Συμφωνία για απευθείας ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών από τον ESM - Προοπτική μείωσης και του ελληνικού χρέους

Μια απόφαση που ίσως αποδειχθεί κομβική, όχι μόνο για το μέλλον της Ευρωζώνης, αλλά και για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, έλαβαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατά τη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες.

Συγκεκριμένα συμφωνήθηκε ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) θα μπορεί να δανείζει απ΄ ευθείας τις τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίησή τους, χωρίς να αυξάνεται το δημοσιονομικό έλλειμμα της αντίστοιχης χώρας. Η ρύθμιση αυτή ανοίγει και τη δυνατότητα αφαίρεσης του ποσού της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών (περίπου 48 δις Ευρώ) από το ελληνικό δημόσιο χρέος. Αποφασίστηκε επίσης η δημιουργία ενιαίου εποπτικού μηχανισμού για τις τράπεζες της ευρωζώνης (που θεωρείται ως πρώτο βήμα προς μια ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση), καθώς και ένα αναπτυξιακό πακέτο με άμεσα μέτρα συνολικού ύψους 120 δισ. ευρώ.

Η συμφωνία αυτή επιτεύχθηκε μετά από έντονη πίεση της Ιταλίας και της Ισπανίας, που απείλησαν να μην επικυρώσουν το αναπτυξιακό πακέτο, αν δεν αντιμετωπιζόταν το πρόβλημα των υψηλών επιτοκίων δανεισμού τους. Η σύνοδος κορυφής συνεχίστηκε με σκληρές διαπραγματεύσεις όλη τη νύχτα, και τελικά στις 5.30 τα ξημερώματα ο πρόεδρος της ΕΕ, Χέρμαν βαν Ρομπάι, ανακοίνωσε τη συμφωνία. Σε γενικές γραμμές οι αποφάσεις της συνόδου έχουν ως εξής:

Μετά από μαραθώνιες διαβουλεύσεις οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν να αναλάβουν επείγουσα δράση για να μειώσουν τα αυξανόμενα κόστη δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας και να δημιουργήσουν ως το τέλος του έτους ένα ενιαίο εποπτικό μηχανισμό για τις τράπεζες της ευρωζώνης, πρώτο βήμα προς μια ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση.

Συμφώνησαν επίσης ότι το μελλοντικό μόνιμο ταμείο στήριξης της ευρωζώνης, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), θα μπορεί να δανείζει απ΄ ευθείας στις τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίησή τους χωρίς να αυξάνεται το δημοσιονομικό έλλειμμα μιας χώρας.

Επιπλέον, τα ταμεία στήριξης της ευρωζώνης θα μπορούν να χρησιμοποιούνται για τη σταθεροποίηση των αγορών ομολόγων χωρίς να εξαναγκάζονται οι χώρες που συμμορφώνονται προς τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ να υιοθετούν επιπλέον μέτρα λιτότητας ή οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ δήλωσε πως ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένας εποπτικός μηχανισμός για τις τράπεζες της ευρωζώνης με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ώστε να σπάσει ο «φαύλος κύκλος» της εξάρτησης ανάμεσα σε τράπεζες και κυβερνήσεις.

«Δίνουμε τη δυνατότητα σε χώρες που συμπεριφέρονται καλά να χρησιμοποιούν εργαλεία χρηματοπιστωτικής σταθερότητας για να καθησυχάσουν τις αγορές και για να αποκτήσουμε και πάλι κάποια σταθερότητα γύρω από μερικά από τα κρατικά ομόλογα των κρατών μελών μας», ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε στις 05:30 (ώρα Ελλάδας).

Οδικός χάρτης για ενίσχυση της οικονομικής και νομισματικής ενοποίησης

Επιπλέον, ο κ. Ρόμπεϊ ανακοίνωσε πως οι ηγέτες της ευρωζώνης συμφώνησαν να ενισχύσουν την οικονομική και νομισματική ενοποίησή τους. Την Τρίτη, ο κ. Ρόμπεϊ είχε δώσει στη δημοσιότητα μια έκθεση στην οποία πρότεινε μια «αληθινή οικονομική και νομισματική ένωση» σε ορίζοντα 10 ετών, η οποία θα βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: τραπεζική ένωση, δημοσιονομική ένωση, οικονομική ένωση και πολιτική ένωση.

«Είναι εξαιρετικά σημαντικό να συμφωνήσουμε όχι στην ίδια τη σχέση, αλλά σε ένα σαφές όραμα γι΄ αυτό που πρέπει να γίνει» και να «εργαστούμε πάνω στους τέσσερις πυλώνες, με στόχο να κάνουμε το ευρώ ένα σχέδιο μη αντιστρέψιμο», πρόσθεσε.

Όπως διευκρίνισε, η επεξεργασία ενός ακριβέστερου οδικού χάρτη θα γίνει τους προσεχείς μήνες. «Στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας θα εργαστούμε σε στενή συνεργασία με τα κράτη και θα συμβουλευθούμε επίσης τους ευρωπαϊκούς θεσμούς», ιδιαίτερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξήγησε ο Βαν Ρόμπεϊ. Μια πρώτη έκθεση για το θέμα θα παρουσιαστεί τον Οκτώβριο.

