Τα Ελληνικά Ακροβατικά Σμήνη, 1954 - 1968

Στα πλαίσια της συμπλήρωσης 60 χρόνων από την ένταξη σε υπηρεσία των πρώτων αεριωθουμένων στην Ελληνική Βασιλική Αεροπορία(1930-1973)/Ελληνική Αεροπορία(1973-1978/Πολεμική Αεροπορία(1978-), το Μουσειο Ιστορίας ΠΑ εκδίδει την επετειακή έκδοση Τα Ελληνικά Ακροβατικά Σμήνη, 1954 - 1968 του Υπτχου ε.α. Παναγιώτη-Βαρδή Παπαδάκη.

Σχετικά με την σκοπιμότητα ύπαρξης ενός ακροβατικού σμήνους, και τις διάφορες δικαιολογίες που αρκετοί προτάσσουν εναντίον της, από τον καιρό του Κόκκα ήδη έως και σήμερα, απαντά με τον καλύτερο τρόπο ο Υπτχος Παπαδάκης:

"...Κύριος σκοπός των ακροβατικών σμηνών δεν ήταν η εκτέλεση ελιγμών σε χαμηλό ύψος προς τέρψη των θεατών, αλλά:

- Η ανύψωση του ηθικού των νέων αεροπόρων και κατ’ επέκταση όλου του προσωπικού της Αεροπορίας, που ένοιωθε ότι και αυτό με την εργασία του συμβάλλει στο αποτέλεσμα που όλος ο κόσμος θαυμάζει.

- H κατάδειξη, κυρίως στο ιπτάμενο προσωπικό, ότι η προ πτήσης μελέτη-ανάλυση της επικείμενης άσκησης, η γνώση και τήρηση των ορίων λειτουργίας του αεροσκάφους και του χειριστή, καθώς και η κατάλληλη προετοιμασία και προοδευτική εκτέλεση των ασκήσεων, είναι οι παράγοντες που μετατρέπουν μία επικίνδυνη πτήση, όπως είναι τα ακροβατικά σε σχηματισμό και σε χαμηλό ύψος, σε μια αντίστοιχη ασφαλή.

- Η προσέλκυση περισσότερων νέων στις τάξεις της Αεροπορίας, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα της καλύτερης επιλογής.

- Η προβολή της Πολεμικής Αεροπορίας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και η αναγνώρισή της ως μίας των καλυτέρων του ΝΑΤΟ.

Η διαφορά των ελληνικών ακροβατικών σμηνών από τα αντίστοιχα των άλλων χωρών ήταν ότι οι χειριστές τους δεν αποτελούσαν ανεξάρτητο σμήνος, αλλά ήταν εντεταγμένοι σε πολεμική μοίρα, με όλες τις υποχρεώσεις που αυτό περιλάμβανε, στον αέρα και στο έδαφος. Οι εξασκήσεις σε προγραμματισμένες ή μη επιδείξεις γίνονταν συνήθως πριν από την έναρξη εργασίας ή αργά το απόγευμα, για να μη παρακωλύεται το επιχειρησιακό
έργο της μοίρας. Ήταν δηλαδή μια καθαρά εθελοντική προσφορά από το ιπτάμενο και τεχνικό προσωπικό.

1957 : Οι χειριστές τoυ Acrotem (ΙΙΙ)/Eλληνική Φλόγα από αριστερά προς τα δεξιά:  Υπ/γοί Βάσσης Χ., Γαβρηιλίδης Σ, Ανθ/γός Δεμέγκος Σ, Υπ/γός  ΦΡΑΓΚΟΠΑΝΑΓΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ (αρχηγός), Υπ/γός Κόλλιας Φ., Πατήρης Ν. και  Ανθ/γός Νανόπουλος Κ.

Παρ’ όλα αυτά, όλο το προσωπικό επιθυμούσε διακαώς να γίνει μέλος του Σμήνους, για να έχει την ικανοποίηση ότι προσέφερε στην Αεροπορία κάτι περισσότερο απ’ ό,τι αυτή ζητούσε. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στα 14 περίπου χρόνια πτητικής δραστηριότητας των ακροβατικών σμηνών της Αεροπορίας μας ουδεμία απώλεια αεροσκάφους ή χειριστή σημειώθηκε σε πάνω από 10.000 εξόδους πτήσεων εξασκήσεων και επιδείξεων (πράγμα σπάνιο για ακροβατικά σμήνη).

