Πως μπορεί να αποκτήσει νόημα η στρατιωτική θητεία;

Το παρακάτω κείμενο μας απέστειλε μέλος της Λέσχης Εφέδρων Ενόπλων Δυνάμεων

Η απαξίωση της στρατιωτικής θητείας.
Η απαξίωση της θητείας στη «εκσυγχρονισμένη» ελληνική κοινωνία φαίνεται πως λαμβάνει επιδημιολογικές διαστάσεις! Ελάχιστοι είναι πια οι άνδρες που υπηρέτησαν τη θητεία τους και θεωρούν πως εκπαιδεύτηκαν επαρκώς ή έστω πως εκπαιδεύτηκαν στοιχειωδώς … Παράλληλα αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο οι νέοι που προσπαθούν με κάθε τρόπο να αποφύγουν τη στράτευση. Τα ποσοστό αυτών των νέων ανεβαίνει δραματικά μεταξύ των μεταπτυχιακών φοιτητών. Το ρεύμα των φυγόστρατων ενισχύεται από την παγιωμένη αντίληψη πως «η θητεία είναι χαμένος χρόνος». Η έννοια του «χαμένου χρόνου» εμπεριέχει συγκεχυμένα τόσο το σκοπό της θητείας όσο και το περιεχόμενό της.

Μια σκοπιά χωρίς σκοπό ….
Για το «άσκοπο» της θητείας δηλαδή την απουσία νοήματος στην στρατιωτική θητεία ευθύνες μπορούν να επιμεριστούν αφενός στην (ψευτο)διανόηση της μεταπολίτευσης που μεταπρατικά και άκριτα εισήγαγε το «αντιμιλιταριστικό» πνεύμα της εποχής και αφετέρου στα Πολιτικά Κόμματα γιατί κατά περίπτωση και για εντελώς διαφορετικούς λόγους το καθένα καλλιέργησαν και διέδωσαν υπεραπλουστευμένες και αφελείς «πολιτικές» αναλύσεις.. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αυτές οι «πολιτικές αναλύσεις» αρνούνται ή εξωραΐζουν την πραγματικότητα και σε κάθε περίπτωση διαχέουν στην ελληνική κοινωνία μια ανόητη εφησυχαστική μυθολογία. Το φαινόμενο είναι σύνθετο και πολύπλοκο και δεν αντιμετωπίζεται με αφορισμούς. Γεγονός πάντως είναι πως το «αντιμιλαριστικό» πνεύμα διαχέεται ανησυχητικά και εκτρέφεται από το σύγχρονο φαντασιακό της ελληνικής κοινωνίας που στο πεδίο της εθνικής μας ασφάλειας επιμένει να θεωρεί:

• την Ελλάδα μια ευρωπαϊκή χώρα που (συν)χωρά ανάμεσα στο Βέλγιο και την Ολλανδία.
• την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δεδομένη και συνεπώς αδιανόητο και αδύνατο κάθε ενδεχόμενο ελληνοτουρκικής σύρραξης.
• Το ΝΑΤΟ ως ομπρέλα αποτρεπτική μεγάλων και σοβαρών ελληνοτουρκικών κρίσεων.
• τις ελληνοτουρκικές κρίσεις «στημένα παιχνίδια των Αμερικάνων» ή «εξαγωγή εσωτερικών κρίσεων της Τουρκίας» κλπ.
• τις αμυντικές δαπάνες και την θητεία «αναγκαίο κακό» στην καλύτερη περίπτωση. Πεταμένα λεφτά και χαμένο χρόνο συνήθως.
• την εκπαίδευση των νέων Ελλήνων για την ειρήνη αδιαπραγμάτευτη εκπαιδευτική αρχή που οφείλει να προάγει το Υπουργείο ( της άλλοτε Εθνικής μας) Παιδείας. Τα Ελληνόπουλα εκπαιδεύονται να απεχθάνονται τη βία και τον πόλεμο. Ταυτόχρονα αποβάλλεται κάθε ηρωικό στοιχείο στην σχολική αφήγηση ως δείγμα σωβινισμού που οφείλουμε να εγκαταλείψουμε….

Μια κοινωνία που τρέφει τέτοιους μύθους γίνεται όλο και λιγότερο πρόθυμη να στηρίξει τις γενναίες πολιτικές αποφάσεις που απαιτεί η προάσπιση των εθνικών συμφερόντων.