Εν τω μεταξύ, σε κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε σήμερα από κοινού με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ο κ. Ρόμπεϊ χαρακτήρισε τη συμφωνία για τον μηχανισμό εποπτείας των τραπεζών ως ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα για την τραπεζική ενοποίηση.

Αναφερόμενος στα θέματα οικονομικής και φορολογικής πολιτικής, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είπε η ότι η ευρωπαϊκή και οικονομική ένωση μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να ελέγχονται και να είναι κοινοί για όλους.

Χαρακτήρισε επίσης ιστορικό βήμα τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σημάνσεως και πιστοποιήσεως, ενώ εξέφρασε την ελπίδα να έχουν εκπληρωθεί μέχρι το 2014 πολλές από τις ανάγκες και τις απαιτήσεις που εμφανίστηκαν στη Σύνοδο Κορυφής.

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπογράμμισε, από την πλευρά του, τη συμφωνία που επετεύχθη όσον αφορά την υποστήριξη της ευρωζώνης και σημείωσε πως πλέον υπάρχει η δέσμευση για τραπεζική ένωση καθώς και το «όραμα για το τι θέλουμε να γίνει στο μέλλον». Η 29η Ιουνίου θα είναι μια ημερομηνία ορόσημο, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μπαρόζο.

Aναπτυξιακό πακέτο 120 δισ. ευρώ

Τα ξημερώματα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είχε ανακοινώσει ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν σε ένα αναπτυξιακό πακέτο με άμεσα μέτρα συνολικού ύψους 120 δισ. ευρώ.

Αποφασίστηκε ακόμη, όπως είπε, η κεφαλαιακή ενίσχυση κατά 10 δισ. ευρώ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) , τονίζοντας ότι αυτό θα αυξήσει τη συνολική δανειοδοτική ικανότητα των τραπεζών με 60 δισ. ευρώ. «Αυτά τα χρήματα πρέπει να πάνε σε όλη την Ευρώπη», συμπλήρωσε.

Ιταλο-ισπανικό μέτωπο

Η Ισπανία και η Ισπανία είχαν νωρίτερα επιφυλαχθεί να συμφωνήσουν στο αναπτυξιακό πακέτο ζητώντας πριν το κάνουν να αναληφθεί έκτακτη δράση για να μειωθούν τα αυξανόμενα κόστη δανεισμού τους.

Mετά το τέλος των εργασιών της πρώτης ημέρας της συνόδου ο επικεφαλής του Eurogroup και πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ανέφερε ότι οι δύο χώρες ήραν τελικά τις επιφυλάξεις τους και συμφώνησαν στο σύμφωνο ανάπτυξης ύψους 120 δισ. ευρώ.

Σε δηλώσεις του ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι δήλωσε ικανοποιημένος για τη συμφωνία που επετεύχθη, χαρακτηρίζοντάς την πολύ σημαντική για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ζώνης του ευρώ. Ανέφερε μάλιστα ότι «η ικανοποίηση για την Ιταλία είναι διπλή: τόσο για το περιεχόμενο της συμφωνίας όσο και επειδή ενίσχυσε τη διαδικασία μπλοκάροντας την υιοθέτηση του συμφώνου ανάπτυξης μέχρι να πετύχει επείγοντα μέτρα για τις χώρες που αντιμετωπίζουν χρηματοπιστωτικές δυσκολίες».

Ο Ιταλός πρωθυπουργός παραδέχθηκε πως οι συνομιλίες με τους Ευρωπαίους εταίρους του πέρασαν «μια πολύ δύσκολη στιγμή». «Υπήρξαν λίγες εντάσεις», αλλά «αυτό ήταν χρήσιμο», δήλωσε. «Αν και αναγνωρίζαμε τον εαυτό μας στο σύμφωνο ανάπτυξης, η Ιταλία εξέφρασε μια επιφύλαξη και εμπόδισε την άμεση υιοθέτηση του συμφώνου ανάπτυξης, όπως έκανε στη συνέχεια και η Ισπανία», εξήγησε. Τελικά, όπως επισήμανε, αυτό το μπρα-ντε-φερ κατέληξε σε ικανοποιητικά μέτρα για τη σταθεροποίηση της ευρωζώνης.

«Με αίτημα της Ιταλίας εισήχθη, μετά από μακρά συζήτηση, μια παράγραφος στη δήλωση για τους μηχανισμούς σταθεροποίησης των αγορών σχετικά με τα κράτη που σέβονται τις συστάσεις που γίνονται προς τις χώρες τους καθώς και το σύμφωνο σταθερότητας», όμως δυσκολεύονται παρόλα αυτά να χρηματοδοτηθούν στις αγορές λόγω απαγορευτικών επιτοκίων, δήλωσε ο Μόντι.