Σε ατομικό βιβλιάριο πτήσεων χειριστή, με πενταετή θητεία στο Ακροβατικό Σμήνος, είναι καταχωρισμένες 434 έξοδοι σε επιδείξεις και εξασκήσεις, γεγονός που σημαίνει ότι πραγματοποιήθηκαν πάνω από 2.000 Loop, Roll και άλλοι ακροβατικοί ελιγμοί σε πολύ χαμηλό ύψος. Επίσης βασικός συντελεστής στις επιτυχίες των ακροβατικών σμηνών υπήρξε η άριστη συντήρηση και προετοιμασία των αεροσκαφών από το τεχνικό προσωπικό εδάφους, που είχε ως αποτέλεσμα να μη παρουσιαστεί καμία σοβαρή βλάβη κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και της εκτέλεσης των επιδείξεων. Οι χειριστές που συμμετείχαν στα ακροβατικά σμήνη και οι τεχνικοί δεν ετύγχαναν διαφορετικής μεταχείρισης έναντι των συναδέλφων τους. Το σημαντικότερο είναι ότι ούτε οι ίδιοι το επεδίωξαν, γι’ αυτό και είχαν τη γενική εκτίμηση από όλους, τόσο για το έργο τους όσο και για το ήθος τους.



Το F-84G που πετούσε ο Αρχηγός του 1ου Ακροτήμ της 337 ΜΔ/Β Κωνσταντίνος Κόκκας

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, με τις συνθήκες της εποχής εκείνης και ιδιαίτερα τη νοοτροπία των τότε αεροπόρων, ανδρώθηκαν και μεγαλούργησαν τα Ακροβατικά Σμήνη της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας..."

Είναι καιρός η ΠΑ να αποφασίσει να διατίθενται αυτές οι εκδόσεις στο ευρύ κοινό, δια μέσου των ΕΛΤΑ μέσω αντικαταβολής και των Γραφείων Ενημέρωσης Κοινού, όπως γινόταν παλαιότερα για τους τόμους Ιστορίας, έναντι συμβολικού τιμήματος.

Από το 1968 έως το 2005 που δημιουργήθηκε η ομάδα επίδειξης μεμονωμένου αεροσκάφους με Τ-6Α Texan II που έλαβε μέρος στον Αρχάγγελο 2005 και το F-16 Demo Team Ζευς, πέρασε πολύς καιρός. Οι συνθήκες που ανέφερε ο Υπτχος Παπαδάκης παραπάνω, ισχύουν στο ακέραιο και σήμερα. Αν η δημιουργία Ακροβατικού Σμήνους είναι δύσκολη υπό τις παρούσες συνθήκες, το να διατηρηθούν οι δύο ομάδες επίδειξης μεμονωμένων αεροσκαφών Τ-6 και F-16, είναι επιβεβλημένo και η σχέση κόστους-οφέλους έχει προφανές θετικό πρόσημο.

Απλά θα επισημάνουμε ότι η δημιουργία και συντήρηση των δύο ομάδων οφείλεται στην εθελοντική προσφορά του λίγου ελεύθερου χρόνου του προσωπικού που τις αποτελεί, και δεν έχει προνομιακή μεταχείριση, όπως ακριβώς συνέβαινε και στα Ακροβατικά Σμήνη! Σε καιρούς οικονομικής κρίσης το ηθικό πρέπει να φυλάσσεται ως κόρη οφθαλμού.

Έγχρωμο φιλμ της Ελληνικής Φλόγας από την δεκαετία του 60:



Και η μετάδοση από την ΕΤ1 της επίδειξης σε συνθήκες χαμηλής βάσης νεφών (low show)  στην Θεσσαλονίκη την 28η Οκτωβρίου 2012(ανάρτηση στο Youtube: Aviationlive.org)