Οι Γεωπολιτικές ανατροπές μιας Ισλαμικής Αιγύπτου

του Πάνου Μητρονίκα

Οι πρόσφατες εξεγέρσεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο κυριολεκτικά ξάφνιασαν όχι μόνο τα καθεστώτα αυτών των χωρών αλλά και ολόκληρο τον κόσμο που τις παρακολουθεί αμήχανα και χωρίς να γνωρίζει το που θα οδηγήσουν. Ιδίως στην περίπτωση της Αιγύπτου, μιας χώρας-πυλώνα για τον Αραβικό κόσμο και με πολύ σημαντικό γεωπολιτικό βάρος, η ανατροπή του υπάρχοντος φιλοδυτικού καθεστώτος προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Ο κύριος λόγος φυσικά για αυτή την ανησυχία δεν είναι άλλος από τον ρόλο των "Αδελφών Μουσουλμάνων" στην παρούσα εξέγερση αλλά πολύ περισσότερο στην μετά αυτής εποχή για την Αίγυπτο.

Οι "Αδελφοί Μουσουλμάνοι", μια παράνομη μέχρι τώρα Ισλαμική οργάνωση, φέρεται να εκπροσωπεί ένα 25%-30% των Αιγυπτίων και με δεδομένη την γενικότερη απήχηση και επιρροή της θρησκείας στον Αραβικό/Μουσουλμανικό κόσμο, φαίνεται ότι θα παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην νέα Αιγυπτιακή πολιτική σκηνή.

Πολλοί ήδη έχουν εκφράσει απόψεις σχετικά με το ενδεχόμενο στην Αίγυπτο να αναδυθεί μια νέα Ισλαμική δύναμη στα πρότυπα του Ιράν, και παρότι κάτι τέτοιο είναι μάλλον απίθανο να συμβεί στο άμεσο μέλλον, είναι δεδομένο ότι η είσοδος των "Αδελφών Μουσουλμάνων" στα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα της Αιγύπτου, αργά ή γρήγορα θα προσπαθήσει να οδηγήσει τα πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Το πιθανότερο φυσικά σενάριο για το νέο Αιγυπτιακό καθεστώς είναι κάτι στα πρότυπα της Τουρκίας, με τις Ένοπλες Δυνάμεις να παίζουν τον ρόλο του ρυθμιστή και του "προστάτη" κάποιου "κοσμικού" μοντέλου. Όμως ακόμα και στην Τουρκία βλέπουμε ότι το σύστημα αυτό ξεθωριάζει με γοργούς ρυθμούς από την στιγμή που η, Ισλαμική πρακτικά, κυβέρνηση Ερντογάν σταθεροποιήθηκε στην εξουσία.

Όπως η Τουρκία λοιπόν ολισθαίνει σιγά σιγά προς ένα Ισλαμικό μοντέλο, έτσι και η Αίγυπτος πιθανότατα θα ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο. Και ίσως να μην είναι τόσο ακραίο το να πούμε ότι αν μοιραστούν τελικά το ίδιο μοντέλο, τότε οι εξελίξεις στην μία από τις δύο θα οδηγήσουν εξελίξεις και στην άλλη. Αν δηλαδή το μοντέλο αποτύχει στην μία (οποιαδήποτε εκ των δύο) τότε και η άλλη πιθανότατα θα ακολουθήσει.

Τα νέα δεδομένα.

Είναι εύκολα κατανοητό σε όλους ότι και μόνο η πιθανότητα μιας Ισλαμικής Αιγύπτου στα πρότυπα του Ιράν είναι αρκετή για να ανατρέψει τα γεωπολιτικά δεδομένα της ευρύτερης περιοχής, και όχι μόνο.

Η Αίγυπτος ελέγχει την διώρυγα του Σουέζ, τον κύριο δρόμο για τις ναυτικές μεταφορές σε ενέργεια και αγαθά ανάμεσα στην Ασία, την Ευρώπη και την Βόρεια Αμερική. Η θέση της δεν είναι απλά στρατηγική, είναι ζωτικής σημασίας για τον δυτικό κόσμο και για την παγκόσμια οικονομία γενικότερα.

