Για την Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

Μία ανέλπιστα θετική είδηση κοινοποιήθηκε πρόσφατα στο διαδίκτυο, σπάζοντας τη μονοτονία και την απαισιοδοξία της επικαιρότητας.
Η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (ΣΣΕ), η δική μας Σχολή, συγκαταλέγεται σύμφωνα με τον έγκυρο ιστότοπο onlinecollege.org (έναν από τους κορυφαίους για επιλογή κολλεγίου στις ΗΠΑ) στα 10 κορυφαία στρατιωτικά ιδρύματα του κόσμου.

Ανέλπιστα θετική είδηση είπα; Ίσως όχι για όλους.

Αξίζει να προσέξουμε την ημερομηνία δημοσίευσης: 14 Νοεμβρίου 2011. Ελάχιστες ημέρες αργότερα, εκλεγμένοι και αυτόκλητοι, κατά τα λοιπά υπεύθυνοι Έλληνες πολίτες, έβλεπαν φαντάσματα μέσα στο τεχνητά θολό τοπίο μιας καταιγίδας από χουντοσταγονίδια που οι ίδιοι δημιούργησαν, εκμεταλλευόμενοι τον παρορμητισμό ενός 20χρονου Εύελπι.

Ως απόφοιτος της Σχολής που αισθάνομαι και δηλώνω υπερήφανος γι’ αυτή, αισθάνομαι την ανάγκη να καταθέσω δημόσια την προσωπική μου μαρτυρία για τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, για την όποια αξία μπορεί να έχει. Η υποκειμενική διάσταση εξ ορισμού δεν μπορεί να είναι και αμερόληπτη, αλλά προσφέρει στο βαθμό που εκφράζει το μεγαλύτερο ποσοστό των συναποφοίτων μου. Επιχειρώντας μία συναισθηματική αναδρομή στα 18 μου, την 8η Σεπτεμβρίου 1997 που πέρασα την πύλη της Σχολής, τα συναισθήματα που με κυρίευαν παραμένουν ανεξίτηλα: άγχος, φόβος για το άγνωστο, ανασφάλεια και αμφιβολία για τις πιθανότητες επιτυχίας. Παρενθετικά αναρωτιέμαι πόσοι λοιποί απόφοιτοι ΑΕΙ θυμούνται την ημέρα εισόδου και αποφοίτησης από τη σχολή τους; Με στοιχειώδη φυσική κατάσταση, μεγαλωμένος σε μία τυπική ελληνική κωμόπολη από μία παραδοσιακή οικογένεια μέσου μορφωτικού επιπέδου, μακριά από τα μεγάλα τζάκια και τα ιδιωτικά σχολεία, είχα εκ των πραγμάτων εκτεθεί σε ελάχιστα ερεθίσματα.

Ύστερα από τέσσερα χρόνια σφυρηλάτησης στο καμίνι της Σχολής, τίποτα δε θυμίζει τη στιγμή που περνούσα την κεντρική πύλη από την αντίθετη κατεύθυνση. Ο απόφοιτος της Σχολής, νεαρός ανθυπολοχαγός πλέον, δεν έχει άλλωστε την πολυτέλεια της επιλογής: πολύ σύντομα θα κληθεί να διοικήσει ανθρώπους, με όλο το βάρος που περιέχει η έννοια «διοίκηση». Το άγχος έχει μετατραπεί σε συναίσθηση της ευθύνης και του καθήκοντος, ο φόβος για το άγνωστο σε ετοιμότητα αντιμετώπισης κάθε κατάστασης, η ανασφάλεια σε αποφασιστικότητα. Ο αγύμναστος πρωτοετής του ’97, μέλος της ευάριθμης συμμετοχής της Σχολής στον κλασικό μαραθώνιο της Αθήνας το 2000. Με πτυχία ξένων γλωσσών, κριτική ικανότητα και κοινωνική μόρφωση. Δεμένος με τους συμμαθητές του με τα ιερά δεσμά της Σχολής, βαριά κληρονομιά της παράδοσης των αρχαίων Αθηναίων οπλιτών, που επιβάλλουν στους απογόνους τους να ορκιστούν όπως και αυτοί «ου καταισχύνω όπλα τα ιερά, ουδ’ εγκαταλείψω τον παραστάτη, ότω αν στοιχήσω».

