Από τον Ταλάτ στον Ερογλου

Tου Σταυρου Λυγερου

Οσοι προσδοκούν την επαναφορά του σχεδίου Ανάν με άλλο όνομα ανησυχούν από τη διαφαινόμενη άνετη νίκη του Ντερβίς Ερογλου στις προεδρικές εκλογές της άνοιξης στα Κατεχόμενα. Η προοπτική αυτή, άλλωστε, είχε διαγραφεί σαφώς από την επικράτηση του Κόμματος Εθνικής Ενότητας στις βουλευτικές εκλογές της περασμένης άνοιξης.

Ο νυν πρωθυπουργός και αυριανός πρόεδρος είναι πολιτικό τέκνο του Ραούφ Ντενκτάς, παρ’ ότι εδώ και χρόνια τους χωρίζει προσωπικό μίσος. Συμμερίζεται τη μονοδιάστατη θέση ότι το Κυπριακό έχει λυθεί στην πράξη με την εισβολή του 1974 και την ανακήρυξη του ψευδοκράτους το 1983.

Ως εθνικιστής θέτει σε πρώτη μοίρα τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας, με τον παρωχημένο τρόπο που ο ίδιος τα αντιλαμβάνεται. Θεωρεί εχθρικό οτιδήποτε απομακρύνει τους Τουρκοκυπρίους από τη μητέρα - πατρίδα. Γι’ αυτό και απορρίπτει ακόμα και τον πιο ευνοϊκό «γάμο» με τους Ελληνοκυπρίους. Είναι επιφυλακτικός σε λύση τύπου Ανάν, επειδή προτιμάει την καθαρή από την έμμεση διχοτόμηση.

Η παραδοσιακή αυτή αντίληψη, όμως, ήρθε σε ευθεία αντίθεση με τη φιλοδοξία της Τουρκίας να τεθεί σε τροχιά ένταξης στην Ενωμένη Ευρώπη. Ο Ταγίπ Ερντογάν δεν περιορίσθηκε μόνο σ’ αυτό το επιχείρημα για να πείσει τη στρατογραφειοκρατία να υιοθετήσει μία πιο ευέλικτη στρατηγική. Επικαλέσθηκε και το βάσιμο επιχείρημα ότι με μία λύση τύπου Ανάν αφ’ ενός θα νομιμοποιηθεί το ψευδοκράτος και αφ’ ετέρου η Τουρκία θα αποκτήσει έμμεσο πλην σαφή έλεγχο και στη νότια Κύπρο.

Το αποτέλεσμα αυτής της συμφωνίας των δύο πόλων εξουσίας στην Αγκυρα ήταν η αντικατάσταση του Ντενκτάς στην προεδρία του ψευδοκράτους (στις παραμονές του δημοψηφίσματος το 2004) από τον πιο ευέλικτο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και η υπερψήφιση του σχεδίου Ανάν από τους Τουρκοκυπρίους. Η πολιτική του Ερντογάν προσκόμισε ορατά διπλωματικά οφέλη στην Τουρκία και γι’ αυτό πέρασε.

Ο Ερογλου, που έχει κατηγορηθεί για τις σχέσεις του με το βαθύ κράτος και την Εργκένεκον, κέρδισε την αυτοδυναμία στις βουλευτικές εκλογές και θα εκλεγεί πρόεδρος για δύο λόγους:

Πρώτον, επειδή το κυβερνών Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα του Ταλάτ προκάλεσε έντονα το κοινό αίσθημα με τα κρούσματα διαπλοκής και διαφθοράς.

Δεύτερον, επειδή η ελπίδα των Τουρκοκυπρίων για γρήγορη ένταξη στην Ε. Ε. διαψεύσθηκε.

Ο Ερογλου υποστηρίχθηκε από τους εποίκους, που αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία του εκλογικού σώματος (100.000 περίπου από τους 161.000 ψηφοφόρους). Πάγια θέση του είναι ότι θα συμφωνήσει μόνο σε λύση που θα αναγνωρίζει ξεκάθαρα δύο λαούς και δύο κράτη στην Κύπρο.

Στην πραγματικότητα, όμως, ο ουσιαστικός διαπραγματευτής δεν είναι ο εκάστοτε πρόεδρος των Τουρκοκυπρίων. Είναι η ίδια η Αγκυρα. Ο Ταλάτ είχε την ειλικρίνεια να το ομολογήσει δημοσίως. Ποια Αγκυρα, όμως; Η κυβέρνηση ή το κεμαλικό κατεστημένο; Ο Ερογλου είναι πρόβλημα για τον Ερντογάν, επειδή συνδέεται με το βαθύ κράτος και ως εκ τούτου μεταφέρει στην Κύπρο τον πόλεμο εξουσίας στην ίδια την Τουρκία.

Καθημερινή