Εκτός αυτού φυσικά, η Αίγυπτος γειτνιάζει με το Ισραήλ με το οποίο είχε και δύο μεγάλες πολεμικές συγκρούσεις στο παρελθόν. Η πιθανότητα ενός Ισλαμικού καθεστώτος τόσο κοντά στο Ισραήλ δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση για να κατανοήσει κάποιος τα προβλήματα που εγκυμονεί. Είναι απλά απαγορευτική για το Ισραήλ.

Αν τώρα στα παραπάνω προσθέσουμε και την Ισλαμική προοπτική της Τουρκίας, τότε το σκηνικό ανατρέπεται ακόμα περισσότερο.

Μια Ισλαμική Αίγυπτος μαζί με μια Ισλαμική Τουρκία θα οδηγούσε με πολύ υψηλή πιθανότητα στα παρακάτω:

α) Ορισμό γραμμής ΑΟΖ ανάμεσα στην δύο χώρες στην περιοχή οριοθέτησης της Ελληνοκυπριακής ΑΟΖ και αποκοπή της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.
β) Σύσφιξη στρατιωτικής συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες με ανταλλαγές μονάδων, κοινή χρήση εγκαταστάσεων, κοινά γυμνάσια ή ακόμα και κοινές ναυτικές δυνάμεις για την εν λόγω περιοχή.

Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε σαν αποτέλεσμα τον πλήρη έλεγχο της ροής πετρελαίου και φυσικού αερίου από τον κόλπο προς στην Ευρώπη και την Βόρεια Αμερική από τις δύο αυτές χώρες. Κάθε αγωγός θα πρέπει να περνάει είτε μέσα από το έδαφος τους είτε μέσα από την ΑΟΖ τους. Το ίδιο και κάθε ναυτική μεταφορά.

Θα είχε επίσης σαν αποτέλεσμα την δημιουργία ενός Ισλαμικού τριγώνου γύρω από το Ισραήλ, τον αποκλεισμό του από την θάλασσα και σιγά σιγά τον στραγγαλισμό του.

Η Ελλάδα στο νέο γεωπολιτικό σκηνικό.

Είναι προφανές ότι μια Ισλαμική Αίγυπτος μπορεί να αποτελέσει ένα τεράστιο πρόβλημα για την Ελλάδα με τα σημερινά δεδομένα. Οι Ελληνικές επενδύσεις σε αυτήν (ξεπερνάνε τα 700 εκ. ευρώ) θα βρεθούν σε κίνδυνο, και πολύ περισσότερο η ναυτική μας "βιομηχανία" που είναι και ένας από τους κύριους πυλώνες της οικονομίας μας μπορεί να πληγεί σημαντικά λόγω πιθανών αλλαγών στο καθεστώς της διώρυγας.

Αν προσθέσουμε και την ήδη, έστω και μετριοπαθώς, Ισλαμική Τουρκία στην εικόνα τότε πρέπει να θεωρούμε δεδομένο το πρόβλημα της οριοθέτησης Ελληνοκυπριακής ΑΟΖ όπως και της στρατιωτικής συνεργασίας των δύο χωρών με ότι συνεπάγεται αυτή στον αμυντικό σχεδιασμό της χώρας.

Αυτό που δεν είναι τόσο προφανές όμως είναι ότι εκτός από πιθανά προβλήματα, αυτή η εξέλιξη δημιουργεί και νέες ευκαιρίες για την Ελλάδα και την Κύπρο να αναδειχθούν σε κύριο γεωπολιτικό παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή, κύρια διέξοδο του Ισραήλ και προπύργιο του δυτικού κόσμου.