Το παραγωγικά ανταγωνιστικό περιβάλλον της Σχολής προσφέρει πλούσια εφόδια. Το σημαντικότερο ίσως είναι η διαρκής αναζήτηση της αυτοβελτίωσης. Μετρήσιμη απόδειξη, το μεγάλο ποσοστό των αξιωματικών που συνεχίζουν τις σπουδές τους μετά τη Σχολή, είτε με διευκόλυνση της υπηρεσίας είτε –το συνηθέστερο– εις βάρος του προσωπικού τους χρόνου και ενώ εκτελούν πλήρως τα καθήκοντά τους στις Μονάδες που υπηρετούν. Σχεδόν όλοι τα καταφέρνουν. Πολλοί δεν περιορίζονται σε αυτό αλλά διαπρέπουν. Συνταγματάρχης, πατέρας τριών παιδιών, συμφοιτητής μου στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου, αποφοίτησε πρώτος υπαγορεύοντας τον όρκο στους υπόλοιπους φοιτητές. Συμμαθητές μου από τη Σχολή Ευελπίδων αποφοίτησαν πρώτοι από τις σχολές του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με βαθμό άνω του 9 (τμήματα τοπογράφων μηχανικών, χημικών μηχανικών και ηλεκτρολόγων μηχανικών). Ενδεικτικά παραδείγματα από ένα πολύ μεγαλύτερο σύνολο.

Πέρα από το ακαδημαϊκό κομμάτι, στο στρατιωτικό –που εξ αντικειμένου βαραίνει περισσότερο– η καλύτερη απόδειξη της ποιότητας των αξιωματικών που παράγει η Σχολή Ευελπίδων είναι η απόδοσή τους στις διάφορες εκπαιδεύσεις του εξωτερικού. Εκεί καλούνται να συναγωνιστούν τους υπόλοιπους νατοϊκούς (κατά βάση) αξιωματικούς, πολλές φορές στη μητρική τους γλώσσα (Αμερικανούς, Άγγλους κ.ά.). Ο κανόνας και όχι η εξαίρεση είναι οι Έλληνες να αποφοιτούν πρώτοι. Τα παραδείγματα πολυάριθμα και στη διάθεση του καθένα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι Έλληνας αξιωματικός τοποθετείται σε μόνιμη βάση ως υποδιοικητής στο Διεθνές Κέντρο Ειδικής Εκπαίδευσης στη Γερμανία, όπου εκπαιδεύονται στελέχη Ειδικών Δυνάμεων από δέκα και πλέον χώρες. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι Έλληνες αξιωματικοί που υπηρετούν σε θέσεις του εξωτερικού αποσπούν τα εύσημα των προϊσταμένων τους και απολαμβάνουν το σεβασμό και την αναγνώριση των συναδέλφων τους. Ίσως και κάποια σαρκαστικά σχόλια τελευταία, του τύπου «εμείς νομίζαμε ότι οι Έλληνες είναι τεμπέληδες». Ευπρόσδεκτα και αυτά, στο βαθμό που δηλώνουν αλλαγή στάσης.
Ενστάσεις όσον αφορά το πρόγραμμα σπουδών της Σχολής Ευελπίδων, όπως και κάποια κακώς κείμενα, οπωσδήποτε υπάρχουν. Η Σχολή είναι άλλωστε ένας ζωντανός οργανισμός αντιπροσωπευτικός ως ένα βαθμό των εκάστοτε κοινωνικών δεδομένων. Προσωπικά θα προτιμούσα να διδαχθώ τα στρατηγήματα του Πολυαίνου και τον Θουκυδίδη αντί για πυρηνική φυσική, το δίκαιο της θάλασσας αντί για την αντοχή των υλικών. Θα προτιμούσα να διδαχθώ την φιλοσοφία του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη στη Σχολή Ευελπίδων και όχι σε μία εκπαίδευση στις ΗΠΑ, όπως τελικά έγινε.

Ακόμα όμως και έτσι να γινόταν, ακόμα και αν προσανατολιζόταν επιτυχέστερα το πρόγραμμα σπουδών, ελάχιστα πράγματα θα άλλαζαν στην ποιότητα των αξιωματικών που παράγονται. Διότι αυτή εξαρτάται κυρίως από τις στρατιωτικές αρετές που συνειδητά ή μη καλλιεργούνται στη Σχολή και όχι από τις γραμματικές γνώσεις. Εξαρτάται από την πειθαρχία, την ανδρεία, την καρτερία, τη φιλοπατρία και το στρατιωτικό πνεύμα.
Ο Εύελπις μετά την αποφοίτησή του θα σταδιοδρομήσει σε κάποιο από τα πολλά Όπλα ή Σώματα του Στρατού και θα συναναστραφεί με το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας (ή τουλάχιστον το μέρος εκείνο που υπηρετεί τη θητεία του).