Δυστυχώς αυτό το φαντασιακό της «σύγχρονης και ισχυρής Ελλάδας» του «ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου κλπ» έχει διαποτίσει και τις Ε.Δ. οι οποίες ως τμήμα της ελληνικής κοινωνίας συγχρωτίζονται «αυτοματικά» με τους επίκαιρους συλλογικούς μας μύθους όπως λ.χ. τον μύθο της αλληλεγγύης των ευρωπαίων ετέρων μας και οπωσδήποτε με εκείνον της ΝΑΤΟϊκής αλληλεγγύης. Όλα δείχνουν πως η σύγχρονη Ελλάδα θυμίζει τη Γαλλία του μεσοπολέμου με το περίφημο pourqoi . Η συνέχεια είναι γνωστή: Η «ισχυρή» Γαλλία είδε τα ένστολα παιδιά της να πετούν τα όπλα και να την παραδίνουν στην κατοχή και την ταπείνωση καθώς ολόκληρες Μεραρχίες κατέρρευσαν μπροστά στις φήμες και μόνο της γερμανικής επέλασης!

Διερωτάται κανείς πως θα μπορέσει ένας νέος Έλληνας να υπηρετήσει την πατρίδα και να είναι έτοιμος για θυσίες αν γαλουχηθεί με τέτοιους μύθους και τέτοιες εθνομηδενιστικές αρχές. Οι νέοι άνδρες δεν μετατρέπονται σε μαχητές επειδή θα φορέσουν στολή ή θα λάβουν μια στοιχειώδη στρατιωτική εκπαίδευση. Ψυχολόγοι και παιδαγωγοί γνωρίζουν καλά πως το στοιχείο της αυθυπέρβασης δηλαδή του ηρωισμού και της υπέρτατης θυσίας δεν είναι έμφυτο στον άνθρωπο αλλά καλλιεργείται ή υποστέλλεται. Συνεπώς θα ήταν μάλλον παράδοξο να απαιτήσει κανείς θυσίες από ανθρώπους που δεν πιστεύουν σε αυτές…
Το ζήτημα της αγωγής για την προάσπιση της ελευθερίας και της εθνικής αξιοπρέπειας είναι μεγάλο και θα το εξετάσουμε σε ένα άρθρο αφιερωμένο στην αγώγή.


Δυσκολεύεται κανείς να φανταστεί τι θα μπορούσαν να κάνουν οι Ε.Δ. μέσα σε αυτό το πνεύμα ανοησίας και ακηδίας.

Ίσως ελάχιστα πράγματα.

Το βέβαιο είναι πως εκείνο που μπορούν και οφείλουν να κάνουν οι Ε.Δ. είναι να παρέχουν ποιοτική και ουσιαστική στρατιωτική εκπαίδευση. Αυτό είναι κεφαλαιώδες γιατί η ποιότητα στη στρατιωτική εκπαίδευση νοηματοδοτεί την θητεία.

Η αίσθηση του «μάχιμου» σήμερα περιορίζεται κατά κανόνα στους άνδρες των Τ/Θ και των Ειδικών Δυνάμεων.

Δίνοντας νόημα στη θητεία
Ένα ταχύρρυθμο και «ρεαλιστικό» εκπαιδευτικό πρόγραμμα μπορεί να εκτοξεύσει στα ύψη το ενδιαφέρον όλων των εφέδρων, να τους προσφέρει τη χαρά της δράσης, της περιπέτειας και της αλληλεγγύης που τόσο έχουν ανάγκη οι νέοι μας και παράλληλα να καλλιεργήσει στην ελληνική κοινωνία την αντίληψη πως «οι νέοι άντρες μεταμορφώνονται σε μαχητές όταν πηγαίνουν στο Στρατό» και συνεπώς «αυτό σημαίνει πως έχουμε καλό στρατό». Η λαϊκή αυτή αντίληψη καθώς θα διαχέεται σιγά – σιγά στην ελληνική κοινωνία θα ενισχύσει το κύρος των Ενόπλων Δυνάμεων.

Στην διερώτηση «πως θα πειστεί ένας έφεδρος να εκπαιδευτεί όταν στο βάθος του μυαλού του πιστεύει πως η στρατιωτική εκπαίδευση δεν του χρειάζεται;» η απάντηση ίσως έρχεται από τον Ελβετικό Στρατό: «Το άριστο περιεχόμενο της θητείας, κατά ένα περίεργο τρόπο, φαίνεται πως νοηματοδοτεί και τον σκοπό της ύπαρξής της! Και αντίθετα: Η εμμονή στο σκοπό της θητείας καταντά νεκρό γράμμα όταν απουσιάζει το περιεχόμενο, όταν δηλαδή απουσιάζει η εκπαίδευση του μαχητή. Αυτή ακριβώς είναι η περίπτωση της εθνοφυλακής στη Θράκη όπου τα εκπαιδευτικά αντικείμενα περιορίζονται στη λύση / αρμολόγηση του φορητού οπλισμού με συνέπεια να απαξιώνεται ο θεσμός της εθνοφυλακής και οι ακρίτες πολίτες- οπλίτες εθνοφύλακες να μη παρουσιάζονται στην «εκπαίδευση».

