης και αναγνώρισης), UAVs, MLRS, PzH2000, επιθετικά και μεταφορικά Ε/Π. Και τελικά τι στρατός θα είναι αυτός που θα διαθέτει 450 ΤΟΜΑ αλλά το σύγχρονο πυροβολικό του θα το αποτελούν 24 PzH2000 και οι δυνατότητες αερομεταφοράς του θα στηρίζονται στα Χιούϊ.

Κατά την 20ετή και πλέον υπηρεσία μου σε μονάδες ΤΘ, το υλικό που διαθέταμε ήταν πάντοτε μεταχειρισμένο. Όμως διαθέταμε διαθεσιμότητες πάνω από 95%, άριστη εκπαίδευση και υψηλό βαθμό επιχειρησιακής ετοιμότητας.

Πιστεύω ότι το μεταχειρισμένο υλικό που μας προσφέρεται κατά καιρούς, θα πρέπει να υπάρχουν πολύ σοβαροί λόγοι για να το απορρίψουμε.

Επίλογος

Κατόπιν των ανωτέρω και για όσο ακόμη διαρκεί η απειλή, για την ικανοποίηση των αναγκών του στρατού σε κύριο υλικό θα πρέπει:
Οι προμήθειες εργοστασιακών συστημάτων, να αφορούν κυρίως συστήματα που έχουν αποφασιστικό ρόλο στην αποτροπή του πολέμου και στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων. Να μη απορρίπτουμε τις πρόσφορες μεταχειρισμένου υλικού πριν αυτές εξεταστούν σε βάθος. Να μη σκοτώνουμε τα «άλογα» όταν γεράσουν, αλλά να εξαντλούμε όλα όσα μπορούν να μας δώσουν ακόμη. Ακόμη και στο τέλος τους αντί να οδηγηθούν στο χυτήριο, θα ήταν προτιμότερο να διαλυθούν στα πεδία βολής.


ΥΓ και σε απλά Ελληνικά:

1. Στο ΚΕΤΘ και σε άλλα στρατόπεδα και σε χώρους που δεν κρατούν νερό, στρώστε αμμοχάλικο 3Α, και σταθμεύστε καμιά 250αρια Μ48 και Μ60. Στεγανοποιείστε όλα τα ανοίγματα των αρμάτων, βάλτε λάδι μακράς συντήρησης στο σύστημα κινητήρα κιβωτίου και μπόλικο γράσο παντού. Καλύψτε τα άρματα με μεγάλα καλύμματα μέχρι τους εδαφικούς και αφήστε τα να υπάρχουν για κάμποσα χρόνια. Αργότερα, μπορεί κάποιος να πει ότι χρειάζονται.

2. Τα BMP-3 θα αργήσουν πολύ και μπορεί να μη τα δούμε και ποτέ. Τα Marder όμως ήταν άμεσα διαθέσιμα, θα αντικαθιστούσαν τα Μ113, η τιμή θα κατέβαινε και άλλο γιατί έτσι γίνεται το παζάρι, τα Μ/Κ τάγματα στη Θράκη θα διέθεταν ΤΟΜΑ με πυροβόλο και ισχυρή θωράκιση αντί για τα χαρτόκουτα που λέγονται Μ113 και το πεζικό θα μπορούσε να εκπαιδευτεί σε ένα πραγματικό ΤΟΜΑ για να αποκτήσει επιτέλους συνείδηση Μ/Κ Όπλου.

3. Στα Μ60Α3 μπορεί να εφαρμοστεί κάποιο πρόγραμμα αντίστοιχο των M48A5 MOLF με ταυτόχρονη τοποθέτηση κινητήρα μεγαλύτερης ισχύος και να παραμείνουν στην ενέργεια για αρκετό χρόνο ακόμη.

4. Οι λύσεις βελτίωσης και εκσυγχρονισμού των μέσων είναι διαθέσιμες και στοιχίζουν φθηνότερα, δυστυχώς όμως για μας, δεν συμφέρουν στις εταιρείες στους μεσάζοντες και στους εγκρίνοντας.