«Αυτή είναι η περίπτωση της Ιταλίας αυτή τη στιγμή», υπογράμμισε διαβεβαιώνοντας πάντως ότι η Ρώμη δεν σκοπεύει να προσφύγει προς το παρόν στους μηχανισμούς αυτούς. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ιταλία «αγωνίσθηκε γι΄ αυτά τα μέτρα, αλλά δεν προτίθεται προς το παρόν να επωφεληθεί από αυτά».

Ο Ιταλός πρωθυπουργός εξήγησε πως «οι χώρες που θα ζητήσουν στήριξη των ομολόγων τους από τα ταμεία διάσωσης θα πρέπει να υπογράψουν μνημόνιο το οποίο θα περιλαμβάνει τις δεσμεύσεις που έχουν ήδη αναλάβει καθώς και χρονοδιάγραμμα για την υλοποίησή τους. Αλλά δε θα τους επιβληθεί η στενή παρακολούθηση από την τρόικα που υφίστανται αυτήν τη στιγμή η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία».

Μέρκελ: Πήραμε μια καλή απόφαση

Ικανοποίηση για το αποτέλεσμα της συνόδου εξέφρασε και η Γερμανίδα καγκελάριος Αγγελα Μέρκελ, αν και νωρίτερα αυτή την εβδομάδα είχε απορρίψει οποιαδήποτε ανάγκη για έκτακτη στήριξη των ιταλικών και ισπανικών ομολόγων.

«Πήραμε μια καλή απόφαση σήμερα, ιδιαίτερα αναφορικά με την ανάπτυξη και την καταπολέμηση της ανεργίας και επίσης για μελλοντικά μέτρα για το ΕΤΧΣ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) και τον ΕΜΣ (Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας). Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε μακροπρόθεσμα μέτρα. Πιστεύω ότι θα καταλήξουμε σ΄ ένα καλό συμπέρασμα», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Σημείωσε πάντως πως η αγορά ομολόγων από τα Ταμεία Διάσωσης θα γίνεται υπό όρους. Όπως ανέφερε, "συμφωνήσαμε ότι, αν οι χώρες χρειάζονται τα εργαλεία για την αγορά ομολόγων στην πρωτογενή ή τη δευτερογενή αγορά από τον EFSF ή τον ESM, τότε οι όροι θα συμφωνηθούν ως εξής: Η έκθεση για την κάθε χώρα θα παρουσιάζεται στην Κομισιόν στη βάση της οποίας θα συμφωνούμε πάνα σε ένα μνημόνιο συνεργασίας στο οποίο θα υπάρχει χρονοδιάγραμμα. Η τρόικα των ΕΕ/ΔΝΤ θα επιβλέπει τότε, όπως είθισται στον EFSF και τον ESM, αν τηρούνται οι όροι». Σύμφωνα με τη γερμανίδα καγκελάριο, αυτό θα γίνει σε περίπτωση που η Ισπανία και η Ιταλία χάνουν χρήση αυτών των μηχανισμών. «Τότε θα εφαρμόζονται αυτοί οι όροι, για τους οποίους συμφωνήσαμε, βάσει των υφιστάμενων κανόνων», πρόσθεσε.

Παπούλιας: Δυνατότητα αφαίρεσης των κονδυλίων ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από το δημόσιο χρέος

Την ανάγκη υιοθέτησης «των αναγκαίων προσαρμογών στο οικονομικό πρόγραμμα της Ελλάδας, χωρίς μονομερείς ενέργειες» υπογράμμισε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, μετά τη λήξη της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ.

Αναφερόμενος στην απόφαση των «27» για απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από το μόνιμο μηχανισμό στήριξης (ΕSM), έκανε μια πολύ σημαντική επισήμανση που αφορά την Ελλάδα. Όπως είπε, δίνεται μελλοντικά η δυνατότητα αφαίρεσης από το δημόσιο χρέος αντίστοιχων κεφαλαίων για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, εφόσον προχωρήσει κανονικά η εκτέλεση του οικονομικού προγράμματος.

Υπενθυμίζεται πως στο πλαίσιο του δεύτερου πακέτου διάσωσης της Ελλάδας από την ΕΕ και το ΔΝΤ ποσό έως 48,8 δισ. ευρώ έχει προβλεφθεί να εισρεύσει στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) με τη μορφή ομολόγων του προσωρινού μηχανισμού διάσωσης (EFSF) για τη στήριξη των τραπεζών.

Σημείωσε ακόμη πως κατά τη διάρκεια της Συνόδου επισήμανε τον επείγοντα χαρακτήρα της ευρωπαϊκής εγγύησης καταθέσεων γιατί η Ελλάδα, όπως είπε, αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισήμανε τέλος ότι «με τη νέα κυβέρνηση που εξέλεξε», η χώρα μας απέδειξε ότι «έχει τη βούληση να προωθήσει αλλαγές δημοσιονομικής εξυγίανσης και διαρθρωτικού χαρακτήρα, ώστε να επιτευχθεί η ανάπτυξη και να διασφαλιστεί η κοινωνική συνοχή».


Πηγές: www.naftemporiki.gr, ΑΠΕ - ΜΠΕ Γαλλ. Πρακτορείο, Reuters