Το σχολείο μαχητού.
Το σχολείο μαχητού, σύμφωνα με τις παραπάνω διαπιστώσεις, φαίνεται πως μπορεί να λειτουργήσει ως ακρογωνιαίος λίθος της εκπαίδευσης όλων των εφέδρων όχι τόσο γιατί αυτό καθαυτό το σχολείο υπαγορεύεται από τις πραγματικές επιχειρησιακές ανάγκες του Ε.Σ. αλλά γιατί ενεργοποιεί τους άνδρες και τους κάνει να πιστεύουν πως γίνονται μαχητές. Η πεποίθηση αυτή με την σειρά της δίνει περιεχόμενο, ποιότητα και νοηματοδοτεί τη θητεία τους.

Ο τέως Αρχηγός της Κυπριακής Εθνοφρουράς κ. Δήμου ήταν εκείνος που καθιέρωσε στην εκπαίδευση το σύγχρονο αυτό σχολείο μαχητού το οποίο, σύμφωνα με δική του διαπίστωση, στην Κύπρο η πολιτική ηγεσία το υποστήριξε, οι έφεδροι το δέχτηκαν με ενθουσιασμό αλλά δυστυχώς αρκετά στελέχη δυσανασχέτησαν γιατί φαίνεται πως ξεβολεύτηκαν! Είναι λυπηρό το γεγονός πως η πρόταση για την λειτουργία ενός σύγχρονου σχολείου μαχητού απαξιώνεται από τα στελέχη των Ε.Δ. – γεγονός που τορπιλίζει κάθε προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή.

Στο κρίσιμο αυτό σημείο κατατίθεται η διερώτηση - όχι πλέον προς τους « διανοούμενους» , τους πολιτικούς και τους κληρωτούς - αλλά προς τα ίδια τα στελέχη του Ε.Σ. γιατί απαξιώνεται μέσα στο στράτευμα η εκπαίδευση του μαχητή;

Ίσως γιατί ο Ε.Σ. υποτίμησε ή δεν στάθμισε ποτέ αυτούς τους κοινωνικούς και ψυχολογικούς παράγοντες που προαναφέραμε. Ίσως γιατί όλοι δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε πως το περιεχόμενο μιας δραστηριότητας μπορεί να την νοηματοδοτήσει : Οποιαδήποτε δραστηριότητα είναι δημιουργική , ευχάριστη ή συναρπαστική, ακόμη και αν είναι επίπονη θεωρούμε πολύ φυσικό πως έχει λόγο ύπαρξης. Κλασικό παράδειγμα ο αθλητισμός και όλες οι δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου !

Υποθέτουμε πως η εκπαίδευση του μαχητή απαξιώνεται από την ορθόδοξη στρατιωτική σκέψη σύμφωνα με την οποία η ταχύτητα των μηχανοκίνητων συγκροτημάτων, η αντιαρματική τους ισχύς και η διακλαδική συνεργασία θα κρίνει το αποτέλεσμα μιας σύρραξης. Η προσέγγιση αυτή αν και είναι ορθή στις γενικές της γραμμές παρουσιάζει σοβαρές ρωγμές γιατί παραβλέπει την ταχύτατη επέκταση του δομημένου χώρου σε νησιά και Θράκη (ιδίως στην Ανατολική Θράκη). Το γεγονός αυτό θα καθιστά αναπόφευκτο τον αστικό αγώνα κατά την εξέλιξη των επιχειρήσεων. Η διαπίστωση αυτή θα έπρεπε να αναβαθμίσει το ρόλο του τυφεκιοφόρου και να οδηγήσει στην δημιουργία Μονάδων Πεζικού εξειδικευμένων στον αστικό αγώνα. Εξάλλου και ανεξάρτητα από το αστικό περιβάλλον οι σύγχρονες δικτυοκεντρικές - διακλαδικές επιχειρήσεις απαιτούν πολλά μικρά πεζά ή εποχούμενα περίπολα επιτήρησης περιοχών και κατάδειξης ή καταυγασμού στόχων. Τέλος, η τραυματική εμπειρία του Ισραηλινού στρατού από τους μαχητές της Χαμάς κατά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο Λίβανο, πριν έξη χρόνια, θέτει εν αμφιβόλω ακόμη και αυτήν την ορθόδοξη στρατιωτική αντίληψη της τεχνολογικής υπεροχής ακόμη και στο τυπικό πεδίο δράσης των Τ/Θ δηλαδή στο αναπεπταμένο έδαφος μια κοιλάδας!