Το δίδυμο Ελλάδας-Κύπρου μπορεί να αποτελέσει το φράγμα ανάμεσα στις δύο νέες Ισλαμικές δυνάμεις, και η οριοθέτηση Ελληνοκυπριακής ΑΟΖ να αποτελέσει την μία και μοναδική δίοδο για υποθαλάσσιους αγωγούς από την μέση ανατολή προς την δύση καθώς και την ασφαλή διέξοδο του Ισραήλ προς τα δυτικά.

Αντίστοιχα, η ανάγκη παράκαμψης της διώρυγας του Σουέζ στον δρόμο του πετρελαίου από την μία, και η ανάγκη διάσπασης της άλλης Ισλαμικής πλευράς του τριγώνου ανάμεσα στην Τουρκία και το Ιράν, οδηγεί μοιραία στην ανάγκη δημιουργίας ενός Κουρδικού κράτους με έξοδο στην Μεσόγειο.

Το σενάριο δημιουργίας ενός Κουρδικού κράτους με έξοδο στην Μερσίνα είναι ήδη κάτι πολύ πιθανό και γνωστό σε όσους ασχολούνται με τα γεωπολιτικά δρώμενα της περιοχής (και θα μπορούσαμε να πούμε ότι ενορχηστρώνεται εδώ και καιρό), αλλά τα νέα δεδομένα στην Αίγυπτο μπορούν να το καταστήσουν αναγκαίο και μάλιστα άμεσα και επιτακτικά.

Το νέο αυτό κράτος εκτός από το πλήγμα που θα προκαλούσε στην Τουρκία και το Ιράν, θα μπορούσε να αποτελέσει και την δίοδο για αγωγούς από τις χώρες του Κόλπου προς την Μεσόγειο, ενώ από εκεί υποθαλάσσιοι αγωγοί μέσω της Ελληνοκυπριακής ΑΟΖ ή τάνκερ μέσω πάλι των Ελληνοκυπριακών θαλασσών να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη μεταφορά ενέργειας προς την δύση, παρακάμπτοντας και το έδαφος της Τουρκίας και την διώρυγα του Σουέζ.

Συμπέρασμα

Χωρίς να εξετάζουμε το κατά πόσο μια Ισλαμική προοπτική στην Αίγυπτο είναι θετική ή αρνητική για τον ιστορικά φίλο προς εμάς Αιγυπτιακό λαό, είναι προφανές ότι κάτι τέτοιο είναι ικανό να αναβαθμίσει κατακόρυφα τον γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας όχι μόνο στην περιοχή αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μια τέτοια εξέλιξη, σε αυτή την πολύ δύσκολη για την Ελλάδα στιγμή, θα μπορούσε να μας δώσει όχι μόνο την απαραίτητη δύναμη να ξεπεράσουμε τα προβλήματα μας, αλλά να μας εκτοξεύσει σε πολύ υψηλή θέση στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα με ότι συνεπάγεται αυτό από πλευράς στήριξης σε πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο.

Ακόμα και η διαφαινόμενη πιθανότητα μιας Ισλαμικής Αιγύπτου μαζί με την σχεδόν βέβαια Ισλαμική πορεία της Τουρκίας ανατρέπει τα πάντα στην περιοχή και οδηγεί την Αμερική, το Ισραήλ και την Ευρώπη στην ανάγκη εύρεσης άλλων οδών και δημιουργίας ζωνών ασφαλείας. Η Ελλάδα μαζί με την Κύπρο είναι οι μόνες χώρες που μπορούν να καλύψουν τις νέες γεωπολιτικές ανάγκες και πρέπει να το εκμεταλλευτούν στο έπακρο το συντομότερο.

Είμαστε μπροστά σε μια μοναδική ευκαιρία, που δεν πρέπει να αφήσουμε να περάσει ανεκμετάλλευτη. Έτσι αντί να προσφέρουμε "Γη και ύδωρ" στο ΔΝΤ, μπορούμε να εκμεταλευτούμε την γεωπολιτική αξία αυτής της γης και αυτών των υδάτων με πολλαπλάσια οφέλη για εμάς και άμεσα αλλά πολύ περισσότερο και σε μεγάλο βάθος χρόνου.