Η ευρύτητα των αντικειμένων που θα κληθεί να αντιμετωπίσει αποκλείει την εξαντλητική διδασκαλία τους στη Σχολή. Ο Εύελπις παίρνει σαφώς τα βασικά επαγγελματικά του εφόδια, διδάσκεται τη στρατιωτική τέχνη και τις αρχές της ηγεσίας, πληροφορική και αγγλικά (τουλάχιστον) σε επαρκές επίπεδο. Ταυτόχρονα όμως δέχεται και ένα πλήθος ετερόκλητων ερεθισμάτων που αποτελούν πολύτιμη πληροφοριακή βάση για ένα μεγάλο εύρος αντικειμένων. Μαθαίνει να προσαρμόζεται εύκολα και να αναζητά αυτό που κάθε φορά χρειάζεται. Έχει συνειδητοποιήσει ότι το πανεπιστήμιο του καθενός είναι η αυτοβελτίωση. Βιώνει το «άρχεσθαι μαθών, άρχειν επιστήσει» που είναι και το σύνθημα της Σχολής. Η παιδεία του δεν έχει διαμορφωθεί από την ανώτερη γεωμετρία και τα εργαστήρια χημείας, αλλά από τον όρκο των αρχαίων Αθηναίων που επιτάσσει «την πατρίδα ουκ ελάττω παραδώσω, πλείω δε και αρείω όσης αν παραδέξομαι».

Από το γράμμα του Παύλου Μελά που όλοι οι Ευέλπιδες κάποια στιγμή ποτίσαμε με μίγμα ιδρώτα και δακρύων πριν την παραλαβή του ξιφιδίου, «μαθημένοι να πονούν χωρίς να υποφέρουν». Από την καρτερία με την οποία αντιμετωπίζει μία (ενδεχομένως) άδικη ποινή που του στερεί την πολυαναμενόμενη έξοδο του σαββατοκύριακου. Από την πειθαρχία με την οποία εκτελεί τα στρατιωτικά γυμνάσια, ημέρα και νύχτα, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών.
Τελευταία εκδηλώνεται μία κατευθυνόμενη προσπάθεια απαξίωσης του στρατού, στυλοβάτης του οποίου είναι η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Οι ευρείας κλίμακας δημοσκοπήσεις που πάντα τον έφερναν πρώτο στην εκτίμηση της κοινωνίας τεχνηέντως εξαφανίστηκαν και έδωσαν τη θέση τους σε λίβελους –όπως αυτός που αναφέρεται στην εισαγωγική παράγραφο– προσβάλλοντας την νοημοσύνη και τον πατριωτισμό του Έλληνα.

Έννοιες και ιδεώδη με τα οποία γαλουχήθηκαν γεννεές, σήμερα ενοχοποιούνται. Τελικά, για το αν δικαίως η Σχολή μας ανήκει στα 10 κορυφαία στρατιωτικά ιδρύματα του πλανήτη δεν δικαιούμαι να εκφέρω γνώμη μιας και απαιτεί πληροφοριακή βάση και συγκριτική μελέτη όλων των υπολοίπων. Αυτό όμως για το οποίο είμαι κατηγορηματικός είναι ότι επιτυγχάνει την αποστολή της στο έπακρο, διαπλάθοντας αποτελεσματικά το χαρακτήρα των μελλοντικών στρατιωτικών ηγητόρων της πατρίδας και συνεπακόλουθα διασφαλίζοντας την εθνική άμυνα και ανεξαρτησία.

Οι εχθροί μας το ξέρουν. Το βίωσαν άλλωστε έντονα τον τελευταίο αιώνα. Καλό θα ήταν να το αισθανθεί και κάθε Έλληνας. Έστω και αν χρειάζονται «οι ξένοι» για να μας το θυμίζουν.
Τελικά ο Εύελπις με την αποφοίτησή του παραλαμβάνει πτυχίο ΑΕΙ, αλλά παραλαμβάνει και ξίφος. Και το τελευταίο βαραίνει περισσότερο.

Γκόνης Νικόλαος

Λοχαγός