Συνεπώς η ανάγκη εκπαίδευσης όλων των εφέδρων στον αστικό αγώνα, στη ασφάλεια εγκαταστάσεων και μέσων, στις αναγνωρίσεις, στις ενέδρες κλπ. υπαγορεύεται τόσο από την ανάγκη νοηματοδότησης της θητείας όσο και από τις πραγματικές επιχειρησιακές ανάγκες της άμυνας των νήσων και του πεδίου της Θράκης.



Περιεχόμενο στην εκπαίδευση των εφέδρων:
ΛΕΦΕΔ (Λέσχη Εφέδρων Ενόπλων Δυνάμεων) :

Πρόκειται για μια κίνηση εφέδρων που αριθμεί περίπου 400 μέλη και δραστηριοποιείται στη βόρειο κυρίως Ελλάδα με κέντρο τη Θεσσαλονίκη ,σωματείο στην Αθήνα και παραρτήματα σε άλλες πόλεις. Aξιοπρόσεκτο είναι το γεγονός πως η ΛΕΦΕΔ διοργανώνει στρατιωτικούς αγώνες μεταφέροντας εμπειρία που αποκτάται από συμμετοχές των μελών της σε διεθνείς στρατιωτικούς αγώνες και διαγωνισμούς όπως οι αγώνες "Bocairre" του Γαλλικού στρατού, "SRC - Swiss Raid Commando" του Ελβετικού στρατού, "Grenadier" του Αυστριακού στρατού κλπ. Βέβαια δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς το γεγονός πως οι συμμετέχοντες είναι όλοι εθελοντές που αγαπούν τη δράση και συνεπώς απέχουν πολύ από το «αντιπροσωπευτικό δείγμα» της εφεδρείας. Ωστόσο θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο πως η συντριπτική πλειοψηφία των νέων θα γοητεύονταν από μια αντίστοιχη διοργάνωση στρατιωτικών αγώνων και θα συμμετείχαν με ευχαρίστηση.

Από τις εκπαιδευτικές και διαγωνιστικές δραστηριότητες της ΛΕΦΕΔ εξάγεται μια «ασφαλής πρόβλεψη» : Αφού μια μικρή ομάδα εφέδρων “ερασιτεχνών” δίχως πόρους και δίχως μέσα οργανώνει ελκυστικούς στρατιωτικούς αγώνες -τότε - είναι απολύτως βέβαιο πως αν θέλει μπορεί να το κάνει πολύ καλύτερα ο Ελληνικός Στρατός – αρκεί να πιστέψει σ’ αυτό.

Είναι βέβαιο πως αν οργανώσει ο Ε.Σ. το σχολείο μαχητή και παράλληλα καλούς στρατιωτικούς αγώνες θα νοηματοδοτήσει τη θητεία και θα τονώσει κατακόρυφα το κύρος του στους κληρωτούς και τους οικείους των κληρωτών - δηλαδή σε όλους τους Έλληνες.

Η προσαρμοστικότητα είναι όρος επιβίωσης για κάθε κοινωνικό θεσμό. Ο Ε.Σ. και γενικότερα οι Ε.Δ. θα πρέπει να προβαίνουν σε όλα εκείνα τα βήματα προσαρμογής προκειμένου να διατηρήσουν το κύρος και την επιρροή τους στην ελληνική κοινωνία. Το νόημα στη θητεία ούτε νοιάζεται ούτε μπορεί να το προσφέρει άλλος θεσμός πλην των Ε.Δ. Το πρόταγμα αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε περιόδους κοινωνικής κρίσης, αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων, και διεθνούς ρευστότητας. Ο ελληνικός λαός και ιδιαίτερα οι ακριτικοί πληθυσμοί στο Αιγαίο και τη Θράκη έχουν ανάγκη να πιστεύουν στη αποτρεπτική ισχύ των Ε.Δ. Θα ήταν άδικο να μην αναγνωρίσουμε πως μέρα και νύχτα χιλιάδες στελέχη των Ε.Δ. εργάζονται τόσο σκληρά όσο κανείς άλλος σε αυτόν τον τόπο. Όλα αυτά τα στελέχη αλλά και όλοι εμείς που αγαπάμε «τούτο το αλωνάκι» οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε την ελληνική πραγματικότητα όσο σκληρή και αν είναι και οφείλουμε να αγωνιζόμαστε για να την αλλάξουμε.

Πολίτης-Οπλίτης